Analiza wskaźnikowa bilansu Monika Joanna Tomczyk Magda Ziółkowska

J Definicja BILANSU Bilans jest to zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na dany dzień, nazywany dniem bilansowym (np. na koniec danego roku obrotowego). Przedstawiane w bilansie aktywa są to kontrolowane przez spółkę zasoby. Pasywa natomiast pokazują wszystkie źródła finansowania tych zasobów. Bilans to odpowiednio uporządkowane rzeczowe i finansowe zestawienie składników majątku jednostki gospodarczej (aktywów) ze źródłami ich pochodzenia (pasywami), sporządzane na konkretny dzień. Bilans jest obowiązkowym elementem sprawozdania finansowego. Dokument ten, sporządzany jest „na konkretny dzień” i przedstawia stan majątku firmy i należności (aktywa) oraz źródeł jego finansowania (pasywa). 1 2 3

Jakich informacji dostarcza definicja bilansu? Element sprawozdania finansowego, Zestawienie składników majątkowych (obecny stan i źródła jego finansowania), Sporządzony na dany dzień, Odpowiednio uszeregowany, Określony przez prawo. Informacje Jakich informacji dostarcza definicja bilansu?

Złota reguła bilansowa Zasada polegająca na tym, że całość posiadanych przez przedsiębiorstwo aktywów trwałych powinna być finansowana z kapitałów własnych. Powyższa reguła powinna być stosowana przez przedsiębiorstwa stosujące konserwatywną, bezpieczną politykę finansową.

Z

Złota reguła finansowania Złota reguła finansowania oznacza, że kapitały obce przedsiębiorstwa powinny być w pełni pokryte kapitałami własnymi. Można rozumieć to w ten sposób, że kapitał własny jest większy niż suma zobowiązań, a więc stanowi co najmniej 50 proc. pasywów.

J Nowa budowa bilansu Od 15 marca 2018 r. bilans i rachunek zysków i strat trzeba będzie przekazać do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) wyłącznie elektronicznie. Wyjątkowo jeszcze za 2017 r. będzie można wysłać ich skany. To ogromna zmiana dla 99 proc. podmiotów, które składają swoje sprawozdania finansowe do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Z danych resortu sprawiedliwości wynika, że tyle podmiotów (spółek) robiło to dotychczas na papierze. Tylko 1 proc. korzystał z drogi elektronicznej (obecnie płatnej).

Z Zmiany Rewolucja nastąpi dopiero pod koniec roku, tj. od 1 października. Od tego dnia wejdzie w życie obowiązek: sporządzania sprawozdań finansowych wyłącznie elektronicznie, podpisywania ich kwalifikowanym podpisem lub zaufanym profilem ePUAP (do tego dnia sprawozdania mogą być podpisywane ręcznie, natomiast kwalifikowanym podpisem lub zaufanym profilem ePUAP muszą być podpisywane skany przesyłane do KRS).

Z

Analiza pionowa bilansu J Analiza pionowa bilansu Analiza pionowa bilansu jest badaniem struktury majątku i kapitałów przedsiębiorstwa. Badanie struktury bilansu dostarcza informacji na temat sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Struktura aktywów mówi o sposobie zaangażowania kapitałów przedsiębiorstwa, a struktura pasywów o źródłach ich pochodzenia. Strukturę aktywów bada się na podstawie wskaźników wyposażenia przedsiębiorstwa w określone środki gospodarcze, strukturę pasywów - na podstawie wskaźników wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitały własne i obciążenia obcymi źródłami finansowania. Analiza pionowa - czyli oddzielne badanie struktury aktywów i pasywów. Czytanie sprawozdań finansowych w układzie pionowym polega na ustaleniu i analizowaniu struktury aktywów i pasywów wykazanych w bilansie analitycznym, a także struktury elementów składających się na łączny wynik finansowy przedsiębiorstwa. Jednocześnie porównanie zmian strukturalnych z okresu na okres dostarcza dodatkowych informacji na temat sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa.

