Specjalista ds. ochrony przeciwpożarowej inż. Grzegorz Rogalewicz JAK JESTEŚMY PRZYGOTOWANI DO OCHRONY DZIECI I MŁODZIEŻY W SZKOŁACH DOSTOSOWANIE OBIEKTU, ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU EWAKUACJI. Specjalista ds. ochrony przeciwpożarowej inż. Grzegorz Rogalewicz

Obowiązki wynikające z ustawy o ochronie przeciwpożarowej: Dla formalności przypominam, że za stan bezpieczeństwa pożarowego w obiekcie szkoły, internatu, akademika, itp. odpowiada dyrektor, kierownik, zarządca, właściciel, użytkownik. Zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności: przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z obowiązującymi zasadami, zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, ustalić sposoby postępowania na wypadek pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Kategoria zagrożenia ludzi w budynkach szkolnych Obiekty szkoły często składają się z dwóch części: dydaktycznej i sali gimnastycznej. Budynki dydaktyczne zaliczane są do kategorii zagrożenia ludzi ZL III (obiekty użyteczności publicznej). Sale gimnastyczne są obiektami kategorii ZL I (obiekty użyteczności publicznej przeznaczone do przebywania powyżej 50 osób, nie przeznaczone do przebywania osób o ograniczonej zdolności poruszania się). Przedszkola, szkoły specjalne zaliczane do kategorii ZLII przeznaczone do przebywania osób o ograniczonej zdolności poruszania się.

Wymagane klasy odporności ogniowej budynków szkolnych Według Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 ze zm.) dla sali gimnastycznej wymagana jest klasa odporności pożarowej „C”, dla budynku dydaktycznego natomiast „D”. R – nośność ogniowa wyrażona w minutach; E – szczelność ogniowa wyrażona w minutach; I – izolacyjność ogniowa wyrażona w minutach

Elementy wykończenia wnętrz budynków szkolnych Zabrania się stosowania łatwo zapalnych materiałów do wykończenia wnętrz (np. drewna). Materiały wykończenia wnętrz nie powinny intensywnie dymić podczas rozkładu termicznego, nie powinny wydzielać się podczas rozkładu termicznego, nie powinny wydzielać się wówczas toksyczne substancje. Należy stosować materiały niepalne lub niezapalne, nie kapiące i nie odpadające pod wpływem ognia.

Oświetlenie awaryjne Oświetlenie awaryjne jest wymagane w salach sportowych przeznaczonych dla ponad 200 osób W części dydaktycznej ponad 200 osób W części dydaktycznej oświetlenie awaryjne jest wymagane wyłącznie wówczas, gdy korytarze oświetlone są jedynie sztucznymświatłem

Warunki ewakuacji w szkołach W zależności od ilości wyjść ewakuacyjnych, długość dojścia nie powinna być większa niż 30 m przy jednym dojściu ewakuacyjnym i nie większa niż 60 m przy dwóch dojściach ewakuacyjnych. Długość przejścia ewakuacyjnego (długość pomiędzy wyjściem na drogę ewakuacyjną a najbardziej oddalonym wyjściem na drogę ewakuacyjną a najbardziej oddalonym miejscem w pomieszczeniu) nie powinna przekroczyć 40m Szerokość korytarza powinna wynosić co najmniej 1,2 m Szerokość biegów schodów nie może być mniejsza niż 1,2 m Drzwi ewakuacyjne z budynku po całkowitym otwarciu nie powinny być węższe niż 1,8 m

Ewakuacja w podstawowym zakresie definiowana jest trzema pojęciami: Przejście ewakuacyjne – jest to przejście w pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz budynku – określane parametrem długości w metrach. Dojście ewakuacyjne – jest to zasadniczy parametr drogi ewakuacyjnej, określany jako długość od wyjścia z pomieszczenia na drogę do wyjścia do innej strefy pożarowej lub na zewnątrz budynku – mierzony w metrach wzdłuż swojej osi. Wyjście ewakuacyjne – stanowi wyjście z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną, do innej strefy pożarowej lub na zewnątrz budynku (w bezpieczne miejsce).

