Dr hab. Witold Toczyski http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/ Innowacyjny region 9 Dr hab. Witold Toczyski http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/

Dr hab. Witold Toczyski http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/ „Paradoksalnie wyłaniające się konkurencyjne korzyści w globalnej gospodarce znajdowane są wzrastająco w lokalnych rzeczach – w wiedzy, związkach i motywacjach, którym odlegli rywale nie mogą dorównać.” wg M. Portera Dr hab. Witold Toczyski http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/

! GOSPODARKA NIE POSTRZEGA POLSKIEJ NAUKI JAKO ATRAKCYJNEGO PARTNERA STRATEGIA LIZBOŃSKA A RZECZYWISTOŚĆ POLSKA GOSPODARKA NIE POSTRZEGA POLSKIEJ NAUKI JAKO ATRAKCYJNEGO PARTNERA BRAK STYMULATORÓW SYSTEMOWYCH ZWIĘKSZAJĄCYCH INNOWACYJNOCHŁONNOŚĆ GOSPODARKI INNOWACYJNOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI STAJE SIĘ CORAZ BARDZIEJ ZALEŻNA OD IMPORTOWANYCH PATENTÓW, LICENCJI, TECHNOLOGII !

Regionalne Strategie Innowacji (RSI) (1) Uwarunkowania: RSI stanowią podstawę wykorzystania środków z Funduszy Strukturalnych i Spójności w ponad 100 regionach UE. Priorytety: restrukturyzacja bazy ekonomicznej regionów i tworzenie warunków jej dywersyfikacji, rozwój międzynarodowej współpracy regionów. Cele strategiczne: Umożliwienie rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz gospodarki opartej na wiedzy. Wyrównywanie różnic międzyregionalnych w poziomie życia i rozwoju gospodarczym. Zwiększenie udziału sektora zaawansowanych technologii w gospodarce. Inwestycje w edukację, szkolenia, infrastrukturę badawczą i innowacje.

Regionalne Strategie Innowacji (RSI) (2) Cele realizacyjne: Opracowanie regionalnych strategii innowacji i promocji innowacyjności. Budowanie trwałego partnerstwa pomiędzy jednostkami naukowymi a przemysłem. Podnoszenie konkurencyjności mśp poprzez wprowadzanie nowych technologii. Rozwijanie specyficznych umiejętności pracowników w zakresie badań i innowacji.

Regionalne Strategie Innowacji (RSI) (3) Zadania Regionalnych Strategii Innowacji Analiza potrzeb technologicznych przedsiębiorstw, możliwości i potencjału sektora badawczego w zakresie technologii, organizacji, zarządzania, finansów i szkolenia. Zdefiniowanie konkretnych zadań i programów wspomagających innowacyjność gospodarki na podstawie analizy sytuacji w regionie. Przygotowanie do wdrożenia konkretnych programów i działań pilotażowych wynikających ze strategii poprzez ustanowienie odpowiednich dokumentów formalnych określających zasady organizacyjne i źródła ich finansowania.

Regionalne Strategie Innowacji (RSI) (4) Oczekiwane efekty środowiskowe Regionalnych Strategii Innowacji Upowszechnienie możliwości wykorzystania funduszy strukturalnych na badania i innowacje w regionach Wsparcie władz regionalnych we wdrożeniu efektywnego systemu wspomagania innowacyjności w regionie. Określenie kierunków polityki innowacyjnej i sposobów optymalizacji regionalnej infrastruktury wspomagającej innowacyjność, zwłaszcza w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw. Promocja innowacyjnego wizerunku regionu.

Regionalne Strategie Innowacji (RSI) (5) Rola RSI w regionach: planowanie inwestycji w sektorze B+R, transformacja jednostek naukowych, tworzenie Centrów Dyfuzji oraz parków naukowo-technologicznych, budowa rynku innowacji poprzez współpracę nauki z praktyką, transfer wyników badań krajowych i międzynarodowych, stworzenie regionalnej ścieżki budowania Gosp. O. na Wiedzy, integracja środowisk na rzecz wzrostu innowacyjności regionów, indywidualna motywacja kadry samorządowej i społeczności biznesowej w regionach do wykorzystania nośników GOW, wzmacnianie konkurencji między regionami.

INTEGRACJA EUROPEJSKA A NAUKA Strategia działania -Modele INTEGRACJA EUROPEJSKA A NAUKA CZY POLSKA MA SZANSE NA WZMOCNIENIE POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO REGIONÓW?

INTEGRACJA EUROPEJSKA A NAUKA CZY POLSKA MA SZANSE NA WZMOCNIENIE POTENCJAŁU INNOWACYJNEGO REGIONÓW?

