Modernizacja oświetlenia w Gminie Wiesława Pabjańczyk Politechnika Łódzka wieslawa.pabjanczyk@p.lodz.pl Michał Klimuk Nova Light Sp. z o.o. info@novalight.pl Opole, 21 listopada 2017 1 1

Nadrzędne cele współczesnego oświetlenia Wspieranie efektywnego wykorzystanie energii w oświetleniu (poprawa efektywności energetycznej, zmniejszenie kosztów utrzymania) Odpowiedzialne zarządzania energią (inteligentne oświetlenie) Zwiększenie niezawodności działania instalacji oświetleniowych (ogólne bezpieczeństwo)

Główne kierunki zmian w oświetleniu 1) Wdrażanie energooszczędnych produktów i systemów oświetleniowych – wsparcie technologii LED i wysoko zaawansowanej elektroniki 2) Zwiększenie funkcjonalności oświetlenia zewnętrznego i wnętrzowego (oświetlenie inteligentne) – poprawa parametrów opraw, głównie w zakresie utrzymania strumienia świetlnego w trakcie eksploatacji, stabilności barwy promieniowania, wydłużenia trwałości znamionowej, zmniejszeniu awaryjności opraw i ich komponentów, itp. 3) Poprawa bezpieczeństwa na drogach i ulicach 4) Dbałość o środowisko naturalne - ekologia i ekoprojektowanie 5) Ograniczenie zjawiska „zaśmiecania światłem” 6) Wdrażanie nowych technologii – LED, OLED 7) Zastosowanie Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) do zasilania oświetlenia (drogowe oświetlenie hybrydowe, skojarzone z siecią drogowe oświetlenie z PV) 8) Iluminacja jako sztuka „malowania” światłem

Eksploatacja i konserwacja Efektywność energetyczna oświetlenia powstaje w procesie: Audyt / projekt Weryfikacja Wykonawstwo Odbiór inwestycji Eksploatacja i konserwacja audyt efektywności energetycznej (rzetelna inwentaryzacja!) projektowanie zgodnie z normami i dobrą praktyką inżynierską projekty i audyty powinny być weryfikowane wykonywanie instalacji zgodnie z projektem (równoważny sprzęt - konieczny projekt zamienny do sprawdzenia warunków oświetleniowych) obowiązek użytkowania i konserwacji instalacji zgodnie z wymogami projektu Normy EN pozwalają na pełną swobodę projektanta do wykorzystywania innowacyjnych technologii - potrzebna wiedza

Inteligentne oświetlenie i bezpieczeństwo pasa drogowego Realizacja założonych scenariuszy świecenia (systemy sterowania przewodowe i bezprzewodowe, czujniki) Wielostopniowa redukcja mocy w porze nocnej z zachowaniem parametrów oświetleniowych wymaganych przez obniżone klasy oświetlenia drogi Sygnalizacja zdarzeń w pasie drogowym (wypadki) do central bezpieczeństwa ruchu Sygnalizacja i rejestracja stanu zanieczyszczenia powietrza Sygnalizacja stanu nawierzchni dróg (gołoledź, śnieg) Wyróżnienie światłem miejsc kolizyjnych (przejścia dla pieszych, skrzyżowania i ronda)

Dlaczego warto modernizować oświetlenie w Gminie? poczucie bezpieczeństwa / lepsza widoczność / oddawanie barw / oszczędność energii 6

Modernizacja oświetlenia to najszybszy, najtańszy i najbardziej efektywny środek do uzyskania oszczędności energetycznych Zużycie energii elektrycznej w oświetleniu można zmniejszyć o co najmniej 50% 7

o efektywności energetycznej Efektywność energetyczna oświetlenia drogowego USTAWA z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej Dz.U.2016 poz. 831 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii Dz.U. 2017 poz.1912 8

Audyt efektywności energetycznej Cz.1 + Cz.2 Cz.1. Ocena stanu technicznego - inwentaryzacja ▪ inwentaryzacja techniczna, ▪ wykonanie pomiarów parametrów obiektów, ▪ wykonanie oszacowań zużycia energii przez obiekt, ▪ ocena błędów wykonanych pomiarów i oszacowań, ▪ uzgodnienie wyników pomiarów i oszacowań analitycznych, ▪ określenie czynników wpływających na zużycie energii i bazowej wielkości zużycia energii ▪ wykaz obowiązujących przepisów, norm, dokumentów i danych źródłowych Cz.1. audytu efektywności energetycznej stanowi punkt wyjścia dla pozostałych elementów audytu 9 9

Audyt efektywności energetycznej Cz.1 + Cz.2 Cz.2. Analiza efektów planowanych do uzyskania lub uzyskanych w wyniku realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej: ▪ wskazanie realizowanego przedsięwzięcia, ▪ opis przyjętych założeń oraz wskazanie źródeł danych zastosowanych do obliczeń ▪ sposób wykonania analizy danych, metod obliczeniowych i zastosowanych modeli matematycznych, ▪ wykaz wykorzystanych programów komputerowych, ▪ określenie podstawowych wskaźników energetycznych, ekonomicznych i ekologicznych 10 10

Wymiana opraw oświetleniowych i źródeł światła Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. (poz. 1912)

Wymiana opraw oświetleniowych i źródeł światła Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. (poz. 1912)

Inteligentne systemy oświetlenia wnętrz i terenów zewnętrznych Inteligentne oświetlenie to dodatkowe procenty oszczędność energii i komfort pracy 13

Możliwe funkcjonalności Sterowanie jedną lampą lub grupą lamp w sposób ciągły 0-100% lub z poziomami redukcji mocy Brak ingerencji w istniejącą infrastrukturę techniczną o dobrym stanie technicznym (kable, słupy, wysięgniki, zabezpieczenia, itp.) Kontrola warunków oświetlenia na drogach Rejestracja i kontrola zużycia energii 14

Możliwe funkcjonalności Oprawy wyposażone w czujniki, pozwalające na rozpoznawanie wybranych zdarzeń (pojazd, przechodzień, wołanie o pomoc, wypadek) - wsparcie dla służb porządkowych Kontrola natężenia ruchu na ulicy, umożliwia dostarczenie informacji do innych systemów sterowania infrastrukturą miejską (sygnalizacja świetlna) Rozpoznawanie samochodów należących do służb miejskich i generowanie użytecznych informacji na tej podstawie 15

Możliwe funkcjonalności Rozpoznawanie stanu nawierzchni jezdni i chodnika (ośnieżenie, oblodzenie, temperatura otoczenia poniżej zera lub zbyt wysoka) umożliwia podejmowanie przez włodarzy miasta określonych działań (odśnieżanie, polewanie wodą, itp.) Kontrola czynności konserwacyjnych i porządkowych w czasie rzeczywistym (czy odśnieżanie miało miejsce, czy polewanie wodą odniosło skutek polegający na obniżeniu temperatury nawierzchni itp.) 16

Inteligentne oświetlenie LED – podsumowanie Energooszczędne i przyjazne dla środowiska Źródło światła o trwałości do 50 000 godzin i generujące do 80% oszczędności energii w stosunku do poziomu zużycia konwencjonalnych źródeł światła Redukcja emisji CO2 Nie zawiera szkodliwych substancji chemicznych Nie emituje niekorzystnego promieniowania IR i UV Dostosowane do naszych bieżących potrzeb oświetleniowych Komfort życia Łatwa konserwacja 17

● zmniejszenie zużycia energii do 80% Efekty ekonomiczne wynikające ze stosowania systemów sterowania inteligentnego oświetleniem ulicznym ● zmniejszenie zużycia energii do 80% ● okres zwrotu nakładów inwestycyjnych 5 - 8 lat w zależności od standardu sprzętu oświetleniowego i rodzaju systemu sterowania ● wydłużenie czasu pracy opraw ● zmniejszenie kosztów serwisowania systemu (zmniejszenie ilości wyjazdów serwisu) ● pełna kontrola czynności serwisowych ● podniesienie bezpieczeństwa pracy całego systemu ● bieżąca rejestracja i monitoring zdarzeń związanych z eksploatacją i w najbliższym obszarze 18

● zwrócenie uwagi na stan techniczny instalacji Przypadki zaobserwowane podczas audytów i realizacji inwestycyjnej – wiedza uchroni przed popełnieniem błędów ● konieczność ustalenia własności instalacji oświetleniowej (słupy, oprawy, rozdzielnice) ● zwrócenie uwagi na stan techniczny instalacji 19

Przypadki zaobserwowane podczas audytów i realizacji inwestycyjnej – wiedza uchroni przed popełnieniem błędów ● występowanie zbyt dużych odległości pomiędzy następującymi po sobie oprawami (puste słupy linii napowietrznej) 20

● nierównomierny odstęp pomiędzy słupami Przypadki zaobserwowane podczas audytów i realizacji inwestycyjnej – wiedza uchroni przed popełnieniem błędów ● nierównomierne rozmieszczanie istniejących słupów względem krawędzi jezdni ● nierównomierny odstęp pomiędzy słupami ● zmieniająca się wysokość słupów względem poziomu jezdni 21

Podsumowanie Wybór sposobu modernizacji instalacji oświetleniowych drogowych i wnętrzowych powinien być poprzedzony audytem, w którym w kilku wariantach należy zaproponować rozwiązanie prowadzące do oszczędności energii elektrycznej Audyty powinny być prowadzone rzetelnie na sprawdzonym sprzęcie oświetleniowym z uwzględnieniem w obliczeniach rzeczywistych parametrów opraw i lamp 22

Podsumowanie Wskaźniki ekologiczne oraz zmniejszenie opłat eksploatacji oświetlenia jest podstawą dla Inwestorów do wyboru wariantu modernizacji. Zastosowanie opraw „inteligentnych” do zarządzania energią z pozycji komputera użytkownika – to kolejna rewolucja w oświetleniu i kolejne poziomy oszczędzania energii i kosztów. Przy instrumentach wsparcia finansowego dla gmin inwestycje modernizacyjne oświetlenia drogowego powinny stać się standardem działań w poszukiwaniu oszczędności energetycznych i finansowych 23

Dziękuję za uwagę Michał Klimuk info24 500 272 008 24