Akademia Liderów Samorządowych Podstawy teorii organizacji i zarządzania Prof. dr hab.Jerzy Bogdanienko

złożony system nakierowany na osiągnięcie przyjętego celu Organizacja złożony system nakierowany na osiągnięcie przyjętego celu za pomocą ludzi i przy użyciu określonej kombinacji zasobów , w którym ogół części przyczynia się do powodzenia całości Organizacja formalna i nieformalna

Znaczenie organizacji Powierzchniowe Społeczne Ekonomiczne

Kierowanie organizacją Działalność sprawcza powodująca, że organizacja funkcjonuje zgodnie z celem dla którego została powołana.

Zarządzanie - to szczególny rodzaj kierowania, wynikający z prawa własności lub upoważnienia udzielonego przez właściciela, w którym podstawą oddziaływania na wykonawców jest hierarchiczna nadrzędność osoby kierującej, wynikająca ze struktury formalnej.

Kierownik Osoba podejmująca decyzje służące osiąganiu celów organizacji i wypełniająca role kierownicze w ramach realizacji podstawowych funkcji zarządzania: planowania, organizowania ( w tym pozyskiwania pracowników i innych zasobów), motywacji oraz kontroli Kierownik – menedżer – przywódca – lider - przedsiębiorca

ROLE MENEDŻERA DECYZYJNE przedsiębiorca przeciwdziałający zakłóceniom alokator zasobów INTERPERSONALNE przywódca negocjator organizator INFORMACYJNE odbiorca kontroler przekaźnik reprezentant

PRZYWÓDZTWO ZARZĄDZANIE Inspirowanie właściwych działań Kwestionowanie istniejących paradygmatów i poszerzanie sposobów działania Usamodzielnianie i pobudzanie pracowników ZARZĄDZANIE Inspirowanie realizacji działań we właściwy sposób Działanie w granicach istniejących już reguł, metod i koncepcji myślenia Kontrola pracowników

Analogia organizacji do maszyny - organizacja jest instrumentem realizacji jednego precyzyjnie określonego celu, który jest dany z zewnątrz uczestnicy organizacji powinni być jedynie standardowymi, posłusznymi „narzędziami” maksymalizującymi wysiłek; -występuje jednostronne prawo kierownika do wydawania poleceń i egzekwowania posłuszeństwa

Teoria wzmocnienia BODZIEC REAKCJA SKUTKI – negatywne – bodźce negatywne - pozytywne – bodźce pozytywne REAKCJA W PRZYSZŁOŚCI

Stosowanie mechanistycznego podejścia może prowadzić do: tworzenia form organizacyjnych, które z wielką trudnością przystosowują się do zmiennych warunków otoczenia powstania bezmyślnej i bezwzględnej biurokracji dehumanizacyjnego wpływu na pracowników, zwłaszcza na niższych szczeblach hierarchii organizacyjnej zawodności w warunkach kryzysowych

Definicja biurokracji jako idealnej formy organizacji sformułowana przez Webera: Forma organizacji, w której kładzie się nacisk na: precyzję szybkość jasność reguł bezosobowość niezawodność efektywność Osiągane jest to przez stworzenie stałego podziału zadań, hierarchicznego nadzoru oraz szczegółowych reguł i przepisów

Analogia organizacji do organizmu -Organizacja jest złożoną całością -Jej główny cel to przetrwanie i rozwój -Organizacja pozostaje w stałych związkach z otoczeniem, które oddziałuje na organizację -Organizacja powinna dążyć do stanu równowagi co jest naturalnym stanem funkcjonowania organizacji (konieczna jest równowaga materialna i społeczna).

Organizacja jako zespół Chęć (gotowość) współpracy Wspólny cel Komunikacja (porozumiewanie się) Teoria akceptacji Źródło władzy nie w przełożonych, ale w gotowości podwładnych do posłuszeństwa, gdy: Rozumieją polecenia (decyzje) Uważają je za zgodne z celami organizacji Uważają je za zgodne z własnym interesem Intelektualnie i fizycznie są w stanie je zrealizować Chester Barnard (1886 – 1961)

Podział konfliktów ze względu na sposób ich rozwiązywania: Dominacyjne Kompromisowe Integrujące Mary Follet 1868-1933

ANALOGIA ORGANIZACJI DO GRY - Cele uczestników organizacji są różne i niesprowadzalne do wspólnego mianownika -Organizacja jest sztuczną konstrukcją społeczną, którą tworzą autonomiczni uczestnicy -Głównym sposobem działalności organizacji jest przetarg realizowany między poszczególnymi uczestnikami, którzy handlują swymi atutami dla uzyskania przewagi. Nurt sytuacyjny w zarządzaniu

Styl kierowania MOTYWOWANIE polega na oddziaływaniu na pracowników tak, by ich zachowania były zgodne z wolą kierującego i zmierzały do zrealizowania postawionych im zadań. Styl kierowania Względnie trwały sposób oddziaływania przełożonego na podwładnych, w celu skłonienia ich do wypełnienia pożądanych ról organizacyjnych

