diagnozy uzdolnień kierunkowych uczniów w ramach projektu „DiAMEnT” Wyniki diagnozy uzdolnień kierunkowych uczniów w ramach projektu „DiAMEnT” kwiecień - 2011  

Przypomnienie celów diagnozy: Rozpoznanie uzdolnień poznawczych (kierunkowych) uczniów na trzech etapach kształcenia w zakresie czterech obszarów przedmiotowych (język angielski, przedsiębiorczość, matematyka, technologie informacyjno- komunikacyjne) Zakwalifikowanie uczniów uzdolnionych kierunkowo na zajęcia pozaszkolne w Powiatowych Ośrodkach Wspierania Uczniów Zdolnych Przetestowanie narzędzi diagnostycznych oraz procedur prowadzenia diagnozy uzdolnień kierunkowych uczniów  

Opracowanie wyników diagnozy Opracowanie wyników testów osiągnięć – Raport - analiza ilościowa i jakościowa testów osiągnięć stosowanych w diagnozie uzdolnień – specjaliści OKE + autorzy projektu Opracowanie wyników testów uzdolnień – Raport z badań normalizacyjnych - analiza psychometryczna – zespół psychologów + autorzy projektu  

Opracowanie wyników diagnozy Opracowanie wyników testów osiągnięć Cele: sprawdzenie jakości zadań i całości testu do wykorzystania w diagnozowaniu uzdolnień - sprawdzenie funkcji selekcyjnej testu sprawdzenie poziomu umiejętności uczniów w danym obszarze przedmiotowym  

Opracowanie wyników diagnozy Opracowanie wyników testów uzdolnień – analiza psychometryczna: Cele: opracowanie norm pozwalających na określenie poziomu uzdolnień kierunkowych uczniów diagnozowanych; sprawdzenie jakości podtestów (części testu), zadań (pojedynczych pozycji testu) i całości testu do diagnozowania uzdolnień kierunkowych uczniów; sprawdzenie predyspozycji uczniów w zakresie uzdolnień kierunkowych  

Próba badawcza- ok.10% populacji uczniów z 3 etapów kształcenia Uczniowie wyselekcjonowani poprzez nominację nauczycielską w zakresie 4 obszarów przedmiotowych (j. angielski, matematyka, technologie informacyjno-komunikacyjne, przedsiębiorczość) na 3 etapach kształcenia (kl. IV-VI szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne (licea, technika).  

Testy osiągnięć -cechy Testy osiągnięć zostały zróżnicowane - do każdego przedmiotu (matematyka, j. angielski, TIK) i etapu (SP, G, SPG) opracowano 2 testy (pierwsza klasa etapu, druga + trzecia klasa etapu) Spełniają funkcję selekcyjną Zadania testowe przeznaczone do pomiaru wysokich umiejętności Próg zaliczenia wysoki, różnicujący uczniów Celem testu było zróżnicowanie uczniów o wysokich umiejętnościach  

Raport z testów osiągnięć Dla każdego zadania w każdym teście zostały opracowane następujące wskaźniki: wynik średni; % opanowania sprawdzanych umiejętności; odchylenie standardowe; moc różnicująca Wskaźniki te pozwalają na ocenę zadań przede wszystkim w zakresie funkcji selekcyjnej i określają poziom opanowania określonych umiejętności przez uczniów. Ponadto został opracowany pełny zestaw wskaźników do całości testu, które pozwalają ocenić jego przydatność w badaniu uzdolnień kierunkowych i dokonać ostatecznej weryfikacji narzędzia badawczego.  

Raport z testów osiągnięć Rozkład wskaźników w testach osiągnięć uczniów  

Testy osiągnięć - wnioski Zadania we wszystkich testach osiągnięć spełniały funkcję selekcyjną i służyły do pomiaru wysokich umiejętności We wszystkich testach występowały zadania średnio, dobrze lub bardzo dobrze różnicujące, tylko nieliczne zadania wymagają podniesienia stopnia trudności Próg zaliczenia był wysoki, różnicujący uczniów o wysokich umiejętnościach Test osiągnięć pozwolił na wyselekcjonowanie uczniów o wysokim poziomie umiejętności przedmiotowych i stanowił pierwszy etap w testowej selekcji uczniów.  

