Ekonomia społeczna Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich

Kariera ekonomii społecznej Początki ekonomii społecznej; uwarunkowania powstania ekonomii społecznej, źródła ekonomii społecznej na świecie. Nowa ekonomia społeczna; przyczyny i okoliczności ponownego zainteresowania ekonomią społeczną: bezrobocie, wykluczenie, słabość polityki państwa i starego ładu instytucjonalnego. Warunki dla ekonomii społecznej w Polsce; zmiany reguł funkcjonowania rynku pracy w formie instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej, aktywna polityka społeczna, aktywna polityka rynku pracy, integracja z Unią Europejską. Aktualne trendy rozwoju społeczeństwa: migracje zarobkowe.

Organizacje ekonomii społecznej Formy organizacyjne i prawne organizacji ekonomii społecznej w Polsce. Finansowanie instytucji ekonomii społecznej. Przedsiębiorczość społeczna na świecie i w Polsce, zasady funkcjonowania, szanse i warunki sukcesu. Przedsiębiorczość społeczna, przedsiębiorca społeczny, wybrane przykłady.

I. Kariera ekonomii społecznej Początki ekonomii społecznej; Uwarunkowania powstania ekonomii społecznej. Źródła ekonomii społecznej na świecie.

Feudalizm kontra liberalizm Początki ekonomii społecznej Uwarunkowania powstania ekonomii społecznej Feudalizm kontra liberalizm Doktryna słusznej ceny (do XVI w.) Merkantylizm – regularny protekcjonizm (XVI/XVII w.) Klasyczna teoria wymiany (XVIII w.) USA, korporacje i gildie (XIX w.) Wielka Brytania, Francja, pojawienie się ekonomii społecznej (II poł. XIX w.)

Źródła ekonomii społecznej na świecie Uzupełnienie ekonomii liberalnej Myśl chrześcijańska Myśl socjalistyczna

Źródła ekonomii społecznej na świecie Uzupełnienie ekonomii liberalnej o zagadnienia wartości niewymienialnych, niewymiernych Poszerzenie obrazu homo economicus Instytucja patronage

Źródła ekonomii społecznej na świecie Myśl chrześcijańska Celem jest taka organizacja pracy, która najdoskonalej chroni społeczeństwo i jednostkę oraz wolność, równość, braterstwo

Źródła ekonomii społecznej na świecie Myśl socjalistyczna Socjalizm oferuje przeciwstawienie się liberalizmowi, podkreśla dobro i organizację społeczeństwa jako całości. (połowa XIX w.)

Co to jest ekonomia społeczna? Ekonomia społeczna to koncepcja, której zasadą jest taka organizacja ładu społecznego, by celem działań było zaspokajanie potrzeb jednostki a nie zysk. Ekonomia społeczna oparta jest na wartościach solidarności, partycypacji i samorządności, odgrywa kluczową rolę w społecznym rozwoju lokalnym. Pozwala wykorzystywać zasoby ludzkie w sposób komplementarny do sektora prywatnego i publicznego, zapobiega wykluczeniu społecznemu i łagodzi napięcia społeczne. Mówiąc szerzej: ekonomia społeczna wspomaga proces budowania społeczeństwa obywatelskiego. Podmioty ekonomii społecznej, zaspokajając potrzeby swoich członków lub podopiecznych, często wykonują zadania, z których ani państwo, ani inne podmioty gospodarcze nie wywiązują się w sposób wystarczająco skuteczny.

Co to jest gospodarka społeczna? Gospodarka społeczna wiąże się z europejskim ruchem spółdzielczym i działalnością stowarzyszeniową. Zasadą gospodarki społecznej jest wspólnota celów i zadań.

Najistotniejsze podmioty starej ekonomii społecznej w Polsce to: organizacje spółdzielcze i spółdzielnie pracy - w Polsce działa ok. 13 000 spółdzielni w 13 branżach spółdzielczych, z czego najbardziej liczne to spółdzielnie mieszkaniowe, spółdzielnie spożywców Społem (konsumenckie), spółdzielnie pracy, spółdzielnie kółek rolniczych, spółdzielnie rolnicze"Samopomoc Chłopska" oraz spółdzielnie uczniowskie, działające w różnych typach szkół, na skalę niespotykaną w innych krajach Unii Europejskiej bankowość spółdzielcza to ponad trzy tysiące placówek (ok. 1/3 całego sektora bankowego). Sektor ten przynosi blisko 7% zysków wypracowywanych przez cały sektor bankowy i reprezentuje ponad 5% wartości aktywów tego sektora. Na 2 mln gospodarstw rolnych aż 1,3 mln ma swój rachunek w bankach spółdzielczych. Tylko 5,5 proc. portfela kredytowego stanowią kredyty zagrożone (w bankach komercyjnych 17,8 proc.) .

Najistotniejsze podmioty starej ekonomii społecznej to: Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe (SKOK-i) zrzeszające ponad milion członków. Sieć placówek SKOK jest największą co do wielkości wśród instytucji oferujących ludności usługi finansowe ( ponad 1 300 oddziałów w całej Polsce) Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW-y) - w tej chwili jest w Polsce 8 TUW-ów, co stanowi około 0,5% rynku ubezpieczeń; dla porównania - przed wojną było to 65%. organizacje pozarządowe - (116 tys w 2009’), w tym ponad 40 tys. zarejestrowanych stowarzyszeń i fundacji dających zatrudnienie ok. 1% wszystkich zatrudnionych w gospodarce narodowej. Wśród szerokiego zakresu pól działania pierwsze miejsca zajmują: sport/ turystyka, edukacja i wychowanie oraz ochrona zdrowia, rehabilitacja i pomoc niepełnosprawnym. 38% organizacji deklaruje reprezentowanie i rzecznictwo interesów swoich członków lub podopiecznych (dane z 2002 r.)

Druga fala ekonomii społecznej

Nowe hasła! Nowa ekonomia społeczna, Ekonomia lokalna, Ekonomia solidarnościowa, Gospodarka alternatywna, Przedsiębiorczość społeczna .

Kondratiew: długookresowy cykl ewolucji gospodarki 1800 1820 1840 1860 1880 1900 1920 1940 1960 1980 1990

NOWE TECHNOLOGIE NOWE ZDYW. PRODUKTY Lata 30-te Lata 60-te FORDYZM TOYOTYZM NOWE TECHNOLOGIE NOWE ZDYW. PRODUKTY PRACA ZORGANIZOWANA PROD. STANDARDOWA ODP NA POTRZEBY RYNKU WARTOŚCIOWI PRACOWNICY PRZYZWOLENIE NA MAŁE UMIEJĘTNOŚCI WYMÓG DUŻYCH STABILNYCH RYNKÓW ELASTYCZNA ORGANIZACJA ELASTYCZNOŚĆ, REDUKCJA KOSZTÓW I WYSOKA JAKOŚĆ SĄ SPÓJNE REDUKCJA KOSZTÓW I NISKA JAKOŚĆ

