Współpraca cywilno-wojskowa BP – Ćw9 Mgr Ewa Wolska-Liśkiewicz

Definicja bezpieczeństwa narodowego: naczelna misja narodowa społeczeństwa i państwa, polegająca na ochronie i obronie wartości i interesów narodowych przed istniejącym i potencjalnym zagrożeniem i zapewnienie zewnętrznych i wewnętrznych warunków do swobodnego rozwoju i sprostania wyzwaniom, jakie niesie dla narodu zmienność, nieprzewidywalność i postęp cywilizacyjny

Elementy bezpieczeństwa narodowego: prawne podstawy bezpieczeństwa polityka i strategia BN cywilna i wojskowa organizacja ochrony i obrony narodowej infrastruktura bezpieczeństwa edukacja dla bezpieczeństwa sojusze i współpraca międzynarodowa w zakresie bezpieczeństwa

DEFINICJA OBRONA NARODOWA stanowi sumę wszystkich wojskowych (obrona militarna) i cywilnych (obrona cywilna - niemilitarna) zabezpieczeń służących zapewnieniu bezpieczeństwa państwa i społeczeństwa wobec zagrożeń godzących w bezpieczeństwa narodowe

NARZĘDZIA WSPÓŁCZESNEJ OBRONY NARODOWEJ: struktury organizacyjne: organy władzy; służba zagraniczna; siły zbrojne; służby wywiadu; policja; Straż Graniczna; Państwowa Straż Pożarna; placówki naukowe-badawcze; obiekty i ośrodki kultury; służby inspekcyjne; NGOs. narzędzia niematerialne: morale narodowe; strategie polityki państwa; prawo państwowe; nauka; edukacja.

Podział na czas „P” i czas „W” a współczesność Katastrofa w Czarnobylu (1986) Powódź w Polsce (1997) Huragan Katrina (2005) zagrożenia, jakie niosą dla współczesnych społeczeństw katastrofy i awarie techniczne, klęski żywiołowe oraz skażenie środowiska są równe skutkom wojny

Gen. W. Sikorski 1934 r. Koncepcja „nowoczesnej obrony kraju": system obrony narodowej składa się z podsystemu: kierowania obroną narodową (organy władzy); podsystemu wojskowego; podsystemu cywilnego.

N. Machiavelli - fundamentem każdego państwa jest dobra armia, a tam, gdzie jej brak, trudno o dobre prawa i w ogóle o powstanie czegoś dobrego Słabość zachęca, słabość prowokuje „vivere militare est" (Życie jest walką) Karl Popper (1902-1994): „Ludzkie społeczeństwo bez konfliktów jest niemożliwe”. Rola wojska

Dlaczego wojsko? „Mądry człowiek liczy się z najgorszym i doświadcza najlepszego” J. Piłsudski – „Zwycięstwo w ¾ zależy od morale wojska i społeczeństwa, w ¼ od poziomu technicznego”

Konstytucja z 3.05.1791 r.: ,„Naród winien jest sobie samemu obronę od napaści i dla przestrzegania całości swojej. Wszyscy przeto obywatele są obrońcami całości swobód narodowych. Wojsko nic innego nie jest, tylko wyciągnięta siła obronna i porządna z ogólnej siły narodu. Naród winien wojsku swemu nagrodę i poważanie za to, iż się poświęca jedynie dla jego obrony. Wojsko winno narodowi strzeżenie granic i spokojności powszechnej, słowem winno być jego najsilniejszą tarczą. Aby przeznaczenia tego dopełniło niemylnie, powinno zostać ciągle pod posłuszeństwem władzy wykonawczej, stosownie do opisów prawa, powinno wykonać przysięgę na wierność narodowi i królowi i na obronę konstytucji narodowej. Użyte być więc wojsko narodowe może na ogólną kraju obronę, na strzeżenie fortec i granic lub na pomoc prawu, gdyby kto egzekucji jego nie był posłusznym".

Przyczyny dominującej roli sił militarnych w państwie i polityce – dynamika świata Nadrzędność interesów narodowych, racji stanu nad normami moralnymi i prawnymi - bez oparcia w siłach militarnych nie ma racji bytu Ruch, zmienność w środowisku międzynarodowym: Si vis pacem para bellum („Jeśli chcesz pokoju, szykuj się na wojnę”) clausula rebus sic stantibus łac. - umowa obowiązuje tylko dopóty, dopóki stosunki istniejące przy jej zawarciu nie ulegną zasadniczej zmianie; Siła militarna jako gwarancja pokoju!!!

