Juno reż. J. Reitman Kanada, USA 2007
gdzie kończy się dzieciństwo? czy istnieje wyraźna granica między dzieciństwem a dorosłością (umowna granica osiemnastych urodzin a faktyczna dojrzałość psychiczna)? czym różni się dzieciństwo od dorosłości? bycie nastolatkiem - trudny czas dojrzewania do dorosłych wyborów (konieczność podejmowania pierwszych życiowych decyzji, np. dotyczących wyboru szkoły) czy nastolatek może być dojrzały? Tą granicą, płynną i długą jest okres bycia nastolatkiem. Symboliczne momenty typu osiemnaste urodziny to przede wszystkim właśnie symbolika i otrzymanie pewnych praw (np.wyborczych, czy oglądania filmów i grania w gry 18+), jednak stawanie się dorosłym osobowościowo to długotrwały proces. dzieciństwo a dorosłość - najważniejsze, by pojawiły się kwestie podejmowania wyborów życiowych i odpowiedzialności za własne czyny czy nastolatek może być dojrzały? W tym miejscu należy wspomnieć o kwestii tzw. „przedwczesnego dorośnięcia”, stania się „dorosłym”, czyli dojrzałym ponad wiek na skutek jakiegoś wyjątkowego wydarzenia, stawiającego dziecko przed dorosłymi problemami (śmierć czy choroba kogoś bliskiego, utrata pracy przez rodziców i problemy finansowe rodziny); kadr z filmu Juno
trudne decyzje kto/co ma wpływ na decyzje podejmowane przez nastolatków? rodzice, dom rodzinny rówieśnicy - przyjaciele, najbliższe otoczenie (klasa, grupa sąsiedzka na osiedlu) nauczyciele, wychowawcy, osoby będące dla młodych ludzi autorytetem normy moralne, zasady, jakimi chcemy się kierować w życiu osobowość (np. skłonność do spontaniczności lub refleksyjności) zdolność decydowania i bycie odpowiedzialnym jako umiejętności nabyte, a nie wrodzone! kadr z filmu Juno
trudna sztuka przewidywania skutków umiejętność analizy sytuacji jako ważny atrybut dojrzałości dojrzałość a zdolność przewidywania konsekwencji własnych czynów i wyborów dzieciństwo jako okres nauki tych trudnych umiejętności prawo młodych do niedojrzałości a dorosłe sytuacje życiowe (przykłady) ad. podpunkt trzeci: Już maleńkie niemowlę uczy się - np., że jeśli ugryzie karmiącą je piersią matkę, ta zabierze źródło pokarmu; starsze - uwielbia bawić się w wyrzucanie przedmiotów z wózka, ucząc się czym jest związek przyczynowo-skutkowy etc. ad. podpunkt czwarty: podajemy przykłady trudnych sytuacji i zachęcamy do analizy konsekwencji: każdy z widzów wyobraża sobie, że: umieszcza na facebooku zdjęcie ujawniające sekret znajomego; jest świadkiem pobicia i nie reaguje; podejmuje decyzję, że zacznie uprawiać seks, w konsekwencji pojawia się niechciana ciąża kadr z filmu Juno
dorosły problem Juno jak to jest być dorosłym? - ciekawość bohaterki i jej „dorosłe” konsekwencje ciąża Juno i dylematy bohaterki „dorosłość jest przereklamowana” - ciężar odpowiedzialności ponad siły nastolatki przy okazji pierwszego podpunktu warto wyjaśnić młodym widzom, co właściwie robi Juno w pierwszych scenach filmu - dlaczego biega z wielkim baniakiem soku i co to ma wspólnego z testami ciązowymi - doświadczenie prelegenta pokazuje, że uczniowie tego nie wiedzą i zachowanie bohaterki wydaje im się absurdalne kadr z filmu Juno
akceptacja/tolerancja czy Juno odczuwa akceptację lub tolerancję otoczenia (rodziny i znajomych)? Czym te dwie postawy się różnią? tolerancja: z łac. tolerare - wytrzymywać, znosić - poszanowanie zachowań, cech lub poglądów innych ludzi, nawet jeśli się nam one nie podobają; rola kultury w kształtowaniu postawy tolerancji akceptacja: z łac. acceptatio - przyjmować, sprzyjać - „wyższa forma” tolerancji, pozytywny stosunek do danego zachowania czy poglądów lub zrozumienie dla nich możliwa tolerancja bez akceptacji, niemożliwa akceptacja bez tolerancji ad. rola kultury: W znacznym stopniu postawa tolerancji jest kształtowana, a nawet wymuszana przez kulturę, w jakiej żyjemy, w celu zachowania ładu społecznego (chodzi przecież o to, by obywatele pozwalali na coś, co osobiście może nie budzić ich entuzjazmu); akceptacja jest bardziej naturalna, wynika z naszych osobistych upodobań i poglądów. kadr z filmu Juno