Testy uzdolnień-cechy Testy uzdolnień zostały opracowane do przedmiotu i etapu, co oznacza, że wszyscy uczniowie z etapu pisali ten sam test psychologiczny do danego obszaru przedmiotowego Raport z badań normalizacyjnych zawiera szczegółową analizę testów (podtestów i zadań) Przeanalizowane elementy testów posiadają zadowalające właściwości psychometryczne, a wnioski dotyczące poszczególnych zadań i podtestów pozwolą na ostateczną weryfikację całości testów, przede wszystkim modyfikację stopnia trudności niektórych pozycji testowych  

Normy uwzględniają następujące poziomy: zdolności wybitne Testy uzdolnień Analiza szczegółowa wyników testów psychologicznych pozwoliła na opracowanie do każdego etapu i przedmiotu tabeli norm pozwalającej określić poziom uzdolnień kierunkowych uczniów w badanej populacji Normy uwzględniają następujące poziomy: zdolności wybitne zdolności bardzo wysokie zdolności wysokie zdolności wyższe niż przeciętne zdolności przeciętne zdolności niższe niż przeciętne zdolności niskie zdolności bardzo niskie  

Rozkład wyników uzdolnień kierunkowych uczniów Testy uzdolnień Rozkład wyników uzdolnień kierunkowych uczniów  

Obliczenie wyników diagnozy Punktem wyjścia do obliczenia wyników diagnozy było przydzielenie przez zespół psychologów wartości procentowej dla dwóch części testu diagnostycznego – testu osiągnięć i testu uzdolnień  

Obliczenie wyników diagnozy przedmiot etap test osiągnięć test uzdolnień matematyka SP 25% 75% GIM SPG TIK Przedsiębiorczość -------------------- 100% j. angielski 15% 85%  

Obliczenie wyników diagnozy Wyniki surowe (ilość uzyskanych przez ucznia punktów) każdego ucznia z testów osiągnięć i testów uzdolnień zostały przeliczone na punkty ważone z testów osiągnięć i testów uzdolnień, a następnie punkty ważone z obydwu części testu diagnostycznego zostały zsumowane dla każdego ucznia. W każdym powiecie została obliczona średnia punktów ważonych dla powiatu (próg kwalifikacyjny) co pozwoliło dokonać kwalifikacji uczniów uzdolnionych do POWUZ. Przyjęcie takiej zasady kwalifikacji uczniów znajduje potwierdzenie przede wszystkim w rozłożeniu wyników testu uzdolnień - około 50% badanej grupy to uczniowie uzdolnieni kierunkowo.  

Progi punktowe decydujące o kwalifikacji w powiatach   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zestawienie zbiorcze - średnie punktów ważonych dla powiatów L.p. Powiaty Szk. podstaw.   Gimnazja ponadgim M JA P TIK I bocheński 51,71 57,58 84,82 62,74 44,66 62,68 83,33 63,79 37,76 59,18 85,63 62,33 II brzeski 53,74 57,38 85,89 62,83 44,27 65,98 83,50 60,22 43,26 57,28 85,05 59,38 III chrzanowski 49,51 58,09 84,93 63,13 47,01 64,01 82,81 60,47 44,61 53,81 85,87 58,60 IV dąbrowski 59,68 58,87 84,39 59,73 42,18 60,60 82,36 59,77 46,96 58,93 82,86 56,24 V gorlicki 51,67 58,15 66,64 45,38 83,78 65,05 41,50 54,70 83,94 65,18 VI krakowski 50,98 61,29 85,88 66,15 48,09 61,96 84,24 61,42 47,53 87,10 56,36 VII limanowski 51,64 55,60 85,02 71,52 48,63 59,92 84,21 61,94 37,99 51,73 86,25 55,34 VIII miechowski 53,52 59,21 84,37 61,30 47,78 61,87 84,18 58,65 39,88 52,83 84,62 IX myślenicki 51,88 57,27 85,18 67,62 51,46 61,21 82,97 60,16 47,69 53,35 61,99 X nowotarski 51,54 56,14 84,01 60,94 46,86 62,43 83,43 60,18 40,84 54,84 87,25 XI nowosądecki 51,10 57,53 85,77 65,04 47,83 84,69 61,82 41,30 52,46 85,57 53,37 XII olkuski 54,64 58,55 86,80 68,11 47,21 67,29 85,17 60,63 44,08 56,77 88,00 64,19 XIII oświęcimski 55,28 85,69 66,80 46,58 63,07 83,98 64,65 45,19 61,61 88,85 67,18 XIV proszowicki 48,82 56,82 55,69 48,61 61,58 84,03 60,75 42,28 51,58 91,21 53,84 XV suski 49,48 57,56 82,54 46,47 64,57 84,79 61,59 41,60 54,80 86,01 49,52 XVI tarnowski 51,99 56,79 85,13 65,41 47,87 64,10 84,65 62,49 37,13 54,05 84,27 55,86 XVII tatrzański 51,29 52,53 83,91 57,35 49,97 60,45 83,68 59,41 33,25 62,48 90,60 65,95 XVIII wadowicki 51,13 54,53 87,57 66,39 49,29 65,68 84,49 64,61 50,31 65,58 85,85 66,25 XIX wielicki 5,64 61,48 88,41 67,32 50,50 65,86 84,06 38,30 57,81 87,83 54,77 XX Miasto Kraków 56,08 62,90 86,17 69,80 47,81 66,54 65,14 46,43 62,25 86,71 60,70 XXI Miasto Nowy Sącz 47,97 59,28 83,81 67,68 45,04 65,71 84,11 56,74 48,78 58,48 86,22 63,99 XXII Miasto Tarnów 48,01 60,69 83,41 61,66 48,94 69,46 83,59 58,77 45,22 56,84 84,33 63,59