Paradygmat techno- ekonomiczny – koncepcja Okres Fordowska produkcja masowa 1930-1960-1990 Informacja komunikacja 1990 - Nośnik innowacji Samochody osobowe, ciężarowe, czołgi, samoloty, trwałe dobra konsumpcyjne, materiały syntetyczne, petrochemia Komputery, oprogramowanie, wyr. Elektroniczne, roboty, mechanika optyczna, precyzyjna, telekomunikacja, usługi informacyjne Infrastruktura Autostrady, lotniska, połączenia lotnicze Sieci telekomunikacji cyfrowej, satelity Organizacja Wielonarodowe korporacje, konkurencja oligopolistyczna, integracja pionowa, prod. Masowa, standaryzacja, Sieci małych i dużych firm, integracja pozioma, elastyczne systemy produkcji, korzyści różnorodności Rola Państwa Welfare state, interwencjonizm deregulacja Liderzy przemian USA, Niemcy, Szwajcaria, Japonia, Australia Japonia USA, Niemcy, Szwecja, Tajwan, Korea Pd., Kanada, Australia

Model postfordowski elementy: Elastyczna technologia Elastyczna organizacja produkcji Elastyczna praca

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Wspólne zasady wdrażania modelu flexicurity 2007’ Pracownikom coraz częściej nie jest potrzebna pewność utrzymania konkretnego miejsca pracy, lecz pewność zatrudnienia w ogóle, ponieważ coraz mniej osób pozostaje w tym samym miejscu pracy przez całe życie. Przedsiębiorstwa, a szczególnie MŚP, muszą mieć możliwość dostosowania swoich zasobów ludzkich do zmian warunków gospodarczych. By zwiększyć poziom innowacyjności i konkurencyjności, firmy powinny mieć możliwość zatrudniania pracowników, których kwalifikacje, wydajność i elastyczność lepiej odpowiadają ich potrzebom.

Flexicurity Koncepcja flexicurity obejmuje ogół starań o zachowanie interesów stron stosunku pracy, ze szczególnym poszanowaniem praw i bezpieczeństwa pracownika. Wyraża się to w połączeniu elementu uelastyczniania zatrudnienia, czego skutkiem jest powstawanie nietypowych form zatrudnienia i wykonywania pracy z elementem ochrony socjalnej.

Koncepcja sieci przemysłowych, model ekspansji przestrzennej firm wielonarodowych Sieć przemysłowa to zbiór połączonych relacji wymiany miedzy aktorami związanymi z działalnością przemysłową

Organizacja przemysłu i adaptacja do nowego paradygmatu Relacje między aktorami w sieci dotyczą: konkurencji, współpracy, kontroli. Relacje bywają: personalne, instytucjonalne, formalne, nieformalne, okazjonalne, długookresowe.

Organizacja przemysłu i adaptacja do nowego paradygmatu Model hierarchiczny Elastyczny model sieci

Ruch regionalny Ruch regionalny w Europie, przyczyny powstania: Kryzys idei państwa, Druga industrializacja i dywergencja regionalna, Perspektywa zjednoczenia Europy

Nowy regionalizm Stary regionalizm Nowy regionalizm Government Governance Struktura Proces Układ zamknięty Układ otwarty Koordynacja Kooperacja Odpowiedzialność Zaufanie Władza Dzielenie się władzą

Ekonomia społeczna w Unii Europejskiej Ekonomia społeczna odpowiada priorytetom Unii Europejskiej, tj.: spójności społecznej, pełnemu zatrudnieniu i walce przeciwko biedzie, demokracji uczestniczącej, lepszemu zarządzaniu, stabilnemu rozwojowi (sustainable development).

social economy i économie sociale Ekonomia społeczna: odpowiada 8 % wszystkich przedsiębiorstw europejskich (tj. ok. miliona przedsiębiorstw i organizacji wytwarzających 10% produktu krajowego brutto) 10 % całkowitego zatrudnienia (tj. ponad 10 milionów osób pracujących).

Dlaczego ekonomia społeczna? Bezrobocie Wyczerpanie się możliwości państwa narodowego

Dlaczego ekonomia społeczna? Bezrobocie, wykluczenie przyczyny Glokalizacja, podział pracy, delokalizacja Dualny rynek pracy, insider-outsider Ekonomika kolektywnego działania

Dlaczego ekonomia społeczna? Wyczerpanie się możliwości państwa narodowego Państwo nie radzi sobie z usuwaniem bezrobocia, Koszty opieki są za wysokie Powstawanie miejsc pracy jest niezależne od krajowej polityki Polityka nastawiona na pobudzanie przedsiębiorczości

Przedsiębiorczość (J. Schumpeter) To wprowadzanie nowych rozwiązań do procesu produkcji. Przedsiębiorca to osoba, która: Wprowadza nowy produkt, Nowe metody produkcji, Otwiera nowe rynki, Sięga po nowe źródła surowców, Reorganizuje sektory działań

Przedsiębiorczość a ekonomia społeczna Nowe produkty: innowacyjne sposoby zaspokajania potrzeb, gdzie rynek i państwo nie znajdują satysfakcjonujących rozwiązań, np. integrowanie wykluczonych z rynkiem pracy, usługi w zakresie opieki społecznej, Nowe metody organizacji lub produkcji: np. angażowanie partnerów do projektów, w tym personelu, wolontariuszy, instytucji władz, Nowe czynniki produkcji: wolontariat, rozwój elastycznych, nietypowych form zatrudnienia (płatnego), Nowe stosunki rynkowe: łamanie monopoli sektora publicznego, przejmowanie cech firm komercyjnych.

Stara i nowa ekonomia społeczna Stara ES Nowa ES Przyczyny powstania Wyzysk alienacja Bezrobocie wykluczenie Zysk a cele społeczne Zysk = cele społ. Zysk<cele społeczne Cele społeczne 1. Dobra 2. Pracobiorca 3. Efekty zewnętrzne - Eliminacja wyzysku poprzez kolektywne formy własności Te którymi nie jest zainteresowany rynek Zatrudnianie „słabych” Rozwój k. społecznego Rozwój lokalny Formy Spółdzielnie, stowarzyszenia, Tow. Pomocy wzajemnej Przedsiębiorstwa społeczne Spółdzielnie socjalne Rola państwa Wspieranie Popieranie, dotowanie, ochrona Stosunek do rynku Konkurencja Operuje w obszarach nieudolności rynku

Warunki dla rozwoju ekonomii społecznej w Polsce Zmiany reguł funkcjonowania rynku pracy Aktywna polityka społeczna i aktywna polityka rynku pracy, Integracja z Unią Europejską. 1_3

Transformacja a dezindustralizacja Faza wstępna transformacji: Typ 1 regionów: spadek zatrudnienia w przemyśle relatywny wzrost zatrudnienia w usługach – województwa zachodnie, północne i centralne, Typ 2 regionów: spadek zatrudnienia w przemyśle wzrost udziału rolnictwa w zatrudnieniu – województwa wschodnie, cześć województw centralnych.

