PODEJMOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W POLSCE Bożena Pawłowicz e-mail: bozenapawlowicz@poczta.onet.pl

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Działalnością gospodarczą jest działalność producentów, handlowców lub innych usługodawców, podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także osób wykonujących wolne zawody – również wtedy, jeżeli czynność została wykonana jednorazowo, ale okoliczności wskazują na to, że będą one wykonywane częściej. Działalność gospodarcza to także wykorzystywanie towarów lub dóbr w sposób ciągły do celów zarobkowych

OSOBA FIZYCZNA Firma jednoosobowa lub indywidualna działalność gospodarcza to przedsiębiorstwo, którego właścicielem jest jedna osoba – osoba fizyczna. Osoba fizyczna to po prostu człowiek. Każdy człowiek może prowadzić swoją działalność gospodarczą pod warunkiem, że: - jest pełnoletnia - ma pełne zdolności prawne, czyli nie zostały one ograniczone przez np. sąd

INNE FORMY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Spółki prawa handlowego Działają na podstawie Kodeksu spółek handlowych Posiadają osobowość prawną Spółki osobowe Spółki kapitałowe

SPÓŁKI OSOBOWE spółka jawna spółka komandytowa spółka komandytowo-akcyjna spółka partnerska

SPÓŁKI KAPITAŁOWE Spółka akcyjna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Są to formy gospodarcze bardziej skomplikowane, najczęściej istnieje tu więcej niż jeden właściciel. Założenie ich wymaga większych nakładów finansowych

SPÓŁKA CYWILNA Nie posiada osobowości prawnej Działa na podstawie Kodeksu cywilnego

REJESTRACJA FIRMY Wpis do ewidencji działalności gospodarczej Uzyskanie statystycznego numeru identyfikacyjnego – Regon Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) Pieczątka firmowa Konto w banku Zgłoszenie działalności gospodarczej w Urzędzie Skarbowym Zgłoszenie działalności gospodarczy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Inspekcja Sanitarna Inspekcja Pracy

WPIS DO EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Działalność rejestrujemy w urzędzie miasta lub gminy Wymagane informacje do formularza rejestracyjnego: imię i nazwisko PESEL adres zameldowania nazwa firmy adres, pod którym będzie wykonywana działalność gospodarcza rodzaj działalności (określony zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności PKD) planowaną datę rozpoczęcia działalności Opłata rejestracyjna wynosi od kilkudziesięciu do 100 zł w zależności od gminy, w niektórych miastach Polski rejestracji firmy łącznie z Regonem można dokonać przez internet np. w Poznaniu

WPIS DO EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Zgodnie z zapowiedziami od 1 stycznia 2004r. Rejestracja działalności gospodarczej miała odbywać się w Krajowym Rejestrze Sądowym. Nie wiadomo od kiedy ta forma rejestracji zostanie wprowadzona (obecnie rejestruje się tam bardziej skomplikowane formy działalności gospodarczej – spółki prawa handlowego, stowarzyszenia itp.). Rejestracji dokonywać się będzie w sądzie gospodarczym będący wydziałem miejscowego sądu rejonowego na podstawie formularza KRS w – 11. Opłata rejestracyjna będzie taka sama w całej Polsce i wyniesie 150 zł

WPIS DO EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Jedna osoba fizyczna może zarejestrować dwie lub więcej działalności gospodarczych pod różnymi nazwami i z różnym zakresem działalności. Wszystkie te działalności mogą być zarejestrowane w miejscu zamieszkania lub w wybranych przez nas miejscach. Uwaga: wszystkie firmy tej samej osoby fizycznej muszą podlegać tej samej formie opodatkowania

RODZAJ DZIAŁALNOŚCI Rodzaje działalności pod względem przedmiotu działalności są sklasyfikowane w systemie Polskiej Klasyfikacji Działalności PKD i na tym systemie należy się opierać wypełniając formularz. Istnieje możliwość wpisania kilku przedmiotów działalności firmy. Pełna klasyfikacja PKD zawierająca wszystkie rodzaje działalności znajduje się na stronie internetowej www.klasyfikacje.pl

