KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU PRZESYŁOWEGO VIII Kongres Nowego Przemysłu Warszawa, 20.10.2011

the system, that connects Rozwój systemu przesyłowego Kluczowe czynniki rozwoju ZAPOTRZEBOWANIE Energetyka Przemysł Gospodarstwa domowe BEZPIECZEŃSTWO Rozporządzenie SoS Interkonektory ŹRÓDŁA KRAJOWE Złoża konwencjonalne/ Złoża niekonwencjonalne IMPORT Optymalizacja istniejących aktywów Budowa interkonektorów Rozwój SGT INTEGRACJA RYNKU Infrastruktura: BEMIP, Korytarz N-S Wzrost atrakcyjności dla dostawców / dużych projektów dywersyfikacyjnych INTEGRACJA RYNKÓW Platformy współpracy Harmonizacja zasad Wzrost konkurencyjności oddziaływanie na ceny gazu ROZWÓJ INFRASTRUKTURY the system, that connects

Rosnące zapotrzebowanie na EE + Polityka klimatyczna spowodują Gaz ziemny w energetyce Energia z gazu w warunkach Polski OBECNIE  węgiel dominującym paliwem w elektroenergetyce Rosnące zapotrzebowanie na EE + Polityka klimatyczna spowodują W PRZYSZŁOŚCI  ewentualne wykorzystanie paliwa jądrowego,  wzrost udziału gazu – niższa kapitałochłonność inwestycji, krótszy czas budowy, mniejsza emisja CO2 Źródło: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej – Ministerstwo Gospodarki 2011

Gaz w energetyce Potencjalne gazowe jednostki wytwórcze 13 5,5 10,7 Włocławek Lasów Cieszyn Wysokoje Drozdowicze Słowacja LNG Lwówek 13 5,5 10,7 8,5 8,8 2,7 15,7 13,4 4,3 1) 6 15 10,3 15,6 11 2,5 1) 2,8 7 6,5 8,4 Bilans dobowy dla 2020r 65,4 Import 46,9 PMG 4 Źródła krajowe ? Gaz łupkowy Lokalizacja mln m3/rok tys m3/d tys. m3/h Pomorzany 360 1 200 50 Dolna Odra 1 100 3 600 150 Gorzów 690 30 Gdynia 550 2 000 90 Gdańsk 3 700 Grudziądz Bydgoszcz 420 Włocławek 3 800 160 Płock 780 Warszawa 750 3 200 130 Puławy Lublin 3 000 120 Stalowa Wola 630 1 920 80 Skawina 500 1 900 Aglomeracja Górnośląska 3 670 140 Blachownia Fortum 610 Siechnice 190 800 25 Lotos 900 2 470 100 OGÓŁEM 14 390 49 150 2 045 ? Dobowy bilans pokrycia zapotrzebowania odbiorców (w tym elektroenergetyka) Istniejąca dobowa przepustowość techniczna 13 Dobowe zapotrzebowanie elektroenergetyki 4,3 6 1) Wymaga dalszej rozbudowy ? PRZYŁĄCZENIE OBIEKTÓW ELEKTROENERGETYCZNYCH DEFICYT BILANSOWY NA WEJŚCIACH DO SYSTEMU ROZBUDOWA WEJŚĆ DO SYSTEMU

Scenariusze wzrostu zapotrzebowania na gaz Dominujący udział elektroenergetyki

INTEGRACJA SYSTEMÓW PRZESYŁOWYCH Projekty dywersyfikacyjne i połączenia międzysystemowe Projekty dywersyfikacyjne Terminal LNG w Świnoujściu W budowie, uruchomienie w 2014 r, zdolność regazyfikacyjna 5 mld m3/rok Baltic Pipe Prace przygotowawcze, decyzja inwestycyjna do potwierdzenia przez rynek, przepustowość co najmniej 3 mld m3/rok Baltic Pipe (przygotowanie) Terminal LNG (2014) Interkonektor PL-SK (analizy) Interkonektor PL-LT Połączenia międzysystemowe Połączenie PL-D (Lasów) Zwiększenie przepustowości do 1,5 mld m³ - styczeń 2012 Połączenie PL-CZ (Cieszyn) - 0,5 mld m³ - październik 2011 Połączenia międzysystemowe (analizy) Interkonektor PL-LT Aktualnie prowadzone wspólne analizy z operatorem na Litwie, następnie planowane Studium Wykonalności Interkonektor PL-SK Aktualnie uruchamiane wspólne analizy z operatorem na Słowacji, następnie planowane Studium Wykonalności Interkonektor PL-D, PL-CZ Analizowana dalsza rozbudowa i odwrócenie kierunku przepływu Połączenie PL-D (2012) Połączenie PL-CZ (2011)