Słabość natury ludzkiej dwoistość, niedoskonałość, „pęknięcie natury człowieka” N. Machiavelli: „ludzie są z natury raczej źli, to dobre instytucje czynią ich dobrymi. Tymi instytucjami są religia, własne siły zbrojne i ustawy"

CECHY ORGANIZACJI WOJSKOWEJ PAŃSTWA: dysponowanie środkami walki zbrojnej i zdolnością jej prowadzenia, zorganizowanie w struktury pododdziałów, oddziałów, związków taktycznych i operacyjnych, hierarchia stanowisk i stopni wojskowych, mobilność wojska, scentralizowane dowodzenie, morale wojskowe, bezinteresowność poświęcenia żołnierskiego dla ojczyzny

J. Piłsudski: „Jeżeli porównamy wszystkie fachy i wszystkie zajęcia, które ludzie wykonują (…) to jest jedna prawda, która żołnierza najwyżej stawia (…) że żołnierz jest tą istotą, która musi żyć i umierać nie dla siebie, a dla innych. (...) Żołnierz walczy i żyje dla wszystkich, podczas gdy wszyscy inni walczą o swoje jedynie interesy. Jest coś, co duszę żołnierską, gdy jest prawdziwa, podnosi, coś, co go czyni piękniejszym wewnętrznie od innych, co łączy wszystkich żołnierzy w jedno - to jest symbol i emblemat narodowy". Prawda czy fałsz?

Cechy c.d.: dyscyplina i porządek wojskowy, infrastruktura wojskowa, sztuka wojenna, jednolite umundurowanie własny system szkolenia wojskowego: zawodowego i powszechnego, stała gotowość bojowa w czasie pokoju oraz zdolność mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinięcia w okresie kryzysu i wojny.

Współpraca cywilno-wojskowa HNS Współpraca cywilno-wojskowa

WSPÓŁPRACA CYWILNO-WOJSKOWA: Wymiar krajowy Organy terenowej administracji wojskowej zajmują się krajowym wymiarem współpracy wojskowo – cywilnej. Należą do nich: Okręgi Wojskowe, WSzW WKU Wymiar zagraniczny Dotyczy kontaktów jednostek Wojska Polskiego realizujących zadania ekspedycyjne z miejscową ludnością i jej rządowymi przedstawicielstwami.

Wsparcie władz i społeczeństwa w sytuacjach szczególnych zagrożeń i potrzeb Współcześnie zakres przygotowania i wykorzystania armii do niesienia pomocy władzy i społeczeństwu znacznie się rozszerzył Powody: dyspozycyjność, zdyscyplinowanie, mobilność, przestrzenna lokalizacja, stała gotowość bojowa, zdolności mobilizacyjne oraz niemalże całego sprzętu wojskowego, także do działań nieorężnych, jakimi są: niesienie pomocy władzy i społeczeństwu w sytuacjach zagrożeń niemilitarnych, z klęskami żywiołowymi, awariami i katastrofami technicznymi na czele, a także w sytuacjach szczególnych potrzeb w rodzaju organizacji masowych zgromadzeń ludności, wzmocnienia czy uszczelnienia granicy państwowej, zwalczania terroryzmu itp.; rosnąca skala zagrożeń niemilitarnych niewydolność organizacyjna i wykonawcza w sytuacjach szczególnych zagrożeń stałych służb cywilnych: policji, straży pożarnych, straży granicznej, pogotowia ratunkowego, służb komunalnych itd. do sprostania nagłemu wzrostowi, rzędu kilku do kilku tysięcy razy, potrzeb ratowniczych „rozmycie" tradycyjnych rozgraniczeń między zagrożeniami militarnymi a niemilitarnymi

3. WOJSKOWE WSPARCIE WŁADZ Stan wyjątkowy Stan klęski żywiołowej Zadania reagowania kryzysowego

Akty prawne regulujące użycie pododdziałów i oddziałów SZ w stanie wyjątkowym i klęski żywiołowej: Konstytucja RP z 02.04.1997 r. (art.26 – SZ RP służą ochronie niepodległości i niepodzielności terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności granic) Strategia bezpieczeństwa narodowego RP z 2007 r. (punkt 58. - Nadrzędnym celem działań państwa w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego jest utrzymanie zdolności do reagowania - odpowiednio do zaistniałej sytuacji - w przypadku wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa publicznego oraz bezpieczeństwa powszechnego, związanych z ochroną porządku prawnego, życia i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami oraz skutkami klęsk żywiołowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych).

