dr Mirosław Antonowicz Perspektywy rozwoju kolejowo-morskich łańcuchów transportowych NaviRail 2018 dr Mirosław Antonowicz Szczecin, 18.10.2018 r.

Przewozy morskie kontenerów Rynek kontenerowy w przewozach morskich po latach systematycznych wzrostów i spadku w 2015 roku powrócił w 2016 na ścieżkę wzrostową, co obserwowane było nie tylko w Polsce, lecz także w bałtyckich portach przeładowujących kontenery. W 2016 roku Polska osiągnęła największy procentowy wzrost r/r przeładunków kontenerów (28,6%) spośród wszystkich państw Unii Europejskiej. Spośród 28 państw UE niewielki spadek w przeładunkach kontenerów w 2016 roku odnotowały jedynie Estonia oraz Norwegia. Porty w Gdańsku, Gdyni jak również Szczecinie-Świnoujściu odnotowały w 2017 roku wzrost przeładunków kontenerów. W efekcie łączne przeładunki kontenerów w polskich portach morskich wyniosły 2,38 mln TEU w 2017 roku, co oznacza wynik lepszy niż rok wcześniej o ponad 352 tys. TEU (+17,34%). Największe wzrosty w 2017 odnotował port w Gdańsku, gdzie przeładunki wzrosły o 21,6%, tj. 281 tys. TEU.

PRZEWOZY PROMOWE KONTENERÓW WG PORTÓW Przewozy morskie kontenerów wg portów w 2016 roku Największa ilość obsłużonych kontenerów w portach morskich: Wykres 2. Wolumen obsługiwanych kontenerów wg portów morskich w 2016r. (tys. TEU). PRZEWOZY PROMOWE KONTENERÓW WG PORTÓW 1. ROTTERDAM 11 675 tys. TEU 2. ANTWERPEN 9 891 3. HAMBURG 8 929 Źródło: Opracowanie własne na podstawie EUROSTAT.

Przewozy kontenerów w Polsce Tabela 1. Przeładunki kontenerów w największych polskich portach morskich w latach 2011 – 2017. (TEU) Port 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Zmiana 2016//2017 Gdańsk 685 643 928 399 1 177 626 1 212 054 1 091 202 1 299 373 1 580 508 + 21,64 % Gdynia 616 441 676 349 729 518 849 123 684 796 642 195 710 698 + 10,67 % Szczecin - Świnoujście 55 098 52 179 62 307 78 439 87 784 90 869 93 579 + 3,0 % RAZEM 1 357 182 1656 927 1 969 451 2 139 616 1 863 782 2 032 437 2 384 785 + 17,34 % ZDOLNOŚCI PRZEŁADUNKOWE MORSKICH TERMINALI KONTENEROWYCH TERMINAL TEU BCT 1 200 000 DCT 3 000 000 GCT 630 000 GTK 100 000 DB PS 120 000 OT Port Gdynia 25 000 OT PŚw d. PHŚ 83 000 Wykres 3. Udział przeładunków kontenerów w największych polskich portach morskich w latach 2016 – 2017r. (TEU) Źródło: opracowanie PKP S.A. na podstawie: Port Monitor, Polskie porty w 2017 roku, luty 2018; ZDOLNOŚCI PRZEŁADUNKOWE LĄDOWYCH TERMINALI KONTENEROWYCH TERMINAL TEU ŁĄCZNIE 3000 000 Źródło: GUS - Transport intermodalny w Polsce w 2017 i opracowanie własne PKP S.A. 4

Przeładunki kontenerów wg terminali morskich Liderem rynkowym pozostaje terminal DCT w Gdańsku, który w 2016 roku przeładował 1,28 mln TEU, zwiększając swoje obroty o 20,58%; DCT Drugim ośrodkiem obsługi kontenerów jest terminal BCT w Gdyni. W 2016 roku zanotował on 10,2% spadek obrotów uzyskując wynik 319 tys. TEU; BCT Blisko dwuprocentowy spadek był udziałem terminala GCT w Gdyni, którego przeładunki oscylowały wokół poziomu 322 tys. TEU; GCT W przypadku terminala GTK w Gdańsku, zanotowano ponad 47% obniżenie obrotów przeładunkowych. GTK *BCT- Bałtycki Terminal Kontenerowy Gdynia, DCT - Deepwater Container Terminal Gdańsk, GCT - Gdynia Container Terminal, GTK - Gdański Terminal Kontenerowy, DB PS - DB Port Szczecin, OT PG - terminal OT Port Gdynia, d.Bałtycki Terminal Drobnicowy Gdynia, OT PŚ - OT Port Świnoujście, d. Port Handlowy Świnoujście. (Spółki należące do Grupy OT Logistics zmieniły nazwy). ** Dane DCT zawierają znaczną liczbę transhipmentów, których dokładnych ilość terminal nie ujawnia. *** W październiku 2015r., po 2-letniej przerwie, wznowiono przeładunku kontenerów w Świnoujściu, w 2014r. przeładunki były tam zerowe. Dane z poszczególnych terminali, różnią się one niekiedy od danych podawanych przez zarządy portów i GUS (zebrał i opracował - MB). Źródło: Namiary na Morze iHandel 5

