Wpływy dyrektywy PSD na funkcjonowanie banków w Polsce Remigiusz Kaszubski Związek Banków Polskich Konferencja - Praktyczne aspekty implementacji SEPA w Polsce Warszawa - Miedzeszyn, 15 października 2007 r.

PSD a SEPA PSD – Dyrektywa o usługach płatniczych: Akt prawa Unii Europejskiej konieczność implementacji do prawa polskiego do 1 listopada 2009 Dotyczy wszystkich państw członkowskich UE (27) Dotyczy wszystkich walut państw członkowskich Ma stanowić fundament prawny dla SEPA Ma zastosowanie do wszystkich dostawców usług płatniczych (nie tylko banki)

PSD a SEPA Zestaw zasad i reguł nie będących aktem prawa – samoregulacja Członkowie (bezpośredni i pośredni) EPC zobowiązali się do wdrożenia SCF (od 2008 do 2010) Dotyczy tylko transakcji w walucie Euro Dotyczy bezpośrednio banków oraz pośrednio izb rozliczeniowych, organizacji kart płatniczych, sieci bankomatów , agentów rozliczeniowych etc.

Cele dyrektywy Pełna harmonizacja przepisów dotyczących usług płatniczych w całej UE nie zrealizowany w pełni – państwom członkowskim pozostawiono ok. 26 obszarów gdzie mogą zastosować rozwiązanie krajowe Zwiększenie konkurencji Przykładowo: Instytucja płatnicza, ale kosztem obniżenia standardów nadzorczych Umożliwienie funkcjonowania SEPA Przykładowo: Polecenie Zapłaty SEPA, ale tylko pod warunkiem ustalenia wspólnej daty implementacji dyrektywy w całej UE

Zamknięty katalog dostawców usług płatniczych Inne podmioty niż wymienione w Dyrektywie nie będą mogły świadczyć usług płatniczych! Obecnie istnieją obszary niedoregulowane, które pozwalają na świadczenie usług płatniczych przez podmioty pozbawione jakiegokolwiek nadzoru Straty klientów z powodu świadczenia usług przez nieautoryzowane podmioty

Instytucja płatnicza – skutki dla banków niebankowi dostawcy usług płatniczych będą mogli przy niższych wymogach nadzorczych (niższych kosztach funkcjonowania) np. wydawać karty jako członkowie międzynarodowych organizacji kart płatniczych niektóre banki zdecydują się na przeniesienie biznesu kartowego do zależnej IP pojawienie się innowacyjnych instrumentów płatności online agenci rozliczeniowi będą musieli posiadać licencje IP (dzięki temu będą mogli wydawać karty samodzielnie) WZROST KONKURENCJI

Umowa ramowa o usługę płatniczą Nowa rodzaj umowy nazwanej Zastąpi umowę o elektroniczny instrument płatniczy Dostawca usług płatniczych (wydawca kart) będzie musiał zawrzeć taką umowę z: konsumentem mikroprzedsiębiorcą (jeśli krajowy ustawodawca skorzysta z tej opcji) przedsiębiorcą –strony mogą umówić się na warunki inne niż nakazuje dyrektywa w przypadku konsumentów

Wymóg informacyjny przed zawarciem umowy o usługę płatniczą Wymogi informacyjne wydawców kart wynikające z umowy o usługę płatniczą Wymóg informacyjny przed zawarciem umowy o usługę płatniczą Wymogi informacyjne po zawarciu umowy Jednolite zasady dotyczące wypowiedzenia umowy o usługi płatnicze

Konsekwencja wprowadzenia umów ramowych Struktura i zawartość umów z klientami: Wszystkie warunki umowy powinny być zaktualizowane do 1 listopada 2009 Zawartość umowy musi być bardziej szczegółowa i opisywać np. w jaki sposób odbywa się transakcja istotna decyzja polskiego ustawodawcy czy mikroprzedsiębiorca powinien być traktowany tak samo jak konsument

Czas realizacji transakcji Czas realizacji transakcji nie może być dłuższy niż: do 1 stycznia 2012 - D+3 Po 1 stycznia 2012 – D+1 Konieczność dostosowania czasu realizacji transakcji: Karty płatnicze Polecenie przelewu Polecenie zapłaty

Wpływ – karty płatnicze Niebankowe instytucje płatnicze będą uprawnione do wydawania kart (także kredytowych) zwiększenie konkurencji wpływ na wolumen sprzedaży wpływ na dochodowość produktów Bank będzie zobligowany do podawania „rzeczywistego lub referencyjnego kursu waluty” - komplikacje Zasady dot. zmian warunków umownych mogą ograniczyć możliwość szybkiego wprowadzania na rynek atrakcyjnych dla klientów ofert

