Projekt Krajowej Polityki Miejskiej - cele, założenia i obszary tematyczne Konwent Marszałków Województw Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Brzozowy Departament Polityki Przestrzennej MIiR Nałęczów, 11 września 2014 r.

KRAJOWA POLITYKA MIEJSKA (KPM) - definicja i powiązania KRAJOWA POLITYKA MIEJSKA (KPM) DOKUMENT OKREŚLAJĄCY PLANOWANE DZIAŁANIA ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ DOTYCZĄCE POLITYKI MIEJSKIEJ wyraz terytorialnie ukierunkowanej polityki rozwoju opracowanie KPM wynika ze znowelizowanej ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju uwzględnia cele i kierunki określone w KSRR i KPZK oraz Traktacie Lizbońskim, Karcie Lipskiej i Strategii Europa 2020 potrzeba określenia miejskiego wymiaru polityki Państw członkowskich UE – prace nad Agendą Miejską UE

Krajowa Polityka Miejska - założenia ZAŁOŻENIA I Adresowana jest do wszystkich polskich miast niezależnie od ich wielkości czy położenia II Respektuje samodzielność samorządu terytorialnego III Odnosi się bezpośrednio do horyzontu czasowego 2020 roku IV Wskazuje pożądane przez rząd kierunki rozwoju miast V Koncentruje się na priorytetowych zagadnieniach VI Nawiązuje do strategicznych dokumentów rządowych VII Proponuje i postuluje rozwiązania, narzędzia i instrumenty VIII Tworzy warunki dla integracji i koordynacji różnych polityk, programów rozwoju

Krajowa Polityka Miejska - zobowiązania i zalecenia instytucje rządowe ADRESACI mieszkańcy miast W ODNIESIENIU DO SAMORZĄDÓW KPM STANOWI jednostki samorządu terytorialnego pożądany kierunek rozwoju i działań, zbiór zaleceń, preferowanych działań i przedsięwzięć, jakie powinny podejmować samorządy, płaszczyznę odniesienia dla miast w relacjach: rząd – samorząd; podmioty należące do sfery biznesu, nauki oraz sfery pozarządowej korporacje samorządowe i podmioty reprezentujące obszary funkcjonalne miast W ODNIESIENIU DO RESORTÓW I INNYCH INSTYTYCJI RZĄDOWYCH zobowiązanie do wpisania się w swoich działaniach w wyznaczone w KPM cele i kierunki działań, mechanizm koordynacji wymiaru miejskiego w politykach sektorowych.

Krajowa Polityka Miejska - cele CEL STRATEGICZNY wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównowa-żonego rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców. MIASTO poprawa konkurencyjności i zdolności głównych ośrodków miejskich do kreowania rozwoju, wzrostu i zatrudnienia KONKURENCYJNE wspomaganie rozwoju subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich, przede wszystkim na obszarach problemowych polityki regionalnej poprzez wzmacnianie ich funkcji i przeciwdziałanie upadkowi ekonomicznemu, SILNE odbudowa zdolności do rozwoju poprzez rewitalizację zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i fizycznie obszarów miejskich, SPÓJNE wspieranie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich oraz przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji ZWARTE I ZRÓWNOWAŻONE tworzenie warunków dla skutecznego, efektywnego i partnerskiego zarządzania rozwojem na obszarach miejskich, w tym na obszarach metropolitalnych SPRAWNE

Krajowa Polityka Miejska - wątki tematyczne W Krajowej Polityce Miejskiej proponowane są: Centra wiedzy – zgromadzone w jednym miejscu i udostępniane przez strony internetowe informacje dotyczące danego zagadnienia (np. rewitalizacji), których celem będzie wspieranie podmiotów polityki miejskiej, a zwłaszcza samorządów lokalnych, w przygotowaniu i realizacji działań dotyczących złożonych lub nowych aspektów rozwoju miast. Zmiany przepisów – dotyczące albo zagadnień, które wymagają analizy i w dalszym kroku wprowadzenia ewentualnych zmian w prawie albo konkretnych propozycji zmian przepisów. Działania – wszelkie formy działań instytucji rządowych, zidentyfikowanych jako kluczowe w danym temacie.

