Wykład III dr Barbara Przywara Wybrane aspekty ograniczeń dla osób niepełnosprawnych Społeczny kontekst przebiegu rehabilitacji Wykład III dr Barbara Przywara

System edukacyjny a osoby niepełnosprawne Formy edukacji ON: Samokształcenie Kształcenie na odległość z centrów edukacyjnych Interaktywne kursy na odległość Nauczanie z fizyczną obecnością ucznia/studenta. W Polsce w 2009 r. wykształceniem wyższym legitymowało się zaledwie 5,1% osób niepełnosprawnych życia wieku produkcyjnym (wobec 20,8% osób sprawnych), a 27,4% miało jedynie wykształcenie gimnazjalne, podstawowe, niepełne podstawowe lub nie posiadało żadnego wykształcenia (wobec 11,9% osób sprawnych)

System edukacyjny a osoby niepełnosprawne   2008 2009 Osoby niepełnosprawne 2213 2068 Wyższe 120 105 policealne i średnie zawodowe 475 434 Średnie ogólnokształcące 144 139 Zasadnicze zawodowe 863 824 Gimnazjum, podstawowe, niepełne podstawowe i bez wykształcenia 611 567

System edukacyjny a osoby niepełnosprawne liczba studiujących osób niepełnosprawnych w Polsce systematycznie rośnie – od 826 w roku 1997 do 25 265 w 2008 r. udział osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie studentów – 1,3%;

System edukacyjny a osoby niepełnosprawne Z ponad 25 000 studentów niepełnosprawnych 52% studiuje w trybie stacjonarnym. udział kobiet w tej grupie jest nieznacznie większy (60%), zaś większość osób niepełnosprawnych studiuje w szkołach publicznych (64%). Studia podejmują najczęściej ludzie cierpiący na schorzenia nieograniczające w wyraźny sposób możliwości studiowania: najwięcej z dysfunkcją narządu ruchu;

Funkcja i rola pracy w życiu ON Aktywność zawodowa w pewnym zakresie kompensuje ON ograniczenia wynikające z niepełnosprawności; Daje możliwość samorealizacji; Zabezpiecza przed marginalizacją społeczną;

Niepełnosprawni a rynek pracy Stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnych w 2009 r. : 443 tys., w tym 277 tys. mężczyzn. Wskaźnik aktywności zawodowej – 17% Główny problem: brak kwalifikacji. Tworzenie „specjalnych światów pracy” dla ON, np. spółdzielnie inwalidów, czy zakłady pracy chronionej.

Niepełnosprawni a rynek pracy – lęki pracodawców Obawa przed kosztami związanymi z zatrudnieniem ON; Lęk przed zewnętrznym nadzorem, kontrolami przebiegu pracy; Niepokój wywoływany poczuciem zablokowania na wiele lat w wyniku przyjęcia do pracy osoby niesprawnej; Lęk przed stratami ekonomicznymi i „psuciem produktu”. Tylko 5% pracodawców deklaruje chęć zatrudnienia ON

Niepełnosprawni a rynek pracy – perspektywy Badania z 2006 r. przez portal pracuj.pl wskazują na to, że: 90% respondentów nie zgadza się ze stwierdzeniem, że ON są mniej wydajnymi pracownikami; 97% nie miałoby nic przeciw temu, by w ich firmie pracowały ON; Ponad 80% uważa, że ON nie mają problemów z wykonywaniem swoich obowiązków; ¾ badanych uważa, że ON bardziej zależy na utrzymaniu pracy.

Przemoc wobec osób niepełnosprawnych Europejskie i amerykańskie badania pokazują, że niepełnosprawni od 2 do 5 razy częściej padają ofiarami przemocy niż osoby zdrowe

Niepełnosprawni a przemoc seksualna  Na przemoc seksualną najbardziej narażone są osoby z upośledzeniem umysłowym  25-67% dorosłych upośledzonych umysłowo twierdziło że doświadczyło przemocy seksualnej (51- 79% w przypadku kobiet z tej grupy)‏ wśród nastolatków: 2-4% chłopców oraz 24% dziewcząt  sprawcami w 88-98% są mężczyźni, którzy są znani ofierze: członkowie rodziny, znajomi i osoby udzielające im pomocy

Przemoc wobec niepełnosprawnych kobiet przemoc słowna fizyczna seksualna izolacja zależność ekonomiczna pozbawienie niepełnosprawnej kobiety niezbędnego dla niej sprzętu, lekarstw, transportu lub pomocy w osobistych czynnościach

Wiele takich przypadków jest nie zgłaszanych ze względu na: zależność od sprawców Lęk przed porzuceniem lub umieszczeniem w ośrodku opieki Lęk przed pozostawieniem dzieci ze sprawcą (w przypadku agresywnego męża lub osób, z którymi zamieszkuje)‏

Rehabilitacja osób niepełnosprawnych…

Definicja Rehabilitacja - złożony proces społeczno-medyczny, którego zadaniem jest przywrócenie sprawności fizycznej, psychicznej, społecznej oraz zawodowej osoby niepełnosprawnej. Rezultatem pomyślnie przebytej rehabilitacji jest optymalna adaptacja społeczna rekonwalescentów.

