WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI i ZARZĄDZANIA "COPERNICUS" WE WROCŁAWIU   „Wybrane aspekty funkcjonowania systemu ustawicznej edukacji społeczeństwa w zakresie bezpieczeństwa” dr inż. Adam Sosnowski

To już tutaj słyszeliśmy „Działania nietechniczne przeciwpowdziowe: (całkowita eliminacja zagrożeń jest niemożliwa) -powszechna edukacja” Prof.dr hab. inż. Maciej Maciejewski

To już tutaj słyszeliśmy „ Musimy nauczyć się żyć ze zjawiskami ekstremalnymi” Prof..IMGW dr hab. inż. Halina Lorenc

Rola edukacji Edukacja powinna przygotowywać ludzi nie tylko do korzystania z cywilizacji, ale także do twórczego uczestnictwa w procesie jej dalszego istnienia i rozwoju.

Rola państwa w obliczu współczesnych zagrożeń Nieodzowne jest przejście do edukacji gwarantującej zrozumienie potrzeby zadbania o siebie, w sytuacji, gdy struktury administracyjne państwa stworzą jedynie warunki do skutecznej samoobrony.

Informacje o dużej liczbie tragicznych zdarzeń docierają do nas codziennie Zamachy terrorystyczne, skutki gwałtownych zjawisk atmosferycznych, awarie techniczne, katastrofy lotnicze, drogowe, ale też złamania kończyn, kradzieże, napady, utonięcia, uszkodzenia kręgosłupa przy skokach do wody, wypadki przy pracy, wypadki w czasie odpoczynku – to tylko niektóre z nich

Różnicuje je: geneza, charakter, skutek, kontekst (społeczny, polityczny, gospodarczy czy indywidualny)

Wspólne cechy zagrożeń zdarzenia są niekorzystne, zakłócają trwanie i rozwój jednostkom, społeczności lokalnej, społeczeństwu, czasem wręcz uniemożliwiają przetrwanie.

Błędne rozumowanie Te wspólne cechy stanowiące istotę zdarzeń niekorzystnych mają decydujący wpływ na postrzeganie bezpieczeństwa jako wartości o charakterze uniwersalnym, dającej się zapewnić w sposób bezwarunkowy, niezależnie od podmiotu podlegającego ochronie

Błędne rozumowanie „…bezpieczeństwo jako wartość o charakterze uniwersalnym często, błędnie porównywane bywa do parasola ochronnego, który jednakowo rozciąga się nad wszystkimi i wszystkim…” J.Wolanin, Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli. Ochrona ludności na czas pokoju, Warszawa 2005, s.360

Jakie są tego konsekwencje? Prowadzi to do oderwania samego pojęcia od tego czego dotyczy: człowieka, społeczności lokalnej, regionu, państwa

Jakie są tego konsekwencje? Często prowadzi nawet dalej, upraszczając relacje: 1.„bezpieczeństwo to brak zdarzeń niekorzystnych, a w przypadku ich wystąpienia, spowodowanie skutków małoistotnych, czyli 2.„bezpieczeństwo to brak zagrożeń”.

O czym powinniśmy pamiętać Bezpieczeństwo nie jest bytem uniwersalnym. Ma strukturę ziarnistą, jest zróżnicowane, złożone, autonomiczne, wymaga zróżnicowanego reagowania i zróżnicowanych narzędzi do zarządzania

Od czego zależy? Państwo nie jest w stanie zapewnić bezpieczeństwa jednostce, która zwykle bierze na siebie ryzyko. Nasze bezpieczeństwo zależy najczęściej od indywidualnych decyzji.

Od czego zależy? Z jednej strony mamy indywidualne decyzje, z drugiej – wspomaganie decyzji, ale tylko przez kompetentne instytucje,

Od czego zależy? są jednak obszary związane z podejmowaniem decyzji, niedostępne z zewnątrz

Od czego zależy? Jest to obszar indywidualnej aktywności człowieka, mogącej stworzyć zagrożenie lub chronić przed nim, aktywności zależnej tylko od jego swobodnej decyzji.

Od czego zależy? Ten obszar, jak się wydaje, jest zupełnie niezależny od jakiejkolwiek zewnętrznej siły, trudno przewidywalny, niepodlegający zewnętrznym systemom bezpieczeństwa. Systemowi mikrospołeczności, systemowi lokalnemu, regionalnemu czy państwowemu.

Od czego zależy? Domenę Bezpieczeństwa Indywidualnego można wspomóc jedynie świadomością zagrożeń. Im większa świadomość, tym większy efekt wspomagania. Ta świadomość mierzona jest ilością wiedzy, a zdobyć ją można najprościej w drodze edukacji.

Edukacja społeczeństwa i jego reprezentantów Jest ona trudną, lecz jedyną drogą, która w warunkach demokracji wiedzie do zapewnienia powszechnego bezpieczeństwa.

Swoistym sprawdzianem naszych indywidualnych umiejętności w dziedzinie bezpieczeństwa może być umiejętność odpowiedzi na trzy podstawowe pytania: 1.Czy potrafimy rozpoznawać zagrożenia? 2.Czy znamy procedury i potrafimy je skutecznie zastosować w stanach zagrożeń? 3.Czy jesteśmy w stanie obronić siebie i najbliższych?

