Szanse dla rozwoju MSP w związku z cyfryzacją Wielkopolski Podsumowanie działań związanych z budową społeczeństwa informacyjnego w Wielkopolsce Szanse dla rozwoju MSP w związku z cyfryzacją Wielkopolski 20 grudnia 2010 Dr hab. Jan FAZLAGIĆ Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Tematyka prezentacji Nowy model wzrostu gospodarczego: Gospodarka nieważka Dlaczego warto inwestować w upowszechnienie internetu? Wielkopolska regionem innowacji Cyfrowi imigranci i cyfrowi tubylcy Seniorzy i społeczność wiejska jako użytkownicy „nowych mediów” Wykorzystanie ICT w MSP Cyfrowa Szkocja - przykład regionu, który przyspieszył rozwój dzięki cyfryzacji

Weightless Economy Gospodarka nieważka Koszty wyprodukowania i dystrybucji jednej kopii Encyklopedii Britannica: 250 dolarów. W przypadku bitów na CD-ROM: 1,50 dolara (koszt tych samych bitów w sieci waha się w granicach zera). Koszt materiałów w typowym samochodzie koncernu GM to tylko 16% kosztów wyprodukowania pojazdu. Edukacja jest dzięki internetowi możliwa dla każdego

Rozwój lokalnej gospodarki w wielkopolskich gminach(1) Rozwój lokalnej gospodarki w wielkopolskich gminach to wzrost podatków lokalnych i zamożności Wielkopolan: Lokalne firmy w gminach wielskich mogą konkurować z firmami z dużych miast dzięki handlowi elektronicznemu Na terenach wiejskich dostępne są usługi finansowe (ubezpieczenia, bankowość detaliczna, obsługa bankowa firm, inwestycje na rynkach kapitałowych) na takim samym poziomie jak w dużych miastach), Małe firmy zlokalizowane na terenach wiejskich mogą stać się podwykonawcami dużych firm zlokalizowanych w metropoliach dzięki posiadaniu wspólnej sieci informatycznej

Rozwój lokalnej gospodarki w wielkopolskich gminach(2) Rozwój lokalnej gospodarki w wielkopolskich gminach to wzrost podatków lokalnych i zamożności Wielkopolan: Nie ma potrzeby fizycznego transportu osób i towarów na duża skalę (odciążenie dróg lokalnych, ochrona środowiska) – mieszkańcy gminy nie muszą dojeżdżać do pracy do miasta, Mniejsze miejscowości są często pozbawione gęstej sieci handlowej – powoduje to zawyżenie cen detalicznych. Internet wprowadzi konkurencję i zwiększoną dostępność wielu towarów. Wiele osób mieszkających na wsi może znaleźć pracę (tele-pracę) dzięki internetowi w tym osoby niepełnosprawne, osoby wychowujące dzieci itp.

Wall Street w każdej wielkopolskiej gminie? – Tak!

Po co ludzie korzystają z Internetu - szanse dla MSP w Wielkopolsce Poszukiwanie informacji io towarach i usługach Poczta elektroniczna (e-mail) Surfowanie dla rozrywki Poszukiwanie informacji związanej z edukacją Zakup lub rezerwacja biletów/towarów/usług Bankowość/usługi finansowe Poszukiwanie pracy Ściąganie przez internet oprogramowania (w tym gier) Czatowanie w internecie Słuchanie lub ściąganie muzyki Korzystanie z usług publicznych Inne

Pokonać bariery, czyli jak przezwyciężyć „cyfrowe wykluczenie”? Promocja i budowanie świadomości – z badań brytyjskich wynika, że jedną z głównych przyczyn nie korzystania z Internetu jest brak zainteresowania. Dlatego trzeba prowadzić aktywną politykę promocyjną wśród osób zagrożonych cyfrowym wykluczeniem, Dostęp do Internetu – związany z rozwojem infrastruktury, Wsparcie – bez wsparcia ze strony osób kompetentnych łatwo zniechęcić się do Internetu. Trzeba stworzyć siec punktów i osób wspierających. Umiejętności – samorządy powinny organizować kursy podstaw korzystania z internetu, Treści przydatne dla grupy docelowej – samorząd lokalny powinien tworzyć wartościowe treści i usługi (np. plany zagospodarowania przestrzennego, rozkłady jazdy autobusów gminnych itp.) Angażować lokalne społeczności