Transformacja a dezindustralizacja Faza transformacji po 1993 roku: Zmiana podziału przestrzennego zatrudnienia w przemyśle. Rośnie rola północnych województw, spada województw południowych, Zahamowanie tendencji zmian w odniesieniu od struktury gałęziowej przemysłu

Dynamika produkcji przemysłowej w latach 1989-1997

Odsetek pracujących w sektorach gospodarki narodowej

Rok 2005

Zmiany reguł funkcjonowania rynku pracy Okres 1989 – 1993, pierwsze reformy bezrobocie wybuchowe Okres 1993 – 1997, prosperita, ograniczenie „socjalu” Okres 1998 – 2001, drugie reformy, wzrost wykluczenia Okres 2002 – 2005, deregulacja rynku pracy, aktywizacja na frontach

Zmiany reguł funkcjonowania rynku pracy Okres 1989 – 1993, pierwsze reformy bezrobocie wybuchowe Okres 1993 – 1997, prosperita, ograniczenie „socjalu” Okres 1998 – 2001, drugie reformy, wzrost wykluczenia Okres 2002 – 2005, deregulacja rynku pracy, aktywizacja na frontach

Brak osłony socjalnej = miejsce dla ekonomii społecznej 1990-2009, polityka rynku pracy niespójna, Fundusz Pracy i budżety gmin jako źródła finansowania ochrony socjalnej, Spadek uprawnionych do zasiłku wzrost roli pomocy społecznej,

Zarejestrowani bezrobotni z prawem do zasiłku Rok Zarejestrowani bezrobotni z prawem do zasiłku 1990 79,2 1993 48,3 1996 51,9 1999 23,6 2001 20,0 2003 15,1 2008 14,9

Konflikt interesów = miejsce dla ekonomii społecznej Interes związków (1989-2001) Skrócenie czasu pracy z 42 do 40 godzin, Zwiększenie minimalnego urlopu z 14 do 18 dni, Wprowadzenie odprawy emerytalnej = mies. Wynagrodzeniu, Obowiązek opracowania regulaminu pracy i wynagrodzenia u pracodawców powyżej 5 zatrudnionych.

Konflikt interesów = miejsce dla ekonomii społecznej Interes pracodawców (2001-2009) Wzrost roli układów zbiorowych kosztem kodeksu pracy Zwolnienie małych p. z prowadzenia ZFŚ. Socjalnych Wprowadzenie możliwości wielokrotnych umów terminowych, (uchylono w 2004), Obniżenie kosztów pracy w godzinach nadliczbowych i wprowadzenie urlopu na żądanie (3 dni).

Elastyczne formy zatrudnienia Zatrudnienie na czas określony Samozatrudnienie, Zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu, Umowy cywilno-prawne, Zatrudnienie tymczasowe Zatrudnienie na czas nieokreślony

Ekonomia społeczna w Polsce do 1989 roku W okresie międzywojennym polski ruch spółdzielczy należał do najbardziej dynamicznych w ówczesnej Europie. Wtedy to wykształciły się i rozwinęły dwie formy, do dziś uznawane za klasyczne mechanizmy ekonomii społecznej: spółdzielnie oraz towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. Warto wspomnieć przede wszystkim dziewiętnastowieczne kasy oszczędnościowo-pożyczkowe, zwane kasami Stefczyka, oraz spółdzielnie zakładane w środowiskach wiejskich. Okres komunizmu to czas zaniku lub karykatury ruchu spółdzielczego, choć na fali liberalizacji po 1956 r. powstały rozwiązania hybrydowe, które nazywano stowarzyszeniami, spółdzielniami i związkami. Ich działalność okazała się często bardzo pożyteczna. Ze względu jednak na zależność od państwa nie można tych organizacji zaliczać do sektora ekonomii społecznej. Po roku 1989 odtworzone zostały warunki do reaktywowania działań z zakresu ekonomii społecznej. W ciągu 20 lat sektor ekonomii społecznej znacznie się rozwinął, choć wciąż nie jest skonsolidowany.

Ekonomia w środowiskach wiejskich (pocz. XX w.) LISKÓW Woj. kaliskie 1908 r. przyjazd księdza Wacława Blizińskiego Lisków „gniazdo złodziejskie”, „stan rozkładu moralnego i materialnego”, Zła komunikacja , 87% analfabetów, rozluźnione więzi społeczne, rodzinne, na skutek emigracji zarobkowej do Prus, nieprzychylność zaborcy, Pierwszy pomysł: sklepik, wyparcie sklepikarzy pochodzenia żydowskiego, Następnie piekarnia, - piekarz otrzymywał płącę+2 kg chleba dzienne, spółdzielnia rolniczo-handlowa, młyn, spółdzielnia, mleczarska, kasa Stefczyka, osobna dla dzieci, spółdzielnia budowlana, cegielnia betoniarnia, Przyciągnięcie kobiet, Ożywienie postaw obywatelskich, kapitału społecznego,

Ekonomia w środowiskach wiejskich (pocz. XX w.) Zaborów Wieś niedaleko Brzeska Masowa emigracja zarobkowa do USA (Chicago), i roboty sezonowe do Prus, Danii, Organizowano emigrację rodzinno-sąsiedzką Powracający z USA emigranci stawali się liderami lokalnego rozwoju, zakładali kasy pożyczkowe, młyn, mleczarnię, 2 cegielnie, zyski z nich przeznaczano na budowę kościoła, Polonia dofinansowała sprzęt dla straży pożarnej, ufundowała stypendia dla ucznia z Zaborowa, pokryła koszty budowy Domu Ludowego. Silny kapitał społeczny zapewnił dla Zaborowa zabezpieczenie rozwoju usług kulturalnych i edukacyjnych nie zapewnił postępu w samodzielnym rozwoju ekonomicznym wsi.

Aktywna Polityka Społeczna, jako koncepcja Preferencja dla zasady partycypacji społecznej kosztem zasady maksymalizowania zasady bezpieczeństwa socjalnego, Promocja zatrudnienia wspieranego, w różnych formach, Koncentracja wsparcia na osobach bezrobotnych zdolnych do pracy lub mogących tę zdolność odzyskać, Zmiana charakteru redystrybucji, tj. redystrybucja pracy zamiast świadczeń.

Workfare = praca zamiast zasiłku Welfere state = zasiłek Mocne strony APS Przekraczanie podziału workfare versus welfere state Workfare = praca zamiast zasiłku Welfere state = zasiłek Odrzucenie modelu totalnej instytucji pomocowej, Wykorzystanie potencjału społecznego i ekonomicznego III sektora, Odrzucenie zasady dekomodyfikacji

Słabe strony APS Granice kompetencji instytucji PUP i OPS Spór o efektywność, (przedsiębiorczość społeczna, czy zatrudnienie socjalne) Naznaczanie uczestników Za mała grupa docelowa działań APS

Polski model APS, czyli empowerment po polsku Zależny od: Implementacji unijnych priorytetów, Własnych doświadczeń transformacji

EQUAL, D: rozwój gospodarki społecznej EQUAL został zdominowany przez: Preferencje w inwestowaniu w szkolenia, niedowartościowanie kapitału społecznego Preferowane są aktywne min. szkoleniowe programy rynku pracy PUP, ale słabo doceniane są formy wzmacniania społeczności lokalnej, domena służb społecznych Konwergencja w III sektorze, tj. działania przekształcają się w przedsiębiorstwo społeczne, rząd nie wspiera działalności gospodarczej w tym sektorze, czy słusznie?