Ustawa z 17.07.1997 r. o powszechnym obowiązku samoobrony RP Akty prawne regulujące użycie pododdziałów i oddziałów SZ w stanie wyjątkowym i klęski żywiołowej Ustawa z 17.07.1997 r. o powszechnym obowiązku samoobrony RP Ustawa z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej Ustawa z 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym Ustawa z 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom RP Ustawa z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad udziału pododdziałów i oddziałów SZ RP w zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 06 maja 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad udziału pododdziałów i oddziałów SZ RP w czasie stanu wyjątkowego

UŻYCIE SIŁ ZBROJNYCH RP DLA PRZECIWDZIAŁANIA SYTUACJOM KRYZYSOWYM W WARUNKACH OGŁASZANIA STANÓW NADZWYCZAJNYCH: Stan wyjątkowy - mogą być użyte do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeśli dotychczasowe środki zostały wyczerpane Pododdziały i oddziały SZ pod dowództwem przełożonych służbowych wykonują zadania wyznaczone przez Ministra ON w uzgodnieniu z Ministrem właściwym ds. wewnętrznych Uprawnienia policjantów z art. 15-17 ustawy z dnia 06 kwietnia 1990 r. o Policji

UŻYCIE SIŁ ZBROJNYCH RP DLA PRZECIWDZIAŁANIA SYTUACJOM KRYZYSOWYM W WARUNKACH OGŁASZANIA STANÓW NADZWYCZAJNYCH: Stan klęski żywiołowej - minister obrony narodowej może przekazać do dyspozycji wojewody, na którego obszarze działania występuje klęska żywiołowa, wojsko oraz skierować je do zadań związanych z zapobieganiem skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięciem. Pododdziały i oddziały SZ pozostają pod dowództwem przełożonych służbowych i wykonują zadania określone przez wojewodę

Rodzaje zagrożeń kryzysowych w których Siły Zbrojne RP mogą uczestniczyć: Obrona przed terroryzmem. Zwalczanie powodzi i zjawisk lodowych. Akcje odśnieżania. Akcje ratowniczo – gaśnicze i usuwanie skutków pożarów przestrzennych. Likwidacja skutków awarii technicznych z toksycznymi środkami przemysłowymi i wypadków radiacyjnych. Oczyszczanie terenu ze środków wybuchowych i niebezpiecznych. Akcje poszukiwawczo - ratownicze. Działania przeciwepidemiologiczne. Wsparcie lub udział w akcjach humanitarnych. Na mocy Planu użycia oddziałów i pododdziałów SZ RP w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej

Zadania Sił Zbrojnych na wypadek pozamilitarnych sytuacji kryzysowych Przygotowanie i utrzymywanie wydzielonych sił i środków do działania. Wspieranie działań innych podmiotów. Zapewnienie osłony innych jednostek, instytucji, obiektów. Prowadzenie rozpoznania i ciągłego monitorowania sytuacji na terenie kraju.

Operacje militarne inne niż wojna mogą obejmować: zapobieganie konfliktom; kontrolę zbrojeń i działania zapobiegające ich rozprzestrzenianiu; operacje wspierania pokoju; budowanie pokoju; operacje niesienia pomocy humanitarnej; operacje ewakuacji osób niewalczących.

A. Szymonik…., s. 249-250. Współpraca cywilno-wojskowa Co-operation Civil Military CIMIC - użycie narodowych, sojuszniczych lub wielonarodowych SZ w celu wykonania określonych przez cywilne władze zadań na rzecz społeczności cywilnej Pomoc wojskowa podczas operacji humanitarnych Planowanie działań w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń -ochrona lub wsparcie ludności kraju najczęściej na wypadek klęski żywiołowej lub wojny (Civil Emergency Planning – CEP) -cywilna i wojskowa pomoc udzielana przez państwo-gospodarza (HN) w czasie pokoju, kryzysu oraz wojny sojuszniczym siłom zbrojnym i organizacjom, które są rozmieszczone, wykonują zadania lub przemieszczają się przez terytorium HN - wsparcie operacji przez państwo-gospodarza (Hosta Nation Support) HNS A. Szymonik…., s. 249-250.

Wprowadzanie jednostek wojskowych do akcji kryzysowych Sposób podstawowy – przedstawiciel określonego szczebla administracji samorządowej, gdzie nastąpiło zagrożenie, powiadamia ogniwa nadrzędne (do wojewody włącznie), a te poprzez Wojewódzki Sztab Wojskowy powiadamiają dowództwo okręgu wojskowego, które zarządza przystąpienie do akcji określonych jednostek wojskowych (konieczny pisemny wniosek wojewody). Sposób alarmowy – dowódca jednostki wojskowej samodzielnie lub w szczególnych przypadkach, na zapotrzebowanie terenowych władz administracyjnych, wprowadza do akcji wydzielone siły i środki, a następnie składa meldunek o tym fakcie dowództwu okręgu wojsk. Sposób nakazowy – o użyciu Sił Zbrojnych decyduje minister obrony narodowej lub szef Sztabu Generalnego WP, dowódca rodzaju wojsk, dowódcy okręgów wojskowych.