Wielkopolska regionem innowacji w sektorze MSP (1) Z historycznego punktu widzenia Wielkopolska zawsze była liderem pozytywnych zmian w Polsce …

Wielkopolska regionem innowacji w sektorze MSP (1) Tu zaczęła się polska państwowość Oczynszowienie chłopów w I RP Konfederacja Barska Pierwsze zwycięskie Powstanie Wlkp. (1806) Wielkopolska pod rządami Prus – najnowocześniejszy na świecie system edukacji Kolej żelazna w Poznaniu - 1848

Dlaczego warto inwestować w upowszechnienie internetu (1) Produktywność – MSP są bardziej wydajne Konkurencyjność – MSP zdobywają nowe rynki i nowych klientów Zaangażowanie obywateli w życie społeczne - wzrost spójności społecznej i kapitału społecznego – kapitał ludzki dla MSP ICT

Aktualnie w Wlkp. odsetek osób, które korzystały z internetu średnio raz na tydzień wynosi ok. 50%)

Aktualnie Polska znajduje się w czwartej dziesiątce krajów na świecie pod względem rozwoju internetu.

Korzyści dla ekologii – wzrost gospodarczy przy mniejszej emisji CO2 (Eco-sustainability), Edukacja (OER, e-edukacja) E-government – więcej usług publicznych dostępnych dla obywatela + dodatkowe inwestycje publiczne w internet, Usługi finansowe – obecnie około 1 mld ludzi na świewcie ma telefon komórkowy lecz nie posiada konta w banku, Ochrona zdrowia – dostęp do internetu w wiejskich klinikach zwiększa dostęp do informacji niezbędnych do poprawy jakości leczenia.

Cyfrowi tubylcy lubią pracować nad wieloma zadaniami jednocześnie, Preferują grafikę od tekstu, Wolą dokumenty zdefragmentowane (hipertekst), Potrzebują szybkiej informacji zwrotnej, aby być zmotywowanymi do pracy, Wolą „gry” od „prawdziwej pracy” Wolą wydrukować dokument przed zamiast czytać go na ekranie

Cyfrowi imigranci lubią pracować nad tylko jednym zadaniem w tym samym czasie, Lepiej rozumieją tekst drukowany, Preferują cierpliwość, systematyczność i oczekiwanie skumulowanych, odroczonych rezultatów. Potrzebują szybkiej informacji zwrotnej, aby być zmotywowanymi do pracy, Wyraźnie oddzielają „zabawę” i gry od „prawdziwej pracy” Wykorzystują podstawowe, standardowe funkcje posiadanych urządzeń mobilnych analogiczne do tradycyjnych. Traktują nowe technologie nieufnie.

Cyfrowi imigranci i cyfrowi tubylcy (4) Rozwój internetu w Polsce ROK Liczba internautów Populacja % populacji 2000 3,700,000 38,181,844 9.7 % 2005 10,600,000 38,133,691 27.8 % 2007 11,400,000 38,109,499 29.9 % 2010 22,450,600 38,463,689 58.4 % I W polskich domach jest 6 mln komputerów PC Przyczyny niskiej penetracji internetu: 1. Wysokie koszty dostępu. 2. Jakość infrastruktury. 3. Tylko około 3% internautów ma dostęp do internetu przez sieć TV kablowej. Źródło: www.internetwordlstats.com

W latach 2008-2009 Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) podjęła działania zmierzające do zmniejszenia nierówności społecznych i geograficznych w dostępie do informacji, Komisja Wspólnot Europejskich w czerwcu 2007 r. podjęła decyzję o uruchomieniu planu mającego na celu zwiększenie liczby osób w wieku emerytalnym korzystających z nowych mediów