ZMIANY PRZEPISÓW DZIAŁANIA CENTRA WIEDZY Krajowa Polityka Miejska - propozycje rozwiązań ZMIANY PRZEPISÓW DZIAŁANIA wszelkie formy działań instytucji rządowych, zidentyfikowanych jako kluczowe w danym temacie CENTRA WIEDZY dotyczące albo zagad-nień, które wymagają analizy i w dalszym kroku wprowadzenia ewentual-nych zmian w prawie albo konkretnych propozycji zmian przepisów zgromadzone w jednym miejscu i udostępniane przez strony internetowe informacje dotyczące danego zagadnienia , których celem będzie wspieranie podmiotów polityki miejskiej, a zwłaszcza JST, w przygotowaniu i realizacji działań dotyczących złożonych lub nowych aspektów rozwoju miast W Krajowej Polityce Miejskiej proponowane są: Centra wiedzy – zgromadzone w jednym miejscu i udostępniane przez strony internetowe informacje dotyczące danego zagadnienia (np. rewitalizacji), których celem będzie wspieranie podmiotów polityki miejskiej, a zwłaszcza samorządów lokalnych, w przygotowaniu i realizacji działań dotyczących złożonych lub nowych aspektów rozwoju miast. Zmiany przepisów – dotyczące albo zagadnień, które wymagają analizy i w dalszym kroku wprowadzenia ewentualnych zmian w prawie albo konkretnych propozycji zmian przepisów. Działania – wszelkie formy działań instytucji rządowych, zidentyfikowanych jako kluczowe w danym temacie.

KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI aktywna rola władz miejskich uchwalanie dobrych jakościowo planów miejscowych ograniczanie chaotycznego rozlewania się zabudowy niwelowanie chaosu wizualnego i poprawa estetyki miast rehabilitacja tkanki mieszkaniowej przeciwdziałanie samowoli budowlanej ZMIANY PRZEPISÓW: 1) Minister właściwy ds. budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa przedstawi propozycję zmian prawnych zmierzających do: zapewnienia spójności treści zawartych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z dokumentami strategicznymi gminy (w tym prognozami demograficznymi w skali całego miejskiego obszaru funkcjonalnego), wieloletnią prognozą finansową i wieloletnim planem inwestycyjnym, wprowadzenia rozwiązań ustanawiających standardy urbanistyczne obowiązujące na terenie całych gmin (z uwzględnieniem zróżnicowania na obszary o różnym charakterze), przy czym jednak nie powinno to umożliwiać gminom „obchodzenia” w ten sposób konieczności oparcia planowania o system planów miejscowych, wprowadzenia obligatoryjnego planowania obszarów rozwojowych, ale także tych, które wymagają przekształceń przestrzennych (w tym dzielnic śródmiejskich oraz zdegradowanych wymagających rewitalizacji), wprowadzenia skutecznych mechanizmów ekonomiczno-prawnych zapewniających realizację infrastruktury równocześnie z zagospodarowywaniem terenu przeznaczonego pod nową zabudowę, wyeliminowania ograniczeń lub niejednoznaczności pod kątem możliwości zawierania określonych treści w planach miejscowych; konieczność planistycznego odniesienia się do złożonych kwestii mogących występować w przestrzeni miejskiej może wymagać szerokiej gamy rozwiązań i mechanizmów – przepisy powinny uwzględnić ten fakt. TREŚĆ ROZDZIAŁU STR. 25-40 kształtowanie przestrzeni miejskich wysokiej jakości (lokalne centra, systemy przestrzeni publicznych, naprawa przestrzeni w obszarach substandardowego zagospodarowania)

