Człowiek – najlepsza inwestycja! Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I Poddziałanie 1.3.1 „Projekty na rzecz społeczności romskiej” WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO

Instytucja Władza Wdrażająca Programy Europejskie www.wwpe.gov.pl

Tytuł projektu Nr konkursu: 1/1.3.1 POKL Okres realizacji: 01 maj 2009 – 31 październik 2010

Realizator projektu: ZWIĄZEK ROMÓW POLSKICH ul. Wyszyńskiego 32 78 - 400 Szczecinek tel. (094) 37 250 98 fax. (094) 37 250 96 e-mail: zrp.sekretarz@wp.pl rom.ch@pro.onet.pl www.romowie.com www.innowacyjni.romowie.com

Grupa docelowa projektu Uczestnikami projektu są osoby pochodzenia romskiego – studenci i absolwenci wyższych uczelni oraz bezrobotni, korzystający ze świadczeń OPS i zagrożeni wykluczeniem społecznym Romowie w wieku produkcyjnym, bez względu na ich wykształcenie. Romowie (817 osób) Asystenci Zawodowo – Socjalni (17 osób) Kobiety i mężczyźni zamieszkali na terenie całego kraju (800 osób)

Cel projektu Aktywizacja społeczna i zawodowa bezrobotnych Romów oraz poprawa skuteczności systemu wspierania długotrwale bezrobotnych osób ze społeczności romskiej we wchodzeniu na rynek pracy i utrzymaniu się w zatrudnieniu

Cele szczegółowe przygotowanie 17 AZ – S do świadczenia usług na rzecz bezrobotnych Romów zmniejszenie bierności i wzrost zaufania wśród społeczności romskiej, będące wynikiem pracy AZ – S promocja i świadczenie przez AZ – S usług oraz alternatywnych form zatrudnienia zebranie, uspójnienie i wypracowanie 1 modelu szkolenia dla AZ – S oraz metod i standardów w zakresie rozwiązywania problemu bezrobocia wśród Romów aktywizacja i wspieranie zawodowe przez okres 12 m – cy grupy 800 Romów organizacja 1 kampanii informacyjno – promocyjnej, szerzącej wiedzę na temat Romów, realizowanego projektu, EFS i POKL

Dlaczego Romowie? fot. wikipedia fot. wikipedia fot. wikipedia

Romowie to najbardziej zagrożona wykluczeniem społecznym mniejszość etniczna zamieszkująca Polskę. Potwierdzają to diagnozy sytuacji społecznej i ekonomicznej, oparte na własnych doświadczeniach, raportach romskich organizacji, konsultacjach z osobami ze środowiska romskiego oraz Dokumenty Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce, wdrażanego od 2003 roku przez MSWiA. W grupie tej panuje bardzo wysokie bezrobocie, co pociąga za sobą ubóstwo, brak należytej opieki lekarskiej oraz niski poziom edukacji.

Romowie są także najmniej samodzielną grupą osób, dlatego też potrzebują pomocy od innych obywateli na każdym polu działania, zwłaszcza we wchodzeniu na rynek pracy i utrzymaniu się w zatrudnieniu. Wychodząc naprzeciw tym problemom i oczekiwaniom środowiska romskiego stworzyliśmy pionierski projekt, wdrażający nowe metody aktywizacji bezrobotnych Romów.

Działania

Dla potrzeb realizacji zadania podjęto szereg działań, które obejmowały: przeprowadzenie kampanii informacyjno – promocyjnej rekrutację uczestników projektu przeprowadzenie bezpłatnych szkoleń wykwalifikowanie i zatrudnienie grupy Asystentów Zawodowo - Socjalnych prowadzenie poradnictwa zawodowo - socjalnego pracę Asystentów Zawodowo - Socjalnych w terenie aktywizowanie i wspieranie zawodowe bezrobotnych Romów w całej Polsce stałą współpracę z PUP w całej Polsce organizację konferencji podsumowującej

informacyjno - promocyjna Kampania informacyjno - promocyjna Akcja promocyjna obejmowała: opracowanie oraz kolportaż: ulotek – 1000 szt. plakatów – 200 szt. broszur – 1000 szt. długopisów – 200 szt. zakup 2 tablic informacyjnych, zamieszczanie ogłoszeń i informacji w prasie oraz Internecie, wydanie „Zeszytu dobrych praktyk” – opracowanej przez trenerów publikacji, zawierającej informacje o projekcie i jego rezultatach, a także cenne doświadczenia, nagranie 500 szt. filmu dokumentującego realizację projektu.