Wykorzystanie cyfrowych technologii informacyjno-komunikacyjnych w poszczególnych grupach wiekowych (w %)   Grupa Komputer Internet Tel. Kom. Nie korzystający Wszystkie technologie Ogółem 55,1 50,9 79,1 19,2 46,6 Płeć Mężczyźni 57,1 52,8 81,6 16,8 48,2 Kobiety 53,3 49,2 76,9 21,3 45,1 Wiek 16-24 lat 90,2 86,8 96,1 1,0 80,8 25-34 lat 79,8 73,7 96,8 1,8 69,2 35-44 lat 67,7 62,1 91,4 5,3 57,2 45-59 lat 43,5 39,5 78,2 19,1 34,6 60-64 lat 23,6 20,6 63,4 35,1 17,8 65 i więcej 7,5 5,8 35,7 66,2 4,6 Źródło: Łukasz Tomczyk, Seniorzy w świecie nowych mediów, e-Mentor za: D. Batorski: Korzystanie z technologii komunikacyjno-informacyjnych, [w:] J. Czapiński, T. Panek (red.): Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia mieszkańców, Wyd. Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2009, s.291.

eGovernment Przeniesienie zadań rządu do internetu 30% obywateli UE nie korzysta z udogodnień eGovernment Gdyby elektroniczne faktury wprowadzono w całej UE zaoszczędzonoby 150 mln Euro rocznie z pieniędzy podatników i 50 mln w kosztach firm

eTraffic Rośnie intensywność ruchu na drogach i połączeniach kolejowych Pojawia się potrzeba inteligentnych rozwiązań Technologie w rodzaju GPS

Wykorzystanie FOSS przez MSP (Free Open Source Software) FOSS to sprawdzone i dojrzale rozwiązania Stosowane m.in. przez rządy Zwiększenie konkurencji Obniżka kosztów po stronie mSP Niezależność od dostawców rozwiązań ICT

Wykorzystanie Internetu przez MSP (1) Publikacja (“brochureware”) – udostępnienie informacji w internecie Interakcja – np. CRM, weryfikacja kard kredytowych, crowdsourcing, Transformacja – oferowanie e-usług np. śledzenie dostaw.

Crowdsourcing (1) Crowdsourcing to jeden z nowych trendów w innowacyjności (Eric von Hippel: "user-centered innovation,"). Definicja outsourcingu: “Zastosowanie mądrości tłumu, w którym wiedza i mądrość grupy ludzi jest wykorzystywana do stworzenia treści lub rozwiązania problemu”. Praca sieci jest zarządzana i wykorzystywana przez jedną firmę (tym się różni od społeczności ad hoc np. tworzenia oprogramowania open- source). Służy obniżeniu ryzyka NPD,

Przykład 1: Threadless (Chicago), producent T-shirtów, co tydzień zbiera pomysły klientów a następnie umieszcza na stronie projekty I poddaje głosowaniu. 4-6 najlepiej ocenionych projektów wchodzą do produkcji ale tylko jeśli zostanie zebrana odpowiednia liczba zamówień. Co tydzień zwycięzcy dostają 2 tys. USD plus satysfakcję, że ich efekt pracy jest doceniony.

Przykład 2: japoński detalista w branży meblowej Muji, za pomocą strony Muji.net, firma zbiera pomysły od 0,5 mln klientów I prosi o wstępną ocenę. Krótka lista jest przekazywana do profesjonalnych projektantów. Jeśli 300 klientów złoży zamówienie, model jest wprowadzany do produkcji. W Threadless projektowanie odbywa się po stronie klientów, w Muji jest pod kontrolą projektantów.

Przykład 3: W eksperymencie przeprowadzonym przez firmę 3M, zyski z produktów opartych na pomysłach użytkowników szacowano na ośmiokrotnie większe niż te zaprojektowane w tradycyjny sposób . Przykład 4: Przeglądarka Firefox, jest rozwijana przez społeczność korporacji Mozilla, pracowników firm partnerskich (IBM, Novell, Red Hat czy Google) oraz wolontariuszy.

Przykład 5: tworzenie wiedzy w Ambrian House – programiści przedstawiają rozwiązania i głosują na najlepsze. Rozwój oprogramowania jest zlecany członkom społeczności, którzy otrzymują punkty za tantiemy (“royalty points"), które zamieniane sa na pieniądze. Spośród 44400 pomysłów powstały 3 nowe produkty.