Kształtowanie przestrzeni Z m i a n y p r z e p i s ó w D z i a ł a n i a ściślejsze powiązanie procedur planistycznych z inicjowaniem procesów reparcelacji gruntów propozycje rozwiązań umożliwiających efektywne planowanie przestrzenne w mof rozwiązania ułatwiające realizację dużych założeń urbanistycznych przeciwko żywiołowej suburbanizacji dot. warunków wydawanie pozwolenia na odrolnienie gruntów C e n t r a w i e d z y wprowadzenie obowiązku konsultacji społecznych (w aktywnej formie) na etapie przystępowania do prac nad mpzp i sukzp propozycje zmian przeciwdziałających niekontrolowanej suburbanizacji współpraca instytucji rządowych z samorządami dla kształtowania zrównoważonej struktury funkcjonalno-przestrzennej miast umożliwienie samorządom wykorzystywania szerszej palety skutecznych instrumentów egzekwowania ładu przestrzennego oraz estetyki przestrzeni miejskiej upowszechnianie dobrych praktyk, wzorcowych rozwiązań i wskazywanie zalecanych kierunków działań dla kształtowania ładu przestrzennego ZMIANY PRZEPISÓW: 1) Minister właściwy ds. budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa przedstawi propozycję zmian prawnych zmierzających do: zapewnienia spójności treści zawartych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z dokumentami strategicznymi gminy (w tym prognozami demograficznymi w skali całego miejskiego obszaru funkcjonalnego), wieloletnią prognozą finansową i wieloletnim planem inwestycyjnym, wprowadzenia rozwiązań ustanawiających standardy urbanistyczne obowiązujące na terenie całych gmin (z uwzględnieniem zróżnicowania na obszary o różnym charakterze), przy czym jednak nie powinno to umożliwiać gminom „obchodzenia” w ten sposób konieczności oparcia planowania o system planów miejscowych, wprowadzenia obligatoryjnego planowania obszarów rozwojowych, ale także tych, które wymagają przekształceń przestrzennych (w tym dzielnic śródmiejskich oraz zdegradowanych wymagających rewitalizacji), wprowadzenia skutecznych mechanizmów ekonomiczno-prawnych zapewniających realizację infrastruktury równocześnie z zagospodarowywaniem terenu przeznaczonego pod nową zabudowę, wyeliminowania ograniczeń lub niejednoznaczności pod kątem możliwości zawierania określonych treści w planach miejscowych; konieczność planistycznego odniesienia się do złożonych kwestii mogących występować w przestrzeni miejskiej może wymagać szerokiej gamy rozwiązań i mechanizmów – przepisy powinny uwzględnić ten fakt. współpraca z PKP dot. warunków zagospodarowania nieruchomości kolejowych wypracowanie modelu działań dot. przekształcania obszarów rozproszonej zabudowy w obszary o wielofunkcyjnym użytkowaniu terenu uszczelniania systemu egzekwowania prawa w zakresie samowoli budowlanych i wyburzeń zakaz podejmowania działań, przez instytucje rządowe, degradujących estetykę przestrzeni

REWITALIZACJA Narodowy Plan Rewitalizacji rewitalizacja jako proces „szyty na miarę”, prowadzony na obszarach najbardziej zdegradowanych, objętych programami rewitalizacji kompleksowość, komplementarność, interdyscyplinarność, integracja „wewnętrzna” (poszczególne działania pomiędzy sobą) i „zewnętrzna” (z innymi politykami miejskimi, np. transportową) działań włączanie lokalnych społeczność i innych partnerów realizacja idei miasta zwartego działania związane z mieszkalnictwem diagnoza  wizja  dobór działań  określenie źródeł finansowania monitoring i ewaluacja TREŚĆ ROZDZIAŁU STR. 72-88 ZMIANY PRZEPISÓW: 1) Minister właściwy ds. budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa przedstawi propozycję zmian prawnych zmierzających do: zapewnienia spójności treści zawartych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z dokumentami strategicznymi gminy (w tym prognozami demograficznymi w skali całego miejskiego obszaru funkcjonalnego), wieloletnią prognozą finansową i wieloletnim planem inwestycyjnym, wprowadzenia rozwiązań ustanawiających standardy urbanistyczne obowiązujące na terenie całych gmin (z uwzględnieniem zróżnicowania na obszary o różnym charakterze), przy czym jednak nie powinno to umożliwiać gminom „obchodzenia” w ten sposób konieczności oparcia planowania o system planów miejscowych, wprowadzenia obligatoryjnego planowania obszarów rozwojowych, ale także tych, które wymagają przekształceń przestrzennych (w tym dzielnic śródmiejskich oraz zdegradowanych wymagających rewitalizacji), wprowadzenia skutecznych mechanizmów ekonomiczno-prawnych zapewniających realizację infrastruktury równocześnie z zagospodarowywaniem terenu przeznaczonego pod nową zabudowę, wyeliminowania ograniczeń lub niejednoznaczności pod kątem możliwości zawierania określonych treści w planach miejscowych; konieczność planistycznego odniesienia się do złożonych kwestii mogących występować w przestrzeni miejskiej może wymagać szerokiej gamy rozwiązań i mechanizmów – przepisy powinny uwzględnić ten fakt.