TERMINAL PROMOWY ŚWINOUJŚCIE Tabela 5 Obroty terminalu promowego w Świnoujściu w latach 2013 – 2017r. (szt.)   2013 2014 2015 2016 2017 Samochody osobowe 200 263 223 787 239 822 259 896 268 817 Samochody ciężarowe 313 953 345 667 388 780 406 318 465 319 Wagony kolejowe 10 392 11 336 10 507 9 145 8 090 Razem 524 608 580 790 639 109 675 359 742 226 Terminal obsługujący obecnie 11 promów przy ponad 70 zawinięciach tygodniowo osiągnął pozycję lidera w stosunku do pozostałych niemieckich i polskich portów promowych w przepływie ładunków do i ze Szwecji. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych http://www.sft.pl/ 6

Promowy przewóz wagonów z/do Polski trend (przewieziona masa) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PKP Cargo S.A.

TERMINAL PROMOWY ŚWINOUJŚCIE Przewozy Ro Ro na bałtyckim rynku – rynek zagraniczny TERMINAL PROMOWY ŚWINOUJŚCIE RYNEK BAŁTYCKI Bałtyk należy do rynków intensywnie eksploatowanych przez przewoźników promowych i ro-ro, ale nie zajmuje czołowej pozycji na mapie Europy; PROMY Dominują połączenia typu ro-pax lub promy ze zwiększoną linią ładunkową a mniejszą liczbą miejsc pasażerskich; POŁĄCZENIA Rynek bałtycki obsługuje około 110 połączeń promowych i ro-ro; W regionie Morza Bałtyckiego połączenia promowe i ro-ro docierają do ponad 70 portów, głównie Szwecji (22), Danii (17) oraz Finlandii (14 z Marienhamn na Wyspach Alandzkich). Tabela 3. Wielkość przewozów promowych na Bałtyku 2014 – 2015r. (szt.) Rynek 2013 2014 2015 Pojazdy osobowe ciężarowe Dania - Szwecja 1 874 824 514 072 1 854 919 508 678 937 261 136 958 Niemcy - Szwecja 436 657 779 477 421 502 607 789 289 783 bd Niemcy - Dania 1 760 621 494 637 1 810 125 439 613 1 922 062 422 587 Dania - Norwegia 722 642 156 810 75 101 161 250 875 867 167 423 Estonia - Finlandia b.d 1 146 139 274 654 1 275 707 303 781 Estonia – Szwecja 71 421 42 347 69 101 39 155 Finlandia – Szwecja 633 713 248 001 644 314 269 001 Finlandia wewnętrz 71 160 2 728 75 574 2 816 Źródło: PKP Cargo 8

