M I N I S T E R S T W O NAUKI I INFORMATYZACJI Informacje o procesie Foresight w MNiI Arkadiusz Machula - MNiI

Foresight: obejmuje zespół działań umożliwiających wielowymiarowe określenie przyszłych kierunków rozwoju na podstawie bieżącego stanu nauki, technologii i świadomości społecznej oraz ich wzajemnych powiązań.

Proces strategiczny mający na celu: Foresight: Proces strategiczny mający na celu: Usystematyzowanie debaty publicznej dotyczącej przyszłych perspektyw i możliwości powstałych dzięki rozwojowi nauki i technologii, Wpływ na podejmowane bieżące decyzje i działania odnoszące się do przyszłości, Partnerski, przyszłościowy sposób docierania do informacji w celu budowania średnio lub długookresowej wizji rozwojowej, jej kierunków i priorytetów, Wypracowanie sposobu osiągania społecznej akceptacji programów rządowych,

Wyróżniki współczesnego procesu foresight (1):     Wskazywanie priorytetów inwestycyjnych w sferze badań i rozwoju technologicznego poprzez odkrywanie potencjalnych możliwości. Wyznaczanie priorytetów - przy pomocy programów horyzontalnych; wdrażanie - przy pomocy uszczegółowionych programów sektorowych.    Przedstawienie znaczenia badań naukowych dla rozwoju gospodarki Foresight demonstruje dostępne osiągnięcia technologiczne oraz wspomaga szacowanie możliwości absorpcji tychże osiągnięć przez gospodarkę.    

Wyróżniki współczesnego procesu foresight (2): Wprowadzanie nowych aktorów do realizacji procesu foresight. Do procesu aktualnie włączani są nie tylko eksperci, ale także pracodawcy oraz przedstawiciele różnych społeczności - ich obecność pomaga poznać inny od eksperckiego punkt widzenia problemów.   Zmiana orientacji polityki naukowej i innowacyjnej państwa. Reorientacja z gospodarki tradycyjnej na Gospodarkę Opartą na Wiedzy

Rola foresightu Zapewnia instrumenty dla przewidywania kierunków rozwoju technologicznego i socjoekonomicznego, Stanowi podstawowe narzędzie w procesie planowania strategicznego dla sektora publicznego i prywatnego. (w UE wykorzystywany przy tworzeniu dokumentów programowych dla FS i Funduszu Spójności), Wprowadza społeczny dialog służący włączeniu zainteresowanych grup społecznych do dyskusji i współpracy z decydentami i naukowcami.

POZIOMY FORESIGHTU: poziom ponadnarodowy poziom narodowy poziom regionalny i lokalny poziom branżowy

Osie problemowe foresightu: rozpoznanie nauki i technologii - problemy społeczne i gospodarcze, szanse i zagrożenia – zasoby;

Etapy foresightu: Określenie pól (obszarów) badań Określenie struktury pól badań

Narodowy Programu Foresight dla Polski określenie kierunków badań naukowych i prac rozwojowych, stworzenie dla nich preferencji w przydziale środków budżetowych w perspektywie wieloletniej, sformułowanie wyznaczników rozwoju społeczno gospodarczego dla potrzeb NPR.

Pola dla Polski ZDROWIE i ŻYCIE ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I TELEKOMUNIKACYJNE BEZPIECZEŃSTWO  

ZDROWIE I ŻYCIE Chemikalia i farmaceutyki Bezpieczeństwo żywności Technologie w medycynie (zastosowanie)  

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ Społeczeństwo (poziom życia) Energia Ekologia Technologie na rzecz ochrony środowiska – pod kątem możliwości odbudowy środowiska naturalnego Zasoby naturalne i nowe materiały Wzrost gospodarczy – z punktu widzenia dostępnych i zmieniających się czynników wytwórczych i zmian struktury przemysłu (rozwój przemysłów nowoczesnych i modernizacja starych – utrzymać czy zamykać?) Infrastruktura (w tym głównie transport)  

TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I TELEKOMUNIKACYJNE (SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE) Infrastruktura Sieci Dostęp do informacji ePolska w eEuropie Edukacja  

BEZPIECZEŃSTWO Ekonomiczne zewnętrzne i wewnętrzne Socjalne Techniczno-technologiczne Stabilność polityczna  

Narodowy Program Foresight pole badawcze: ZDROWIE I ŻYCIE Projekt pilotażowy

Czynniki decydujące o wyborze pola badawczego ZDROWIE I ŻYCIE: duża skala i różnorodność problematyki, duże poparcie społeczne, zmiana struktury demograficznej społeczeństwa, polskie tradycje w produkcji żywności wysokiej jakości i szansa poprawy konkurencyjnej pozycji Polski w tej dziedzinie, akceptacja członków Grupy Inicjatywnej.

Metodyka pilotażowego projektu foresight panelowa dyskusja ekspertów, wyznaczenie kluczowych technologii przez poszczególne panele, wykorzystanie metody „scenariuszy” podczas tworzenia raportów;

Technika dyskusji panelowej: Polega na prowadzeniu dialogu i uzgadnianiu stanowisk pomiędzy członkami grupy Bierze w nich udział 15 do 20 ekspertów Panele mają charakter sektorowy oraz horyzontalny Zalety: Odznacza się wysoką efektywnością – krótki czas osiągnięcia wymiernych efektów Wyniki łatwo połączyć z innymi metodami Zwiększa liczbę osób zaangażowanych w projekt – udział bierze wielu aktorów reprezentujących różne interesy i grupy społeczne

Technika kluczowych technologii: polega na wyznaczeniu kluczowych technologii za pomocą specjalnie do tego celu dobranych kryteriów opracowanych przez ekspertów głównego panelu tematycznego. umożliwia określenie priorytetów dla polityki naukowej, naukowo technicznej i innowacyjnej państwa Zalety: pozwala na wyznaczenie rozwiązań i określenie przyszłych potrzeb gospodarki i społeczeństwa. efektywna, przejrzysta – jasne kryteria wyboru

Technika tworzenia scenariuszy: wskazuje kierunki rozwoju, i pomaga oszacować ich trafność sugeruje sposoby osiągnięcia wyznaczonych celów Zalety: zapewnia spójność wyników pomiędzy poszczególnymi raportami, pomaga wskazać punkty zwrotne, kluczowe decyzje których podjęcie jest niezbędne w najbliższym czasie

Realizacja projektu pilotażowego (1): wybór ekspertów do głównego panelu tematycznego na podstawie nominacji instytucji i organizacji wytypowanych do zgłaszania kandydatur. główny panel tematyczny określi dziedziny szczegółowe w obszarze ZDROWIE I ŻYCIE przygotuje propozycje list ekspertów w szczegółowych panelach tematycznych, które przedstawione zostaną Komitetowi Sterującemu celem ostatecznych korekt i zatwierdzenia główny panel tematyczny wytypuje także kluczowe technologie – które następnie weryfikowane i agregowane będą prze panele tematyczne

Realizacja projektu pilotażowego (2): Rozpoczęcie pracy szczegółowych paneli tematycznych Rezultatem prac ekspertów w poszczególnych panelach będzie przygotowanie raportów cząstkowych. Konsultacje społeczne weryfikujące wybrane kierunki badań i rozwoju technologii priorytetowe dla Polski Kontynuacja NPF