Rodzaje rehabilitacji ze względu na rodzaj podejmowanych działań: Rehabilitacja medyczna ma na celu przywrócenie sprawności fizycznej, Rehabilitacja psychiczna zmierza do osiągnięcia przez osobę rehabilitowaną stanu akceptacji swojej niepełnosprawności, odzyskania wiary w siebie i w swoje możliwości życiowe; Rehabilitacja społeczna dąży do przyswojenia sobie przez osobę rehabilitowaną nowych ról społecznych lub nauczenia się pełnienia dawniej wykonywanych w odmiennych okolicznościach. Rehabilitacja zawodowa to zespół czynności podejmowanych w celu przystosowania ON do pracy zawodowej (szkolenie).

Rehabilitacja psychiczna - etapy Szok Oczekiwanie na wyzdrowienie Rezygnacja lub ubolewanie nad sobą Pojawienie się postawy obronnej (prawidłowej lub neurotycznej) Akceptacja inwalidztwa

Rehabilitacja społeczna - etapy Wycofanie się z poprzednich ról społecznych; Wstępna identyfikacja z nowymi rolami lub pełnieniem dawnych ról w odmiennych okolicznościach; Stopniowe wdrażanie do pełnienia nowych ról; Wbudowanie nowych ról w zintegrowaną całość z innymi rolami.

Rodzaje rehabilitacji: Rehabilitacja zawodowa - przygotowanie osoby do wcześniej wykonywanego zawodu lub innego jeśli do wcześniejszego nie ma możliwości. Rehabilitacja społeczna - powrót osoby niepełnosprawnej do społeczeństwa. Rehabilitacja lecznicza - FIZYKOTERAPIA - wykorzystywanie czynników (jako faza przygotowawcza) np.: światło lecznicze, laseroterapia, chemioterapia, wodolecznictwo, prą elektryczny pole magnetyczne, leczenie zimnem (krioterapia)‏ leczenie ciepłem( rozluźnienie), leczenie klimatem(w uzdrowiskach). Rehabilitacja funkcjonalna - usprawnianie poprzez funkcję; wykonywanie czynności związanych z życiem codziennym i samoobsługą aż do osiągnięcia największej samodzielności w w stosunku do konkretnej osoby.

Na tempo i przebieg rehabilitacji mają wpływ: Zmienne zdrowotne Zmienne pozazdrowotne Rodzaj niepełnosprawności Typ niepełnosprawności (nagła, nabyta, wrodzona, postępująca) Stopień odwracalności (trwała, okresowa) Upośledzenia wtórne Zaburzenia psychiczne Ogólna sprawność psychofizyczna Zmienne społeczno- demograficzne Zmienne osobowościowe Zmienne środowiskowe (postawy)

Zmienne społeczno-demograficzne Wiek Płeć Stan cywilny Wykształcenie Zawód Sytuacja rodzinna (liczba członków rodziny, podział ról w rodzinie) Pozycja zawodowa (kwalifikacje, stanowiska, motywacja do pracy, aspiracje zawodowe) Sytuacja finansowa Formy spędzania wolnego czasu i wypoczynku.

Zmienne osobowościowe inteligencja temperament umiejętność przystosowania się do zmian zdolność samokontroli emocjonalnej postawa wobec niepełnosprawności

Zmienne środowiskowe (postawy) rodziny grupy zawodowej kręgu towarzyskiego, sąsiedzkiego ogólnospołeczne.

Inne czynniki istotne w rehabilitacji zmiana środowiska społecznego, zawarcie małżeństwa i wychowywanie dzieci, śmierć bliskiej osoby, dodatni lub ujemny wpływ osoby znaczą ej, autorytetu, szczególny sukces w pracy lub uznanie środowiska, nagłe wzbogacenie się lub zubożenie, zmiana światopoglądu, uwolnienie od nałogu.

I to by było na tyle 