Analiza trendu Definicja trendu Zarys teorii Dowa Ciąg Fibonacciego Zniesienie Fibonacciego Trendy główne, trendy wtórne Wewnętrzna linia trendu Linie wsparcia, linie oporu Przełamanie linii trendu, Linie wachlarza Podwójny szczyt, podwójne dno

TREND Trend określa kierunek ruchu cen całego rynku bądź jakiegoś papieru w ustalonym przedziale czasu. Identyfikacja trendu ma podstawowe znaczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, które powinny zgodne z kierunkiem ruchu cen (lub indeksów giełdowych). Trend is your friend

Ze względu na kierunek ruchu cen wyróżniamy trend Trendy Ze względu na kierunek ruchu cen wyróżniamy trend zwyżkujący - wyznaczany przez minima cenowe zniżkujący - wyznaczany zawsze przez maksima cenowe horyzontalny (boczny) - wyznaczany przez minima lub maksima cenowe.

SCHEMATYCZNE OZNACZENIE TRENDÓW

Trend horyzontalny (boczny) 1,2,3 – punkty wyznaczające trend W – wyłamanie z trendu

ISTOTNOŚĆ TRENDU Kryteria ważności linii trendu horyzontalnego: liczba potwierdzeń - im większa liczba punktów zwrotnych na linii bądź w jej pobliżu tym większe znaczenie ma linia trendu odległość czasowa między punktami wyznaczającymi linię trendu - im większa tym silniejszy trend regularność testowania linii trendu potwierdzenie trendu przez wolumen

sWIG80 – 21 miesięczny trend spadkowy

Przykład: WBK - trendy kilkuletnie V 2005-VII 2007; VII 2007-VII 2009

Trendy główne Dopóki każda kolejna zwyżka trendu głównego osiąga nowy szczyt a każda zniżka trendu wtórnego zatrzymuje się na wyższym poziomie niż poprzednia zniżka, to mamy do czynienia z głównym trendem zwyżkującym, czyli hossą Dopóki każda kolejna zniżka trendu głównego osiąga nowe dno a każda zwyżka trendu wtórnego zatrzymuje się na poziomie niższym niż poprzednia zwyżka, to mamy do czynienia z głównym trendem zniżkującym, czyli bessą

Trendy główne Dla inwestora o długim horyzoncie czasowym kluczowa jest identyfikacja trendu głównego (może pominąć trendy niższego rzędu) Gracz giełdowy jest zainteresowany identyfikacją trendów wtórnych

Teoria Dowa trzy rodzaje trendów Trendy główne (primary trends) wtórne (secondary trends) podrzędne (minor trends) Trendy główne – od kilkunastu miesięcy do kilkunastu lat, zmieniają ceny co najmniej o 20% Wtórne - od 3 tygodni do kilku miesięcy, „korygują” trend główny, ich przebieg może sygnalizować nadchodzącą zmianę trendu głównego Podrzędne – od kilku godzin do kilku tygodni, nie mają większego znaczenia

BUDOWA ZWYŻKOWEGO TRENDU GŁÓWNEGO ( TRENDY WTÓRNE – CZERWONE)

Trendy wtórne Trendy podrzędne Wtórne trendy zniżkujące korygują hossę Wtórne trendy zwyżkujące korygują bessę Trendy wtórne „zabierają ” od 1/3 do 2/3 poprzedniej zmiany Ruch korekcyjny wynosi często 50% Trend wtórny może (choć bardzo rzadko) znieść całą zwyżkę trenu głównego Czas trwania – standardowo – od 3 tygodni do 3 miesięcy Trendy wtórne są kompozycją trendów podrzędnych (zwykle trzech)

Hossa – bull market Hossa dzieli się na trzy fazy - trzy ruchy zwyżkujące Pierwszy ruch jest zdominowany dużą dozą pesymizmu po okresie bessy, jest reakcją na niedowartościowanie rynku. Zwyżce towarzyszą negatywne informacje okołorynkowe. Większość obserwatorów patrzy z niedowierzaniem na rosnące indeksy. Panuje powszechne przekonanie o nieuchronnym pogłębieniu spadków

Hossa – the bull market Druga zwyżka wiąże się z polepszającym się klimatem biznesowym. Rosną zyski przedsiębiorstw. Zmniejsza się bezrobocie. Zdaniem większości – najgorszy okres został przezwyciężony (ta faza powinna być najbardziej zyskowna dla techników). Trzecią zwyżkę charakteryzuje przesadny optymizm w dyskontowaniu przyszłości. Zwyżce towarzyszą pozytywne informacje okołorynkowe. Informacje o hossie docierają do szerokiej publiczności. Większość inwestorów rozważa tylko zakupy akcji. Firmy emitują nowe serie akcji