Zarzut wobec rozwoju gospodarki społecznej w Polsce Polityka społeczna to polityka dwóch prędkości. 1 prędkość to absorpcja środków UE, 2 prędkość to przełożenie doświadczeń z projektów nas politykę społeczną. Wynik: zbyt wolna budowa trwałych struktur ekonomii społecznej

Upowszechnianie APS Aktywizacja społeczności lokalnych metodą CAL, Aktywizacja społeczności lokalnych (Akademia Rozwoju Filantropii, Fundacja Wspomagania Wsi, Reintegracja społeczna, wg doświadczeń szkoły Koefeda (Fundacja Barka) Biura aktywności bezrobotnych, francuska koncepcja towarzyszenia bezrobotnemu (Caritas)

Formy organizacyjno-prawne i aspekty finansowe organizacji ekonomii społecznej w Polsce

Stowarzyszenie Fundacja Spółdzielnia socjalna Centrum Integracji Społecznej Zakład Aktywizacji Zawodowej Klub Integracji Społecznej Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Zadania publiczne obejmują: pomoc społeczną, pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób, zapewnienie zorganizowanej opieki byłym żołnierzom zawodowym, którzy uzyskali uprawnienie do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej, inwalidom wojennym i wojskowym oraz kombatantom, działalność charytatywną, podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, działalność na rzecz mniejszości narodowych, ochronę i promocję zdrowia, działania na rzecz osób niepełnosprawnych, promocję zatrudnienia i aktywizację zawodową osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z  pracy, upowszechnianie i ochronę praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn, promocję i organizację wolontariatu, działalność wspomagającą rozwój gospodarczy, zwłaszcza rozwój przedsiębiorczości, naukę, edukację, oświatę i wychowanie, a także krajoznawstwo i wypoczynek dzieci i młodzieży, upowszechnianie kultury fizycznej i sportu, działalność wspomagającą rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, ekologię i ochronę zwierząt oraz ochronę dziedzictwa przyrodniczego, kulturę, sztukę, ochronę dóbr kultury i tradycji, utrzymanie porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałanie patologiom społecznym, upowszechnianie wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa, ratownictwo i ochronę ludności, pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą, upowszechnianie i ochronę wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijanie kontaktów i współpracy między społeczeństwami, upowszechnianie i ochronę praw konsumentów, działalność wspomagającą technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarządowe.

Organizacja Udział w l. podmiotów w gospodarce (w%) Stowarzyszenie, Fundacja 0,4 Spółdzielnia socjalna 0,004 Centrum Integracji Społecznej 0,002 Klub Integracji Społecznej 0,007 Zakłady Pracy Chronionej 0,07

Stowarzyszenie zwykłe Ta forma stowarzyszenia ma charakter uproszczony. Nie posiada ono osobowości prawnej, a do jego założenia wystarczy działanie jedynie trzech osób, które muszą uchwalić regulamin (a więc nie statut) oraz przedstawiciela reprezentującego dane stowarzyszenie. To stowarzyszenie, w przeciwieństwie do właściwego stowarzyszenia, nie podlega obowiązkowi rejestracji w KRS. Fakt założenia tego typu zrzeszenia musi być zgłoszony na piśmie organowi nadzorującemu właściwemu miejscowo (który ustalany jest na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy). Zakaz działalności tego typu stowarzyszeń może wydać tylko i wyłącznie sąd rejestrowy na wniosek prokuratora lub organu nadzorującego, jeżeli nie spełnione zostały wymogi określone w art. 16 UPS.

Stowarzyszenie rejestrowe Powoływane przez grupę osób (15) mających wspólne cele lub zainteresowania. Samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ją na pracy społecznej członków. Specjalnymi odmianami stowarzyszeń, oddzielnie skodyfikowanymi i mającymi specjalne cele, są: organizacja pracodawców, związki zawodowe, cechy rzemieślnicze. Cechą wspólną organizacji jest działalność niezarobkowa. Podstawowym aktem prawnym regulującym problematykę stowarzyszeń, ich zakładania i funkcjonowania jest ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach, tekst jednolity: (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855).

Stowarzyszenie rejestrowe posiada osobowość prawną, może zakładać terenowe jednostki organizacyjne, łączyć się w związki stowarzyszeń, przyjmować w poczet swych członków osoby prawne, korzystać z ofiarności publicznej, przyjmować dotacje od organów władzy państwowej i innych instytucji.

Majątek stowarzyszenia Zgodnie z art. 33 Ustawy majątek ten powstaje ze: składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej.

Rodzaje działalności w organizacjach pozarządowych Nieodpłatna działalność statutowa – niedopłatne przekazywanie beneficjentom usług i darowizn Działalność statutowa odpłatna – świadczenie usług i in. „po kosztach” Działalność gospodarcza – świadczenie usług i in., osiąganie zysku przeznaczanego na działalność statutową organizacji, nie do podziału na członków stowarzyszenia

Nieodpłatna działalność statutowa (pożytku publicznego) organizacja nie pobiera odpłat, pozyskuje środki finansowe na swoją działalność (zbiórki, dotacje, sponsoring, korzysta z pracy wolontariuszy)

Działalność statutowa odpłatna działalność w zakresie zadań należących do sfery zadań publicznych, w ramach realizacji celów statutowych, są to np. pomoc społeczna, działalność charytatywna, promocja zatrudnienia, edukacja, kultura, ekologia itd. działalność nie mysi być zarejestrowana w KRS ale musi być wyodrębniona księgowo

Źródła dochodu Opłaty za sprzedaż dóbr i usług wyprodukowanych przez organizację Opłaty za sprzedaż dóbr i usług wyprodukowanych przez beneficjentów organizacji Opłaty za sprzedaż darowizn Opłaty = kosztom wyprodukowania < kosztów bezpośrednich

„Zero” zysku nie można doliczyć np. kosztów administracyjnych, takich jak obsługa księgowa, koszty utrzymania lokalu itd., Kosztów tych nie można pokryć z przychodów z odpłatnej działalności statutowej. Prowadzenie odpłatnej działalności statutowej nie jest „samowystarczalne” i wymaga dodatkowych przychodów na pokrycie danej działalności. Przychody z odpłatnej działalności statutowej mogą stanowić istotne wzmocnienie budżetu danego przedsięwzięcia w zakresie kosztów bezpośrednich

Ograniczenie w wynagrodzeniach personelu max 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa GUS za rok poprzedni (za 2008 r. jest to kwota 3179,01 zł, a więc 1,5-krotność wynosi: 4768,52 zł). j.w. dotyczy wszystkich osób zatrudnionych w organizacji, zarówno w obszarze odpłatnej, jak i nieodpłatnej działalności statutowej, zarówno zatrudnionych na umowie o pracę, jak i z tytułu umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia),

Działalność gospodarcza Zarejestrowana w KRS Wymagająca min 1000 PLN kapitału

Działalność gospodarcza Organizacje w Polsce mogą prowadzić działalność gospodarczą bez ograniczeń, zgodnie z ogólnymi zasadami. Jedynym ograniczeniem jest zakaz podziału zysku pomiędzy członków stowarzyszenia. Jeżeli dochód jest w całości przeznaczony na działalność statutową (pożytku publicznego), to jest on zwolniony z podatku dochodowego od osób prawnych.

