Polityka regionalna UE: ogólny zarys DG ds. Polityki Regionalnej Komisja Europejska

Plan dzisiejszej prezentacji Czym jest polityka regionalna UE? Po co nam polityka regionalna? Ile to kosztuje? Na co wydajemy pieniądze? Czy warto?

Czym jest polityka regionalna UE? Polityka regionalna jest mechanizmem udzielania pomocy regionalnej Jest to największy składnik budżetu UE, który pomaga: nadrobić zaległości uboższym regionom dokonać restrukturyzacji w obszarach przechodzących przemiany gospodarcze wdrażać większość innych polityk Wspólnoty

Budżet UE na lata 2007–2013 ŚRODKI NA ZOBOWIĄZANIA WG DZIAŁÓW w mld euro, według cen z 2004 r. w % 1a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (badania, innowacje, konkurencyjność) 72,1 8,4% 1b. Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (polityka regionalna) 307,6 35,7% 2. Zarządzanie zasobami naturalnymi i ich ochrona (Wspólna Polityka Rolna, rozwój obszarów wiejskich, środowisko) 371,2 43,1% w tym wydatki związane z rynkiem (WPR) 293,1 34,0% 3. Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość (polityka wewnętrzna; zdrowie publiczne, azyl, imigracja) 10,3 1,2% 4. UE jako partner na arenie międzynarodowej (pomoc humanitarna i rozwojowa) 50,0 5,8% 5. Wydatki administracyjne ogółem 50,3 6. Wyrównanie związane z Bułgarią i Rumunią (po przewidywanym przystąpieniu w 2007 r.) 0,8 0,1% Zobowiązania ogółem 862,4 100 W % DNB UE-27 1,045%

Jaki jest jej cel? UE jest jedną z najzamożniejszych stref gospodarczych świata Pomiędzy 271 regionami UE występują jednak olbrzymie dysproporcje, hamując dynamikę Unii Dlatego też sformułowano cel polityczny zmniejszenia różnic w rozwoju

W jaki sposób osiąga swój cel? Interwencje w dziedzinie polityki regionalnej, mające na celu zmniejszenie dysproporcji i osiągnięcie konwergencji gospodarczej, są podejmowane za pośrednictwem 3 funduszy: EFRR: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego EFS: Europejskiego Funduszu Społecznego oraz… Funduszu Spójności (obejmującego państwa o DNB <90% średniej – nowe państwa członkowskie oraz Grecję i Portugalię. Hiszpanię Fundusz obejmuje przejściowo) …finansujących co roku tysiące projektów w całej Europie

Po co nam to? Zapisy Traktatu „działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej i społecznej [przez] zmniejszanie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów” Nie można się godzić z obecnymi dysproporcjami pogrzebałoby to dwa projekty polityczne, które stanowią podstawę wzrostu Europy: jednolity rynek oraz unię gospodarczą i walutową (UGW)

Różnice w rozwoju w obrębie UE-27 PKB na mieszkańca jako % średniej dla Wspólnoty <50 50–75 75–90 90–100 100–125 ³ 125

PKB na mieszkańca wg SSN w państwach członkowskich UE-27 w 2006 r PKB na mieszkańca wg SSN w państwach członkowskich UE-27 w 2006 r. Źródło: Wskaźniki strukturalne Eurostatu UE-27 = 100

Dysproporcje w Unii Europejskiej Maks. Min. Stosunek PKB na mieszkańca (w % średniej UE-27) Luksemburg 251% Bułgaria 33% 7,6* Ludność Niemcy 82,5 mln Malta 404 tys. 204 * W Stanach Zjednoczonych stosunek ten wynosi tylko 2,5; Japonii wynosi on 2

Ile to kosztuje? Jedną trzecią budżetu UE w latach 2007–2013 347 mld euro w ciągu 7 lat

Co dostają w zamian obywatele UE? Trzy fundusze skupiają się na następujących dziedzinach: EFRR (201 mld euro): rozwoju regionalnym, zaradzeniu zapaści gospodarczej na obszarach przemysłowych lub wiejskich, konkurencyjności i współpracy EFS (76 mld euro): zatrudnieniu, włączeniu społecznym i zapobieganiu dyskryminacji Fundusz Spójności (70 mld euro): środowisku i transporcie nadrzędnym celem jest „stymulacja wzrostu i zatrudnienia”

Na co wydajemy pieniądze? Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Fundusz Spójności (271 mld euro) Europejski Fundusz Społeczny (76 mld euro) Zatrudnienie Środowisko Transport Kapitał ludzki Zdolności dostosowawcze pracowników i firm Włączenie społeczne Budowanie zdolności Pomoc techniczna Badania/innowacje Społeczeństwo informacyjne Turystyka Infrastruktura społeczna Kultura Energetyka Potencjał instytucjonalny

Czy jest to zgodne z innymi priorytetami UE? Stymulowanie wzrostu i zatrudnienia jest centralnym elementem ogólniejszej strategii lizbońskiej UE Strategia lizbońska jest planem mającym zapewnić konkurencyjność i trwały wzrost gospodarczy UE Priorytety: nacisk na innowacje przesuwające firmy w górę łańcucha wartości zwiększenie wskaźnika zatrudnienia ludności Europy