Bessa – the bear market Bessa dzieli się także na 3 fazy spadkowe W pierwszej zbywają akcje najbardziej zorientowani, którzy dostrzegli przewartościowanie i brak perspektyw na większe zyski spółek. Drugą fazę charakteryzuje paniczna wyprzedaż akcji, zniżki nabierają tempa. Po kulminacji wyprzedaży następuje korekcyjna zwyżka trendu wtórnego. Trend wtórny może mieć postać trendu bocznego. Trzeciej fazie spadków towarzyszy postępujący pesymizm tych, którzy byli przekonani, że kupili „w dołku” oraz tych, którzy przetrzymali akcje do tej pory. Fazie tej towarzyszą negatywne wiadomości okołorynkowe. Panuje przekonanie, że akcje nie mają żadnej wartości.

Potwierdzenie średnich: przemysłowej i transportowej DJIA, DJTA Sygnał kupna jednej średniej musi być potwierdzony sygnałem płynącym z drugiej Potwierdzenie sygnału przez drugą powinno nastąpić w ciągu 3 miesięcy po wygenerowaniu sygnału przez pierwszą Sygnał kupna to osiągnięcie nowego dna na wyższym poziomie niż poprzednie w głównym trendzie zwyżkowym oraz przekroczenie szczytu osiągniętego w pierwszej zwyżce trendu wtórnego

Obroty potwierdzają trend główny (Volume goes with trend) W czasie hossy wolumen wzrasta wraz ze zwyżką ceny akcji, maleje w czasie zniżki. To samo dotyczy trendów wtórnych W czasie bessy wolumen wzrasta wraz ze spadkiem ceny akcji zaś maleje przy wzrostach

Trend horyzontalny może zastępować trendy wtórne Ceny wahają się w granicach –5% do +5% Następuje tymczasowa równowaga popytu i podaży Im dużej drwa, im mniejsze są wahania, tym ważniejsze jest wybicie z tzw. „bazy” Trend horyzontalny może dotyczyć jednej ze średnich

Ceny zamknięcia Inercja trendu Ważne są tylko ceny zamknięcia, wahania w trakcie dnia mają znaczenie drugorzędne Trend jest kontynuowany, dopóki nie ma sygnału jego zmiany Sygnał zmiany trendu może wystąpić w każdej chwili, dopóki jednak nie następuje należy „uznawać za obowiązujący” istniejący trend

Ciąg Fibonacciego Ciąg Fibonacciego: 1, 1, 2, 3, 5, 8,13, 23,… Rekurencyjnie: ao=1; a1=1; an= an-1 + an-2 Okazuje się że: Uzyskana liczba jest tzw. złotym podziałem

Ciąg Fibonacciego / własności

Liczby „zniesienia Fibonacciego” (Fibonacci retracement) Liczbę 23,6068 % uważa się za najmniejsze zniesienie ostatniej fali wzrostowej przez falę korekcyjną ( cena akcji spada wówczas o 23,6068 % całego wzrostu wynikającego fali wzrostowej) Najczęściej to zniesienie zawarte jest w przedziale (38,1966 %; 61,8034 %)

zniesienie Fibonacciego po fali wzrostowej

zniesienie Fibonacciego po fali spadkowej (korekcyjny wzrost, po spadku) Korekcyjny wzrost po fali spadkowej – na ogół zatrzymuje się w przedziale (38,1966 %; 61,8034 %) całego spadku wynikającego z przebycia fali spadkowej Do linii poziomych na wykresie cenowym oznaczających uzyskane 3 wielkości zniesienia dodaje się także linię odpowiadającą 50% zniesieniu

zniesienie Fibonacciego po fali spadkowej – PKO BP

zniesienie Fibonacciego po fali spadkowej

Strefa alertu Przedział (38,1966 %; 61,8034 %) należy traktować jako strefę odwrócenia trendu korekcyjnego Należy szukać sygnałów potwierdzających możliwe odwrócenie w formacjach cenowych, formacjach świecowych, momentum, volume, innych oscylatorach. Im więcej sygnałów, tym bardziej prawdopodobne odwrócenie trendu