Forma organizacyjna działalności gospodarczej organizacji pozarządowych wewnątrz struktury, bez wydzielania wewnątrz struktury, jako zakład na ograniczonym rozrachunku wewnątrz struktury, jako zakład na pełnym rozrachunku na zewnątrz, w ramach spółki cywilnej, spółki jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (min. 5.000 zł), spółki akcyjnej (min. 100.000 zł), spółdzielni

Typy działalności gospodarczej w organizacji, 2008’

W celu uzyskania większej stabilności finansowej, w 2007r W celu uzyskania większej stabilności finansowej, w 2007r. stowarzyszenie rozpoczęło prowadzenie działalności gospodarczej. ESWIP consulting oferuje: ▪ tworzenie strategii ▪ pisanie projektów ▪ przygotowywanie studiów wykonalności ▪ promocję i reklamę ▪ promocję medialną ▪ doradztwo medialne ▪ działalność wydawniczą ▪ tłumaczenia w języku: rosyjskim, ukraińskim, niemieckim i angielskim

W ramach działalności gospodarczej zrealizowano m. in W ramach działalności gospodarczej zrealizowano m.in.: Konferencje na zlecenie Fundacji Fundusz Współpracy: ▪ „Sprawdzone pomysły szansą na rozwój obszarów wiejskich” (listopad 2007r. Karnity k. Miłomłyna) ▪ „Sprawdzone pomysły szansą na rozwój obszarów wiejskich” (luty 2008r. Krąg). W trzydniowych spotkaniach uczestniczyło po 100 uczestników. Kilkanaście szkoleń na zlecenie Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Szkolenia obejmowały trzy tematy, udział w nich wzięło ok. 400 osób: ▪ „Budowanie partnerstw na rzecz rozwoju aktywnej integracji w środowisku lokalnym” ▪ „Formy i metody aktywnej integracji społecznej i zawodowej młodzieży zagrożonej społecznie” ▪ „Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych, w tym z zaburzeniami psychicznymi”

W ramach działalności gospodarczej zrealizowaliśmy m.in.: Strategie: Strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy Górowo Iławeckie Strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy Sępopol Strategia Lokalnej Grupy Działania w Nowym Dworze Gdańskim Wojewódzki Program na rzecz Osób Starszych Projekty Napisaliśmy kilka projektów Filmy Zrealizowaliśmy kilka materiałów filmowych

Organizacja nie może się rozwijać, jeśli nie ma zysku Zysk w organizacjach pozarządowych Organizacje nie mają bezpośredniego, finansowego zysku z tytułu realizacji projektów. Rodzajem zysku może być zakupiony sprzęt, czas pracy pracowników powięcony na pisanie kolejnego projektu, promocja. Organizacja może „tracić” na realizacji projektu: wymóg wkładu własnego, niektóre koszty niepokryte z grantu. Organizacja nie mają zysku z tytułu prowadzenia działalności statutowej odpłatnej. Organizacja nie może się rozwijać, jeśli nie ma zysku

Dlaczego organizacje pozarządowe powinny być nastawione na zysk? Aby grantodawcy nie ograniczali ich rozwoju Aby były bardziej autonomiczne Aby mogły bez skrępowania realizować swoje działania na rzecz rozwoju społecznego Aby nie tylko rozdzielać istniejące fundusze grantodawców, lecz aby tworzyć nowe źródła finansowania

Rekomendacje Dochód z działalności gospodarczej powinien służyć realizacji strategii działania organizacji, a nie zmieniać charakteru jej działalności. Działalność gospodarcza nie jest prowadzona po to, aby całkowicie uniezależnić się od grantodawców, ale aby zwiększyć ilość źródeł finansowania w celu stabilizacji finansowej. Dochód z działalności gospodarczej winien pokrywać przede wszystkim koszty administracyjne oraz płynność finansową, a środki na działania programowe należy w dalszym ciągu pozyskiwać od grantodawców. Należy promować w środowisku fakt, że zysk z działalności gospodarczej jest przeznaczany na rozwój społeczny, a nie do kieszeni członków stowarzyszenia.

Rekomendacje Działalność gospodarcza organizacji powinna być nierozłącznie związana z przynoszeniem korzyści społeczności lokalnej. Prowadzenie efektywnej działalności komercyjnej jest długim procesem dlatego organizacje muszą być cierpliwe i konsekwentne, powinny mierzyć siły na zamiary. Władze publiczne powinny pomagać organizacjom w ich działalności skierowanej na zysk, ponieważ mogą zmniejszyć przez to dotacje ze środków publicznych.

Dlaczego organizacje nie podejmują działalności gospodarczej? Brak kapitału Wyuczona bezradność – przyzwyczajenie do dotacji Postawa roszczeniowa – należy się Nastawienie na grantodawcę, nie na klienta Opory natury etycznej - lęk przed zatarciem różnic wobec biznesu Niechęć przed innowacjami Łatwość pozyskania grantu wobec wysiłku związego z wypracowaniem zysku - „łatwe pieniądze” z dotacji Nieumiejętność prowadzenia działalności gospodarczej

Organizacja i działalność pożytku publicznego działalność społecznie użyteczna prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych (art. 3 ust. 1 ustawy o wolontariacie).

Czy działalność pożytku publicznego jest działalnością gospodarczą? nie jest działalnością gospodarczą może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub odpłatna.

Przywileje organizacji pożytku Zwolnienia z następujących podatków i opłat: • podatku dochodowego od osób prawnych, • podatku od nieruchomości, • podatku od czynności cywilnoprawnych, • opłaty skarbowej, • opłat sądowych (art. 104 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwalnia OPP z opłat sądowych, ale tylko w sprawach, które nie dotyczą prowadzonej przez nie działalności gospodarczej). Większość tych zwolnień dotyczy nieodpłatnej działalności pożytku publicznego.

Przywileje organizacji pożytku Nieruchomości Organizacje pożytku publicznego mogą nabywać prawo użytkowania nieruchomości należących do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego na preferencyjnych zasadach. Oznacza to, że: • minister właściwy ds. spraw Skarbu Państwa może dokonać darowizny nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa na rzecz organizacji pożytku publicznego, na jej cele statutowe; • właściwy organ za zgodą odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, może udzielić bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ustawy o gospodarce nieruchomościami, organizacjom pożytku publicznego – jeżeli nieruchomość będzie wykorzystywana na cel prowadzonej przez nie działalności pożytku publicznego.

Przywileje organizacji pożytku Prawo do zatrudniania poborowych odbywających służbę zastępczą. Nieodpłatny, ułatwiony dostęp do publicznego radia i telewizji. Możliwość przyjmowania wpłat 1% podatku należnego od osób fizycznych

Fundacja Fundacja może być powołana dla realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych tj.: ochrona zdrowia, opieka i pomoc społeczna, oświata, nauka i wychowanie, rozwój gospodarki, ochrona środowiska, opieka nad zabytkami. Fundator: osoba fizyczna, osoba prawna, samorząd terytorialny

Składniki majątku fundacji Pieniądze, Papiery wartościowe, Oddane na własność rzeczy ruchome i nieruchome.

Działalność fundacji Fundacja non-profit; statut zabrania prowadzenia działalności gospodarczej, Fundacja not for profit; statut dopuszcza prowadzenie działalności gospodarczej,

Fundacja a spółka kapitałowa Fundacja (stowarzyszenie także) może utworzyć jednoosobową spółkę kapitałową, tj. spółkę zoo lub spółkę akcyjną, Kapitał zakładowy spółki z oo powinien wynosić 5 000 zł. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej powinien wynosić 100 000 zł.