Pozostałe elementy ewakuacji Wyróżniamy poziome i pionowe drogi ewakuacyjne, z których pierwsze stanowią korytarze, hole, tunele itp. przejścia poza pomieszczeniami. Natomiast drugie stanowią klatki schodowe, pochylnie itp. Dźwigi osobowe nie są traktowane jako elementy drogi ewakuacyjnej, z których w większości przypadków nie należy korzystać podczas zagrożenia i ewakuacji. Wyjątek mogą stanowić dźwigi przeznaczone dla ekip ratowniczych, którymi powinny być ewakuowane np. osoby niepełnosprawne posiadające upośledzenie ruchowe. Przy tym powinna istnieć możliwość indywidualnego sterowania danymi dźwigami przez ekipy ratownicze.

Bezpieczne drogi ewakuacji

Praktyczne sprawdzenia organizacji i warunków ewakuacji ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Obowiązki Dyrektorów Szkół § 17. 1. Właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami, niezakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu. 2. W przypadku obiektów, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników, w szczególności: szkół, przedszkoli, internatów, domów studenckich, praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji należy dokonać — co najmniej raz na rok, jednak w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników.

Praktyczne sprawdzenia organizacji i warunków ewakuacji, cd. 3. W przypadku obiektu zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL II oraz w budynkach zakwaterowania osadzonych zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych, zakres i obszar budynku objęty praktycznym sprawdzeniem organizacji i warunków ewakuacji musi być uzgodniony z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej. 4.  Właściciel lub zarządca obiektu powiadamia właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia działań, o których mowa w ust. 1, nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem.

Zasady organizacji ewakuacji Procedura ewakuacyjnej powinna określać zadania i obowiązki dla poszczególnych osób zaangażowanych w przeprowadzanie ewakuacji, ponadto powinna uwzględniać istniejące konkretnie warunki techniczne obiektu oraz specyfikę i funkcję użytkową obiektu, dla którego sporządza się plan ewakuacji. Schemat procedury ewakuacji powinien zawierać w tym zakresie: 1. Środki i sposób ogłaszania alarmu o niebezpieczeństwie pamiętając, że sposób alarmowania nie może wywołać paniki,  2. Sposób alarmowania służb ratowniczych, przy czym o ile z dokonanych wyliczeń wynika, że w danych warunkach obiektu brak jest możliwości ewakuacji ludzi w koniecznym czasie, przewidzieć należy założenie bezpośredniego połączenia telefonicznego ze strażą pożarną, 3.  Warunki ewakuacyjne uwzględniające wszystkie dostępne drogi komunikacyjne,   4.  Sposoby prowadzenia ewakuacji, 5. Kierunki wyjść ewakuacyjnych ze wszystkich pomieszczeń i kondygnacji oraz kolejność ewakuacji w zależności od hipotetycznego miejsca powstania pożaru, 6. Zasady sprawdzania, czy po ewakuacji w poszczególnych pomieszczeniach nie pozostali jeszcze ludzie, 7. Liczba pracowników niezbędnych do przeprowadzenia akcji ewakuacyjnej oraz osoby odpowiedzialne za prowadzenie ewakuacji,  8. Liczba i rodzaj sprzętu niezbędnego dla przeprowadzenia skutecznej ewakuacji, np. wory ratownicze, skokochrony, nosze, drabiny itp. i miejsca przechowywania tego sprzętu oraz miejsca instalacji na wypadek zarządzenia ewakuacji,   9.  Przewidywany maksymalny czas ewakuacji.

1.Rady praktyczne - Należy ustalić sygnał alarmowy, po usłyszeniu którego należy natychmiast opuścić placówkę, Najlepszy wydaje się sygnał akustyczny – przerywany dzwonek uruchamiany z łatwo dla wszystkich dostępnego miejsca. Sygnał powinien trwać tak długo aż wszyscy opuszczą budynek lub warunki na to pozwalają, Sygnał alarmowy w razie pożaru może włączyć każdy, kto zauważy ogień. W innym przypadku decyzje podejmuje kierownik placówki.