KNOWBASE – Centrum Zaawansowanych Technologii Społeczeństwa Wiedzy w Ekonomii Nauka Integracja, Zarządzanie, Przedsiębiorczość, Polityka regionalna, Socjologia

Czym jest klaster dla rozwoju innowacji? Ustrukturalizowana grupa podmiotów realizująca inicjatywy w zakresie społeczeństwa informacyjnego, charakteryzująca się wspólnym podejściem w aspekcie badawczym, innowacyjnym oraz technologicznym, oraz wspierana przez zasadę partnerstwa publiczno-prywatnego

Istota klastera Definicja Portera: Klaster to znajdująca się w geograficznym sąsiedztwie grupa przedsiębiorstw i powiązanych z nimi instytucji zajmujących się określoną dziedziną, połączona podobieństwami i wzajemnie się uzupełniająca Klaster sensu largo: przestrzenna koncentracja przedsiębiorstw, instytucji i organizacji wzajemnie powiązanych rozbudowaną siecią powiązań o formalnym jak i nieformalnym charakterze, opartych o wspólną trajektorię rozwoju (np. technologiczną, wspólne rynki docelowe), jednocześnie konkurujących i kooperujących w pewnych aspektach działania

Istota klastera „geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (np.: uniwersytetów, stowarzyszeń branżowych, jednostek normalizacyjnych). Podmioty działające w ramach klastra konkurują ze sobą, wchodzą we wzajemne interakcje (formalnie i nieformalnie), ale przede wszystkim znajdują pewne obszary do współpracy. (Porter M. E. (2001) Porter o konkurencji, PWE, Warszawa).

Istota klastera W klastrze, wielkie i małe przedsiębiorstwa osiągają znacznie więcej niż gdyby miały pracować same, dzięki sieci związanych przedsiębiorstw, dostawców, usług, instytucji akademickich oraz producentów skoncentrowanych na tym samym obszarze”.

Istota klastera Klaster jest formą organizacji produkcji o wysokim potencjale innowacyjnym. Tym samym odgrywa kluczową rolę w kreowaniu konkurencyjności i rozwoju społeczno-gospodarczego. Koncepcja klastra stanowi punkt wyjścia dla nowego sposobu myślenia o kreowaniu międzynarodowej konkurencyjności gospodarki narodowej i regionalnej.

Istota klastera Źródło: McKinsey & Company Poland Sp. z o.o.

Proces rozwoju klastrów Źródło: McKinsey & Company Poland Sp. z o.o.

Cykl rozwoju klastrów Źródło: European Commission, Regional Clusters in Europe „Observatory of European SMEs”, Brussels 2002, No 3, s.15

Początek klastra Dostępność surowców Specyficzna wiedza Tradycyjny know-how Specyficzny lub wyrafinowany popyt Firma (y) wprowadzające znaczące innowacje Przypadek Wg D. Zbinkowskiej

Powstawanie wyspecjalizowanych dostawców Powstawanie nowych dostawców Obniżka kosztów działalności Tworzenie się specjalistycznego rynku pracy Wg D. Zbinkowskiej

Powstawanie organizacji „ułatwiających” współpracę Poprawa współpracy Przyspieszenie procesu uczenia się Tworzenie się „wiedzy ukrytej” Wg D. Zbinkowskiej

Przyciąganie nowych firm i wykwalifikowanych pracowników Przyciągnięcie nowych firm Przyciąganie wykwalifikowanych pracowników

Tworzenie się pozarynkowych relacji pomiędzy uczestnikami klastra Przyspieszenie przepływu informacji i wiedzy (ukrytej) Usprawnienie koordynacji działalności biznesowej

Konkurencyjny klaster Instytucje wspierające: B+R, Uczelnie, szkoły, CTT, instytucje regulacyjne itp. Dostawcy Odbiorcy Przedsiębiorstwa z branż powiązanych i wspierających

Korzyści z funkcjonowania klastra Efekty synergii i skali dla wszystkich uczestników klastra. Niższe koszty działalności. Wyższa sprawność działania. Wzrost siły przetargowej na rynku. Ułatwiony „branding”. Promocja regionu. „Zatrzymywanie” kapitału i wzrost inwestycji wokół klastra (szczególnie przy klastrach technologicznych).

Korzyści z funkcjonowania klastra Efekty synergii i skali dla wszystkich uczestników klastra. Niższe koszty działalności. Wyższa sprawność działania. Wzrost siły przetargowej na rynku. Ułatwiony „branding”. Promocja regionu. „Zatrzymywanie” kapitału i wzrost inwestycji wokół klastra (szczególnie przy klastrach technologicznych).

