NOWE INSTRUMENTY FINANSOWANIA PROJEKTÓW ZASILANYCH ZE ŚRODKÓW UNIJNYCH dr Irena Herbst (irena.herbst@.....pl) Warszawa, 19 luty 2007

Źródła finansowania projektów zasilanych środkami funduszy unijnych można podzielić na dwie kategorie: środki własne środki zewnętrzne o charakterze publicznym (dotacje unijne, dotacje wewnętrzne, w tym dotacja rozwojowa).

Środki własne to: zgromadzone zasoby (kapitały), które decydujemy przeznaczyć się na finansowanie projektu środki pożyczone dla celów finansowania projektów.

Instrumenty finansowania projektów. instrumenty dłużne (kredyty, pożyczki, środki z emisji obligacji czy bonów komercyjnych) instrumenty kapitałowe (udział własny bezpośrednich inwestorów, fundusze inwestycyjne) dotacje (budżetu państwa, budżetów j.s.t, UE) instrumenty poręczeniowe (KFPK, banki, lokalne i regionalne fundusze poręczeniowe, FPU, firmy, instytucje ubezpieczeniowe) instrumenty hybrydowe (PPP, KFK, Fundusz Kredytu Technologicznego- umarzanie kredytów, FRIK - kredyt preferencyjny),

Nowe instrumenty finansowania projektów. dotacje rozwojowe, zaliczki, Krajowy Fundusz Kapitałowy, Partnerstwo Publiczno Prywatne, Fundusz Kredytu Technologicznego

Dotacje rozwojowe, zaliczki – to instrument zastępujący stosowany dla projektów perspektywy finansowej 2004-2006 system prefinansowania projektów realizowanych przez jednostki finansów publicznych, który generował preferencyjnie oprocentowane pożyczki przejściowo uzupełniające własne zasoby finansowe (do czasu zakończenia realizacji projektu i refundacji ze środków unijnych).

W latach 2007-2013 funkcję tę mają przejąć dotacje rozwojowe przekazywane władzom regionów (programy regionalne) i instytucjom zarządzającym (pozostałe programy operacyjne). Dotacje rozwojowe, przekazywane z budżetu państwa, wydatkowane będą przez instytucje zarządzające (w tym regionalne) na finansowanie realizacji projektów finansowanych z udziałem funduszy UE, w formie zaliczek umożliwiających utrzymanie płynności finansowej w trakcie realizacji projektu lub w formie dotacji – jako refundacja poniesionych już kosztów. Wybór formy należy do kompetencji instytucji zarządzającej.

Krajowy Fundusz Kapitałowy – to instytucja finansowa (powołana ustawą w 2005 roku) w celu wspierania kapitałowego małych i średnich przedsięwzięć (przedsiębiorstw) o dużym potencjale rozwoju (dalej „MŚP-DPR). Jest to instytucja typu „fundusz funduszy”, której zadaniem jest motywowanie - poprzez przyjęcie na siebie części ryzyka – wyspecjalizowanych funduszy kapitałowych Private Equity/Venture Capital (PE/VC) do wchodzenia kapitałowego w małe przedsięwzięcia inwestycyjne o wysokim poziomie ryzyka.

Celem działania KFK jest gromadzenie środków finansowych i udostępnianie ich funduszom kapitałowym w formie: pośredniej (via fundusz) inwestycji w konkretne przedsięwzięcia bezzwrotnego finansowania części (do 60%) kosztów przygotowania projektu.

Środki unijne na finansowanie takich przedsięwzięć (w tym i zasilanie KFK), zagwarantowane są w ramach: Program Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka”, Programów Regionalnych oraz VII programu ramowego UE dla rozwoju nowoczesnych technologii edukacyjnych. Szacuje się, że dzięki wsparciu finansowym udzielonym tylko przez KFK funduszom kapitałowym, do końca 2013 roku będzie możliwe dokonanie przez te fundusze inwestycji MŚP-DPR na łączna kwotę około 2,4 mld PLN[1] i umożliwi stworzenie ok. 50 tysięcy nowych miejsc pracy. [1] przy założeniu, że sektor prywatny i KFK zainwestuje w fundusze kapitałowe po tyle samo środków, a bezzwrotne świadczenia KFK – pokrycie kosztów przygotowania projektów – wyniosą 3% łącznej kwoty zaangażowanej w portfelach inwestycji tych funduszy.

Partnerstwo Publiczno – Prywatne (PPP) – jest odpowiedzią na: potrzebę radykalnego zwiększenia inwestycji w sferze usług publicznych (zwiększenie poziomu usług oraz poziomu jakości, standardu ich świadczenia), brak środków publicznych dla ich finansowania, niską efektywność inwestycji i wysokich kosztów eksploatacji (w tym słabości zarządzania) realizowanych przez władze publiczne, złą opinię, jaką cieszy się klasyczna prywatyzacja. PPP nie jest prywatyzacją, ale ją zastępuje. W przedsięwzięciach PPP sprywatyzowany zostaje proces inwestycyjny i eksploatacji, ale odpowiedzialność za wolumen i jakość świadczenia usług publicznych pozostaje nadal domeną obowiązków władz publicznych.

Zgodnie z wytycznymi Komisja Europejska wspiera stosowanie PPP „w ramach dotacji, których udziela”, a „jeśli projekty spełniać będą wszystkie niezbędne kryteria, UE będzie wspierać PPP, zapewniając środki w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności”. W praktyce, skorzystanie ze środków unijnych na projekty PPP zależeć będzie od instytucji zarządzających programami oraz zasad i procedur, które zostaną przez nie przygotowane (np. beneficjent musi się znaleźć w wykazie beneficjentów w Programie Operacyjnym). Wiele programów operacyjnych przygotowanych na lata 2007-2013 zawiera zapisy pozwalające na realizację projektów PPP. I tak na przykład: w programach regionalnych czy Programie Operacyjnym „Infrastruktura i środowisko” zawarte są wprost zapisy o PPP (np. lubelskie, małopolskie, pomorskie, opolskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie, mazowieckie).

Fundusz Kredytu Technologicznego (uruchomiony w czerwcu 2005 i ulokowany w BGK), zasilany kapitałowo ze środków budżetu Państwa. Jego zadaniem jest: motywowanie przedsiębiorców do inwestowania w innowacyjne technologie (umorzenie do 50% spłaty kredytu-kwota kredytu nie może przekroczyć 2mln.euro), pogłębienie współpracy pomiędzy ośrodkami naukowo – badawczymi a przedsiębiorstwami, zwiększenie transferu nowych technologii z ośrodków naukowo badawczych do przedsiębiorstw.

Zgodnie z projektowaną nowelą: kredyt technologiczny udzielany będzie przez banki komercyjne z ich własnych środków - zniknie zatem ograniczenie wolumenu kredytów do wielkości środków przekazanych przez budżet Państwa, BGK udzielać będzie (ze środków KFT) tzw. premii technologicznej – czyli spłacać za kredytodawcę część kredytu), Zmieni się też źródło finansowania FKT – kredyt technologiczny(premia) będzie współfinansowany ze środków strukturalnych (działanie 4.3 Programu Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka”.

Dziękuję za uwagę