Konferencja „Maraton innowacji” 25-26 listopada, Poznań Metropolie rządzą światem Grzegorz Gorzelak EUROREG Uniwersytet Warszawski Konferencja „Maraton innowacji” 25-26 listopada, Poznań

Metropolie Wielkie miasto (mega-city) a miasto globalne (global city): nie każde wielkie miasto jest metropolią. Od aglomeracji do metropolii – od wymiaru ilościowego do jakościowego. Centrum zarządcze, ośrodek efektywności i innowacji, źródło wzorców kulturowych, miejsce atrakcyjne dla „klasy światowej”, przyciągające turystów Talent – Technologia – Tolerancja (R.Florida). Gospodarka idzie za ludźmi twórczymi. Metropolie – najważniejsze węzły globalnej „gospodarki przepływów” (M.Castells).

„Los gospodarczy kraju w którym się znajdują, czy to będą Stany Zjednoczone, czy Chiny - pisze Manuel Castells - zależy od osiągnięć metropolii, niezależnie od prowincjonalnej mentalności otoczenia. Metropolie są nie tylko ośrodkami innowacji kulturalnych i politycznych, ale przede wszystkim węzłami połączeń globalnych sieci”. Miedzy europejskimi metropoliami toczy się konkurencyjna walka o najlepsze miejsce w sieci metropolii: o inwestorów, turystów (w tym biznesowych i kongresowych), pasażerów linii lotniczych. Dlatego też o miejscu Polski w gospodarce globalnej w znacznym stopniu decyduje miejsce Warszawy - i kliku innych dużych miast - w globalnej sieci metropolii.

Rankingi metropolii Źródło: Ernst & Young

Globalna sieć metropolitalna Źródło: Globalization and World Cities, http://www.lboro.ac.uk/gawc/

System miast światowych J.Friedmana Ryc. 3. Hierarchia miast światowych. Żródło: Friedman, 1986

Miasta Europy w średniowiecznym świecie

Średniowieczne sieci miast Sieć kurierska w Europie, późne średniowiecze

Europejski Pentagon MEGA: Metropolitan European Growth Area 14% powierzchni EU27 32% ludności 43% PKB

Ośrodki podejmowania decyzji

Zatrudnienie w przemyśle high-tech, 2005 Zatrudnienie w usługach wiedzy, 2005

Patenty zgłoszone do EBP, 2002

Paryż – przemysł kultury Ryc. 1, Skupiska firm sektora kultury w Paryżu. Wielkość koła proporcjonalna do logarytmu firm. Źródło: Scott, 2000

Ośrodki polskiej nauki Zespoły badawcze uczestniczące w 5. i 6. Programach Ramowych UE oraz Centra Doskonałości

Polskie metropolie Źródło: G. Gorzelak, B. Jałowiecki, M Polskie metropolie Źródło: G.Gorzelak, B.Jałowiecki, M.Smetkowski, Diagnoza problemów rozwoju obszarów metropolitalnych i rekomendacja delimitacji obszarów metropolitalnych w Polsce, MSWiA, 2008

Dynamika metropolii Dynamika 1995-2006 PKB/m 2006 Ceny stałe (szacunki). Oprac.: M.Smętkowski PKB/m 2006

Dynamiczne równoważenie rozwoju - synteza Metropolie kują - …… …. nogę podstawia

Konsekwencje metropolizacji W Polsce (i nie tylko) metropolie „odrywają się” od reszty kraju: - statystycznie – rozwijają się szybciej, niż obszary pozametropolitalne, co prowadzi do wzrostu zróżnicowań regionalnych; - funkcjonalnie, osłabiając powiązania ze swoim zapleczem regionalnym (metropolia oczekuje zasileń wysokiej jakości, i otrzymuje je od innych metropolii – region może jej dać jedynie zasilenia proste.

Zarząd metropolitalny Żadna metropolia nie zamyka się w granicach administracyjnych miasta, przeciwnie - jej wpływ gospodarczy, przestrzenny i społeczny rozciąga się w promieniu nieraz wielu kilometrów. Jak wynika z badań, w przypadku Warszawy promień ten wynosi ok. 30 km. Mieszkańcy gmin sąsiednich dojeżdżają do pracy i do szkół w Warszawie – mieszkańcy Warszawy jadą do tych gmin na weekendy. W innych wielkich miastach promień ten jest mniejszy. Władze miasta nie mogą być obojętne na potrzeby społeczne, nie mogą nie brać pod uwagę funkcjonowania całego układu metropolitalnego. Dlatego niezbędne jest dążenie do utworzenia kilu zespołów metropolitalnych (a lepiej je nazwać „funkcjonalnycmi zespołami miejskimi”).

Dziękuję za uwagę