Spółdzielnia socjalna Do założenia spółdzielni socjalnej trzeba minimum 5 osób (nie więcej jednak niż 50), z których zdecydowana większość musi spełniać ustawowe kryteria – są to m.in. bezrobotni, bezdomni czy byli więźniowie; Członkiem spółdzielni mogą być także organizacje pozarządowe i gminne osoby prawne. W odróżnieniu od "normalnych" przedsiębiorstw, działalność gospodarcza spółdzielni, choć przynosi korzyści ekonomiczne, nie ma na celu pomnażania zysku. Koncentruje się przede wszystkim na celach społecznych, jak wprowadzanie na rynek pracy osób zmarginalizowanych. Dochody spółdzielni przeznaczane są na pensje, a ewentualna nadwyżka bilansowa (czyli zysk z okresu roku bilansowego), nie mniej niż 40% na fundusz zasobowy i minimum 40% na społeczną i zawodową reintegrację członków spółdzielni (pozostała inwestycyjny). część przeznaczana jest na jej fundusz

Spółdzielcy

Idea spółdzielni … jeśli osobom wykluczonym społecznie (np. z powodu wieku, długotrwałego bezrobocia czy braku wykształcenia) stworzy się korzystne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej, to ci, którzy naprawdę będą chcieli, dostaną szansę, by odbić się od dna. Spółdzielnie mają dać możliwość uzyskania dochodów, a jednocześnie pomóc wrócić do społeczeństwa: zerwać z nałogiem, odzyskać poczucie własnej wartości itp. Dodatkowym argumentem jest aspekt finansowy: spółdzielnie są szansą na przywrócenie samodzielności tym, których do tej pory utrzymywać musiało państwo, np. w formie opieki społecznej.

Cele działalności Spółdzielcy prowadzą działalność o dwojakim charakterze: nadrzędnym celem jest powrót do uregulowanego życia społecznego i zawodowego i temu celowi podporządkowana jest podstawowa działalność spółdzielni (art. 2 ust. 2 Ustawy o spółdzielniach socjalnych). drugim celem spółdzielców jest prowadzenie przedsiębiorstwa w oparciu o wspólną pracę (art. 2 ust. 1 Ustawy). Ponadto spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną, kulturalno-oświatową oraz społecznie użyteczną - zarówno na rzecz swoich członków jak również środowiska lokalnego.

Uprawnienia spółdzielni socjalnej – pomoc państwa

Aktualnie w Polsce działa ok Aktualnie w Polsce działa ok. 13000 (1000 członków) podmiotów i cały czas powstają nowe. w woj. śląskim - 24, wielkop - 20, warm-maz - 14, świetokrz - 1, kuj-pom - 1, podlaskim - 1 Zajmują się działalnością: od prac budowlanych i usług porządkowych, przez catering i opiekę nad osobami starszymi, do tworzenia stron WWW i wykonywania nadruków na koszulkach i czapeczkach.

CIS + KIS a Gmina Terapia gminna dla osób długotrwale bezrobotnych: KIS – CIS – zatrudnienie wspierane

Struktura wydatków gmin według działów w 2008 r.

Wydatki gmin według ważniejszych działów

Wydatki gmin na pomoc społeczną

Wydatki na pomoc społeczną w regionach w 2008 r. w mln zł

Centrum Integracji Społecznej - miejsce na pracę i naukę CIS są tworzone przez burmistrzów, wójtów, prezydentów miast, organizacje pozarządowe, powoływane przez Marszałka na 3 lata, CIS może prowadzić działalność wytwórczą, która nie jest działalnością gospodarczą. W efekcie - CIS czasowo rozwiązuje problem zatrudnienia

Centra realizują reintegrację zawodową i społeczną poprzez świadczenie usług polegających na: • kształceniu umiejętności pozwalających na pełnienie ról społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom nie podlegającym wykluczeniu społecznemu, • nabywaniu umiejętności zawodowych przez przyuczenie do zawodu, • przekwalifikowaniu lub podwyższaniu kwalifikacji zawodowych, • nauce planowania życia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem, • uczeniu umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami pieniężnymi.

„Metoda” CIS Osoby, które chcą wziąć udział w zajęciach organizowanych przez CIS-y, muszą złożyć wniosek. Udział w Centrum ma zatem charakter umowy, którą jest program zatrudnienia socjalnego opracowywany dla każdego uczestnika indywidualnie. Uczestnicy CIS biorą udział w pracach Centrum i otrzymują świadczenia integracyjne. Przysługuje im też jeden posiłek dziennie. Po opuszczeniu Centrum (czyli po 12, a w wyjątkowych przypadkach po 18 miesiącach) uczestnicy powinni trafić na wspierany rynek pracy

Klub Integracji Społecznej Głównym celem KIS jest: Minimalizowanie skutków bezrobocia Promowanie aktywności i przedsiębiorczości społecznej Przygotowywanie do podjęcia zatrudnienia Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu Pomoc w wychodzeniu z izolacji i osamotnienia

Osoby korzystające z działań KIS To osoby wykluczone i marginalizowane społecznie, w tym: osoby bezrobotne, w szczególności długotrwale, kobiety pozostające poza rynkiem pracy, osoby niepełnosprawne, w tym upośledzone umysłowo i chore psychicznie, wychowankowie placówek opiekuńczo - wychowawczych, osoby uzależnione po okresie leczenia odwykowego, matki samotnie wychowujące dzieci, osoby bezdomne i zagrożone utratą mieszkań, osoby opuszczające zakłady karne, mniejszości etniczne i narodowe, uchodźcy.

Misja Klubów Integracji Społecznej Działalność KIS-ów polega na prowadzeniu zajęć o charakterze terapeutycznym, zatrudnieniowym i samopomocowym. Udział w Klubie jest mniej sformalizowany niż w przypadku uczestnictwa w CIS-ach. W Klubach prowadzi się m.in. programy zatrudnienia tymczasowego, które pomagają w znalezieniu pracy. Zadaniem Klubów jest szybkie reagowanie na potrzeby lokalnego środowiska i szukanie rozwiązań dla wszystkich grup ryzyka.

Podstawowe formy działania KIS grupy samopomocowe, grupy wsparcia, grupy terapeutyczne, poradnictwo psychologiczne, szkolenia, doradztwo zawodowe, wolontariat, wymiana usług (barter), spółdzielnie socjalne, roboty publiczne, prace interwencyjne, staże.

Zaplecze dla KIS: Ludzie: Pracą KIS kieruje koordynator. Koordynator powinien być zatrudniony w danej instytucji prowadzącej KIS (np. OPS, organizacja pozarządowa) i zadanie prowadzenia Klubu powinien mieć wpisane w zakres czynności (nie musi być to pełny etat). Zadaniem koordynatora jest przede wszystkim: nadzór i monitorowanie pacy klubu, dbanie o rozwój klubu (min. współpraca z partnerami, promocja idei samopomocy), organizacja pracy grup. W działania KIS zaangażowani są ponadto inni pracownicy socjalni i eksperci np.: psycholog, prawnik, doradca zawodowy, pracownik socjalny, w zależności od potrzeb grup. Zaplecze techniczne: lokal: oddzielne pomieszczenie oraz dostęp do sali szkoleniowej i zaplecza socjalnego - dobrze, aby było ono dostosowane dla osób niepełnosprawnych. Wyposażenie: podstawowe meble, dostęp do: telefon, fax, ksero, komputer z drukarką, telefon, drobny sprzęt kuchenny; pomoce dydaktyczne - tablica, rzutnik, biblioteczka, artykuły papiernicze, itp.