świat nastolatków, świat dorosłych Ostro zarysowany w filmie kontrast między światem nastolatków i dorosłych (wyraźne rozgraniczenie tych światów) trzy związki, trzy pokolenia (ojciec i macocha Juno, Vanessa i Mark, Juno i Bleeker) wymieszanie ról między światem dzieci i dorosłych - kto okaże się dojrzały, a kto nie sprosta zadaniu? ad trzy związki: bardzo ogólnie, by jak najmniej opowiadać o fabule - rodzice Juno to ludzie po przejściach, mają za sobą nieudane związki i potrafią reagować w sytuacjach kryzysowych; Mark i Vanessa to młoda klasa średnia, z pieniędzmi i bez doświadczenia życiowego rodziców Juno,; Juno i Bleeker - nastolatki o bardzo krytycznym spojrzeniu na świat i dorosłość (zwłaszcza Juno) kadr z filmu Juno
bohaterowie filmu wyczuwalna sympatia autora do bohaterów, postawa daleka od moralizatorstwa umiejętne posługiwanie się stereotypem i groteską w kreowaniu postaci - czy typy bohaterów odpowiadają potocznym wyobrażeniom na ich temat? niestereotypowe zachowania bohaterów (stosunek Bleekera do ciężarnej Juno, reakcja rodziców na ciążę córki) ad. stereotypy: nie chodzi o opowiadanie filmu, lecz o ogólne zwrócenie uwagi widzów na to, jak budowane są postaci, zadanie pytań - czy zaskakują? Czy odpowiadają kulturowym wyobrażeniom dotyczącym np. stosunku macochy do pasierbicy (bajki o Kopciuszku czy Królewnie Śnieżce), obiektu uczuć nastolatki? Kto z nich budzi naszą sympatię, a kto nie? Czy to się zmienia w trakcie filmu? Chodzi przede wszystkim o macochę Juno, Bleekera jako obiekt uczuć, Marka i Vanessę kadr z filmu Juno
nastolatki w Juno wiarygodność postaci nastolatków ukazanych w filmie niezwykła umiejętność obserwacji cechująca scenarzystkę Diablo Cody - amerykańską pisarkę, dziennikarkę i blogerkę, chętnie rozprawiającą się z obyczajowymi tabu nowatorstwo w podejściu do spraw nastolatków (żywy, odważny, aktualny język dialogów w oryginalnej wersji językowej) Pisarstwu Cody zawdzięcza znakomite wyczucie dialogu, dziennikarstwu - zmysł obserwacji, ma też duszę performerki - przełamuje tabu obyczajowe, podejmuje trudne tematy i odziera je ze stereotypów (wcielenie się w rol striptizerki i opisanie własnych doświadczeń) W polskiej wersji językowej przestraszono się dosadności oryginału i złagodzono dialogi - warto zachęcić widzów do porównywania ścieżki dźwiękowej z napisami kadr z filmu Juno
między komedią a dramatem społecznym powaga problemów poruszanych w filmie a skrzące się dowcipem dialogi pełna dystansu i humoru narracja głównej bohaterki obecność wszystkich typów humoru -postaci, sytuacyjnego i słownego poszukiwanie nieoczywistych rozwiązań scenariuszowych uwiarygodniających fabułę i budzących w widzu silne emocje film zmuszający do myślenia i traktujący widza jako inteligentnego partnera debata społeczna po premierze Juno w USA, wpływ filmu na spadek liczby aborcji wśród nastolatek w Stanach (?) Dane statystyczne dotyczące spadku ilości aborcji i wzrostu liczby urodzeń wśród dziewcząt poniżej 16 roku życia powiązał z premierą Juno magazyn „Time”. Czy to możliwe? Czy ten film może mieć taki wpływ na rzeczywistość? Innymi słowy czy nastolatkom wydaje się wiarygodny? Z tym pytaniem można pozostawić widzów. kadr z filmu Juno
zapraszamy na film www.nhef.pl