Atuty polskich portów w regionie Morza Północnego i Bałtyckiego 1 Jednym z największym atutów polskich portów jest ich lokalizacja (w międzynarodowych korytarzach transportowych Północ – Południe), dzięki której mają one wielką szansę stać się kluczowymi również dla handlu w rozwijających się gospodarkach Europy Środkowo-Wschodniej, krajach Wspólnoty Niepodległych Państw, ale także w regionach Rosji. Bogata oferta terenów dla inwestorów portowych. Cechą charakterystyczną polskich portów jest ich potencjał dalszego rozwoju. Największe porty w Europie są zatłoczone już dziś, a ich rezerwy przestrzenne mocno ograniczone, podczas gdy na polskim wybrzeżu do zagospodarowania pozostały bardzo duże połacie terenu. 2 3 Rosnący poziom przeładunków w portach kontenerowych oraz możliwość obsługi największych statków, czyli w przypadku terminalu kontenerowego DCT w Gdańsku jednostek do 20 000 TEU, umożliwia przekierowanie do Polski strumienia towarów transportowanych drogą morską, aktualnie przeładowywanych w Europie Zachodniej. 4 Dynamiczny wzrost gospodarczy Polski, wzrastające saldo wymiany handlowej w basenie Morza oraz umacniający się trend konteneryzacji mają szansę stać się głównym motorem napędzającym popyt na usługi portowe zarówno w Polsce, jak i całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Polskie porty mają szanse stać się poważną konkurencją dla Hamburga i Rotterdamu w obsłudze ładunków dla Polski oraz innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Warunkiem tego jest nie tylko rozbudowa morskich terminali kontenerowych zwiększająca ich przepustowość, ale także rozwój i modernizacja infrastruktury na lądzie: autostrad, dróg ekspresowych, modernizacja szlaków kolejowych i budowa kolejnych lądowych terminali intermodalnych tzw. zewnętrznych bram portowych. Źródło: PKP Cargo

Nieruchomości PKP S.A. z potencjałem logistycznym zlokalizowane na kolejowych towarowych korytarzach transportowych nieruchomości PKP S.A. wytypowane do realizacji projektów logistycznych Źródło: Lighthouse Gdynia-Karskrona – Newsletter No. 19 – August, 2018

Mapa lokalizacji projektów logistycznych do zrealizowania z udziałem PKP S.A. Lp. Projekty logistyczne Forma współpracy 1 Emilianowo k. Bydgoszczy partner zewnętrzny 2 Gliwice, ul. Portowa partner zewnętrzny (ŚCL) 3 Siemianówka CL Małaszewicze 4 Zduńska Wola, ul. Karsznicka 5 Chełm, ul. Rejowiecka JST 6 Czeremcha, ul. Dubois 7 Konin, ul. Kolejowa 8 Rybnik, ul. Wincentego Kadłubka 9 Dęblin, ul. Towarowa JST/partner zewnętrzny 10 Gliwice, ul. Chorzowska SSE 11 Kalisz, ul. Obozowa w trakcie ustalania 12 Leszno, ul. Wilkowicka 13 Ostrów Mazowiecka, ul. Fabryczna 14 Elbląg, ul. Dojazdowa 15 Żurawica/Medyka, rejon Przemyśla 16 Braniewo, ul. Błotna 17 Gdańsk, ul. Sucharskiego 18 Wrocław, ul. Krakowska 19 Ełk, ul. Towarowa 20 Kraków, ul. Łowińskiego 21 Szczecin, ul. Hryniewieckiego 22 Geniusze PKP CARGO 23 Legnica 24 Suwałki 25 Góra Kalwaria w początkowej fazie 26 Olsztyn 27 Piła

PKP S.A. – potencjał kolejowych nieruchomości a rozwój logistyki PKP S.A. to spółka zarządzająca jednym z największych zasobów nieruchomości w Polsce obejmującym wiele działek o wysokich walorach dla branży transportowo-spedycyjno-logistycznej (TSL). Szczególnie atrakcyjne tereny znajdują się m.in. w Łodzi, Szczecinie, Gliwicach, Kutnie, Zduńskiej Woli, we Wrocławiu oraz w pobliżu kolejowych przejść granicznych na styku torów 1435 mm i 1520 mm. Spółka zmieniła podejście do zarządzania gruntami - zamiast wyprzedawać nieruchomości, skupia się na przedsięwzięciach umożliwiających długoterminowe czerpanie korzyści – m.in. poprzez wynajem gruntów lub ich komercyjne zagospodarowanie. PKP S.A. zamierza pozostawać w projektach deweloperskich, stawiając na zyski w dłuższym okresie, a nie jednorazowo – jak to miało miejsce jeszcze kilka lat temu. 123 lokalizacje na terenie całego kraju PKP S.A. realizuje działania na rzecz rozwoju logistyki, mające przełożyć się na całą polską gospodarkę. Spółka wytypowała ze swoich zasobów ponad w których można rozwinąć usługową infrastrukturę logistyczną o łącznej powierzchni około 1200 ha. W najlepszych lokalizacjach planowana jest budowa centrów logistycznych, multimodalnych terminali przeładunkowych oraz tzw. railportów, czyli punktów koncentracji prac przeładunkowych i innych usług logistycznych.

Dziękuję za uwagę