Harmonogram projektów dywersyfikacyjnych i połączeń międzysystemowych LNG Realizacja Rozbudowa PL-CZ Realizacja Rozbudowa LNG PL-DE Realizacja Rozbudowa Baltic Pipe Przygotowanie Realizacja PL-SK Przygotowanie Realizacja PL-LT Przygotowanie Realizacja 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

EUROPA ŚRODKOWO-WSCHODNIA Kluczowe projekty w regionie NABUCCO LNG Baltic Pipe LNG Terminal 5-7,5 bcm YAMAL SYTUACJA OBECNA: uzależnienie od dostaw gazu z Rosji tranzyt europejski wschód - zachód słabo rozbudowane połączenia międzysystemowe w Europie Środkowo - Wschodniej PERSPEKTYWY: dywersyfikacja kierunków dostaw rewers na gazociągu Jamalskim rozbudowa połączeń międzysystemowych integracja rynków – połączenie z Hubem w Baumgarten ZAPOTRZEBOWANIE NA GAZ W GRUPIE V4

Rozbudowa systemu przesyłowego z uwzględnieniem wydobycia gazu łupkowego Etap I – aktualnie realizowany plan inwestycyjny do 2014 roku (ponad 1000 km gazociągów) – kolor zielony Świnoujście – Szczecin Szczecin – Gdańsk Szczecin - Lwówek Włocławek – Gdynia Rembelszczyzna – Gustorzyn Gustorzyn – Odolanów Polkowice – Żary Jeleniów – Dziwiszów Dziwiszów – Taczalin Taczalin – Radakowice - Gałów Etap II do 2018 (ponad 800 km gazociągów) – rozbudowa w ramach Korytarza Północ – Południe 11. Lwówek – Odolanów 12. Zdzieszowice – Wrocław 13. Odolanów – Tworzeń 14. Tworzeń – Pogórska Wola 15. Tworzeń – Oświęcim 16. Skoczów- Komorowice – Oświęcim 17. Strachocina – Pogórska Wola 18. Strachocina – granica PL/Słowacja Etap III (faza analityczno – koncepcyjna w kontekście prognoz wydobycia gazu łupkowego) – wstępnie rozważana koncepcja budowy ponad 1000 km gazociągów 19. Rozwadów – Tworzeń 20. Reszki - Gustorzyn 21. Wronów - Gustorzyn 22. Wronów – Pogórska Wola 23. Odolanów – Taczalin 2 4 1 Obszar występowania gazu łupkowego 20 3 5 6 11 21 7 9 23 10 13 22 8 Obszar występowania gazu łupkowego 12 19 14 15 17 16 18

Finansowanie projektów inwestycyjnych ETAP I ETAP II ETAP III 8 mld złotych 3 mld złotych Rozbudowa krajowego systemu przesyłowego - ponad 1 000 km nowych gazociągów, w tym budowa terminalu LNG, interkonektora Polska – Czechy oraz rozbudowa połączenia Polska – Niemcy. Rozbudowa krajowego systemu przesyłowego, w ramach Korytarza Północ- Południe Rozbudowa systemu przesyłowego związana z przesyłem gazu łupkowego Analizy pracy systemu przesyłowego wskazują na potrzeby kontynuacji działań inwestycyjnych w kolejnych okresach dla zaspokojenia rosnącego popytu na gaz, jak również wypełnienia obowiązków regulacji UE. Duże znaczenie będą miały zadania inwestycyjne związane z budową połączeń międzysystemowych i dostosowanie systemu przesyłowego do współpracy z nimi. W kolejnych etapach oczekiwany jest duży udział środków UE w finansowaniu zadań inwestycyjnych.

Dziękuję za uwagę rafal.wittmann@gaz-system.pl