Zakres przedmiotowy a karty płatnicze Wszelkie elektroniczne transakcje przy użyciu kart płatniczych z wyjątkiem transakcji wypłaty gotówki z bankomatu, pod warunkiem, że jest transakcja w bankomacie niezależnej sieci bankomatów. Wypłata z bankomatu należącego do banku objęta zakresem PSD

Realizacja transakcji i karty niezamówione Dyrektywa ujednolica wymogi dot. wykonywania transakcji płatniczych wszystkimi instrumentami np. taki sam reżim dla kart i polecenia przelewu Zakaz wysyłania niezamówionej karty (z wyjątkiem wymiany karty na nową)

Mikropłatności Złagodzony reżim w przypadku kart (i innych instrumentów płatności) pozwalających tylko na mikropłatności czyli: Kwota transakcji nie może przekroczyć 30 Euro lub Mają limit wydatków w wysokości 150 Euro lub Służą do przechowywania środków do 150 Euro

Odpowiedzialność wydawcy W przypadku nieautoryzowanej transakcji wydawca bezzwłocznie dokonuje zwrotu kwoty na jaką opiewała nieautoryzowana transakcja Ograniczenie odpowiedzialności do 150 Euro Po dokonaniu zgłoszenia wydawcy o utracie karty klient nie ponosi żadnej odpowiedzialności Konsument jest uprawniony do refundacji kwoty autoryzowanej transakcji, która została wykonana jeśli: w momencie autoryzacji nie została określona kwota transakcji kwota transakcji jest wyższa niż klient mógł się spodziewać(…)

Transakcje płatnicze Umożliwienie pełnego STP – banki będą mogły zrezygnować z obowiązku każdorazowego badania zgodności numeru rachunku bankowego z nazwą odbiorcy podanym przez zleceniodawcę Refundacja nieautoryzowanej transakcji polecenia zapłaty – brak ograniczenia kwotowego i bardzo długi termin odwołania

Wpływ PSD na funkcjonowanie banku Konieczność dokonania głębokich zmian w regulaminach Konieczność wdrożenia zmian w obszarach systemów i aplikacji IT dla istniejących i nowych produktów np. w celu spełniania wymogów dot. informowania klientów o realizowanych transakcjach płatniczych Konieczność zawarcia umów serwisowych z wieloma dostawcami zewnętrznymi

Wpływ PSD na funkcjonowanie banku Zmiana sposobu prezentowania danych na wyciągach Konieczność przeprowadzenia akcji informacyjnych dla klientów Niewykluczone zmiany organizacyjne w bankach

Wpływ PSD – koszty banków potencjalny spadek przychodów banków w obszarze płatności zaostrzenie reguł związanych z ustanowieniem terminów daty waluty dla płatności w EUR zakaz pobierania dodatkowych opłat większa konkurencja wzrost kosztów świadczenia usług płatniczych dostosowania banku to koszt szacowany na od kilku do kilkunastu milionów PLN !!!

Wpływ - podsumowanie dyrektywa uporządkuje i zharmonizuje działalność banków w obszarze płatności w UE zwiększa ochronę konsumenta (i mikroprzedsiębiorstw) zwiększy konkurencję w obszarze płatności

Wpływ - podsumowanie jednak w szczególności w okresie wdrożeniowym: obniży poziom dochodów banków generowany z płatności zwiększy konieczne nakłady na inwestycje może doprowadzić do zmian organizacyjnych Ostateczny wpływ uzależniony od jakości implementacji i wyboru opcji narodowych przez ustawodawcę

Wyzwania Banki i organizacje kart płatniczych powinny zdecydować czy stosować odmienne reguły dla płatności objętych zakresem dyrektywy (w ramach UE) i tych poza zakresem (np. płatność w USA). Sektor bankowy powinien przekonać polskiego legislatora, aby ten nie wykorzystał możliwości wyłączeń jakie daje dyrektywa np. złagodzone traktowanie IP lub identyczne traktowanie konsumentów i mikroprzedsiębiorców

Wyzwania Bank powinien zdecydować czy inaczej traktować płatności o niskiej wartości W związku z wyższą odpowiedzialnością banku należy rozważyć inwestycje w doskonalenie zabezpieczenia transakcji online Konieczna będzie zmiana wielu procedur wewnętrznych Niezbędne będzie przygotowanie się na większą konkurencję ze strony niebankowych dostawców usług płatniczych

Wyzwania dla ZBP Aktywny udział w pracach legislacyjnych nad implementacją PSD do polskiego sektora bankowego Udział w pracach Federacji Banków Europejskich i EPC nad jednolitą strategią lobbingu w zakresie implementacji PSD w państwach członkowskich Przygotowanie na podstawie uwag z banków szczegółowego dokumentu odpisującego wpływ dyrektywy na wydawców w Polsce

Dziękuję za uwagę! www.sepapolska.pl