Stymulowanie wzrostu i tworzenia miejsc pracy: czy polityka regionalna przyczynia się do tego w praktyce? Koncentracja wysiłków na konkurencyjności (działania w XXI wieku) Państwa członkowskie muszą przydzielić zasoby na takie inwestycje strategiczne (na priorytety lizbońskie przeznaczono obecnie 230 mld euro) Kierowanie zasobów do najuboższych Regiony, w których PKB na mieszkańca jest poniżej 75% średniej UE: ponad ¼ ludności Państwa członkowskie, w których PKB na mieszkańca jest poniżej 90% średniej: 13 państw, 25% ludności

Co kierujemy do kogo? Konwergencja: 81,9% (najsłabiej rozwinięte regiony) Konkurencyjność: 15,7% Współpraca terytorialna: 2,4% Budżet ogółem: 347 mld euro, umożliwiający odblokowanie do 700 mld euro Metoda oparta na sprawdzonych rozwiązaniach: programowaniu, partnerstwie i zdecentralizowanym zarządzaniu

Regiony geograficzne kwalifikujące się do wsparcia z funduszy strukturalnych w latach 2007–2013 Cel „Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie” Cel „Konwergencja” (regiony <75% w UE-25) Cel „Konwergencja” regiony kwalifikujące się zgodnie ze statystyką Cel „Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie” Regiony objęte mechanizmem phasing-in, „naturalnie” powyżej 75% Indeks UE-25 = 100 Źródło: Eurostat

Kto może się ubiegać o fundusze? Bardzo szeroki zakres potencjalnych odbiorców: Firmy, w tym MŚP Instytucje publiczne Stowarzyszenia Grupy wolontariuszy Pod uwagę brane są wszystkie projekty, które spełniają kryteria wyboru instytucji zarządzającej danym programem Obowiązkowa publikacja list beneficjentów

Czy warto? Dane wskazują na pozytywny wkład we wzrost, konwergencję krajową oraz redukcję dysproporcji między regionami Oceny ex post dowodzą korzystnego wpływu na zatrudnienie Oczywiste korzyści, jeżeli chodzi o zarządzanie regionalne Od 2000 r. dzięki inwestycjom stworzono około 600 tys. miejsc pracy netto, z czego 160 tys. w nowych państwach członkowskich. Na każde zainwestowane 1 euro przypadało średnio 0,90 euro dodatkowego finansowania ze źródeł publicznych i prywatnych. W regionach bardziej rozwiniętych nakłady idące za pierwotnie zainwestowaną kwotą mogą nawet trzykrotnie przekraczać jej wysokość.

Wybrane wyniki… Wzrost PKB na mieszkańca w Grecji, Hiszpanii, Irlandii i Portugalii (w Grecji PKB wzrósł z 74% średniej UE w 1995 r. do 88% w 2005 r.) Wkład w zmniejszenie dysproporcji dochodów między najbogatszymi a najuboższymi o mniej więcej jedną szóstą (w latach 2000–2005) dzięki utrzymującemu się szybkiemu rozwojowi Szacuje się, że do 2015 r. polityka regionalna stworzy w Polsce dodatkowe 440 tys. miejsc pracy, jak też przyczyni się do zwiększenia PKB o 6%, a inwestycji o 21% Ponad 44 tys. km dróg zbudowanych lub wyremontowanych w latach 2000–2006. W przypadku linii kolejowych było to niemal 12 tys. km Wsparcie dla ponad 250 tys. małych firm w Zjednoczonym Królestwie Ponad 25 tys. projektów dotyczących wspólnych badań i rozwoju technologicznego wspieranych w latach 2000–2006

Jaka jest wartość dodana? Dodatkowe zasoby dają efekt dźwigni Planowanie wieloletnie, partnerstwo, monitorowanie i ocena Wsparcie dla innych celów UE, takich jak rynek wewnętrzny i zrównoważony rozwój Wyodrębnienie zasobów publicznych Współpraca międzyregionalna i dzielenie się najlepszymi praktykami Z drugiej strony Skomplikowane struktury zarządzania i kontroli Realia w terenie bywają bardzo różne W niektórych państwach członkowskich brak pewności co do równomierności efektów i ich związku z polityką Niewystarczające dane pogarszają skuteczność monitorowania i oceny Źródło: Raport o spójności, Bachtler i Gorzelak

Sukcesy? Komunikacja tramwajowa w Atenach

Regionalny inkubator biznesowy w Irlandii

Efekt Guggenheima w Bilbao

Centrum innowacji w Czechach

Autostrada w pobliżu San Sebastian

Ośrodek energii ze źródeł odnawialnych w Burgenlandzie

Pięć rzeczy, które warto zapamiętać Dzięki polityce regionalnej udało się zredukować różnice między regionami Europy – to jej wielki wkład w dobrobyt i stabilność demokracji. 2. Polityka usprawniła zarządzanie i sprawowanie rządów w regionach, decentralizując mechanizm zarządzania oraz przenosząc odpowiedzialność na niższy szczebel: Komisja nie wybiera projektów! 3. Obok badań jest to największy dział budżetu UE. 4. Polityka polega na inwestycjach w infrastrukturę, szkolenia, innowacje i badania. Nie na zapomogach. 5. Za sukces uważają ją wszystkie kraje kandydujące oraz wiele innych (Chiny, RPA, Rosja, Brazylia…).

Źródło dodatkowych informacji DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ! http://ec.europa.eu/regional_policy DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ! Czy są pytania?