J

Analiza pozioma bilansu Analiza pozioma polega na porównywaniu pozycji aktywów i pasywów za dwa lub więcej kolejnych okresów obrachunkowych. Pozwala to ustalić zmiany w kwotach absolutnych zachodzących z okresu na okres w sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. Jest to więc analiza porównawcza danych. Analiza tych zmian, które mogą być również przedstawione w procentach do poprzedniego okresu, ułatwia wnioskowanie na temat prawidłowości funkcjonowania przedsiębiorstwa w przeszłości oraz przewidywanie tendencji jej rozwoju w następnych okresach. W analitycznych zestawieniach finansowych umieszcza się w pierwszej kolumnie dane za okres ubiegły, a w drugiej kolumnie za okres sprawozdawczy. Analiza pozioma określana w ten sposób, wykracza poza zakres analizy wstępnej, która rozumiana jest jako analiza dynamiki i struktury danych. Dotyczy to już analizy ogólnej sytuacji majątkowej i finansowej, a jej przeprowadzenie umożliwia zastosowanie analizy wskaźnikowej.

Z

Rachunek zysków i strat Rachunek zysków i strat (nazywany też rachunkiem wyników) przedstawia wynik działalności przedsiębiorstwa w ciągu konkretnego okresu, np. kwartału, półrocza albo roku. Jego konstrukcja umożliwia prześledzenie sposobu, w jaki spółka wypracowała zysk lub poniosła stratę. Przedstawione są w nim bowiem wszystkie rodzaje przychodów oraz kosztów związanych z ich uzyskaniem. W celu umożliwienia użytkownikom sprawozdania finansowego wygodnej jego analizy, koszty i przychody w rachunku wyników są odpowiednio pogrupowane, aby dawały jak najczytelniejszy obraz zdarzeń, które zaszły w przedsiębiorstwie w ciągu roku. Istnieją dwa podstawowe warianty przygotowania i przedstawienia rachunku zysków i strat: wariant kalkulacyjny oraz wariant porównawczy. Oba warianty przedstawiają inny sposób grupowania przychodów i kosztów oraz tworzone są przy pomocy innych zestawów kont księgowych.

Z Wariant kalkulacyjny

Z Wariant porównawczy

J ANALIZA WSKAŹNIKOWA Analiza wskaźnikowa jest to metoda badań analitycznych polegająca na obliczaniu wskaźników na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych i ich ocenie porównawczej w czasie i przestrzeni.

ISTOTA ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ Za pomocą zestawu wskaźników ocenia się sytuację finansową działalności gospodarczej. W wielu krajach stosuje się pewien zestaw standardowych wskaźników, na podstawie których wnioskuje się o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa w porównaniu np. z sytuacją innych przedsiębiorstw. Dzięki ujednoliceniu treści wskaźniki mogą być wykorzystywane nie tylko do wewnętrznej oceny, ale także przez banki, udziałowców i potencjalnych inwestorów firmy

WSKAŹNIKI Mogą przedstawiać relacje: obrazujące zależności zachodzące pomiędzy pozycjami jednego sprawozdania: bilansu (wskaźniki bilansowe), rachunku zysków i strat (wskaźniki wynikowe); obrazujące zależności zachodzące pomiędzy pozycjami różnych sprawozdań (wskaźniki mieszane).

WSKAŹNIKI BILANSOWE DZIELIMY NA: WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ, WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI, WSKAŹNIKI SPRAWNOŚCI DZIAŁANIA (AKTYWNOŚCI DZIAŁANIA, OBROTOWOŚCI), WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA (WSPOMAGANIA).

J Analiza płynności Dostarcza informacje na temat źródeł gotówki znajdujących się w przedsiębiorstwie przeznaczonej na terminowe regulowanie bieżących zobowiązań. Rozróżnia się trzy stopnie płynności: Pierwszy – kasa, rachunki bankowe; Drugi – należności i krótkoterminowe papiery wartościowe; Trzeci – zapasy.

