Aktualne działania MEN na rzecz rozwoju poradnictwa zawodowego 26 maja 2011r. DEPARTAMENT KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO

Instytucjonalizacja doradztwa zawodowego w systemie oświaty Podstawowe regulacje prawne: Ustawa o systemie oświaty (art. 1 pkt 14) – System oświaty zapewnia w szczególności przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia. Ustawa – Karta Nauczyciela (art. 42 ust. 7 pkt 3) - Organ prowadzący szkołę lub placówkę określa tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć doradców zawodowych prowadzących zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu w celu wspomagania uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół wprowadziło obowiązek tworzenia wewnątrzszkolnych systemów doradztwa zawodowego w gimnazjach, liceach ogólnokształcących, technikach i zasadniczych szkołach zawodowych.

Kwalifikacje doradców zawodowych w szkołach i placówkach Mając na uwadze potrzebę zagwarantowania wysokiej jakości pracy doradców zawodowych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli, określono kwalifikacje, jakie są wymagane od nauczyciela-doradcy zawodowego. W zależności od typu szkoły lub placówki wymagane jest ukończenie studiów I-go (licencjackich) lub II-go (magisterskich) stopnia w zakresie doradztwa zawodowego lub ukończenie studiów I-go (licencjackich) lub II-go (magisterskich) stopnia na dowolnym kierunku i studiów podyplomowych w zakresie doradztwa zawodowego oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach zmienia model doradztwa edukacyjno- -zawodowego w szkole, zarezerwowanego dotychczas głównie dla doradców zawodowych, na model włączający w to doradztwo także innych nauczycieli i specjalistów w tym nauczycieli wyznaczonych przez dyrektora szkoły do realizacji zadań z zakresu doradztwa zawodowego. Pomocy psychologiczno - pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce udzielają uczniom nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści, w tym doradcy zawodowi.

Zadania doradcy zawodowego: 1.systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania poszczególnych uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; 2.gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia; prowadzenie zajęć przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej; 3.koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę i placówkę; 4.współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno- zawodowego.

W przypadku braku doradcy zawodowego w szkole lub placówce dyrektor szkoły lub placówki wyznacza nauczyciela planującego i realizującego zadania z zakresu doradztwa edukacyjno- zawodowego. Nauczyciele i specjaliści w toku codziennej pracy będą prowadzili obserwacje uczniów, w zakresie ich potrzeb i predyspozycji związanych z wyborem ścieżki kształcenia i zawodu.

W 2011 roku zostanie opracowany oraz udostępniony wszystkim szkołom i placówkom systemu oświaty Poradnik dla nauczycieli, który będzie zawierał podstawowe informacje dotyczące poradnictwa zawodowego. Poradnik będzie przeznaczony dla nauczycieli realizujących zadania z zakresu poradnictwa zawodowego. Publikacja ta zostanie opracowana w projekcie Eurodoradztwo Polska (Euroguidance Poland), który na zlecenie MEN realizuje KOWEZiU.

PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Tytuł projektu: Opracowanie modelu poradnictwa zawodowego oraz internetowego systemu informacji edukacyjno-zawodowej Cele projektu: opracowanie i pilotażowe wdrożenie modelu poradnictwa zawodowego ukierunkowanego na zapewnienie uczniom dostępu do usług doradczych od poziomu gimnazjum i realizującego ideę poradnictwa przez całe życie, upowszechnienie dostępu do rzetelnej informacji edukacyjno- zawodowej uczniom, rodzicom, nauczycielom i doradcom zawodowym, poprzez utworzenie Internetowego Systemu Informacji Edukacyjno- Zawodowej (portalu), zawierającego informacje dla użytkowników dostępne z poziomu centralnego, regionalnego oraz lokalnego. Obecnie trwają przygotowania do przeprowadzenia pilotażu w województwie warmińsko-mazurskim, którego głównym celem będzie weryfikacja skuteczności zaproponowanych rozwiązań oraz identyfikacja ewentualnych barier.