Jeśli nie potrafimy…to system edukacji w ujęciu całościowym wymienia się często jego podsystemy: szkolny, pozaszkolny i poszkolny

Podsystem szkolny Współczesny podsystem szkolny winien wyposażyć człowieka w aktualne podstawy wiedzy z zakresu bezpieczeństwa, stanowiące bazę i świadomość potrzeby samokształcenia, samoobrony, korzystania z ofert podsystemu pozaszkolnego i potrzeby edukacji permanentnej.

Podsystem szkolny ETAP I Etap nauczania Poziom nauczania Program nauczania ETAP I klasy I-III szkoły podstawowej kształcenie zintegrowane Program nauczania dla szkół podstawowych. Elementy ratownictwa i obrony cywilnej w blokach tematycznych i ścieżkach edukacyjnych nr DKW-4014-30/99[1]

Podsystem szkolny ETAP II Etap nauczania Poziom nauczania Program nauczania ETAP II klasy IV-VI szkoły podstawowej Ścieżka edukacyjna: edukacja prozdrowotna

Podsystem szkolny ETAP III Etap nauczania Poziom nauczania Program nauczania ETAP III gimnazjum Ścieżki edukacyjne: edukacja prozdrowotna, obrona cywilna Program nauczania dla szkół gimnazjalnych, ścieżka edukacyjna obrona cywilna nr DKW-4014-121/99

Podsystem szkolny ETAP IV Etap nauczania Poziom nauczania Program nauczania ETAP IV szkoły ponad-gimnazjalne, przysposobienie obronne Program nauczania dla szkół ponadgimnazjalnych nr DKOS-4015-34/02

Podsystem szkolny ETAP IV Etap nauczania Poziom nauczania Program nauczania ETAP IV szkoły wyższe, system przeszkolenia wojskowego studentów i absolwentów szkół wyższych oraz przysposobienie obronne studentów i studentek rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministra Zdrowia w sprawie sposobu przeprowadzania przysposobienia obronnego studentów i studentek (Dz. U. z 2003 r. Nr 174 poz. 1686 oraz Dz. U. z 2005 Nr 4, poz. 18)

Próba badania opinii o skutkach edukacji (Wrocław) /bliższe dane w materiałach/

Główne problemy 1) źródła wiedzy z problematyki bezpieczeństwa 2) teoretyczna znajomość problematyki, 3) ocena własnych praktycznych umiejętności, 4) ocena możliwości wykorzystania własnych teoretycznych i praktycznych umiejętności, 5) określenie potrzeb edukacyjnych.

Teoretyczna znajomość problematyki sytuacji kryzysowych we własnej ocenie badanej populacji jest ona niedostateczna w opinii 55%, dobra i wystarczająca w opinii 25%. Wśród opinii wyrażonej przez 65% badanych, brak jest systemu kształcenia, odpowiednich wydawnictw, a bez nich, zbyt trudne jest zapoznanie się z tą problematyką.

Ocena możliwości wykorzystania własnych teoretycznych i praktycznych umiejętności tylko 15% ankietowanych uznało, że mogłoby się podjąć skutecznych działań dla ratowania własnego dobytku, bliskich, ale tylko 25% wśród tej grupy, dawało gwarancję skuteczności tych działań.

Potrzeby edukacyjne własne potrzeby doskonalenia z dziedziny bezpieczeństwa odczuwa 75% ankietowanych. 70 % jest zdania, że edukacja w tej dziedzinie winna być powszechna i permanentna

Potrzeby edukacyjne, potwierdzenie Badania słuchaczy studium wojskowego Akademii Morskiej w Gdyni 69% widzi pilną potrzebę poszerzenia swojej wiedzy (także z zakresu radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych)

Wnioski 1. wciąż potrzebna jest nowa wiedza, adekwatna do nowych zagrożeń, pozwalająca na zapobieganie i skuteczne przeciwstawianie się im 2.niezbędny jest działający system kształcenia ustawicznego w problematyce bezpieczeństwa

Wnioski 3. Kto ma się tego podjąć? Samorząd lokalny zawsze był i jest nadal bardzo ważnym elementem systemu kształcenia a jego efektywność polega na działaniu w interesie całej społeczności lokalnej. Najłatwiej identyfikować się z samorządem na poziomie lokalnym, który najlepiej zna potrzeby ze strony społeczności lokalnej

Wnioski 4. System kształcenia lokalnego nie może działać w próżni i winien opierać się na systemie ogólnokrajowym, odzwierciedlającym potrzeby i aspiracje całego społeczeństwa. Państwo jest zainteresowane tym, aby przejawy społeczeństwa obywatelskiego umacniać, integrować, wspierać w funkcjonowaniu.

Wnioski Przykłady: -program edukacji bezpieczeństwa klas 1-3 -szkolenie liderów osiedlowych, -szkolenie ratowników, -ROSA,

Bezpieczeństwo Indywidualne w Domenie Bezpieczeństwa Indywidualnego, w obszarze indywidualnej aktywności człowieka, który przez tę aktywność może zagrażać, ale też chronić przed zagrożeniem nie są w stanie skutecznie zadziałać zewnętrzne systemy bezpieczeństwa.