J PŁYNNOŚĆ FINANSOWA Dlatego ogólny pogląd na płynność finansową przedsiębiorstwa dają trzy wskaźniki: Wskaźnik pokrycia bieżących zobowiązań (bieżącej płynności) – trzeciego stopnia. Wskaźnik szybkości spłaty zobowiązań (szybkiej płynności) – drugiego stopnia. Wskaźnik płynności gotówkowej – pierwszego stopnia.

Wskaźnik płynności bieżącej (current ratio) Z Wskaźnik płynności bieżącej (current ratio) Informuje o zdolności do regulowania zobowiązań w oparciu o aktywa obrotowe; Wielkość wzorcowa powinna mieścić się w przedziale 1,5 - 2,0 (150% - 200%); Niski poziom wskaźnika może oznaczać, że firma ma lub w najbliższej przyszłości będzie mieć kłopoty z terminowym regulowaniem zobowiązań; Wysoki poziom wskaźnika może oznaczać, iż niepotrzebnie przechowuje się zbyt dużo środków finansowych (zamrożony kapitał), które można wykorzystać np. na inwestycje lub utrzymuje się nadmierne zapasy albo posiada trudno ściągalne należności.

Wskaźnik szybkiej płynności (quick ratio) Wskaźnik ukazuje pokrycie zobowiązań krótkoterminowych aktywami o wysokiej płynności; Za wartość wzorcową przyjmuje się 1,0 (oznacza to, że firma jest w stanie pokryć wszystkie swoje zobowiązania bieżące przy pomocy płynnych aktywów finansowych); W praktyce poziom 1,0 jest rzadko spotykany, dlatego za satysfakcjonujący uważa się poziom od 1 do 1,2; Poziom wyższy niż 1,5 może świadczyć o nadpłynność, czyli nieprodukcyjnym akumulowaniu środków pieniężnych lub o nadmiernym kredytowaniu klientów; Poziom wskaźnika poniżej 0,8 informuje zwykle o trudnościach płatniczych firmy, zbyt dużym zaangażowaniu środków jednostki w zapasy, które uchodzą za trudno zbywalne. (może to spowodować kłopoty z pozyskaniem nowych kredytów).

Wskaźnik płynności gotówkowej (cash ratio) Z Wskaźnik płynności gotówkowej (cash ratio) Wskaźnik służy do określania wypłacalności firmy w bardzo krótkim okresie; Do jego konstrukcji wykorzystywane są tylko najbardziej płynne aktywa; Jako optymalną wartość tego wskaźnika przyjmuje się liczbę z przedziału 0,1 – 0,2; Zbyt duża wielkość jest niekorzystna, mimo iż zwiększa natychmiastowe możliwości spłaty bieżących zobowiązań, gdyż tylko środki pieniężne zaangażowane w procesach gospodarczych generują zyski.

J Analiza rentowności Mierzy wielkość zysku, jaki wypracowuje firma w relacji do jej przychodów i zainwestowanego kapitału. Konstrukcja wskaźników rentowności opiera się na relacji kwoty zysku (netto, brutto, operacyjnego) do określonych wielkości generujących wyniki finansowe, np. do przychodów ze sprzedaży ogółem, do przychodów ze sprzedaży towarów, do przychodów z działalności operacyjnej, itp. RENTOWNOŚĆ to miara efektywności działalności jednostki, która może wystąpić jako: zyskowność (osiągnięcie nadwyżki uzyskanych przychodów nad poniesionymi kosztami) lub deficytowość (poniesione koszty przewyższają uzyskane przychody).

RENTOWNOŚĆ MOŻNA ROZPATRYWAĆ W TRZECH UJĘCIACH: wskaźniki rentowności sprzedaży (obrotu), wskaźniki rentowności aktywów (zasobów majątkowych), wskaźniki rentowności kapitałów (opłacalności zaangażowanych kapitałów własnych).