Punkty zwrotne w okolicy linii zniesienia Fibonacciego

Korekta wzrostowa (zaznaczona kanałem) po fali spadkowej

Istotne problemy Identyfikacja trendów oraz ich hierarchii: (głównego, podrzędnych) Rozpoznawanie początku i końca trendu długoterminowego w ich wczesnych stadiach Rozkład zaangażowania kapitałowego w różnych fazach trendu głównego

BUDOWA ZWYŻKOWEGO TRENDU GŁÓWNEGO ( TRENDY WTÓRNE – CZERWONE)

WEWNĘTRZNA LINIA TRENU LINIA WSPARCIA TRENDU STAJE SIĘ LINIĄ OPORU

Przełamanie linii trendu s

Sygnał sprzedaży i wolumen Sygnał sprzedaży zostaje wygenerowany, jeśli kurs przebija w dół linię trendu (o co najmniej 3% w przypadku akcji, lub 2% w przypadku indeksu). Bardzo duży wzrost wolumenu podczas przebicia linii trendu, a potem natychmiastowy powrót kursu do tej linii może oznaczać fałszywy sygnał sprzedaży. Linia trendu wzrostowego może być wyznaczona przez drugie i trzecie minimum (a nie przez pierwsze i drugie). Wolumen powinien potwierdzać trend tzn. w trendzie rosnącym powinien osiągać wyższe wartości, gdy kurs wyznacza nowe maksima.

Linia wsparcia Linia wsparcia jest poziomem ceny przy którym popyt jest dostatecznie duży by wyhamować dalsze spadki. Jeżeli cena zbliża się do linii wsparcia wielu inwestorów jest skłonnych do robienia zakupów zaś maleje liczba chętnych do sprzedaży akcji. W momencie osiągnięcia przez cenę linii wsparcia popyt przewyższa podaż, co zapobiega dalszej deprecjacji ceny

Linia wsparcia

Przełamanie linii wsparcia Linia wsparcia może być przełamana. Spadek poniżej linii wsparcia oznacza wzmożoną chęć posiadaczy akcji do sprzedaży lub brak zachęty do kupna po tej cenie. Oznacza to także gotowość posiadaczy do sprzedaży akcji nawet po mniejszej cenie. To skłania kupujących do opóźnienia zakupów, by transakcji dokonać przy zdecydowanie mniejszej cenie. Jeżeli linia zostanie przełamana, kolejny poziom wsparcia będzie musiał być ustalony na niższym poziomie

Linia oporu Linia oporu to poziom ceny na który wpływ mają głównie sprzedający. Przystępując do sprzedaży na tym poziomie zapobiegają dalszemu wzrostowi ceny. Przy zbliżaniu się ceny do tego poziomu posiadacze akcji mają większą skłonność do sprzedaży zaś kupujący mniejszą ochotę na zakupy przy rosnącej cenie W momencie osiągnięcia poziomu oporu podaż przekracza popyt, co powoduje powrót ceny pod linię oporu

Linia oporu

Przełamanie linii oporu Linia oporu może być przełamana. Wzrost ceny powyżej linii oporu oznacza przewagę „byczych nastrojów”: wzmożoną chęć inwestorów do zakupu akcji nawet po wyższej cenie lub brak gotowości ich posiadaczy do sprzedaży. Sprzedający powstrzymują się z dokonaniem transakcji licząc na wyższą cenę. Jeżeli linia zostanie przełamana, kolejny poziom oporu będzie musiał być ustalony na wyższym poziomie

Przełamanie linii oporu Poziomy oporu znajdują się powyżej aktualnej ceny. Najczęściej handel akcjami odbywa się poniżej lub w okolicy linii oporu. Chwilowe przejście wykresu nad linię nie musi oznaczać jej przełamania. Niektórzy analitycy uznają linię za przełamaną gdy cena zamknie się 12% powyżej poziomu oporu

Przełamanie linii wsparcia Przełamanie linii oporu

Linie wsparcia, linie oporu w trendzie wzrostowym

WBK – linie oporu w trendzie wzrostowym

Linie wsparcia, linie oporu w trendzie spadkowym

Linia oporu, która staje się linią wsparcia

BRE – linie wsparcia i oporu

Przełamanie linii trendu spadkowego

Zastosowanie wachlarza do potwierdzenia końca trendu spadkowego

Przełamanie trendu spadkowego Formacja podwójnego dna

Potwierdzenie końca trendu wzrostowego

Formacja podwójnego szczytu

Formacja podwójnego szczytu