DZIAŁALNOŚĆ WYMAGAJĄCA ZEZWOLENIA pośrednictwo ubezpieczeniowe zarobkowy przewóz osób taksówką organizacja imprez turystycznych świadczenie usług detektywistycznych prowadzenie schronisk dla bezdomnych zwierząt prowadzenie działalności ubezpieczeniowej konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin obrót środkami farmaceutycznymi i materiałami medycznymi oraz ich wytwarzanie obrót w kraju i za granicą żywymi zwierzętami sprzedaż usług turystycznych obejmujących polowania w kraju dla cudzoziemców i polowania za granicą utrzymywanie chartów rasowych i ich mieszańców wykonywanie krajowego zarobkowego przewozu osób pojazdami samochodowymi nie będącymi taksówkami obrót dietetycznymi środkami spożywczymi i odżywkami Zezwolenia wydawane są na czas nieokreślony, przez ministerstwo w którego gestii leży zarządzanie daną dziedziną gospodarki

DZIAŁALNOŚĆ WYMAGAJĄCA KONCESJI poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią ochrona osób i mienia transport lotniczy i wykonywanie innych usług lotniczych budowa i eksploatacja autostrad płatnych zarządzanie liniami kolejowymi oraz wykonywanie przewozów kolejowych rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych Koncesje zawsze wydawane są na czas określony (od 2 do 50 lat) przez ministerstwo, w którego gestii leży zarządzanie daną dziedziną gospodarki

REGON UZYSKANIE STATYSTYCZNEGO NUMERU IDENTYFIKACYJNEGO w ciągu 14 dni od uzyskania zaświadczenia o wpisie do ewidencji należy złożyć we właściwym urzędzie statystycznym specjalny wniosek - formularz RG-1 wraz z kopią wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego zaświadczenie o nadaniu numeru Regon otrzymujemy do14 dni urząd statystyczny nie pobiera opłat za wydanie zaświadczenia.

Numer Identyfikacji Podatkowej NIP W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej numerem identyfikacji podatkowej firmy jest prywatny NIP właściciela Jeżeli z jakichkolwiek powodów nie nadał jeszcze numeru osobie zamierzającej prowadzić działalność gospodarczą należy o niego wystąpić. W tym celu należy wypełnić druk NIP -1 i złożyć go w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.

PIECZĄTKA FIRMOWA Pieczątka nie jest wymagana na mocy prawa o działalności gospodarczej, jednak może się okazać potrzebna przy zakładaniu konta w banku. Pieczątka powinna zawierać; - nazwę firmy i adres - REGON - NIP

KONTO W BANKU Prawo o działalności gospodarczej nakłada na każdego przedsiębiorcę obowiązek posiadania konta bankowego Prawo mówi, że za pomocą rachunku powinno się realizować wszystkie transakcje, których jednorazowa wartość przekracza 15 000 EUR

Wymagane dokumenty: KONTO W BANKU dowód osobisty zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub do KRS zaświadczenie o numerze Regon decyzję o nadaniu numeru NIP pieczątka

URZĄD SKARBOWY W ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej należy zgłosić ten fakt w urzędzie skarbowym. W tym celu należy przedłożyć następujące dokumenty: - wpis do rejestru - Regon - NIP - umowę prowadzenia rachunku bankowego - umowę najmu lokalu (jeżeli działalność prowadzona w innym miejscu niż miejsce zamieszkania)

URZĄD SKARBOWY NIP -1 – zgłoszenie identyfikacyjne osoby prowadzącej działalność gospodarczą Zgłoszenie wymaga złożenia następujących informacji: dane osobowe numer Regon informacja o rodzaju prowadzonej działalności adres siedziby firmy data rozpoczęcia działalności dane o rachunku bankowym firmy wybrana forma opodatkowania adres, pod którym będzie przechowywana dokumentacja podatkowa

URZĄD SKARBOWY Formy opodatkowania Karta podatkowa Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Podatkowa księga przychodów i rozchodów

URZĄD SKARBOWY Karta podatkowa Jest najprostszą formą opodatkowania Nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych Nie ma obowiązku składania comiesięcznych oraz rocznych deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu Nie wpłaca się zaliczek na podatek dochodowy Firmy płacą stałą miesięczną stawkę podatku dochodowego zależną od przedmiotu wykonywanej działalności, ustaloną przez urząd skarbowy Aby uzyskać zgodę urzędu skarbowego na rozliczanie się w formie karty, należy spełniać warunki przewidziane w ustawie z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

URZĄD SKARBOWY Karta podatkowa Grupy działalności objęte kartą podatkową Działalność usługowa i wytwórczo – usługowa Usługi parkingowe Handel żywnością, wyrobami tytoniowymi i kwiatami Obwoźny i obnośny handel artykułami nieżywnościowymi Gastronomia Usługi rozrywkowe Opieka domowa nad dziećmi i osobami chorymi Usługi transportowe Sprzedaż posiłków domowych w mieszkaniach Usługi edukacyjne na godziny Wolne zawody – lekarze, weterynarze Usługi innych osób fizycznych