Na potrzeby projektu została stworzona strona internetowa pod adresem: www.innowacyjni.romowie.com Ma ona służyć promocji projektu, EFS - u i POKL oraz przekazywaniu informacji o postępach w realizacji projektu.

Rekrutacja uczestników projektu Uczestnikami projektu byli Romowie. Łącznie 817osób, z czego 17 to A Z – S, a 800 to podopieczni – kobiety i mężczyźni zamieszkali na terenie całego kraju. Wybór 17 kandydatów na A Z – S nastąpił w drodze weryfikacji danych osób narodowości romskiej, które ukończyły wyższe uczelnie, bądź były jeszcze studentami. Potrzebnych informacji udzieliły również stowarzyszenia romskie. Ostatecznego wyboru kandydatów na szkolenia dokonał Zespół Projektowy. Spośród osób, które ukończyły szkolenia Zespół Projektowy wraz z trenerami wybrał 16 osób, które już w roli A Z – S podjęły pracę na terenie całej Polski. Drugą grupą, którą wyłonili A Z – S, byli bezrobotni Romowie (800 osób). Rekrutacja opierała się na bezpośrednich kontaktach. Wszyscy uczestnicy zobowiązani byli do podpisania deklaracji uczestnictwa.

Szkolenia AZ - S W ramach projektu "Innowacyjni Romowie na rynku pracy" 17 osób pochodzenia romskiego otrzymało możliwość udziału w bezpłatnych szkoleniach i uzyskania kwalifikacji, przygotowujących do pełnienia funkcji Asystenta Zawodowo - Socjalnego. W szkoleniu wzięły udział osoby pochodzenia romskiego, będące obywatelami Polski i mieszkające na terenie RP, które jednocześnie były studentami studiów zaocznych lub wieczorowych bądź też ukończyły wyższą uczelnię.

Szkolenia odbywały się w Szczecinku. Harmonogram szkoleń Szkolenia odbywały się w Szczecinku. Zrealizowano 5 zjazdów w trybie trzydniowym, po 8h zajęć dziennie.

W ramach szkoleń kursanci otrzymali wiedzę z zakresu: poradnictwa zawodowego i socjalnego, aktualnych tendencji na rynku pracy, analiz przyszłych potrzeb rynku pracy, technik aktywnego poszukiwania zatrudnienia, prawnych aspektów poradnictwa zawodowo – socjalnego, rozwoju osobistego i potencjału zawodowego, kształtowania postaw takich jak kreatywność, motywacja, odporność, pozytywne podejście.

SZKOLENIE I 1. Proces profesjonalizacji zawodu A Z – S. 2. Interdyscyplinarny charakter pracy A Z – S. 3. Metodyczne i praktyczne aspekty pracy ze społecznością Romów - aktywizacja i rozwój. 4. Etyczne podstawy interwencji A Z – S. 5. Prowadzenie wywiadu doradczego i socjalnego. 6. Metody selekcji i doboru pracowników. 7. Dokumenty aplikacyjne. 8. Metody poszukiwania pracy. 9. Kontakt telefoniczny z potencjalnym pracodawcą. 10. Rozmowa kwalifikacyjna. 11. Autoprezentacja w procesie kwalifikacyjnym. I. Jak postrzegamy siebie i jak postrzegają nas inni? II. Strategie autokreacji. III. Techniki autoprezentacyjne w procesie kwalifikacyjnym. IV. Motywacja do pracy. 12. Zajęcia symulacyjne - nagrania i analiza wideo.

SZKOLENIE II 1. Umiejętności asertywne AZS: - Ty i Twoje prawa. - Alternatywa uległości i agresji. Badania testów diagnostycznych. - "Stanowczo, łagodnie i bez lęku" odmawiam i nie ranię innych. - Kreowanie wizerunku człowieka asertywnego. - Wychodzenie z cienia - trening umiejętności asertywnych z wykorzystaniem psychodramy. 2. Analiza bieżących problemów pracy z klientem A Z - S. 3. Prawne aspekty poradnictwa zawodowo - socjalnego: - Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004r. - Ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych z dnia 09.07.2003r. - Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24.04.2003r. 4. Prawne usługi poradnictwa zawodowo - socjalnego: - Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z dnia 06.01.2005r.