Wskaźnik rentowności netto sprzedaży (zyskowności) J Wskaźnik rentowności netto sprzedaży (zyskowności) Określa, ile groszy zysku netto daje jedna złotówka osiągniętego przychodu ogółem, czyli jak bardzo opłacalna (rentowna) jest działalność jednostki; Im wyższą wartość wykazuje wskaźnik, tym sytuacja jest korzystniejsza, czyli efektywność sprzedaży większa; Przychody ogółem to suma kwot przychodów osiągniętych ze sprzedaży, np. towarów, pozostałych przychodów operacyjnych, przychodów finansowy i zysków nadzwyczajnych.

Wskaźnik rentowności brutto sprzedaży Wskaźnik rentowności brutto sprzedaży określa, ile groszy zysku brutto daje jedna złotówka przychodu ogółem; Nie uwzględnia on obligatoryjnych obciążeń jednostki, takich jak podatek dochodowy.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) J Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) Wskaźnik informuje, jaką stopę zysku przynosi zaangażowanie kapitału w daną firmę, czyli ile zysku przypada na każdą zaangażowaną złotówkę kapitału własnego; Im wartość wskaźnika jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy; Obliczając ROE, liczy się zysk za dany okres do stanu kapitałów własnych na początek danego okresu; Wyższa efektywność kapitału własnego wiąże się z możliwością wypłaty większych dywidend.

Wskaźnik rentowności aktywów (ROA) Z Wskaźnik rentowności aktywów (ROA) Wskaźnik informuje, jaki zysk został wypracowany w danym okresie na bazie majątku firmy, pokazuje efektywności zarządzania jej aktywami; Im wyższy poziom rentowności aktywów, tym lepsza sytuacja finansowa firmy - optymalna wartość to ≈10%; Wskaźnik ten jest istotny m.in. dla instytucji finansowych rozważających udzielenie kredytu i badających możliwości jego spłaty; Bardzo podobny do ROE, różnica polega na tym, że w ROE sprawdzamy jak dobrze potrafi zarabiać każda złotówka należąca do firmy (niezadłużonej), natomiast ROA mierzy jak dobrze potrafi zarabiać każda złotówka zainwestowana w firmę (niezależnie od tego czy jest niezadłużona czy też pochodzi z pożyczki).

Analiza sprawności działania J Analiza sprawności działania Wskaźniki sprawności działania zwane wskaźnikami aktywności, szybkości obrotu, rotacji służą do oceny efektywności wykorzystania zaangażowanych w działalność zasobów majątkowych i kapitałowych. Do oceny sprawności działania służą między innymi następujące wskaźniki rotacji (obrotowości): wskaźnik rotacji (obrotowości, produktywności, wykorzystania) aktywów, wskaźniki rotacji (obrotowości) zapasów w dniach, wskaźnik rotacji (obrotowości) zapasów w razach, wskaźniki rotacji (obrotowości) należności w dniach, wskaźniki rotacji (obrotowości) należności w razach, wskaźnik rotacji (obrotowości) zobowiązań krótkoterminowych w dniach.

Z Analiza zadłużenia Wskaźniki zadłużenia nazywane także wskaźnikami wspomagania lub wskaźnikami zdolności do obsługi zadłużenia określają stopień finansowania przedsiębiorstwa przez kapitały obce. Do oceny zadłużenia jednostki służą między innymi następujące wskaźniki: wskaźnik ogólnego zadłużenia, wskaźnik udziału kapitałów własnych w finansowaniu majątku, wskaźnik pokrycia zobowiązań kapitałami.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia (DR) J Wskaźnik ogólnego zadłużenia (DR) Obrazuje strukturę finansowania majątku firmy; Informuje, jak dużą część aktywów stanowią kapitały obce - zobowiązania; Im mniejszy jest udział długu w całości aktywów, tym bardziej bezpieczna jest sytuacja wierzycieli firmy; Im wskaźnik zadłużenia jest wyższy, tym większe ryzyko, że działalność przenosi się na dawców kapitału obcego; Wartość wskaźnika poniżej 0,57 świadczy nieracjonalny zarządzaniu źródłami finansowania; Wartość wskaźnika powyżej 0,67 świadczy o możliwości utraty zdolności do spłaty długów; Wartość powyżej 1,0 charakteryzuje spółkę o wyjątkowo złej sytuacji finansowej.