2. Po usłyszeniu alarmu: Osoby mające dostęp do telefonu dzwonią do straży pożarnej, podając, co się dzieje (pożar lub inne zagrożenie), rodzaj obiektu, adres i swoje imię i nazwisko, - Woźni, portierzy, sprzątaczki i pozostali pracownicy szkoły natychmiast otwierają drzwi prowadzące na zewnątrz budynku i pomagają wyprowadzać dzieci na zewnątrz, kierując je do miejsca I etapu ewakuacji, którym jest zazwyczaj boisko szkolne lub plac apelowy, - Osoby, pod których opieką przebywa w czasie zdarzenia młodzież, mają za zadanie zająć się jedynie tą grupą (klasą), którą mają pod opieką oraz jej ewakuacją i bezpieczeństwem, - Jeżeli zdarzenie ma miejsce w czasie lekcji, nauczyciel nakazuje uczniom powstać i niezwłocznie opuścić budynek, informując, którą klatką schodową odbywa się ewakuacja. Młodzież musi być poinformowana gdzie znajduje się miejsce I etapu ewakuacji. Na czoło grupy należy wyznaczyć nieformalnego przywódcę grupy klasowej. Nauczyciel wychodzi ostatni, koniecznie zabierając ze sobą dziennik. W zależności od zaistniałego zagrożenia młodzież (dzieci) pozostawiają lub zabierają ze sobą wszystkie przedmioty należące do nich /torby, teczki, plecaki, kurtki, itp./. Czas opuszczenia zagrożonego budynku jest w tym przypadku najważniejszy.

3. Rady praktyczne 3. NA MIEJSCU I ETAPU EWAKUACJI: - Najlepiej nadaje się do tego boisko szkolne, dziedziniec, plac apelowy, itp., - Teren ten należy podzielić na sektory, w których gromadzić się będą uczniowie poszczególnych klas, np. od I do III, itp., - Na miejscu zbiórki nauczyciele sprawdzają obowiązkowo listę swojej klasy. W razie stwierdzenia nieobecności ucznia, należy ten fakt zgłosić natychmiast dowódcy akcji lub osobie odpowiedzialnej za przeprowadzenie ewakuacji, - Po sprawdzeniu listy uczniów / podopiecznych/ nauczyciel zobowiązany jest sprawdzić ich stan zdrowia, zwracając szczególną uwagę na zawroty głowy, wymioty, kaszel, ból głowy, chwilowe omdlenia, złamania, potłuczenia, itp. Wszystkich poszkodowanych należy traktować jako ofiary zdarzenia i udzielić im pomocy szpitalnej, - Niedopuszczalne jest zezwolenie na rozejście się uczniów / podopiecznych/ do domów bez wcześniejszego powiadomienia o zdarzeniu rodziców. Wskazana jest pełna informacja w tym zakresie w dzienniku. II ETAP EWAKUACJI: - Nadają się do tego sąsiednie placówki o podobnym profilu np. szkoły, obiekty o dużych salach z ogrzewaniem /na okres zimowy/, itp., - Konieczne jest wcześniejsze uzgodnienie takiego postępowania z kierownictwem wytypowanej placówki np. w zakresie wzajemności.

Miejsce ewakuacji znak

Najistotniejsze wnioski wynikające z praktycznych sprawdzeń organizacji i warunków ewakuacji szkołach nieprawidłowości dotyczące instrukcji bezpieczeństwa pożarowego małe zaangażowanie nauczycieli i uczniów w trakcie ewakuacji próbnych nieprawidłowości dotyczące oznakowania ewakuacyjnego nieaktualne przeglądy gaśnic i innych urządzeń przeciwpożarowych (m.in. hydrantów wewnętrznych) nieaktualne przeglądy instalacji elektrycznych i odgromowych

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów § 6. 1. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, zawierającą: 1) warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem; 2) określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym; 3) sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia; 4) sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane; 5) warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania; 6) sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji; 7) zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami; 8) plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, oraz terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności:

2. Drogi ewakuacyjne oznacza się w sposób wyraźny i trwały. ROZPORZĄDZENIEMINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU1) z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach § 5. 1. Plan ewakuacji szkoły lub placówki umieszcza się w widocznym miejscu, w sposób zapewniający łatwy do niego dostęp. 2. Drogi ewakuacyjne oznacza się w sposób wyraźny i trwały.

Przykładowy plan ewakuacji

Dziękuje za uwagę