Społeczne Otoczenie Organizacji Tomasz Ochinowski psycholog społeczny * Jerzy Jagodziński ekonomista – socjolog Michał Mijal menedżer

Tomasz Ochinowski ochinto@o2 Tomasz Ochinowski ochinto@o2.pl dyżury: czwartki 17 – 19, pokój 514b dr psychologii , historyk idei społecznych i szkoleniowiec… świnka morska? najważniejsze podmioty mojego otoczenia społecznego adiunkt w Zakładzie Socjologii Organizacji Wydziału Zarządzania UW stały współpracownik Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW oraz Pracowni Dziejów Myśli Społecznej i Politycznej IH PAN wiceprezes Akademickiego Stowarzyszenia Psychologii Ekonomicznej TONUS oraz inicjator Polskiego Stowarzyszenia Historii Organizacyjnej (w trakcie powstawania) „Trener roku 2006” zdaniem klientów firmy Institute for International Research. Polska.

JERZY JAGODZIŃSKI SOCJOLOG, EKONOMISTA, DZIENNIKARZ KONSULTANT I SZKOLENIOWIEC REDAKTOR NACZELNY WYDAWNICTWA NAUKOWEGO WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO PRYWTANIE MĄŻ I OJCIEC CZWÓRKI DOROSŁYCH DZIECI

Michał Mijal absolwent Wydziału Zarządzania UW, doktorant tamże, menedżer, konsultant i szkoleniowiec; żonaty – do zobaczenia na wykładzie 

No to jak to zaliczyć? (proste i łatwe jak…) Egzamin pisemny: test z pytaniami otwartymi. Test odbędzie się podczas sesji egzaminacyjnej. Podczas testu nie można używać żadnych pomocy (książek, notatek itp…) Oferta dla osób szczególnie zainteresowanych tematyką SOO: 30% oceny końcowej można uzyskać biorąc udział w klasówce z lektur (esej), która będzie miała miejsce – tylko dla chętnych - w czasie ostatnich 20 minut czwartych zajęć (sobota 5 XII, niedziela 6 XII). Uwaga!!! Na klasówkę konieczna jest znajomość zarówno wszystkich lektury obowiązkowych jak i dodatkowych. Podczas klasówki będzie można używać własnoręczne notatki. Tylko wykonanie własnoręcznych notatek stwarza możliwość refleksyjnego przyswojenia wiedzy, tak by można ją było zastosować w praktyce. Zrobienie xero z notatek lub ze slajdów oczywiście tego nie umożliwia. Podobnie niewiele daje korzystanie z notatek zrobionych przez kogoś innego. Dlatego na klasówce można używać tylko własnoręcznie przygotowane notatki.

Lektury ( nie da rady… obowiązkowe…) pozycje książkowe (trzeba znać treść całości): Bartkowiak, G. (2009). Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji. Warszawa: PWE. Shermer, M. (2009). Rynkowy umysł, tłum. Eichler, A. E. i Szwajcer, P. J. Warszawa: Wydawnictwo CiS. Kożusznik, B.(red.)(2005). Kapitał ludzki w dobie integracji i globalizacji. Katowice: Wyd. UŚ.

Lektury (choć nadal obowiązkowe, to tylko artykuły zebrane w jednej książce) Stein, P. (2008). Być singlem – próba zrozumienia życia singli, tlum. Boguni – Borowska, M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 142 – 157. Hardin, R. (2008). Zaufanie i społeczeństwo, tłum. Krywułt. M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 525 - 559. Selvin, J. (2008). Internet i formy związków ludzkich, tłum. Juza, M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 593 – 627. Pahl, R. (2008). Neuroza sukcesu, tłum. Śleboda, M. W: Sztompka, P. i Boguni – Borowska, M. (red)., Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 934 -959.