Liczba uczniów zakwalifikowanych do zajęć pozaszkolnych w powiatach Z grupy 25 123 uczniów piszących test w całym województwie do zajęć pozaszkolnych zostało zakwalifikowanych 12 966 osób, czyli 51,61%.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wnioski z przeprowadzonej diagnozy 1. W ramach projektu „DiAMEnT” przeprowadzona została diagnoza uzdolnień uczniów w zakresie wybranych obszarów przedmiotowych Kluczowe znaczenie ma w niej badanie predyspozycji kierunkowych. Dlatego w grupie uczniów z najwyższymi wynikami często nie znaleźli się uczniowie uzyskujący najwyższe/wysokie oceny w zakresie badanych obszarów lub odnoszący sukcesy w konkursach i olimpiadach. Zarówno ocena szkolna, jak i wynik współzawodnictwa zewnętrznego jest przede wszystkim informacją o osiągnięciach ucznia. Nie zawsze są one efektem wysokich uzdolnień, a często wynikają z dużego zaangażowania ucznia w proces uczenia się, poziomu aspiracji edukacyjnych rodziców, uwarunkowań środowiskowych (np. uczniowie po dłuższym pobycie zagranicą mówiący bardzo dobrze po angielsku). Uczniowie skuteczni w procesie uczenia się nie muszą być uczniami uzdolnionymi kierunkowo.  

Wnioski z przeprowadzonej diagnozy 2. Badanie uzdolnień kierunkowych uczniów w ramach projektu „DiAMEnT” miało charakter selekcyjny na obydwu etapach diagnozy. 3. Nominacja nauczycielska jako pierwszy etap diagnozy służyła wstępnemu wyodrębnieniu badanej grupy. 4. Plusy nominacji nauczycielskiej jako metody diagnostycznej: znajomość ucznia, dysponowanie wielorakimi informacjami zebranymi różnymi metodami – obserwacja, wywiad, analiza wytworów pracy ucznia; możliwość wymiany informacji na temat ucznia w zespole nauczycielskim 5. Minusy nominacji nauczycielskiej jako metody diagnostycznej: stereotypowe myślenie o uczniu zdolnym w szkole często jednoosobowa decyzja podjęta przez nauczyciela bez konsultacji z zespołem, uczniem i jego rodzicami  

Wnioski z przeprowadzonej diagnozy 6. Trafna nominacja wymaga od nauczyciela wiedzy pedagogicznej i umiejętności jej zastosowania 7. Metoda testu zastosowana w diagnozie uzdolnień ma charakter zewnętrznego pomiaru przeprowadzonego za pomocą specjalistycznych narzędzi 8. Warunkiem poprawności i trafności badania jest przestrzeganie określonych zasad: zapewnienie porównywalnych warunków jednolite narzędzie badawcze ujednolicenie czasu i zewnętrznych warunków badania ścisłe przestrzeganie procedur testowania (szczególnie instrukcji i norm czasowych zwłaszcza w testach psychologicznych) (bardzo ważne!) Łamanie tych zasad czy naruszanie procedur może powodować zafałszowanie wyników  

Wnioski z przeprowadzonej diagnozy 9. W zakresie organizacji badania ważne jest: poprawność wypełniania dokumentacji przez szkoły i uczniów; przestrzeganie terminów przekazywania dokumentacji; rozłożenie w czasie diagnozy dla poszczególnych etapów kształcenia  

Wnioski z przeprowadzonej diagnozy 10. Przeprowadzona w ramach projektu „DiAMEnT” diagnoza uzdolnień uczniów nie przesądza, czy uczeń „jest zdolny” / „nie jest zdolny”. Zarówno nominacje jak i testy obarczone są ryzykiem błędu. Możemy jednak odpowiedzieć na pytanie, jaki poziom wyników osiągnął uczeń w konkretnym badaniu, prowadzonym na bardzo dużej populacji za pomocą zewnętrznych, obiektywnych narzędzi. Wyniki diagnozy powinny być dla szkół impulsem do pogłębienia wyników badania w ramach projektu, często zweryfikowania opinii o uczniu będącej wynikiem stereotypów i stosowania tzw. społecznego rozumienia zdolności, zawsze - podstawą planowania działań pozwalających na dodatkowe rozwijanie potencjału ucznia. Objęcie ucznia zajęciami w POWUZ lub warsztatami letnimi nie jest ZAMIAST indywidualizacji działań ze strony szkoły, ale jest możliwością DODATKOWEGO wsparcia.