Obowiązkowe umowy na dostawę produktów rolnych – umowy kontraktacyjne Cezary Madaj rzeczoznawca SITR, Oddział we Wrocławiu

Od kiedy pojawił się obowiązek zawierania umów? Obowiązek zawierania umów zawarty jest w art. 38 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych. Z kolei warunki, które muszą spełniać umowy uregulowane zostały odpowiednio w art. 125 i art. 127, art. 148 ust. 2 oraz art. 168 ust. 4 i 6 Rozporządzenia PEiR (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r.

Na piśmie! Obowiązek zawierania umów na produkty rolne na piśmie istnieje w Polsce od 3 października 2015 r. Od 11 lutego 2017 r. prezes Agencji Rynku Rolnego, a obecnie dyrektor KOWR zyskał kompetencje do nakładania kar pieniężnych za brak umów na piśmie lub ich wadliwość.

Kogo dotyczą umowy? W praktyce umowy na dostawę produktów rolnych powinien zawrzeć każdy pierwszy nabywca, zbywca i pośrednik w obrocie produktów rolnych. Zwolnieni są tylko producenci realizujący dostawy bezpośrednie oraz członkowie spółdzielni produkcyjnych, dostarczający produkty do spółdzielni, której są członkami.

Co musi zawierać umowa? cenę do zapłaty za dostawę, ilość i jakość produktu sprzedawanego, okres obowiązywania umowy, szczegóły dotyczące terminów i procedur płatności, ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych, przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.

Jak powinna wyglądać umowa? Nie ma jednoznacznych wzorów podanych przez KOWR.

POLA KONTRAHENTÓW ZAWIERAJĄCYCH UMOWĘ PRZEDMIOT UMOWY np. pszenica paszowa ILOŚĆ np. 200 CENA - WARTOŚĆ np. 70 zł x 200 kwintali JEDNOSTKA np. kwintal JAKOŚĆ np. wilgotność CENA JEDNOSTKOWA np. 70 zł brutto

§ 7 Zaistnienie siły wyższej Warunki umowy mogą ulec zmianie (za porozumieniem stron i wyłącznie w formie pisemnej) lub umowa może zostać rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym w momencie zaistnienia siły wyższej. Za siłę wyższą uważa się: śmierć beneficjenta; długoterminową niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu; poważną klęskę żywiołową powodującą duże szkody w gospodarstwie rolnym; chorobę epizodyczną lub chorobę roślin dotykającą odpowiednio cały inwentarz żywy lub uprawy należące do beneficjenta lub część tego inwentarza lub upraw; wywłaszczenie całego lub dużej części gospodarstwa rolnego, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu złożenia wniosku.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013. Wykaz produktów, o których mowa w art. 1 ust. 2.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013. Wykaz produktów, o których mowa w art. 1 ust. 2.

Nawet słoma!

Na kim ciąży obowiązek zawarcia pisemnej umowy – na nabywcy czy dostawcy? Obowiązek zawarcia pisemnej umowy dotyczy zarówno nabywcy, jak i dostawcy produktów rolnych. Jednakże kara pieniężna za brak pisemnej umowy zostanie nałożona na NABYWCĘ.

Jakie kary? Brak umowy 10% Wadliwa umowa 3%

Jaki w tym cel? Ma służyć unikaniu nieuczciwych praktyk handlowych, a także poprawie transmisji cen i dostosowaniu podaży do popytu. Ma na celu także poprawę funkcjonowania rynku produktów rolnych w relacjach producent rolny – nabywca.

Czy dotyczy wszystkich? Czy obowiązek zawierania umów dotyczy tylko sprzedaży czasowej? Czy umowy muszą być zawierane również w przypadku jednorazowej sprzedaży? Bez znaczenia jest, czy umowa zawierana jest na dłuższy okres, czy też dotyczy jednorazowego dostarczenia produktów. Obowiązek zawarcia umowy dotyczy każdej transakcji, nawet transakcji jednorazowej.

Kiedy więc zawierać umowę? Za optymalną należy uznać sytuację, gdy rolnik zawiera umowę o dostarczenie produktów rolnych przed rozpoczęciem produkcji, gdyż może ocenić czy jego produkty znajdą nabywcę i za jaką cenę. Niemniej jednak za dopuszczalną w świetle obowiązujących regulacji prawnych można uznać sytuację, gdy umowa zawierana jest tuż przed dostawą. Umowę należy przechowywać przez dwa lata od końca roku kalendarzowego, w którym została zawarta. Umowa powinna zostać zawarta w formie pisemnej, dokumentowej bądź drogą elektroniczną (e-mail, SMS).

Czego spodziewać się w przyszłości? Niewykluczone, że w przyszłości zostaną wydane dalsze przepisy regulacyjne, ograniczające zasadę swobody zawierania umów w sektorze rolnym. Mogą one w szczególności dotyczyć: minimalnego okresu obowiązywania umowy, wyprzedzenia, z jakim umowa musi być zawarta przed pierwszą dostawą.

Dziękuję za uwagę!