Rewitalizacja Z m i a n y p r z e p i s ó w propozycje zmian prawnych dla potrzeb złożonych procesów rewitalizacyjnych ewentualne uregulowanie prawne lokalnego komitetu rewitalizacji ewentualne uregulowanie prawne dla ustanowienia funkcji/roli operatora rewitalizacji D z i a ł a n i a przegląd krajowych źródeł finansowania dla rewitalizacji ewentualne zmiany prawne dla powiązania rewitalizacji i planowania przestrzennego (koordynacja rewitalizacji z planowaniem miejscowym) zwiększenie palety możliwości finansowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych (nowe i istniejące instrumenty finansowe) ewentualne uregulowanie wspierania mechanizmów oddolnych dot. mieszkalnictwa w działaniach rewitalizacyjnych Narodowy Plan Rewitalizacji C e n t r a w i e d z y upowszechnianie wiedzy nt. rewitalizacji analiza barier w działaniach dot. mieszkalnictwa jako elementu rewitalizacji

Narodowy Plan Rewitalizacji TREŚĆ ROZDZIAŁU STR. 88-96 ZMIANY PRZEPISÓW: 1) Minister właściwy ds. budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa przedstawi propozycję zmian prawnych zmierzających do: zapewnienia spójności treści zawartych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z dokumentami strategicznymi gminy (w tym prognozami demograficznymi w skali całego miejskiego obszaru funkcjonalnego), wieloletnią prognozą finansową i wieloletnim planem inwestycyjnym, wprowadzenia rozwiązań ustanawiających standardy urbanistyczne obowiązujące na terenie całych gmin (z uwzględnieniem zróżnicowania na obszary o różnym charakterze), przy czym jednak nie powinno to umożliwiać gminom „obchodzenia” w ten sposób konieczności oparcia planowania o system planów miejscowych, wprowadzenia obligatoryjnego planowania obszarów rozwojowych, ale także tych, które wymagają przekształceń przestrzennych (w tym dzielnic śródmiejskich oraz zdegradowanych wymagających rewitalizacji), wprowadzenia skutecznych mechanizmów ekonomiczno-prawnych zapewniających realizację infrastruktury równocześnie z zagospodarowywaniem terenu przeznaczonego pod nową zabudowę, wyeliminowania ograniczeń lub niejednoznaczności pod kątem możliwości zawierania określonych treści w planach miejscowych; konieczność planistycznego odniesienia się do złożonych kwestii mogących występować w przestrzeni miejskiej może wymagać szerokiej gamy rozwiązań i mechanizmów – przepisy powinny uwzględnić ten fakt.

ZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMI współpraca w miejskich obszarach funkcjonalnych: zasady partnerstwa i wielopoziomowego zarządzania, elastyczne mechanizmy współpracy (nie: przeregulowanie ale niwelowanie barier) zapewnienie spójności działań instytucji rządowych z kierunkami wyznaczonymi przez KPM dokonanie przeglądu i analizy regulacji i stanu faktycznego dot. finansów JST integracja gminnych dokumentów o charakterze strategicznym integrowanie i koordynowanie działań dla większej synergii i efektywności wydatkowania środków publicznych technologie w zarządzaniu miastem „smart city” TREŚĆ ROZDZIAŁU STR. 121-130

Zarządzanie obszarami miejskimi D z i a ł a n i a Z m i a n y p r z e p i s ó w koordynacja wdrażania strategii zintegrowanych z KPM ramy i mechanizmy dla lepszej integracji i współpracy jst przegląd zasad nadzoru właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa przegląd i analiza regulacji i stanu faktycznego dot. finansów jst ramy prawne do prowadzenia dialogu między rządem a miastami program sieciowania miast europejskich URBACT C e n t r a w i e d z y upowszechnianie nowoczesnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych związanych z funkcjonowaniem miast promowanie nowoczesnych, kompleksowych, elastycznie funkcjonalnych rozwiązań z zakresu zintegrowanego zarządzania w obszarach funkcjonalnych miast integracja lokalnych dokumentów sektorowych lub planów, które gminy sporządzają na podstawie różnych ustaw 14

Wdrażanie Krajowej Polityki Miejskiej PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA WDRAŻANIE KPM Jednostki samorządu lokalnego (podstawowy podmiot wdrażający cele KPM) Samorządy województw (tworzą mechanizmy i uczestniczą we współpracy w MOF, uwzględniają wymiar miejski w SRW; sugestia określania regionalnych polityk miejskich) Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego (inicjowanie, programowanie i prowadzenie polityki miejskiej) Pozostałe resorty (adresowanie i dopasowywanie polityk sektorowych do potrzeb miast i ich obszarów funkcjonalnych) + zaangażowani przedstawiciele partnerów społecznych, organizacji pozarządowych i przedsiębiorców PODMIOTY KOORDYNUJĄCE WSPÓŁPRACĘ na poziomie rządowo-samorządowym – Zespół KWRiST ds. Funkcjonalnych Obszarów Metropolitalnych i Miejskich (FOMM KWRiST) na poziomie rządowym – Zespół KKPR ds. wymiaru terytorialnego, ładu przestrzennego i krajowej polityki miejskiej (MF, MG, MŚ, MPiPS, MAiC, MRiRW + ad hoc inne resorty i instytucje rządowe)

Nieformalna dyskusja nad projektem KPM Transparentność i otwartość procesu opracowania projektu KPM Warsztaty tematyczne i konferencje w 2013 r. (Warszawa, Wałbrzych, Katowice, Lublin) Konferencje prezentujące projekt KPM i upowszechniające dyskusję (kwiecień – lipiec 2014) Warszawa, Gdańsk, Wodzisław Śl., Uniejów, Suchy Las, Grudziądz, Nowy Sącz, Wieliczka, Katowice, Bełchatów, Świdnica i in. Spotkania bilateralne i tematyczne z organizacjami (GKUA, SITKOM, FR, eksperci) Dyskusja z resortami i samorządami (Zespół KKPR, UMP, ŚZGiP, ZMP/UMP, FOMM KWRiST, spotkania bilateralne, Zespół ds. Europejskiej i Krajowej Polityki Strukturalnej oraz Zespół ds. Polityki Przestrzennej przy Konwencie Marszałków RP)

I etap II etap III etap IV etap Krajowa Polityka Miejska - harmonogram prac I etap Przygotowanie pierwszego projektu Krajowej Polityki Miejskiej Seminaria, warsztaty, spotkania grup roboczych organizowane przez MIiR Konsultacje projektu Krajowej Polityki Miejskiej wewnątrz MIiR II etap Nieformalna dyskusja nt. projektu Krajowej Polityki Miejskiej w celu zebrania uwag stanowiących materiał do dalszego rozwijania, modyfikowania treści dokumentu III etap Uzgodnienia międzyresortowe drugiego projektu Krajowej Polityki Miejskiej (III kwartał 2014) Równolegle prowadzone konsultacje społeczne IV etap Przedstawienie projektu Krajowej Polityki Miejskiej pod obrady Rady Ministrów (IV kwartał 2014)

Dziękuję za uwagę www.mir.gov.pl/miasta www.mir.gov.pl/rewitalizacja miasta@mir.gov.pl