Siatka kierownicza Orientacja na ludzi Orientacja na zadania 9.1. 9.9. 5.5. 1.1. 1.9. Orientacja na ludzi Orientacja na zadania (1,1) styl bierny (1,9) styl autokratyczny (9,1) styl „klubowy” (5,5) zrównoważony (9,9) styl idealny

Zalety i wady grupowego podejmowania decyzji w organizacjach Jest więcej informacji i więcej wiedzy. Może powstać więcej wariantów. Prawdopodobny jest wyższy stopień akceptacji ostatecznej decyzji. Może dojść do poprawy w porozumiewaniu się. Pojawiają się lepsze decyzje. Proces trwa dłużej, a więc jest bardziej kosztowny. Mogą się pojawić decyzje kompromisowe wynikające z niezdecydowania. Grupa może zostać zdominowana przez jedną osobę. Może się pojawić myślenie grupowe.

Przełożeni Podwładni X Y + Teoria Mc Gregora

Nakład pracy Atmosfera i możliw

Piramida potrzeb

Formy organizacji w odniesieniu do pracy indywidualnej: elastyczny czas pracy rotacja lub poszerzenie pracy wzbogacenie pracy

Głębia zadania charakteryzuje się: zróżnicowaniem umiejętności (człowiek ma większą satysfakcję i więcej talentów musi wykorzystać) samoistnością zadania (stopniem w jakim wykonawca wykonuje kompletny zestaw działań) znaczeniem zadania (co wynika z wpływu, jaki praca określonego człowieka wywiera na działalność innych ludzi) samodzielnością (swobodą z jaką wykonawca może określać sposób wykonania działania) sprzężeniem zwrotnym (sposobem, w jaki dana osoba uzyskuje informacje o wynikach swojej pracy)

AKTUALNOŚĆ KLASYCZNYCH ZASAD ZARZĄDZANIA WG FAYOLA Podział pracy Autorytet Dyscyplina Jedność rozkazodawstwa Jednolitość kierownictwa Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu Zasada właściwego wynagrodzenia. Właściwa centralizacja władzy Zasada hierarchii Zasada ładu Odpowiednie traktowanie personelu. Stabilność personelu Inicjatywa Duch jedności

Szkoły w zarządzaniu strategicznym W teorii zarządzania strategicznego, można dostrzec co najmniej trzy grupy poglądów, które można określić jako następujące szkoły: - racjonalistyczna, - ewolucyjna, - zasobowa.

Misja i wizja Misja nazywana jest celem podstawowym, filozofią bądź racją bytu przedsiębiorstwa. Określa powód jego istnienia, wskazuje dziedziny, jakimi przedsiębiorstwo chce się zajmować oraz ogólny zakres i charakter działalności przedsiębiorstwa – ma znaczenie marketingowe i integrujące pracowników. Wizja jest ukonkretnieniem misji dla określonego okresu czasu

Etapy procesu zarządzania strategicznego analiza wewnętrzna firmy szanse i zagrożenia firmy analiza zewnętrzna możliwe strategie mocne i słabe strony strategie zadowalające ocena synergii czynników wewnętrznych i otoczenia cele strategiczne wartości organizacji (misja)

Klasyfikacja otoczenia firmy natura władza walka gra firma Otoczenie polityczne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie Społeczne Otoczenie techniczne Linia podziału na otoczenie bliższe i dalsze

Analiza zdolności strategicznych zasobów Analiza łańcucha wartości Analiza produktu Analiza porównawcza

zewnętrzne Szanse 1…………….. 2…………itd Zagrożenia 1…………. 2………itd wewnętrzne Mocne strony 1……………. Słabe strony 1…………… pozytywne negatywne Klasyfikacja czynników wpływających na pozycję strategiczną organizacji w analizie SWOT

Interesariusze i ich oczekiwania wynikami organizacji. PODMIOTY OCZEKIWANIA/ CELE Inwestorzy (udziałowcy, banki, inne źródła) Szybki wzrost zainwestowanego w przedsiębiorstwie kapitału Klienci Zaspokajanie swoich potrzeb, a w odniesieniu do przedsiębiorstwa- wartość jego oferty Pośrednicy Dobrze zaplanowane prognozy Pracownicy Stałość zatrudnienia, bezpieczeństwo socjalne, poziom wynagrodzeń, rozwój, samorealizacja Dostawcy Stałość zamówień, terminowe płatności, dobre zyski Władze Rozwój przedsiębiorstw i regionów działania nie prowadzące do monopoli, ład społeczny Społeczeństwo Tworzenie i utrzymywanie miejsc pracy, kreowanie wzrostu dobrobytu Alianci Kooperacja, trwałość i bezpieczeństwo ekonomiczne, oraz osiąganie wspólnych efektów w uzgodnionych obszarach takich jak wspólna sprzedaż, wspólne badania, itd. Źródło: opracowanie własne na podstawie: A. Neely, C. Adams, M. Kennerly, The Performance Prism. The Scorecard for Measuring and Managing Business Success, Prentice Hall 2002, s 84.

Tom Peters