URZĄD SKARBOWY Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Podatek ustala się na podstawie uzyskanego w danym miesiącu przychodu – konieczność prowadzenia ewidencji przychodów (nie dotyczy najmu i dzierżawy) Stawka podatku uzależniona jest od rodzaju prowadzonej działalności – obowiązuje 5 stawek ryczałtu: 3%, 5,5%, 8,5%, 17% i 20% Podatnik wybierający tę formę opodatkowania zgłasza ten fakt na piśmie do urzędu skarbowego przed rozpoczęciem działalności, nie później niż na dzień przed uzyskaniem pierwszego przychodu

URZĄD SKARBOWY Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Dwa warunki umożliwiające rozliczanie się w formie ryczałtu; Należy prowadzić taki rodzaj działalności, który wg ustawy podlega opodatkowaniu ryczałtem Przychody z samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej w ubiegłym roku podatkowym nie przekroczyły równowartości 250 000 EUR

URZĄD SKARBOWY Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Stawki ryczałtu a rodzaj działalności: Stawka 3% np. działalność gastronomiczna, działalność rybaków morskich, działalność usługowa w zakresie handlu i inne. Stawka 5,5% np. roboty budowlane, działalność wytwórcza, przewozy ładunków taborem pow.2 ton i inne Stawka 8,5% np. przychody z najmu, dzierżawy, usługi komisu, usługi wychowania przedszkolnego i inne Stawka17% np. reprodukcja komputerowych nośników informacji, pośrednictwo sprzedaży pojazdów mechanicznych, usługi organizatorów i pośredników turystycznych i inne Stawka 20% - wolne zawody np. lekarze, stomatolodzy, weterynarze, tłumacze i inni.

URZĄD SKARBOWY Podatkowa księga przychodów i rozchodów Jest formą opodatkowania na zasadach ogólnych – wysokość podatku ustalana jest na podstawie uzyskanego dochodu Obowiązuje tych podatników, którzy nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej lub ryczałtu, a ich przychód w roku poprzednim nie przekroczył 800 000 EUR. (powyżej tej kwoty obowiązuje pełna księgowość – księgi rachunkowe)

URZĄD SKARBOWY Podatkowa księga przychodów i rozchodów Podatek do wyboru: Podatek progresywny – podstawowa stawka 19% do kwoty 43 405 zł, 43 405 zł – 85 528 zł – 30% i pow. 85 528 zł – 40% Podatek liniowy – 19% od dochodów, niezależnie od ich wysokości (nie można korzystać z ulg, nie przysługuje kwota wolna od podatku, nie można rozliczać się z małżonkiem ani preferencyjnego opodatkowania dla samotnych rodziców)

URZĄD SKARBOWY Podatkowa księga przychodów i rozchodów O wyborze księgi przychodów i rozchodów należy zawiadomić urząd skarbowy w formie pisemnej wraz z wypełnionym formularzem NIP-1 i dokumentami rejestracyjnymi firmy Należy również powiadomić urząd skarbowy o wyborze skali podatkowej Zgłoszenia należy dokonać przed rozpoczęciem działalności, najpóźniej do dnia uzyskania pierwszego przychodu. Podatnik ma obowiązek comiesięcznego wpłacania zaliczki na podatek dochodowy oraz deklarację o wysokości wpłacanych zaliczek (PIT-5 lub PIT-5L) do 20 każdego miesiąca Po zakończeniu roku podatkowego, do 30 kwietnia roku następnego należy złożyć zeznanie roczne o osiągniętych dochodach i odliczeniach od podatku Od 1 stycznia 2007 r. osoby prowadzące działalność gospodarczą nie muszą składać comiesięcznych deklaracji PIT-5 i PIT-5L

URZĄD SKARBOWY Forma opodatkowania Oprócz formularza NIP-1 należy złożyć w urzędzie skarbowym zawiadomienie o wyborze formy opodatkowania Zawiadomienia takie należy złożyć na piśmie na dzień przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, a najpóźniej dzień przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu

URZĄD SKARBOWY Podatek VAT Rozpoczynający działalność gospodarczą ma możliwość wyboru czy chce być podatnikiem VAT Jeżeli podatnik chce się zarejestrować jako podatnik VAT należy złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie rejestracyjne VAT-R Jeżeli podatnik wybiera zwolnienie z podatku VAT, musi złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie o rezygnacji Jeżeli wysokość sprzedaży przekroczy 10 000 EUR (w roku 2006 była to kwota 39 200 zł) występuje obowiązek pozostania podatnikiem VAT