Wsparcie dla osób niepełnosprawnych: WTZ + ZAZ + ZPCH

Zakład Aktywności Zawodowej (istnieje dziewięć ZAZ-ów w Wielkopolsce) Organizacja dedykowana niepełnosprawnym Tworzona przez powiat, gminę, fundację, stowarzyszenie Wymogi organizacyjne: Dostosować obiekty i pomieszczenia, Zapewnić doraźną i specjalistyczną opiekę medyczna poradnictwo, usługi rehabilitacyjne, Przeznaczyć uzyskane dochody na rzecz zakładowego funduszu aktywności, w tym (zakup wyposażenia i sprzętu, oprzyrządowanie stanowisk, pomoc w przygotowaniu ON do pracy, pomoc w organizacji indywidualnych i zbiorowych form mieszkalnictwa, rekreację)

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością …to popularna spółka kapitałowa, która może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym (chyba że ustawa stanowi inaczej) Odpowiednia dla przedsiębiorców planujących przedsięwzięcia gospodarcze w większym rozmiarze lub wiążące się z wysokim ryzykiem

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Zalety Wyłączenie odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki Możliwość pozyskania kapitału poprzez włączenie nowego wspólnika Możliwość wyrejestrowania (długi) Wady Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych Kosztowna procedura rejestracyjna

Brytyjska koncepcja przedsiębiorstwa społecznego Przedsiębiorstwo społeczne to organizacja gospodarcza, biznes, Pominięta zasada kolektywnego zarządzania Nieograniczony zakres działania, przedmiotowo i geograficznie,

Big Issue – “a hand up not a hand out” Designed to support homeless and vulnerable people a chance to earn a legitimate income Sellers – buy for 75p and sell for £1.50 Confidence and self esteem Link vendors with vital support services, housing health and financial independence 123

Fifteen – “Inspiring young people” Inspire disadvantaged people to create great careers in the restaurant business Serve food of the highest quality Apprentices learn the trade and profits fund the programme Aim to become a “Global” Social Enterprise 124

LEYF is London's largest childcare charity and social enterprise Established in 1903, it now employs over 200 staff across 19 community nurseries and Children’s Centres in three key London boroughs. Thanks to the socially inclusive fee structure, last year they were able to help more than 1200 children from a range of backgrounds make a great start in life – parents pay what they can afford! 125

The Bread Maker - Aberdeen 21 Apprentices with learning disabilities 8 staff training and supporting to provide confectionary, breads and coffees Looking to provide skills so apprentices can take work in other businesses in the city 126

In the United Kingdom 15,000 social enterprises 1.2% of all enterprises in the UK Employ 450,000 people + 300,000 volunteers £18 Billion combined annual turnover 84% from trading 127

Amerykańska koncepcja przedsiębiorstwa społecznego Przedsiębiorstwo społeczne to każdy interes generujący dochód, posiadany nie dla zysku, Integracja formy non profit i for profit Pełna integracja; np. zatrudnianie „słabych”, by ten cel osiągnąć tworzy się przedsiębiorstwo, które jest źródłem samofinansowania, Częściowa integracja; np.: bezpłatne dożywianie ubogich, a środki na to czerpie się z komercyjnej sprzedaży posiłków dla odbiorców instytucjonalnych, Brak integracji; np.: program społeczny i działalność biznesowa są niezależne, z zysków są finansowane programy społeczne.

Przedsiębiorczość społeczna na świecie i w Polsce, zasady funkcjonowania, szanse i warunki sukcesu. 2_3

Kryteria ekonomiczne przedsiębiorstwa społecznego Prowadzenie stałej działalności mającej na celu produkcję dóbr i usług, Wysoki stopień autonomii działania, Ponoszenie znacznego ryzyka ekonomicznego w prowadzeniu działalności, Możliwość z korzystania w swojej działalności z zasobów finansowych, jak i pozafinansowych, z pracy płatnej i społecznej, Bliskość świadczeniodawców, świadczeniobiorców, ze względu na pryznależność do tej samej grupy

Kryteria społeczne przedsiębiorstwa społecznego Działalność musi być nakierowana na wspieranie i rozwój społeczności lokalnej Produkcja dóbr i usług musi znaleźć swoją niszę Jego działalność ma charakter lokalny i jest rezultatem zbiorowego działania grupy obywateli z danej społeczności lokalnej Charakteryzuje się demokratycznym zarządzaniem, nie podporządkowanym posiadaniu udziałów kapitałowych

Kryteria społeczne przedsiębiorstwa społecznego Odbiorcy usług powinni być reprezentowani w strukturze przedsiębiorstwa, co może wzmacniać lokalną demokrację, Przedsiębiorstwem społecznym mogą być organizacje z całkowitym zakazem dystrybucji zysku i spółdzielnie o ograniczonej dystrybucji zysku.

Przedsiębiorstwo społeczne a zwykły biznes Cechy wspólne to: Nastawienie na nowe produkty XXX Oferowanie nowej jakości XX Nowe metody organizacji XX Nowe technologie produkcji X Nowa rola pracownika XXX

Branże przedsiębiorczości społecznej Usługi socjalne Ochrona zdrowia Usługi finansowe, Ubezpieczenia, Rolnictwo, Rzemiosło, Rękodzieło, Turystyka, Ochrona środowiska, Mieszkalnictwo, Edukacja, Kultura, rozrywka, sport

Promocja obszarów wiejskich na przykładzie Fundacji „Tutaj Warto”

Czym są obszary wiejskie ? W Polsce obszary wiejskie definiowane są jako tereny położone poza granicami administracyjnymi miast, co oznacza, że są to gminy wiejskie lub części wiejskie gmin miejsko-wiejskich. Kryterium OECD – za obszary wiejskie uznaje się tereny o gęstości zaludnienia do 150 osób/km2. Kryterium Eurostat – klasyfikujące obszar jako wiejski, gdy gęstość jego zaludnienia wynosi do 100 osób/km2.

Produkt turystyczny Profesjonalizacja działań promocyjno-marketingowych wymaga globalnego spojrzenia na dany teren i pełnej inwentaryzacji jego zasobów. Tylko taka metodologia pozwoli nam stworzyć kompletny produkt turystyczny. Przygoda + przeżycie + poznanie

Główne składniki Atrakcje i środowisko miejsca docelowego Infrastruktura i usługi miejsca docelowego Dostępność miejsca docelowego Wizerunki miejsca docelowego Cena płacona przez konsumenta

Identyfikacja zasobów Walory i atrakcje przyrodnicze (np. parki krajobrazowe) Walory i atrakcje kulturowe (np. zabytki, muzea) Infrastruktura ogólna (np. w dziedzinie ochrony środowiska) Stan zagospodarowania turystycznego, atrakcje rekreacyjne Baza noclegowa (rodzaje, standard, lokalizacja) Obiekty gastronomiczne i rozrywkowe Informacja turystyczna (oznakowanie i punkty) Dostępność transportowa i telekomunikacyjna (np. drogi i połączenia) Transport w miejscu docelowym (rodzaje, pojemność, trasy) Imprezy turystyczne (np. spływy kajakowe) Imprezy kulturalne (np. festyny i odpusty) Inne usługi (np. banki, sklepy, poczta, stacje benzynowe)

O czym należy pamiętać! Bardzo istotne jest podejście terytorialne, a nie administracyjne. Granice administracyjne są ostatnią sprawą, która interesuje turystę. Niewiele gmin posiada tyle atrakcji, żeby zatrzymać turystę na dłużej niż kilka godzin, taki turysta zostawi nam tylko śmieci, aby zostawił pieniądze musi skorzystać z noclegu. Nie zawężajmy oferty do jednej miejscowości czy gminy.