SZKOLENIE III 1. Pragmatyczny model komunikacji interpersonalnej. 2. Techniki budowania i utrzymywania kontaktu. 3. Systemy reprezentacji - wzrokowy, słuchowy i kinestetyczny. 4. Body language - tonacja głosu, mimika i gesty. 5. Komunikaty typu „Ja” – skuteczne narzędzie porozumiewania. 6. Komunikacja bez przemocy wg Rosenberga. 7. Ekspresja emocji – energia ciała i precyzja słowa. 8. Kwadrat komunikacyjny Schulza von Huna. 9. Bariery komunikacyjne według Gordona. 10. Aktywne słuchanie. 11. Parafrazowanie – komunikacja ze zrozumieniem. 12. Sztuka zadawania pytań – otwarte czy zamknięte? 13. Rola informacji zwrotnej w komunikacji interpersonalnej. 14. Samoświadomość emocjonalna, czyli doskonalenie umiejętności inteligencji emocjonalnej. 15. Budowanie poczucia własnej wartości. 16. Budowanie satysfakcjonujących relacji z innymi. 17. Zestaw narzędzi i ćwiczeń diagnostycznych Asystenta Zawodowo - Socjalnego.

SZKOLENIE IV 1. Specyfika odmienności kulturowej w zakresie: - relacji międzyludzkich, - stosunku do czasu i harmonogramu, - kontekstu komunikacji, - hierarchiczności, - dystansu władzy, - podatności na zmiany, - sposobu myślenia. 2. Stereotypy. 3. Dialog międzykulturowy. 4. Asystent zawodowo - Socjalny a współpraca instytucjonalna. 5. Czynniki warunkujące zmiany na rynku pracy XXI wieku. 6. Wymagania współczesnych firm wobec pracowników. 7. Zapotrzebowanie na zawody i specjalności – dane z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. 8. Cechy idealnego kandydata do pracy. 9. Umiejętności interpersonalne i predyspozycje osobowościowe kandydatów do pracy.

SZKOLENIE V 1. Rodzaje motywacji 2. Czego oczekuje Twój Podopieczny? 3. Motywowanie pozytywne 4. Kara, czy wygaszanie? 5. Kiedy nagroda jest skuteczna? 6. Wydobądź z ludzi to, co najlepsze… 7. Dlaczego ten stres? 8. Ja i stres 9. Oswoić stres 10. Trening czyni mistrza – elementy treningu antystresowego 11. Stres pod kontrolą 12. Stres motorem sukcesu

Egzamin końcowy Cykl szkoleń zakończył się egzaminem, mającym na celu sprawdzenie zdobytych dotychczas wiadomości oraz nadanie certyfikatu ukończenia szkolenia oraz tytułu Asystenta Zawodowo - Socjalnego. Dzięki temu tytuł AZ - S oraz zatrudnienie na okres 12 m - cy otrzymało 16 osób.

Asystenci Zawodowo - Socjalni kobiety – 10 mężczyźni - 6

Asystenci Zawodowo - Socjalni swoim działaniem objęli następujące tereny: Zieloną Górę Strzelin i okolice Sławno i Białogard Nysę Świdwin Słubice Nową Sól Pabianice Augustów Sulechów Nowy Sącz Grodków Głogów i okolice Kamienną Górę Kraków Szczecinek, Szczecin Wrocław i okolice Radom Białystok Kłodzko Elbląg Bielsk Podlaski Sokółka

Asystenci Zawodowo - Socjalni swoim działaniem objęli następujące tereny cd: Ciemnice Skotniki Wawrzyszów Więzów Łagów Zastów Grodków Przyborów Nowo Miasteczko Turowo Trzcinno Parsęcko Konstantynów Łódzki Chojnice Oborniki Piła Czaplinek Polkowice Dopiewo Godzimierz Otyń Kożuchów Wałbrzych Przychód