Lektury dodatkowe Hochschild, A. R. (2009). Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, tłum. Konieczny, J. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, rozdz. 3. Zarządzanie uczuciem, s. 39 – 69, rozdz. 7. Między kijem a marchewką. Zawody wymagające pracy emocjonalnej, s. 145 – 169 oraz Aneks C. Zawody a praca emocjonalna, s. 253 – 258. Staniszkis, J. (2009). Antropologia władzy. Warszawa: Prószyński i S-ka, fragment drukowany na łamach pisma „Europa” z dnia 08.08. 2009 (obecnie dodatek do „Newsweeka”, wcześniej do „Dziennika”) zatytułowany tam „Kryzys gospodarki, kryzys władzy – przypadek Unii Europejskiej”. Dostępny w: http://www.newsweek.pl/artykuly/sekcje/Europa/kryzys-gospodarki--kryzys-wladzy---przypadek-unii-europejskiej,43635,1 [2009. 02. 10]

Palarnia kawy „Pluton” „Palarnia kawy Pluton w latach świetności należała do krajowej czołówki pod względem jakości i technologii produkcji. Firma miała 31 sklepów w Warszawie, Lublinie, Łodzi, Gdyni i Poznaniu. Powstała w dobie gospodarczej prosperity w Kongresówce, przetrwała obie wojny światowe i powstanie warszawskie. Likwidację zawdzięczała nie złym wynikom finansowym, ale komunistycznej „bitwie o handel”. Tomasz Markiewicz, Niezłomne palenie kawy, „Puls Biznesu”, 25.03. 2005

Fabryka Palenia Kawy, Cykorii i Surogatów Kawy Pluton 1882 – Tadeusz Tarasiewicz inicjuje w Warszawie produkcję kawy palonej i surogatów kawy wprowadzoną w fabryce technologię produkcji opatentowano w Belgii, Francji i na Węgrzech od 1914 spółka akcyjna 1924 połączona z zakładem Kawa „Molinari” rozwijała szeroką działalność handlową od 1934 firmą kierował Kordian Tarasiewicz w Warszawie międzywojennej 23 sklepy firmowe

Zostań „alter-ego” Kordiana Tarasiewicza

Dlaczego się udało? redukcja kosztów (styl przywództwa) analiza kluczowych konkurentów i szukanie nisz benchmarking + współpraca ekspertyza wywiad korzystanie z kultury „wysokiej”, analiza kultury lokalnej i korzystanie z tradycji („agenci kulturowi”) nowoczesne zarządzanie kadrami

Społeczne otoczenie organizacji… No to co to ma być? Przedmiot obejmuje zagadnienia związane z diagnozą, analizą, interpretacją oraz kreowaniem społecznego otoczenia organizacji; dotyczy zarówno wewnętrznego środowiska organizacji biznesowych, jak i ich bezpośredniego otoczenia społecznego, politycznego i kulturalnego, uwarunkowań makrospołecznych aż do problematyki globalizacji.

O czym będzie mowa? czyli kwestia (nie tylko) językowa Społeczne (?) Otoczenie (?) Organizacji(?) ang. Business Environment środowisko społeczne???

Struktura wykładu Zmiana, innowacja, nauka a etyka Globalizacja Ułatwienia komunikacyjne Komercjalizacja mediów, teatralizacja polityki Edukacja a zatrudnienie Dostępność przyjemności Być nie mieć, uzewnętrznienie tożsamości

Dziwny jest ten świat…

Zwyczajna rodzina Ojciec i matka bezpłodni Dzieci – klony rodziców Wiek dojrzewania i kryzys wieku średniego Jedna wielka komuna Wszystko zostaje w rodzinie Czy ktoś tu jest przestępcą?

Rodzina Buzzanca John i Luanne Buzzanca… Pięcioro rodziców: …i Jaycee – ich „córka” Pięcioro rodziców: Matka genetyczna Matka zastępcza Matka „zamawiająca” Ojciec genetyczny Ojciec „zamawiający” A jednak sierota…

Społeczne otoczenie organizacji Jerzy Jagodziński

Społeczne otoczenie organizacji Dylematy na poziomie globalnym Dylematy na poziomie mikro-pojedynczy człowiek Czyli jak wykorzystać zdobycze nowoczesności, zmniejszając ich uboczne koszty społeczne?

Nowoczesność i jej koszty Zmiana, innowacyjność, nowość

Zmiana, innowacyjność, nowość PLUSY I MINUSY + i −

Plusy + Postęp technologiczny Akceptacja dla zmian rewolucyjnych Poczucie komfortu życiowego

Minusy − Zagrożenia bezpieczeństwa Potrzeba ciągłości, rutyny, powtarzalności, przewidywalności

Nowoczesność i jej koszty Rewolucja komunikacyjna pomnożenie grona partnerów

Rewolucja komunikacyjna pomnożenie grona partnerów PLUSY internet, komórka szybka komunikacja bariery przestrzenne i czasowe

Rewolucja komunikacyjna pomnożenie grona partnerów Minusy − - komunikacja bardziej powierzchowna pozbawiona emocjonalności - wkraczanie w sferę prywatności - niewolnicy przykuci do sieci

Nowoczesność i jej koszty Szybkie i szerokie przekształcenia w sferze intymnej naszego życia

Zmiany w sferze intymnej naszego życia Plusy liberalizacja i emancypacja

Zmiany w sferze intymnej naszego życia Minusy − Emocjonalne osłabienie więzi społecznych – samotność w tłumie Erozja mechanizmów socjalizacyjnych wobec młodego pokolenia - seks a miłość - koabitacja i partnerstwo a związki małżeńskie

Nowoczesność i jej koszty Mobilność, dorywczość zatrudnienia Odejście od posad na rzecz projektów i samozatrudnienia

Mobilność, dorywczość zatrudnienia Plusy większa wolność i możliwość wyboru

Mobilność, dorywczość zatrudnienia Minusy − Słabsza pewność i przewidywalność kariery Potrzeba nieustannego przekwalifikowania Konieczność adaptacji do nowego środowiska

Nowoczesność i jej koszty Masowość edukacji

Masowość edukacji Plusy Demokratyzacja i szerszy dostęp do wiedzy Postęp cywilizacyjny

Masowość edukacji Minusy − - niższa jakość kształcenia - niebezpieczeństwo braku bezpośredniego kontaktu na styku nauczyciel, mistrz a uczeń - przekazywania informacji bez wartości i osobistych wzorców

Nowoczesność i jej koszty Masowość i dostęp do dóbr konsumpcyjnych

Masowość i dostęp do dóbr konsumpcyjnych Plusy Wzbogacenie szans realizacji wszelakich gustów Motywacja do wydajniejszej pracy

Masowość i dostęp do dóbr konsumpcyjnych Minusy − odsunięcie na dalszy plan wartości duchowych czyli raczej „mieć” niż „być” dominacja kultury niższego rzędu

Nowoczesność i jej koszty Szybki rozwój nauki i techniki

Szybki rozwój nauki i techniki Plusy wynalazki i odkrycia Postęp w zakresie wielu dziedzin życia, Człowiek na księżycu, Atom

Szybki rozwój nauki i techniki Minusy − Atom i inne formy ryzyka, Choroby cywilizacyjne, Naruszenie fundamentów etycznych.

Nowoczesność i jej koszty Nieodwracalny proces globalizacji

Nieodwracalny proces globalizacji Plusy Postęp w rozwoju milionów ludzi, Świat bez granic w rzeczywistości lub wirtualnie, Mniej barier w dostępie do wartości kulturowych.

Nieodwracalny proces globalizacji Minusy − Homogenizacja kultury, Kryzysy światowe, Zagrożenie terrorystyczne Korupcja

Nowoczesność i jej koszty Wielka rola mediów i Internetu

Wielka rola mediów i Internetu Plusy Zalety „globalnej wioski”, wybór informacji, Walor edukacyjny, Ważny instrument demokracji.

Wielka rola mediów i Internetu Minusy − Wady „globalnej wioski”- wyolbrzymiane i jednostronnie relacjonowane fakty, Dominacja sensacji i ciemnych stron –panika moralna, nastroje niepokoju, Demokracja medialna – pluralizm i 4 władza

Nowoczesność i jej koszty Teatralizacja życia społecznego

Teatralizacja życia społecznego Plusy Aktorzy wystawiani na osąd publiczny, Pewne reguły gry muszą być zachowane

Teatralizacja życia społecznego Minusy − Gra staje się wartością samą w sobie, media instrumentem do władzy, Dobry aktor – zły polityk, Zaniechanie reform na rzecz aplauzu i wskaźników popularności, Przenoszenie wad polityków do całego życia publicznego.

Nowoczesność i jej koszty Powszechny dostęp do wszelakich przyjemności

Powszechny dostęp do wszelakich przyjemności Plusy Rozwój turystki i form rozrywki, Większy dostęp do dóbr tego rodzaju

Powszechny dostęp do wszelakich przyjemności Minusy − Degradacja jakości tych przyjemności - samochody w korkach, lotniska z tłumami, - to pewien rodzaj raju, obraz wyidealizowany, świat dla siebie.

Nowoczesność i jej koszty Wolność a nasza tożsamość

Wolność a nasza tożsamość Plusy Wolność pozwala nam poznać naszą tożsamość

Wolność a nasza tożsamość Minusy − Wielka możliwość wyboru karier, systemów życia, orientacji seksualnych może zagrażać naszemu systemowi wartości - robię coś za wszelką cenę! Możliwość utraty wiarę w sens dobra i zła.

Nowoczesność i jej koszty Jak wykorzystać plusy nowoczesności, a ograniczyć jej minusy w naszym życiu. Jak organizować nasze otoczenie społeczne, aby zmniejszyć uboczne koszty NOWOCZESNOŚCI

Nowoczesność i jej koszty PREZENTACJA OPRATA NA INSPIRACJI ARTYKUŁU PROF. PIOTRA SZTOMPKI DYLEMATY PÓŹNEJ NOWOCZESNOŚCI „WHAT A WONDERFUL WORLD” TYGODNIK POWSZECHNY 25/ 21.06.09

Z prawie ostatniej chwili, czyli dlaczego warto uczyć się SOO? Bank of Sweden Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1969 - 2009

Nobel Ekonomia 2009 Elinor Ostrom za analizę aspektów ekonomicznych zarządzania własnością wspólnot. Oliver E. Williamson za analizę ekonomicznych warunków zarządzania w firmach. W warunkach ograniczonej konkurencji konflikty lepiej rozstrzyga się w firmach niż na rynku.

Polski noblista z ekonomii? prof. Leonid Hurwicz - 2007 w 1938 r. absolwent prawa UW, za teorię zwaną „ mechanism design theory".

Nobel z ekonomii 2009 Oliver Williamson – „ekonomista o orientacji socjologicznej” (Adam Noga) teoria rozwiązywania konfliktów korporacyjnych rynek i organizacje hierarchiczne (firmy) różnią się od siebie sposobami rozwiązywania konfliktów interesów – stanowią alternatywne modele zarządzania pionier w zakresie oceny kosztów informacji

Nobel z ekonomii 2009 – pierwsza kobieta Elinor Ostrom – „bada, w jakim stopniu powodzenie konkretnego przedsięwzięcia biznesowego uzależnione jest od różnych czynników - działalności akcjonariuszy czy zachowania samorządu lokalnego” (Adam Noga) zarządzanie wspólna własnością może być efektywne (współwłaściciele zarządzają lepiej, niż przewidują to teorie: podejmują trafne decyzje i są w stanie samodzielnie rozwiązywać konflikty interesów) współpraca ludzi i ekosystemów; ludzie są odpowiedzialni za załamywanie się ekosystemów

Elinor Ostrom koncepcja wspólnych zasobów utarte stereotypy w ekonomii: „własność wspólna nie może być dobrze zarządzana, a znacznie lepsze efekty mogą przynieść przekazanie jej pod zarząd publiczny albo prywatyzacja” Ostrom: jest inaczej: „organizacje użytkowników, lub pracowników mogą w wielu przypadkach lepiej zarządzać wspólną własnością”, niż właściciel prywatny lub publiczny dobre przykłady wspólnie zarządzanych pól naftowych, pastwisk i lasów „struktury społeczne potrafią stworzyć efektywne rozwiązania zarządzania wspólną własnością, skutecznie zapobiegając nadmiernej eksploatacji” („Polska”, 14. 10. 2009) np. homary w jednym z jezior amerykańskich

Czy Pani Ostrom znalazłaby przykłady w Polsce Czy Pani Ostrom znalazłaby przykłady w Polsce? I to od dawna… LISKÓW MAŁA WIOSKA KOŁO KALISZA TO DLACZEGO BĘDZIEMY O NIEJ DYSKUTOWAĆ? (oprac. Piotr Gołaszewski)

LISKÓW… BIEDA Z NĘDZĄ „Dziura, jak to mówią bardzo zaniedbana, parafianie znani pieniacze i pijacy, a przy tym bardzo ciemny naród „ S.Bratkowski „źli ludzie nic tu zrobić nie można„ A.Chmielińska

LISKÓW… BIEDA Z NĘDZĄ ROK 1899: zaniedbania gospodarcze i moralne 100 drewnianych, zniszczonych chałup brak lekarza jedna szkoła w stanie rozbiórki żadnych szans na lepsze jutro

JAKIE BYŁY PODSTAWOWE TRUDNOŚCI SPOŁECZNOŚCI LISKOWA ?

brak nadziei alkoholizm zerowe perspektywy bieda brak edukacji problemy ze zdrowiem bezrobocie

proboszcz, przedsiębiorczy społecznik, skłonny do podejmowania ryzyka, Nowa nadzieja - 1900r. Wacław Bliziński, nowy - młody proboszcz, przedsiębiorczy społecznik, skłonny do podejmowania ryzyka, orędownik gospodarki prospołecznej, otwarty, lider z urodzenia „Przyszedłem wam przychylić nieba i chleba „

Powitanie „Na kilka dni przed jego wyjazdem do Liskowa, w grudniu 1899 roku, miało miejsce niezbyt miłe wydarzenie. Wkrótce po nominacji na probostwo w Liskowie, ks. W. Bliziński jako urzędujący jeszcze sekretarz konsystorza, siedząc przy biurku usłyszał dobiegający hałas sprzed pokoju. Najlepszym komentarzem do opisywanej sytuacji mogą być słowa kapłana: Zajrzałem i widzę trzech gospodarzy szukających wejścia. Zapytuję, a skąd to moi gospodarze jesteście? - A z Liskowa, wedle nowego proboszcza. Bo słyszelim, że starego nam zabierają, a przychodzi jakiś młody i to ponoć miastowy, nieobyty z wiejskim narodem. Patrzyłby się nam bardzo zaszły w lata, bo to i naród zbisurmaniony. A dobrze, to wam ułatwię widzenie z biskupem, poproście, bo wiem, że i ten naznaczony młodzik niechętnie tam chce jechać. Wydarzenie to z pewnością nie było zachęcające dla przyszłego proboszcza liskowskiego. Nie chcieli parafianie proboszcza, nie chciał proboszcz parafian. „ MUZEUM OKRĘGOWE ZIEMI KALISKIEJ SŁAWOMIR KĘSZKA

Jak działać skoro jest tak źle? „Na efektywność działalności ks. W. Blizińskiego składały się cztery elementy: po pierwsze umiejętne postawienie sobie atrakcyjnego celu, wykraczającego poza krąg wąsko rozumianych spraw osobistych. Po drugie konsekwencja w działaniu, zarówno w sprzyjających warunkach jak i przy przeciwnościach. Po trzecie umiejętność współdziałania, wychowywania współpracowników, a także wychowanie godnych następców, którzy kontynuowaliby dalszą pracę. Po czwarte realność działania, nie według „Pobożnych Życzeń”, lecz zgodnie z realnymi potrzebami społecznymi i zgodnie z istniejącymi warunkami.” J. Zawadzki, Lisków wzorowa wieś polska, Przegląd Katolicki 1935, nr 36, s. 587.

Tak, tak, ale co konkretnie można zrobić???

Trudne dobrego początki… „Zaczął od sklepu spożywczego, w który oczywiście nikt nie wierzył. I rzeczywiście – sklep zaczął przynosić straty. Ale w międzyczasie zdołał przekonać do swojej idei parafian i sami chłopi złożyli się, żeby te straty pokryć. Sklep potem kwitł. „ Stefan Bratkowski przekonywanie do wspólnego działania dobro wspólne ponad własne przykład odgórny – własna postawa

Piękna teoria, a jakieś fakty? spółka rolniczo – handlowa „Gospodarz” i sklep spółdzielczy (ok. 1902) towarzystwo wzajemnych ubezpieczeń społecznych od ognia kasa drobnego kredytu (1904) wykorzystanie względnej liberalizacji po 1905: - warsztaty tkackie (1905) -kółko rolnicze (1906) -warsztaty zabawkarskie (1909) -szkoła rolnicza (1911)

5. przed 1914: -mleczarnia (spółdzielnia mleczarska 1911) -piekarnia -łaźnia 6. do 1932 wszystkie budynki murowane 7. wieś została zelektryfikowana Andrzej Szwarc W 1937 wystawa „Praca i kultura wsi”, 100000 odwiedzających, tytuł „wzorcowej wsi”

NAUKA IDEA: „Postanowienie rozbudzenia w każdym dziecku, w każdym młodzieńcu chęci do nauki „ W.Bliziński DZIAŁANIE: komplety – pełna konspiracja (1902) tajne szkółki tematyczne na terenie parafii (1905) „Rozmowy, proste nauki, poparte autorytetem księdza, i nieustępliwe i konsekwentne pilnowanie wykonywania nawet drobiazgów „

W. Bliziński FINANSE IDEA: „Gromada to wielka siła” DZIAŁANIE: kasy oszczędności – wzajemne pożyczki (1904) promowanie oszczędzania utworzenie Banku Ludowego na bazie kas (1921)

PRZED…

PO…

- A dziś? + problemy demograficzne zachowana infrastruktura brak lidera „życie przeszłością” fundusze + zachowana infrastruktura „dobre wzorce” rozpoznawalność możliwość pozyskania funduszy silna oświata

A skąd były fundusze???

„Moim zdaniem trzy elementy złożyły się na pokrycie zapotrzebowań tego wielkiego dzieła. Po pierwsze „serce w kieszeni” ks. Prałata Blizińskiego. Po drugie pomoc instytucji państwowych i samorządowych. Po trzecie ofiarność miejscowego ludu, podbitego pracą niezwykłego kapłana dla wsi i jego mieszkańców. „ ks. Henryk Weryński 1935

Źródła finansowania środki gminne darowizny polonijne nagrody w konkursach wiejskich składki mieszkańców dofinansowanie z budżetu rządowego organizacje pozarządowe

Darowizny polonijne?????? A niby jak oni się dowiedzieli o Liskowie?

wystawy promujące Lisków udział w konkursach wydawanie gazetki „Liskowianin” oraz kolportaż zagraniczny osobiste , nieformalne kontakty

Sprzymierzeńcy adwokat Jan Radwan – lokalny inteligent ziemianin Wojciech Wyganowski, właściciel majątku Złotniki k. Kalisza ,znawca tematyki rolnej, podczas I wojny realizował akcję rekultywacji nieużytków powstałych w wyniku działań zbrojnych wsparcie finansowe i organizacyjne także od Centralnego Towarzystwa Rolniczego Warszawskie Ziemiańskie Towarzystwo Mleczarskie Warszawski Związek Stowarzyszenia Spożywców (Bliziński członkiem jego Rady Nadzorczej)

Nie wszyscy tacy przychylni… koledzy - księża traktowali go z dystansem nazywano go kpiąco „agricola cum potestate missam celebrandi” – rolnik z prawem odprawiania Mszy trudności na każdym kroku ze strony władz carskich, kłopoty z pozwoleniami, przedłużanie procedur

Teraz mamy kryzys, każdy musi martwić się o siebie, czy Lisków to dobry pomysł na taki trudny czas?

Jeden kryzys Lisków już przetrwał! wielki kryzys ekonomiczny 1929 - 1933 = wielka próba dla Liskowa instytucje Liskowa bez większych zachwiań pokonały trudny czas kontrola popytu i podaży wysoki poziom oszczędności jakość pracy, jakość produktów

Czy to wszystko to CUD??? A może raczej … EKONOMIA SPOŁECZNA

Urynkowienie kwestii społecznych i uspołecznienie kwestii rynkowych Ekonomia społeczna Urynkowienie kwestii społecznych i uspołecznienie kwestii rynkowych (według Jakuba Wygnańskiego, „Więź” 2008)

Ekonomia społeczna jako zbiór metod specyficznego uczestnictwa w rynku (J. Wygański, „Więź” 2008) tak, by - w ramach mechanizmów rynkowych – realizować określone wartości i preferencje społeczne by wykorzystując mechanizmy rynkowe realizować takie działania, które poprowadzą do zwiększania się poziomu solidarności i współpracy np. zasada wzajemności i zaufania jako „rodzaj relacji między uczestnikami rynku” pozwala na obniżenie kosztów transakcji – przewaga konkurencyjna uczestników rynku nad anonimowym, czystorynkowym mechanizmem koszty ubezpieczeń wzajemnych niże od kosztów ubezpieczeń komercyjnych

nastawienie: raczej aktywność niż roszczeniowość Ekonomia społeczna jako specyficzne podejście (osób i instytucji) do problemów (J. Wygański, Więź 2008) nastawienie: raczej aktywność niż roszczeniowość sposób rozwiązywania: raczej zbiorowo niż indywidualnie stawiane cele: raczej dobro wspólne (dobro innych) niż wąskie interesy grupowe podstawa działań: raczej solidarność i współpraca niż partykularyzm i konkurencja