W celu zapewnienia wsparcia metodycznego dla doradców zawodowych bądź innych osób, które realizują zadania z zakresu poradnictwa zawodowego Ministerstwo Edukacji Narodowej, przy wykorzystaniu funduszy strukturalnych, ogłosiło we wrześniu 2008 roku konkurs na opracowanie narzędzi diagnostycznych i materiałów metodycznych wspomagających proces rozpoznawania predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczniów.

Dotychczas zostały opracowane następujące narzędzia: -Vademecum Talentu - zintegrowana ocena predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczniów, - Poznaj swoje zainteresowania i świat szkolnictwa zawodowego, - DIAPREZAMUS - pakiet diagnostyczno metodyczny wspierający proces orientacji zawodowej dzieci i młodzieży, - Wsparcie metodyczne procesu rozpoznawania predyspozycji zawodowych uczniów, -Labirynt zawodów, czyli niewerbalny test predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczniów wraz z multimedialnymi zasobami informacji zawodowej.

Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem zmian organizacyjnych i programowych w szkolnictwie zawodowym, które obejmują m.in. uelastycznienie procesu kształcenia zawodowego oraz wypracowanie skutecznych mechanizmów zachęcających pracodawców do włączania się w proces planowania, nabywania i potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Zmiany wprowadzane do ustawy o systemie oświaty obejmą również zagadnienia dotyczące doradztwa edukacyjno- zawodowego.

Powiaty zostaną zobowiązane do zapewnienia szkołom i placówkom znajdującym się na ich terenie kompleksowego wspomagania w zakresie: pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniom, rodzicom i nauczycielom, warunków do rozwoju uczniowskich zdolności i zainteresowań, organizowania współpracy, wymiany doświadczeń, doskonalenia nauczycieli oraz dyrektorów szkół i placówek, jak również umożliwienia nauczycielom dostępu do informacji pedagogicznej, w tym pedagogicznych zasobów bibliotecznych.

W projekcie ustawy zmieniającej ustawę o systemie oświaty uwzględniono również możliwość grupowania szkół, które będą wspólnie zarządzane, będą miały wspólną kadrę pedagogiczną i wspólnych specjalistów, co ułatwi organizowanie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, doradztwa zawodowego, a także zapewni pełne etaty nauczycielom. Zakłada się możliwość tworzenia następujących grup: przedszkolno-podstawowej mogącej zawierać po kilka przedszkoli, innych form przedszkolnych i szkół podstawowych. gimnazjalno-licealnej mogącej zawierać po kilka gimnazjów i liceów. Organy prowadzące grupy gimnazjalno-licealne otrzymają dodatkową wagę subwencyjną na utworzenie grupy w celu zorganizowania doradztwa edukacyjno-zawodowego i innej oferty dodatkowej.

W odniesieniu do kolejnych etapów edukacji połączenie edukacji na poziomie gimnazjalnym z edukacją na poziomie liceum ogólnokształcącego umożliwi także zachowanie ciągłości realizacji podstawy programowej i spójności programowej następujących po sobie etapów edukacyjnych oraz zorganizowanie uczniom profesjonalnego doradztwa edukacyjno-zawodowego. Nauczycielom stworzy możliwość planowej i wieloletniej pracy z uczniami oraz obserwacji ich rozwoju.

Podniesieniu poziomu kształcenia zawodowego i zbliżeniu go do potrzeb rynku pracy sprzyjać będzie możliwość konsolidacji edukacji zawodowej i ustawicznej w centrach kształcenia zawodowego i ustawicznego, tworzonych poprzez łączenie szkół prowadzących kształcenie zawodowe i placówek kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego lub ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz szkół dla dorosłych. Centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego będzie również podejmować działania w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej.

Dziękuję za uwagę Anna Bąkiewicz Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Ministerstwo Edukacji Narodowej