Dla kogo to wszystko ? Turysta weekendowy - wypoczywający krótkotrwale w pobliżu miejsca zamieszkania. W ostatnich latach dynamiczny wzrost tej formy ze względu na konieczność poprawienia sił fizycznych i psychicznych na skutek uciążliwych warunków życia w mieście i stresującej pracy. Agroturysta - spędza wolny czas w środowisku wiejskim. Cechy specyficzne agroturystyki to domowa atmosfera, wspólne posiłki z gospodarzami, bezpośredni kontakt z naturą oraz różne formy rekreacji np. uczestnictwo w wiejskich imprezach.

Badanie rynku Nieodzownym elementem tworzenia produktu turystycznego jest badanie rynku. W zakresie turystyki wiejskiej duże znaczenie będą miały takie elementy jak: odległość od wielkich aglomeracji, upodobania oraz zwyczaje weekendowe i urlopowe, oferta naszych konkurentów.

Spójność przekazu Kiedy już wiemy do kogo chcemy dotrzeć i z jaką ofertą przechodzimy do technicznej konstrukcji produktu. Promocja powinna być realizowana przy zastosowaniu spójnego systemu identyfikacji audiowizualnej. Należy wypracować transparentne hasło/logo jednoznacznie kojarzone z naszym terenem i je konsekwentnie stosować.

Zakres i forma przekazu Nasz produkt ma zachęcić do skorzystania z naszej oferty, a nie stanowić jej papierowy lub elektroniczny substytut. Powinien wzbudzać w odbiorcy zainteresowanie, które będzie mógł zaspokoić na miejscu . Należy ciągle pamiętać o przystępności przekazu stanowiącej wyważenie pomiędzy jego estetyką, a przejrzystością.

Jeśli coś jest do wszystkiego … Wybudowanie basenu w środku wsi czy zaproszenie Dody na dożynki, poza stratą dużych pieniędzy nic nam nie przysporzy, a już na pewno turystów. Turystyka wiejska jak i same obszary wiejskie są specyficzne i takich również wymagają metod promocji!

Zasoby przedsiębiorstwa społecznego Wskaźniki społeczne: Wysoki poziom zaufania, Duża częstotliwość kontaktów nieformalnych, Wspólnie uznawane normy, Istniejące sieci wzajemnych powiązań; biznesowych, sąsiedzkich, Przyjacielskie stosunki, Podejmowanie wspólnych działań.

Zasoby przedsiębiorstwa społecznego Wskaźniki ekonomiczne: Decyzje kooperantów motywowane użytecznością społeczną, Czytelna misja przedsiębiorstwa, Rozpoznawalność przedsiębiorstwa i jego marki, Zawiązek z lokalną tradycją, Reputacja przedsiębiorstwa, Lokalna wymiana i powiązania kapitałowe, Dobra komunikacja z partnerami biznesowymi.

Strategia przedsiębiorstwa zapewnia: Ciągłość: gwarantowana przez program biznesowy i społeczny w różnej perspektywie czasowej, Kompleksowość: gwarantuje objęcie planowaniem wszystkich sfer działalność zarówno gospodarczej jak i społecznej, Spójność: polega na merytorycznej zgodności planów z wykorzystywanymi zasobami kapitału finansowego i społecznego, Elastyczność: umożliwia dostosowanie tempa i sposobów rozwoju do aktualnych warunków, Realność: to dopasowanie strategii do aktualnych i przyszłych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa społecznego

Czy przedsiębiorstwo społeczne potrzebuje strategię? Wybór działalności, Analiza otoczenia, Badanie rynku.

Wybór działalności Wiąże się z odpowiedzią na pytania: Jaki problem społeczny należy rozwiązać? Jaką strategię działania przyjąć? Jakim potencjałem dysponuje lokalna społeczność?

Jaką strategię działania przyjąć? Nastawioną na:…….

Strategiczna analiza otoczenia Analiza rynku; badamy potencjał (wielkość, wzrost, poziom zyskowności, konkurencja, koszty wejścia) Analiza nabywców; badanie kim są nabywcy, jakie mają potrzeby, czym się kierują przy kupowaniu, jaką siłą nabywczą dysponują i czy może się zwiększyć Analiza otoczenia zewnętrznego; badanie makro i mikrootoczenia.

Czy przedsiębiorstwo społeczne potrzebuje biznes plan?

Biznes Plan Służy do zdobywania środków zewnętrznych na finansowanie przedsięwzięć. Konkretyzuje koncepcje działania, tj. pomaga w ustalaniu metod i sposobów działań przy uwzględnieniu wszystkich istniejących ograniczeń.

Elementy biznes planu – obowiązkowe dla przedsiębiorstwa społecznego Strategia reintegracji zawodowej beneficjentów, Finansowanie reintegracji, Analiza kapitału społecznego w otoczeniu, Metody mobilizacji i multiplikacji kapitału społecznego (partnerstwo lokalne)

Biznes plan - struktura Prezentacja organizacji 5% Historia, cele, zadania, Profil, zakres działalności firmy, Wielkość sprzedaży (obecna, przyszła), Posiadane oraz planowane środki Analiza otoczenia 15% Charakterystyka obecnych rynków, Najistotniejsze przewidywane zmiany otoczenia gospodarczego, finansowego, prawnego, Najbardziej prawdopodobny scenariusz przewidywanych oddziaływań na firmę, Wyszczególnienie zagrożeń i możliwości, Ocena konkurencyjności z punktu widzenia mocnych i słabych stron firmy

Biznes plan - struktura Analiza operacyjna 15% Ogólna charakterystyka środków, którymi organizacja obecnie dysponuje, Aktualna sytuacja finansowa, Główne słabości mocne strony organizacji, Główne słabości mocne strony konkurencji, Rozwiązania strategiczne 30% Określenie wybranej strategii rozwoju, Warianty wyboru i ich uzasadnienie, Cele krótko, średnio, długo terminowe, Przewidywane oddziaływania na sytuację organizacji,

Biznes plan - struktura Plan działania 30% Program działania, wybór środków, Określenie kolejności działań, Strategia wdrożenia, Metody kontroli wskaźników, Strategie alternatywne Wnioski 5% Potrzeby, wymagania

Elementy biznes planu - opis Plan strategiczny Analiza strategiczna otoczenia, zasobów, celów i oczekiwań Wybór strategii Wdrożenie strategii

Elementy biznes planu Plan techniczny opis wyrobu, technologii, zarys strategii produkcji, opis niezbędnego majątku produkcyjnego, specyfiki kosztów, organizacji dostaw, programu produkcji, zdolności produkcyjnych.

Elementy biznes planu Plan marketingowy Struktura planu: opis strategii marketingowej, wyników analiz, badania rynku, polityki zmian cen i usług, dystrybucji, reklamy, promocji, kosztów działań marketingowych. Założenia planu: branża, segment, sposób organizacji kanałów dystrybucji, planowana wielkość udziału w rynku, sposoby neutralizacji działań konkurentów.

Elementy biznes planu Plan organizacyjny Organizacja pracy i zasobów ludzkich: struktura organizacyjna, kadra menedżerska, stali doradcy, potrzeba uzupełnienia kadry menedżerskiej, pozostali pracownicy. Kalendarz organizacji przedsięwzięcia: zamierzenia krótko, średnio i długoterminowe. Koszty zatrudnienia.

Elementy biznes planu Plan finansowy Źródło danych wejściowych, Założenia wariantów, założenia prognoz na 3-5 lat, Rachunek wyników, Bilans, Zestawienie cash flow (przepływów), Analiza wskaźnikowa, Ocena efektywności przedsięwzięcia.