Praca AZ - S Z dniem 1 października 2009r. asystenci wyposażeni w narzędzia pracy (laptop, telefon komórkowy z limitem na kartę oraz materiały biurowe) rozpoczęli pracę w terenie. Każdy z AZ – S swoją opieką objął średnio 50 bezrobotnych Romów. Cechy podopiecznych AZ - S niskie wykształcenie lub jego całkowity brak brak kwalifikacji zawodowych marginalizacja społeczna zły stan zdrowia dziedziczenie niewłaściwych postaw bierność, zagubienie ubóstwo wykluczenie zawodowe i społeczne

Zadania A Z - S Badanie rynku pracy. Rozpoznanie możliwości, kwalifikacji, zainteresowań i preferencji zawodowych podopiecznych. Wyszukiwanie odpowiednich ofert pracy oraz kursów zawodowych. Informowanie pracodawców o kwalifikacjach zawodowych Romów. Wspomaganie i monitorowanie podopiecznych na stanowisku pracy.

Model pracy świadczonej przez AZ - S Opieka Pomoc Wspólne określanie problemów, celów i działań Aktywizacja

Formy pomocy świadczone przez A Z - S poszukiwanie nowych miejsc pracy, staży zawodowych, kursów i szkoleń dla Romów pomoc w wypełnianiu różnego rodzaju pism urzędowych, sądowych, zaświadczeń i wniosków dążenie do poprawy warunków socjalno - bytowych rodzin romskich pomoc przy zakładaniu działalności gospodarczej stały kontakt z UM, UP, GOPS i innymi instytucjami w swoim regionie zwiększenie wiedzy i umiejętności w zakresie aktywnych i skutecznych metod poszukiwania pracy w środowisku romskim zmiana świadomości Romów w temacie aktywizacji zawodowej oraz zmiana wizerunku Roma w społeczeństwie polskim budowanie pozytywnych relacji pomiędzy środowiskiem romskim, a podmiotami działającymi w obszarze rynku pracy

Wskaźniki realizacji projektu

Rezultaty twarde projektu W grupie A Z – S: 17 osób przystąpiło do szkolenia 16 osób ukończyło szkolenia 16 osób otrzymało Certyfikat Asystenta Zawodowo - Socjalnego W grupie 817 beneficjentów projektu: 59 osób podjęło pracę. Z indywidualnych usług doradczych skorzystało 800 Romów. Szkolenia zawodowe - wzięły w nich udział 112 osób. Ponadto: Wydano 1000 szt. ulotek, 1000 szt. broszur, 200 szt. plakatów, 200 szt. długopisów, 500 szt. kopii filmu. Publikacja 500 szt. Zeszytów Dobrych Praktyk

Rezultaty miękkie projektu Wypracowanie efektywnego modelu działań na rzecz rozwiązywania problemów bezrobocia wśród Romów. Zapewnienie wsparcia osobom długotrwale bezrobotnym we wchodzeniu na rynek pracy i utrzymaniu się w zatrudnieniu. Ułatwienie osobom niewykwalifikowanym dostępu do nowoczesnych usług wspierających zatrudnienie. Zmiany postaw lokalnej społeczności wobec Romów. Wzrost uczestnictwa pracodawców w zatrudnianiu Romów. Zmiany w zakresie obiektywnej i subiektywnej jakości życia oraz samozadowolenia wśród uczestników. Podniesienie wiary we własne możliwości i w odniesienie sukcesu wśród uczestników. Ukształtowanie postaw takich jak kreatywność, motywacja, odporność.

Wnioski Projekt "Innowacyjni Romowie na rynku pracy" jest skuteczną metodą przeciwdziałania bezrobociu w środowisku romskim, a także: - buduje i stymuluje środowisko romskie do rozwiązywania problemów na rynku pracy, - jest elastyczną metodą aktywizacji zawodowej, możliwą do adaptacji w każdych nieomal warunkach, - przy relatywnie niskich nakładach pozwala osiągnąć oczekiwane rezultaty, - ogranicza napięcia w środowisku romskim związane z procesem zatrudnienia, - pozwala budować nowy start zawodowy, - pozwala na nabycie przez beneficjentów praktycznych umiejętności niezbędnych do poruszania się na rynku pracy.

Dziękujemy za uwagę Projekt „Innowacyjni Romowie na rynku pracy” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego