Skąd bierzemy wiedzę? Budowanie zaplecza merytorycznego dla organizacji strażniczych od 2007 roku (partnerstwo z Fundacją im. Stefana Batorego) Prasówki – śledzenie działalności wybranych organizacji Szkolenia: Szkoła Inicjatyw Strażniczych Monitoringi lokalne Kurs „Na straży” Cykl edukacyjny o zdobywaniu zwolenników Spotkania lokalne Seminaria w Polsce i międzynarodowe watchdogportal.pl Baza watchdogi.samiswoje.pl

Definicja organizacji strażniczych organizacje pozarządowe, których celem jest obywatelska kontrola działań władz publicznych (np. organizacje zajmujące się prawami człowieka, ekologią) lub obywatelska kontrola etyki działań wielkiego biznesu. Podobne funkcje pełnią często organizacje reprezentujące mniejszości, poszczególne grupy zawodowe czy konsumenckie, choć z reguły nie jest to ich jedyne ani główne zadanie. Większość organizacji typu watch-dog dąży do systemowych zmian w funkcjonowaniu instytucji państwa. Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Słowa klucze? Czy chodzi jedynie o kontrolę?... większość organizacji typu watchdog dąży do systemowych zmian w funkcjonowaniu instytucji państwa. Czy w projekcie strażniczym musi paść słowo „monitoring”? Rzecznictwo a strategia działań w interesie publicznym? Rola wzorca – prawo, międzynarodowe miękkie dokumenty, wypracowane w szerokiej koalicji rekomendacje.

Rzecznictwo/Strategia – metody polityczne koalicje na rzecz…. spotkania z posłami, ministrami senatorami/ spotkania radnymi, wójtami, burmistrzami, prezydentami pisanie opinii prawnych organizowanie międzyśrodowiskowych spotkań korzystanie z różnych instytucji międzynarodowych/„ciał dialogu”

Rzecznictwo/Strategia – metody publiczne listy otwarte namawianie autorytetów do zabrania głosu petycje demonstracje/blokady/pikiety wprowadzanie tematu do debaty publicznej - praca z mediami organizowanie się w Internecie - grywalizacja, filmy, memy, dzielenie się treściami

Rzecznictwo/Strategia – metody prawne skargi i wnioski w trybie kodeksu postępowania administracyjnego „precedensowe” sprawy sądowe – własne przypadki, – przyłączanie się organizacji społecznej do spraw, – pisanie opinii przyjaciela sądu (amicus curiae)

Rzecznictwo/Strategia – edukacja Pomocniczo, w odpowiedzi na zidentyfikowane problemy: Szkolenia dla funkcjonariuszy państwa stykających się z problemem Podręczniki dla funkcjonariuszy państwa stykających się z problemem

Rola społeczna watchdogów i rzeczników Decydent/ decydentka Interwencje eksperci Stały monitoring hamowanie naciskanie alarmowanie przypominanie

Konieczne zasoby do działań strażniczych/rzeczniczych czas – zmiana trwa kompetentne kadry – ludzie długo się uczą cierpliwość, gromadzenie danych, dokumentowanie (dobre serwery, sprzęt do dokumentowania, wykorzystanie nowych technologii) kreatywność – stałe poszukiwanie nowych sposobów oddziaływania

Etyka watchdoga obiektywizm rzetelność niezależność działanie na rzecz dobra wspólnego – refleksja, nieszkodzenie, świadomość potrzeby standardu jawność działania, korzystanie z legalnych metod

Różnorodność środowiska watchdogowego blogerzy/lokalni aktywiści – pojedyncze osoby – zazwyczaj nagłaśniają poprzez własne medium – często stosują środki prawne lokalne organizacje aktywistyczne – robią wiele rzeczy na rzecz społeczności lokalnej – próbowały różnych form dialogu – umiejętności strażnicze chcą dołożyć do metod działania i je wykorzystywać miejskie organizacje częściowo z płatnym personelem – strażnictwo postawiły wysoko w liście priorytetów – angażują się także w inne działania lokalne centralne organizacje z płatnym personelem - najczęściej zajmują się konkretnymi prawami i mają najwęższy zakres działalności

Lekcje z dotychczasowej działalności Dużo zrealizowanych projektów nie oznacza, że zmierzały one do strażniczych i rzeczniczych celów. Nawet trzymanie się jednego tematu nie oznacza, że jest to faktyczna konsekwencja w dążeniu do systemowej zmiany. Istnieją wyspecjalizowane organizacje, które nie dbają o niezależność i stosują jedną metodę wprowadzania zmiany – szkolenia dla urzędników. Środowisko jest małe, więc warto ufać nowym organizacjom – ważne na ile są w stanie pokazać problem i na ile to, co chcą robić wpisuje się w ogólną misję organizacji.

Katarzyna Batko-Tołuć dyrektorka programowa Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska