Andrzej H Jasiński Zakład Innowacji i Logistyki Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Bariery innowacji i transferu technologii w Polsce Referat na workshopie: Dobre praktyki w tworzeniu i wdrażaniu RIS, Warszawa,

Innowacje techniczne i TT łącznie Tylko transfer krajowy Wg UNCTAD, TT jest to transfer systematycznej wiedzy dla wytworzenia produktu, zastosowania procesu lub wykonywania usług, lecz nie obejmuje transakcji ograniczających się wyłącznie do sprzedaży czy wynajmu dóbr. Technology transfer= transfer techniki/technologii= przepływ wiedzy n-t (Zamiennie: technika i technologia)

Rys. 1. Uproszczony schemat procesów krajowego transferu techniki Zródło: A H Jasiński Poziomy TT Placówka B+R JITT Firma JITT Firma Pionowy TT

TT w szerokim i wąskim rozumieniu. Podstawowe kanały przepływu wiedzy naukowo-technicznej między nauką a przemysłem (N-P): * badania kontraktowe, zamawiane przez przedsiębiorstwa, * licencje na wynalazki, wzory użytkowe, know-how, * doradztwo naukowo-techniczne, * przepływ kadry technicznej, szkolenia, * tzw. firmy odpryskowe (spin-off firms), * informacja w publikacjach naukowo- technicznych.

Metodyka badań Badania ankietowe wśród firm (79): - 56 MŚP uczestnicz. w Programie NOT - 23 duże i wielkie przedsiębiorstwa Przegląd delficki wśród 40 wybitnych ekspertów krajowych (Chodziło o zderzenie w/w). + Ankieta internetowa wśród jednostek infrastruktury transferu techniki (15) + Ankieta wśród ekspertów zagranicznych z krajów EŚW (15) – uzupełniająco. (Publikacja – w końcu lutego)

Najbardziej dokuczliwe bariery (wg firm): 1.Brak środków finansowych, 2.Słabości nauki i jej oferty, 3.Wysokie koszty, 4.Mała pomoc państwa, 5.Przepisy prawa i biurokracja, 6.Braki w systemach informacyjnych, 7.Trudności we współpracy z bankami, 8. Brak kadr i ich kwalifikacje.

Skonfrontujmy to z punktem widzenia ekspertów. Tutaj tylko I grupa obejmująca kluczowe bariery: 1)Mała otwartość i słabe przygotowanie jednostek sektora B+R do współpracy z przedsiębiorstwami, 2)Niesprawny system wspierania działalności innowacyjnej firm i ich współpracy z placówkami B+R, 3)Trudności firm z uzyskaniem środków finansowych z zewnątrz, 4)Brak własnych środków finansowych, 5)Brak kultury innowacyjnej w firmach.

Dyskusja wyników (wybrane wnioski) * Obie listy są do siebie bardzo podobne, choć wydaje się, że punkt widzenia ekspertów jest niejako z założenia szerszy, bardziej obiektywny, a więc bardziej miarodajny. * To, że firmy jako najważniejszą przeszkodę wymieniają brak środków finansowych, jest zupełnie zrozumiały, wręcz oczywisty. Nad tą barierą nie ma więc co dyskutować. Zresztą, jak wiemy, niedostatek środków finan- sowych jest często rezultatem braku partnerów do współpracy.

Wnioski (c.d.) Jeśliby pominąć tę barierę, to najważniejszą przeszkodą – zarówno według przedsiębiorców, jak i ekspertów krajowych - stają się słabości nauki i jej oferty. Gdyby zatem firmy miały lepszą ofertę ze strony placówek B+R, tzn. bardziej obfitą podaż nowych, nowoczesnych rozwiązań naukowo-technicznych, z pewnością byłyby bardziej aktywne z procesach innowacji i TT. Nie można więc winić tylko firm za ich pasywną postawę na tym polu. Wyniki tego badania wskazują, że to mit.

* Most łączący świat nauki ze światem produkcji za pomocą TT nadal czeka na zbudowanie. Tak firmy, jak i placówki naukowe nie są dostatecznie przygotowane do wzajemnej współpracy. * Nie ma należytej komunikacji między sektorem B+R a przemysłem, co leży – moim zdaniem – u podstaw naszych trudności w procesach innowacji i TT. Odpowiedzialność za to ponoszą zarówno firmy, jak i placówki; wina jest obustronna. * Olbrzymie są oczekiwania uczestników procesu innowacji i TT pod adresem państwa, które też jest współwinne za ten stan rzeczy.