Handel emisjami jako mechanizm ekonomiczny ograniczający koszty wdrożenia dyrektywy IPPC Seminarium - szkolenie „Pozwolenia zintegrowane”, Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska, Warszawa 24.06.2003 Autor: dr inż. Bolesław Jankowski (Badania Systemowe EnergSys Sp. z o.o.) boleslaw.jankowski@energsys.com.pl www.energsys.com.pl

Główne punkty 1. Krajowy system ochrony powietrza 2. Projektowany system handlu emisjami SO2 i NOx 3. Relacje pomiędzy dyrektywą LCP, IPPC i handlem emisjami 4. Propozycje zmian w dyrektywie IPPC 5. Podsumowanie i wnioski

Wkomponowanie handlu emisjami w krajowy system ochrony powietrza

Co to jest handel emisjami ? Istota: Handel emisjami to narzędzie efektywnej kosztowo redukcji emisji zanieczyszczeń Sposób działania: Określenie rodzaju zanieczyszczeń, grupy źródeł oraz docelowego zbiorczego limitu emisji Wydanie uprawnień do emisji dla źródeł objętych systemem (liczba uprawnień nie większa niż zbiorczy limit) Zakaz emisji przekraczającej liczbę posiadanych uprawnień Rokroczne bilansowanie emisji i liczby uprawnień Mechanizm oszczędności: Redukcja emisji dokonywana jest tam gdzie jest to najtańsze, a nie tam gdzie wynika z nakazu administracyjnego

Mechanizm powstawania oszczędności kosztów w systemie handlu emisjami

Uwarunkowania handlu emisjami SO2 i NOx (1) Ramy prawne Czynniki sprawcze: Konieczność wdrożenia dyrektywy LCP (2001/80/WE) - m.in. możliwość wyboru KPRE zamiast standardów emisji Traktat akcesyjny limity emisji SO2 i NOx dla całej grupy LCP limity emisji SO2 i NOx dla całego kraju (takie jak w Protokole z Gotheborga) Ograniczenia dyrektywa IPPC (graniczne wskaźniki emisji zgodne z BAT) Dyrektywa dot. zarządzania jakością powietrza (96/62) i dyrektywy „córki”

Uwarunkowania handlu emisjami SO2 i NOx (2) Problemy związane z redukcją emisji SO2 5,9 mld Euro inwestycji w Polsce w redukcję emisji SO2 w latach 1990 - 2005 Bardzo wysokie szacowane koszty implementacji dyrektywy LCP (nakłady inwestycyjne 11,8 - 12,6 mld Euro i wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej o 33% w 2016) Okresy przejściowe mogłyby zmniejszyć koszty dostosowania (nakłady inwestycyjne 6,3 mld Euro i wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej o 25% w 2016) Jednakże limity emisji z Traktatu Akcesyjnego dla całej grupy LCP są bardziej wymagające niż dyrektywa LCP z okresami przejściowymi Wysoki wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej będzie powodował problemy społeczne i gospodarcze

Koncepcja handlu emisjami SO2 i NOx (1) Cel programu

Koncepcja handlu emisjami SO2 i NOx (4) Limity emisji

Uwarunkowania handlu emisjami SO2 i NOx (3) Emisje SO2 i NOx wg różnych wymagań

Alternatywne strategie spełnienia wymagań UE dot. emisji SO2 i NOx

Integracja handlu emisjami z IPPC (1) Relacje pomiędzy różnymi instrumentami

Integracja handlu emisjami z IPPC (2) Relacje pomiędzy HE a dyrektywami LCP i IPPC Jak zintegrować następujące instrumenty: Handel emisjami <-> dyrektywa LCP Handel emisjami <-> dyrektywa IPPC dyrektywa LCP <-> dyrektywa IPPC Główny problem: restrykcyjne indywidualne standardy lub limity emisji (pozwolenie niezbywalne) może “zabić” efektywność ekonomiczną handlu emisjami

Integracja handlu emisjami z IPPC (3) Handel emjsjami <-> dyrektywa LCP Główne założenia w polskim projekcie HE: W przypadku istniejących źródeł emisji dyrektywa LCP pozwala na wdrożenie Krajowego Programu Redukcji Emisji (KPRE) zamiast wdrożenia zaostrzonych standardów emisji od 2008 r. KPRE może być wdrożone przy pomocy systemu handlu emisjami przy pozostawieniu standardów emisji na dotychczasowym poziomie Wniosek: dyrektywa LCP nie jest sprzeczna z handlem emisjami, mechanizm KPRE może być nawet postrzegany jako dobra podstawa prawna do wdrożenia handlu emisjami

Integracja handlu emisjami z IPPC (4) Handel emisjami <-> dyrektywa IPPC, LCP <-> IPPC Handel emisjami wydaje się być w konflikcie z dyrektywa IPPC, jednakże: dyrektywa LCP raczej nie jest w konflikcie z dyrektywą IPPC w przypadku emisji SO2, NOx z dużych źródeł spalania dyrektywa LCP może być traktowana jako zgodna z technologicznymi wymaganiami IPPC (BAT) Wdrożenie KPRE w zakresie SO2 i w oparciu o zapisy dyrektywy LCP może być (logicznie) traktowane jako zgodne z wymaganiami BAT z dyrektywy IPPC Wniosek: Wdrożenie KPRE poprzez handel emisjami logicznie wydaje się nie być w sprzeczności z dyrektywą IPPC

Integracja handlu emisjami z IPPC (5) Aktualny stan prawny Handel emisjami GC dyrektywa UE dot. handlu emisjami wyłącza źródła uczestniczące w HE-GC z wymagań dyrektywy IPPC (dot. efektywności energetycznej) Handel emisjami SO2 i NOx brak zapisów prawnych wyłączających źródła uczestniczące w HE z wymagań dyrektywy IPPC Skutek: Ryzyko prawne związane z wdrożeniem HE w zakresie SO2 i NOx wynikające z możliwości restrykcyjnej interpretacji BAT przy wdrażaniu IPPC

Integracja handlu emisjami z IPPC (6) Propozycje zmian w dyrektywie IPPC przez rząd Holenderski Propozycje zmian prawnych Możliwość wyłączenia z wymagań spełnienia granicznych wielkości emisji wynikających z interpretacji BAT dla: źródeł uczestniczących w krajowym handlu emisjami substancji obejmowane są dyrektywą NEC (SO2, NOx, VOC, NH3) Wymagane warunki: redukcja emisji przynajmniej taka jak przy zastosowaniu BAT ochrona jakości powietrza (zgodność z normami dopuszczalnych stężeń) uniknięcie zwiększenia emisji innych substancji lub zanieczyszczenia innych zasobów przyrody kontrolowanych przez dyrektywę IPPC

Podsumowanie 1. Handel emisjami stwarza szansę na ograniczenie kosztów wdrożenia dyrektywy IPPC w zakresie emisji zanieczyszczeń powietrza 2. W przypadku handlu emisjami GC (CO2) projekt dyrektywy UE wyłącza źródła uczestniczące w HE z wymagań dyrektywy IPPC dot. efektywności energetycznej 3. W przypadku handlu emisjami SO2 i NOx konieczne są zmiany w dyrektywie IPPC by uniknąć ryzyka prawnego 4. Złożona propozycja rządu holenderskiego zawiera propozycje umożliwiające zastąpienie wymagań BAT wdrożeniem handlu emisjami