WSKAŹNIKI WYPOSAŻENIA PRZEDSIĘBIORSTWA W ŚRODKI GOSPODARCZE Wskaźnik unieruchomienia majątku: Wskaźnik stopnia wyposażenia:

WSKAŹNIK UDZIAŁU ŚRODKÓW TRWAŁYCH W AKTYWACH TRWAŁYCH J WSKAŹNIK UDZIAŁU ŚRODKÓW TRWAŁYCH W AKTYWACH TRWAŁYCH Posługuje się nim, aby ocenić strukturę aktywów trwałych.

OCENA STRUKTURY MAJĄTKU PRODUKCYJNEGO I FINANSOWEGO WSKAŹNIK AKTYWA TRWAŁE AKTYWA OBROTOWE UDZIAŁ PRODUKCYJNY UDZIAŁ FINANSOWY UDZIAŁ PRODUKCYJNY UDZIAŁ FINANSOWY

WADY ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ ZALETY ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ J Pokazuje zmiany w badanym zjawisku, będące wynikiem decyzji gospodarczych podejmowanych w ciągu okresu sprawozdawczego. Jest szybką metodą uzyskiwania wglądu w operacje gospodarcze. Dostarcza informacji o funkcjonowaniu firmy. W połączeniu z analizą otoczenia może służyć przewidywaniu warunków działania. Wymaga wyważonego doboru wskaźników. Powinna być uzupełniona innymi narzędziami analitycznymi. Podstawą analizy wskaźnikowej jest wyłącznie przeszłość firmy.

Ogólne zasady właściwego finansowania majątku

Zadanie 1 Jednostka gospodarcza badając zdolność swojej firmy do generowania zysku ze sprzedaży wykorzysta wskaźnik: sprawności działania. zyskowności majątku. rentowności sprzedaży. rentowności kapitału własnego.

Zadanie 2 Poziom wskaźnika bieżącej płynności ma najkorzystniejszą wartość: 0,90 1,00 1,10 2,00 2,20

Zadanie 3 Wskaźnik szybkiej płynności finansowej informuje o: możliwości spłaty długoterminowych zobowiązań. możliwości spłaty bieżących zobowiązań. poziomie gotówki w kasie. zamrożeniu zapasów. rotacji zapasów.

Zadanie 4

Wzory Wskaźnik płynności gotówkowej (cash ratio) Wskaźnik rentowności kapitału własnego Wskaźnik ogólnego zadłużenia Wskaźnik unieruchomienia majątku

Bibliografia: Sierpińska M. (2015). Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa Waśniewski T. (1989). Metody analizy finansowej w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa Libertowska A. (2010). Analiza finansowa a rodzaj działalności gospodarczej, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, Poznań http://ksiegowosc.infor.pl/rachunkowosc/sprawozdawczosc/773829,2,Bilans-do-KRS-tylko-w-formie-elektronicznej-od-15-marca-2018-r.html http://www.finweb.pl/edukacja/analiza-fundamentalana/21683-zlota-regula-bilansowa https://www.akademiaparp.gov.pl/pigulka-wiedzy/144/zlota-i-srebrna-regula-bilansowa https://mfiles.pl/pl/index.php/Analiza_bilansu_w_uk%C5%82adzie_pionowym https://mfiles.pl/pl/index.php/Analiza_bilansu_w_uk%C5%82adzie_poziomym https://www.findict.pl/academy/rachunkowosc/podstawy_rachunkowosci/rachunek_zyskow_i_strat