URZĄD SKARBOWY Podatek VAT Aby mieć możliwość odliczania VAT, należy sporządzić spis z natury na dzień przekroczenia granicy. Następnie należy przedstawić go w urzędzie skarbowym w terminie 14 dni od momentu utraty zwolnienia. Wtedy urząd skarbowy wydaje zgodę na odliczanie podatku VAT Jeżeli podatnik rezygnuje ze zwolnienia z podatku VAT, może z niego ponownie skorzystać po upływie 36 miesięcy od daty zarejestrowania się jako podatnik VAT (oczywiście jeżeli obroty firmy nie przekroczą 10 000 EUR)

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, wypadkowe i zdrowotne oraz na Fundusz Pracy. Można także opłacać składkę na ubezpieczenia chorobowe (nieobowiązkowe). Podstawa prawna – ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z 1998 r. Zgłoszenia w ZUS-ie należy dokonać w ciągu 7 dni od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej wypełniając dwa druki: - ZUS ZFA – zgłoszenie płatnika składek - ZUS ZUA – zgłoszenie osoby ubezpieczonej

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Formularz ZFA – zgłoszenie płatnika składek; dane osobowe, adres, PESEL, Regon, informacje o rachunku bankowym Formularz ZUA – zgłoszenie osoby ubezpieczonej; powyższe dane oraz zaznaczyć rodzaje ubezpieczenia, podać tytuł ubezpieczenia (w zapisie kodowym), oddział Narodowego Funduszu Zdrowia, ewentualny stopień niepełnosprawności

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Wysokość składek ubezpieczeniowych: Górna granica składek jest nieokreślona Dolną granicę stanowi określony procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kraju (wg GUS) Deklarowana wartość dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek nie może być mniejsza niż 60% przeciętnego wynagrodzenia: - 19,52% - ubezpieczenia emerytalne - 13,00% - ubezpieczenia rentowe - 2,45% - ubezpieczenia chorobowe - 1,80% - ubezpieczenia wypadkowe W I kwartale 2006 r. łączna kwota najniższych możliwych składek wynosiła ok.520zł

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Ulga dla rozpoczynających działalność Gospodarczą: osoby, które założyły firmę po 24 sierpnia 2005 r. mają prawo do ulgi w zapłacie składek ubezpieczeniowych dotyczy składek na ubezpieczenie społeczne Ulga polega na obniżeniu podstawy wymiaru składek do 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia działalności Składkę na ubezpieczenia społeczne nie mogą odliczyć od przychodu jedynie osoby rozliczające się na zasadzie karty podatkowej (łączna kwota składek z ulgą w 2006 r. ok. 100 zł)

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Składka na ubezpieczenia zdrowotne: Minimalną podstawą wymiaru składki jest kwota 75% przeciętnego wynagrodzenia (zmienia się co kwartał – aktualnie – 1 871,73 zł) Wysokość składki wynosi 9,00 % podstawy wymiaru składki – 163,78 zł Odliczeniu od podatku podlega kwota 7,75%

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Składka na Fundusz Pracy Podstawa wymiaru składek na FP jest taka sama jak na ubezpieczenia społeczne i wynosi 60% przeciętnego wynagrodzenia. Wysokość składki to 2,45% tej podstawy i wynosi ok. 35 zł Składkę na Fundusz Pracy odliczają wyłącznie osoby rozliczające się na podstawie księgi przychodów i rozchodów

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą nieztrudniające pracowników mają obowiązek opłacania składek do 10 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni Od kwietnia 2003 r osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą nie mają obowiązku składania comiesięcznych deklaracji rozliczeniowych Pierwszą deklarację ZUS DRA należy złożyć za pełny miesiąc działalności Składki zusowskie płaci się w formie trzech przelewów na rachunek Zakładu Ubezpieczeń Zdrowotnych; - składka na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) - składka na ubezpieczenia zdrowotne - składka na Fundusz Pracy

INSPEKCJA SANITARNA INSPEKCJA PRACY Fakt rozpoczęcia działalności gospodarczej mają tylko te firmy, które prowadzą działalność związaną ze sprzedażą produktów lub usług, przy których wymagane jest zachowanie szczególnych środków czystości. np. sklepy spożywcze, zakłady gastronomiczne, gabinety kosmetyczne Obowiązek powiadomienia Inspekcji Sanitarnej istnieje w ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej Państwowa Inspekcja Pracy musi zostać powiadomiona o istnieniu firmy z chwilą zatrudnienia pierwszego pracownika

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Bożena Pawłowicz