Korzyści „twarde” Zasób Korzyść Lokalny łańcuch podażowy Zwiększenie efektywności – szybszy dostęp, niższy koszt transportu Wyspecjalizowana siła robocza Wyższa produktywność Specjalistyczne usługi Szybszy i łatwiejszy dostęp Możliwość wyboru dostawcy Niższy koszt, wyższa jakość Duża liczba firm Możliwość wspólnych przedsięwzięć, pracy w sieciach

Korzyści „miękkie” Zasób Korzyść Stowarzyszenia Zaufanie Uczenia się Wspólna wizja, planowanie Zaufanie Współpraca między firmami, sieci Uczenia się Transfer, wiedzy, technologii, know-how, Nieformalny rynek pracy Efektywność, możliwości kariery, poczucie bezpieczeństwa

Obszary wsparcia struktur klastrowych: 1. Komunikacja wewnętrzna, 2. Współpraca, 3. Doskonalenie kwalifikacji, 4. Działania promocyjne, 5. Internacjonalizacja, 6. Podwyższanie innowacyjności klastra

Doskonalenie kwalifikacji Wspólne opracowywanie programów szkoleniowych; Tworzenie klastrowych centrów umiejętności i doskonałości; Udział przedstawicieli koordynatora klastra w seminariach, warsztatach konferencjach krajowych i zagranicznych, Organizowanie warsztatów i seminariów wewnątrz klastra o tematyce nie związanej bezpośrednio z branżą, Ocena pozycji konkurencyjnej klastra – analiza rynku (branży), Analiza poziomu innowacyjności branży, Opracowanie strategii rozwoju klastra oraz planu jej wdrożenia, Współpraca z lokalnymi szkołami i uczelniami, Opracowanie programu praktyk i staży w przedsiębiorstwach.

Podwyższenie innowacyjności klastra współpraca przedsiębiorstw z samorzadem terytorialnym współpraca przedsiębiorstw ze sferą B+R współpraca przedsiębiorstw Samorząd Regionalny Regionalna Strategia Innowacji Samorząd Metropolii Strategia centra transferu technologii Polityka rządu Strategie sektorowe Polityka strukturalna UE Regionalne programy operacyjne E L A S T K R

Podwyższenie innowacyjności klastra Utworzenie specjalistycznego zaplecza badawczego na potrzeby klastra, Specjalistyczne usługi zaplecza B+R dla członków klastra, Analiza benchmarkingu, Okresowe analizy konkurencyjności klastra w porównaniu z branżami pokrewnymi w Polsce i na świecie. Lobbowanie inwestycji w infrastrukturę badawczo – naukową w obszarze funkcjonowania klastra pomoc w procesie formowania interdyscyplinarnych zespołów roboczych Programy połączeń zwrotnych

Podwyższenie innowacyjności klastra przez samorząd terytorialny Przykładowe zadania władz samorządowych z zakresu klasteringu: identyfikowanie nowych oraz potencjalnych skupisk klastrowych na poziomie regionalnym, ciągłe inwestowanie w sektor B + R – ukierunkowanie prac badawczych na potrzeby regionu, rozwijanie przedsiębiorczości (procedury dla strategicznych inwestorów), partycypowanie w zakładaniu parków technologicznych, dążenie do wzmacniania marki regionu, promowanie współpracy z podmiotami spoza danego obszaru, sporządzanie specjalistycznych ekspertyz identyfikujących trudności występujące na danym obszarze oraz proponowanie rozwiązań przeciwdziałających słabościom regionu, ułatwianie nawiązywania kontaktów pomiędzy podmiotami z klastra oraz uczestnikami z zewnątrz, monitorowanie jakości klastrów – zastosowanie ciągłej analizy i benchmarkingu

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI1) dnia 2 grudnia 2006 r ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI1) dnia 2 grudnia 2006 r. sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjnymi (Dz. U. z dnia 11 grudnia 2006 r.) § 13.  2. Przez klaster rozumie się przestrzenną i sektorową koncentrację podmiotów działających na rzecz rozwoju gospodarczego lub innowacyjności oraz co najmniej dziesięciu przedsiębiorców, wykonujących działalność gospodarczą na terenie jednego lub kilku sąsiednich województw, konkurujących i współpracujących w tych samych lub pokrewnych branżach oraz powiązanych rozbudowaną siecią relacji o formalnym i nieformalnym charakterze, przy czym co najmniej połowę podmiotów funkcjonujących w ramach klastra stanowią przedsiębiorcy.