Przyjaciel lasu dzięcioł czarny źródło: pl.wikipedia.org

Dzięcioł jest pożyteczny, ponieważ: pozbywa się z drzew pasożytów, np. korników, mrówek i innych szkodników. Oczyszcza obszary leśne. Zjada padlinę ,czyli szczątki umarłych zwierząt Przenosi nasiona w dziobie (np. nasiona szyszek)

WYSTĘPOWANIE : Zamieszkuje pas tajgi i lasów mieszanych całej Eurazji. Największy dzięcioł Europy. Nie występuje jednak w Wielkiej Brytanii, w przeważającej części Włoch i Grecji. W północnej części areału występowania populacje są częściowo wędrowne - niektóre osobniki w sierpniu i wrześniu kierują się bardziej na południe lub zachód. W Polsce rozpowszechniony w całym kraju, ale to nieliczny ptak lęgowy; lokalnie bywa średnio liczny. W Europie Środkowej to ptak osiadły.

CHARAKTERYSTYKA To największy europejski gatunek z rodziny dzięciołowatych, chociaż jednocześnie najskromniej ubarwiony. Czarne samce są nieco większe od samic, posiadają także charakterystyczną, czerwoną "czapeczkę" od czoła do karku. Ubarwienie czarne, z połyskiem na grzbiecie, a od spodu matowe. Na brzuchu może być ciemnoszary. Osobniki młodociane jaśniejsze (z brązowym odcieniem) od dorosłych - czarne połyskliwe pióra wyrastają im dopiero w drugim roku życia. Nawet u młodych ptaków można rozróżnić płeć, bo u samców widać już wtedy więcej czerwonych piór na ciemieniu. Na głowie samiec ma czerwoną czapeczkę, a samica jedynie wąską czerwoną przepaskę na potylicy. Tęczówka osobników dorosłych jaskrawożółta, natomiast młodocianych czarna. Palce są jasnoszare, natomiast pazury nieco ciemniejsze. Jasny dziób ma długość ok. 5 centymetrów i potrafi rozkuwać obumarłe pnie lub głębokie dziury w drewnie. Charakterystyczne, czarne ubarwienie, oraz duże (jak na dzięcioła) rozmiary, czynią dzięcioła czarnego łatwo rozpoznawalnym. Wśród europejskich dzięciołowatych wyróżnia go charakterystyczny prostoliniowy powolny i nieregularny lot z rzadkimi uderzeniami skrzydeł (jak u sójki), u pozostałych jest on falisty. Pod względem rozmiarów i ubarwienia można go pomylić z czarnowronem, ale różni się od niego dłuższym dziobem i klinowatym ogonem. Jest niewiele mniejszy od gawrona, choć w locie od niego smuklejszy i lata bardziej zakrzywionym torem. Kuje rzadziej niż dzięcioł duży. Po ziemi kroczy niezdarnie. To ptak płochliwy, trudny do długotrwałej obserwacji, choć łatwy do zidentyfikowania jego obecności, zwłaszcza gdy wylatuje znad drzew na otwarty teren.

WYMIARY ŚREDNIE : Długość ciała ok. 45–50 cm Długość dzioba ok. 5 cm Rozpiętość skrzydeł  ok. 75–76 cm Długość dzioba  ok. 5 cm Masa ciała Ok. 250–320 g.

DŁUGOŚĆ ŻYCIA Dzięcioły czarne żyją maksymalnie ok. 14 lat , jednak często giną szybciej, co jest spowodowane między innymi atakami ptaków drapieżnych. Wiek, oprócz różnicy w upierzeniu pomiędzy młodymi i dorosłymi ptakami, rozróżnią się też po czarnym zakończeniu dzioba u dorosłych i żółtawobiałym na całej długości u osobników młodocianych.

GŁOS Jego odgłosy są metaliczne, kwilące i wibrujące. W locie woła głośno i wielokrotnie "kjur-kjur-kjur" , a kiedy siedzi odzywa się inaczej - daleko niosący się okrzyk "kijaa". Jego obecność słychać też po głośnym i donośnym bębnieniu w grube i suche konary - u samca 17 uderzeń/sekundę, a u samicy 14-15 uderzeń/sekundę.

BIOTOP Wysokopienne bory iglaste, lasy mieszane, rzadziej lasy liściaste, ale też zadrzewienia i duże parki miejskie. W górach do górnej granicy regla górnego. Na lęgi i noclegi wybiera drzewa o gładkiej korze i łatwym dostępie do pnia, nie zasłoniętego zbytnio przez gęste gałęzie. Dziuple wykuwają zwykle w drzewach o średnicy większej niż 35 cm. W Europie Środkowej znajduje je zwykle w starodrzewiach sosnowych, bukowych lub świerkowych.

GNIAZDO Kucie w drewnie nie tylko przynosi pokarm, ale i dziuplę do wylęgu. W samodzielnie wykutej, co roku nowej dziupli, która znajduje się zazwyczaj ponad 8 m nad ziemią, ptaki zakładają gniazdo wysłane fragmentami drewna. Ta może być ulokowana w zdrowym drzewie, np. w sośnie, dębie, buku, ale częściej ptak wybiera rośliny uszkodzone, gdzie wykucie wgłębienia nie jest takie pracochłonne. Czynność tę wykonują razem samiec i samica. Wykuwanie dziupli może trwać od 2 do 3 tygodni, w zależności od jakości drewna. Instynkt ten jest na tyle silny, że para lęgowa może wykuć kilka dziupli w okolicy i wybrać na wydanie potomstwa tę, którą uważają za najodpowiedniejszą. Korzysta także ze skrzynek lęgowych, jednak odpowiednie dla niego rzadko są wieszane.

DZIĘCIOŁ CZARNY W KULTURZE Ptak w literaturze dziecięcej określany jest czasem jako "lekarz lasu". Nazwa wzięła się od tego, że dzięcioły czarne bardzo dokładnie oglądają korowinę leśnych drzew w poszukiwaniu najlepszego miejsca dla wydobycia ksylo- i kambiofagicznych owadów. W istocie nie jest to prawda (uszkodzenia obniżają żywotność drzew), a właściwsze byłoby porównanie ich do leśnych architektów, bo decydują one o rozkładzie, wylęgu, noclegowiskach i miejscach zimowania innych dziuplaków, które same nie potrafią wykuwać dziur w drewnie.

Autor pracy: Natalia Januszczak Szkoła Podstawowa w Wojtkowej klasa VI