Przykład 6: Baza danych o wypadkach (powstała w 2001, gdy brakowało danych rządowych) Czytelnicy przedstawiali raporty z wypadków. Jeden raport otrzymywał status: "unverified”. Drugi raport lub dodanie linka do informacji z policji: "verified."

Ludzie ponownie odkrywają zalety demokracji w jej najczystszej postaci > Internet pozwala społecznościom ludzi uczestniczyć w tworzeniu rzeczywistości Firmy wykorzystują tę tendencje w ten sposób, że powierzają społecznościom internatów tworzenie i doskonalenia produktów i usług.

Wykorzystanie Internetu przez MSP (2) Logistyka i dostawy, Zarządzanie fakturami (w tym informacja o stanie finansów w czasie rzeczywistym) Zarządzanie produkcją Marketing i sprzedaż (customization) Obsługa posprzedażna (m.in. badania rynku = wiedza o kliencie)

Wykorzystanie Internetu przez MSP (3) Wiele MSP jest nieświadomych potencjału ICT – sądzą, że „to nie dla nich” Wiele MSP zajmuje nisze rynkowe – zaufanie i długoletnie relacje z klientami pozwalają na niższą efektywność Obawa przed prywatnością i bezpieczeństwem danych Wielu przedsiębiorców zdradza fobie wobec ICT Wysokie koszty stałe wymagane z góry

Wykorzystanie Internetu przez MSP (4) DRABINA SUKCESU W GOSPODARCE CYFROWEJ E-mail Strona WWW e-commerce E-business Organizacja cyfrowa (otwarty dostęp do informacji, nowe modele biznesowe np. lokalizacja klienta w GSM)

Cyfrowa Szkocja (1) Przykład dobrej praktyki włączania seniorów w społeczeństwo informacyjne (program Digital Scotland): 1. Zagwarantowanie fizycznego dostępu do internetu, 2. Budzenie świadomości potencjalnych użytkowników za pośrednictwem kampanii reklamowej.

Rola ICT w rozwoju MSP w Wielkopolsce Redukcja kosztów Zwiększenie zasięgu (dostęp do większej liczby klientów) Budowanie marki w internecie

Bariery w implementacji ICT przez MSP w Wielkopolsce Alfabetyzm komputerowy Wysokie koszty stałe Słaba infrastruktura informatyczne (np. Brak WiMax) Brak doświadczenia w integracji ICT w procesy biznesowe Zapóźnienie legislacyjne w zakresie handlu elektronicznego

Cyfrowa Szkocja (1) 3. Zapewnienie podstawowych umiejętności w zakresie obsługi mediów cyfrowych, 4. Zaangażowanie lokalnych społeczności w realizację projektów z zakresu cyfrowej inkluzji (odwrotność cyfrowego wykluczenia).

Przykłady grup wykluczonych cyfrowo dla których kierowany jest program „Cyfrowa Szkocja” Osoby/gospodarstwa domowe o niskich dochodach Osoby słabo wykształcone-nie umiejące dobrze czytać, Osoby bezrobotne, Osoby ze środowisk patologicznych Seniorzy Osoby niepełnosprawne Osoby nie posiadające umiejętności informatycznych

Oprócz stworzenia infrastruktury i zapewnienia umiejętności potrzebne jest zbudowanie „kultury braku strachu” – obywatele nie powinni się bać korzystania z Internetu Wykluczenie cyfrowe może najbardziej dotknąć osoby już wykluczone (bezrobotnych, słabo wykształconych itp.)

Podsumowanie Wzrost gospodarczy opiera się obecnie na kapitale intelektualnym i niematerialnych usługach Aby upowszechnić internet potrzebne są zarówno inwestycje w infrastrukturę jak i w kapitał ludzki w Wielkopolsce MSP mogą skorzystać na wykorzystaniu ICT nawet bardziej niż duże przedsiębiorstwa

Dziękuję za uwagę! Dr hab. Jan Fazlagić Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Kontakt: jan.fazlagic@ue.poznan.pl www.Fazlagic.pl