CIMIC Civil Military Co-operation CIMIC to koordynacja i współpraca o charakterze wspierającym misje, prowadzoną pomiędzy dowódcą NATO i ludnością łącznie z władzami krajowymi i lokalnymi, jak również organizacjami i ośrodkami międzynarodowymi, krajowymi i pozarządowymi. CIMIC jest jednym z najważniejszych środków NATO służących rozładowaniu potencjalnych sprzeczności we współpracy cywilno – wojskowej zarówno krajowej jak i zagranicznej. Stanowi płaszczyznę porozumienia pomiędzy dowódcą a ludnością i władzami lokalnymi, organizacjami rządowymi i pozarządowymi, dokonuje szacunków odnośnie do pilnych potrzeb ludności oraz możliwości lokalnych władz, organizacji cywilnych i sił NATO w zakresie ich spełnienia. Szczególne znaczenie CIMIC odgrywa w czasie działania wojska w ramach określonej misji. CIMIC nawiązuje też współpracę z organizacjami międzynarodowymi, rządowymi i pozarządowymi działającymi w rejonie danej misji, aby zwiększyć efektywność wspólnych działań i ewentualnie zmniejszyć napięcia pomiędzy organizacjami oraz organizacjami i wojskiem oraz ewentualną rywalizację.

Cel i funkcje: FUNKCJE: CIMIC jest narzędziem za pomocą którego dowódcy nawiązują i utrzymują formalne stosunki (relacje) z miejscowymi władzami, przedstawicielami partii politycznych, administracji rządowej i samorządowej, społecznościami międzynarodowymi oraz rządowymi i pozarządowymi organizacjami. FUNKCJE: Tworzenie więzi cywilno – wojskowej, czyli ustanowienia, na możliwie najwcześniejszym etapie, relacji z organizacjami i agencjami w rejonie działań niezbędnych dla powodzenia misji; Utworzenie relacji – czyli sposobów komunikowania się, przekazywania sprzętu, przydzielania ludzi itd. Organizacja wsparcia dla środowiska cywilnego, obejmującego wszelkie działania i pomoc ze strony wojska na rzecz władz cywilnych, organizacji i ludności. Może dotyczyć lokalnej wymiany informacji, naprawy i odbudowy ważniejszej infrastruktury, wsparcia służb publicznych, działalności gospodarczej i handlowej, aktywności organizacji pozarządowych.  Wsparcie wojska obejmujące pomoc cywilną polegającą na udostępnieniu infrastruktury oraz cywilnych źródeł zaopatrzenia i usług, zapewnieniu dopływu informacji, bezpieczeństwa i poparcia społecznego.

WSPARCIE PAŃSTWA GOSPODARZA HNS: Wsparcie przez państwo – gospodarza (Host Nation Support - HNS) to cywilna i wojskowa pomoc świadczona w czasie pokoju, w sytuacjach kryzysowych i podczas konfliktów, przez państwo, na którego terytorium przemieszczają się lub są rozmieszczone i działają siły i organizacje NATO. Zakres realizowanych przedsięwzięć regulują zobowiązania wynikające z porozumień w ramach Sojuszu lub z dwustronnych bądź wielostronnych umów zawartych między "państwem - gospodarzem" oraz organizacją NATO i państwami wysyłającymi wojska.

Polski HNS obejmuje: transport kolejowy i samochodowy, prace załadunkowe i wyładunkowe, tworzenie składów i magazynów, obsługę, ewakuację techniczną i remonty pojazdów samochodowych, udostępnienie urządzeń i linii telekomunikacyjnych, usługi socjalno — bytowe, komunalne, prace i usługi kwaterunkowo — komunalne, zaopatrzenie w artykuły codziennego użytku. ale i: informacje, swoboda działania, bezpieczeństwo i poparcie społeczne.

Następne zajęcia KOLOKWIUM Z TEMATYKI: Wiadomości wprowadzające w tematykę i terminologię związaną z bezpieczeństwem państwa. Historyczne znaczenie bezpieczeństwa. Polska w europejskim systemie bezpieczeństwa Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych Terroryzm jako główne zagrożenie bezpieczeństwa państwa w XXI wieku Współczesne konflikty zbrojne. Organizacje pozarządowe w tworzeniu bezpieczeństwa. Zarządzanie kryzysowe. Stany nadzwyczajne. Współpraca cywilno-wojskowa. POWODZENIA!!!