z dziećmi dyslektycznymi Jak pracować w domu z dziećmi dyslektycznymi

DYSLEKSJA ROZWOJOWA – specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Występują one pomimo posiadanej wiedzy, odpowiedniej motywacji do pracy i systematycznych ćwiczeń. DYSLEKSJA UTRZYMUJE SIE PRZEZ CAŁE YCIE. CO TO JEST DYSLEKSJA?

Specjalne potrzeby dziecka Dostosowanie wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych dziecka z dysleksją oznacza zastosowanie przez nauczycieli takich kryteriów egzekwowania wiedzy i umiejętności, które uwzględniają możliwości i ograniczenia oraz mocne strony rozwoju i funkcjonowania dziecka. Specjalne potrzeby dziecka

Praca dziecka w domu jest konieczna niezależnie od tego, czy dziecko uczestniczy w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych, czy też nie. Najlepiej, gdy odbywa się to przy współpracy z nauczycielem, który planuje zadania, koordynuje działania i sprawdza ich wykonanie. Nauczyciel regularnie omawia z uczniem/rodzicem efekty pracy i proponuje kolejne ćwiczenia. Ważną rolę odgrywają rodzice, którzy powinni wspierać dziecko i zachęcać do systematycznej pracy. Aby było to możliwe, konieczne jest nawiązanie bliskiej współpracy nauczycieli z rodzicami. Współpraca z domem

Dysleksja rozwojowa spowodowana jest zaburzeniami rozwoju niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich współdziałania, uwarunkowanymi nieprawidłową strukturą i funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego. Są to zaburzenia głównie funkcji językowych, jak i innych funkcji percepcyjno-motoryczny, a wiec spostrzegania (wzrokowego, słuchowego, dotykowo-kinestetycznego), motoryki, uwagi, pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), lateralizacji (orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni). Przyczyny dysleksji

PROBLEMY DYSLEKTYKÓW Trudności w czytaniu i pisaniu Trudności w nauce języków obcych Matematyka (np. tabliczka mnożenia) Geometria (np. widzenie przestrzenne) Geografia (np. orientacja na mapie) Chemia (np. symbolika) Historia (np. chronologia wydarzeń, daty) Biologia (np. złożone nazewnictwo) Wychowanie fizyczne (np. wolne tempo wykonywania czynności manualnych, nieudolność w grach zręcznościowych) Rysunek (prymitywny, niedokończony, linie grube, mocne i niepewne) PROBLEMY DYSLEKTYKÓW

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat Motoryka duża (obniżona sprawność ruchowa): Słabo biega, skacze Ma trudności z ćwiczeniami równoważnymi, np. stanie na jednej nodze, chodzenie po linie Ma problemy z uczeniem się jazdy na nartach, rowerze, hulajnodze… Motoryka mała (mała sprawność manualna): Trudności w wykonaniu precyzyjnych ruchów związanych z samoobsługą Trudności w wykształceniu prawidłowych nawyków ruchowych podczas pisania i rysowania (niewłaściwie trzyma kredkę, kreśli linie od dołu do góry lub od prawej do lewej strony Koordynacja wzrokowo-ruchowa: Trudności z rzucaniem, chwytaniem piłki Trudności z rysowaniem szlaczków, odtwarzaniem figur geometrycznych złożonych, np. pięciobok SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat Funkcje słuchowo – językowe: Wadliwa wymowa, przekręcanie trudnych słów, np. zamiast szosa – sosa lub szosza Błędy gramatyczne w budowie wypowiedzi Trudności w używaniu wyrazów przedstawiających stosunki przestrzenne (na - pod, przed – za, na zewnątrz – wewnątrz… Trudności w rozróżnianiu głosek podobnych fonetycznie (p-b-d, g-k, s-z…) Mylenie wyrazów podobnych (np. koza-kosa, kod-kot, lis-list…) Trudności w zapamiętywaniu wierszy, piosenek, więcej ni ż jednego polecenia w tym samym czasie Trudności w zapamiętywaniu nazw, rozróżnianiu (np. spódnica – sukienka) Trudności w zapamiętywaniu serii, sekwencji, np. pory roku, dni tygodnia Lateralizacja: Brak ustalenia ręki dominującej SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat Funkcje wzrokowe: Trudności z wyróżnianiem elementów z całości (np. szczegóły na obrazku, mozaiki…) Trudności w odróżniania kształtów liter (np. l-ł-t, m-n-w…), figur (pięciobok-sześciobok) Organizacja w schemacie ciała, przestrzeni Trudności z wskazywaniem, nazywaniem części ciała Trudności w określaniu kierunku, np. w prawo, przed siebie… Orientacja w czasie: Trudności w określaniu pory dnia, pory roku… Czytanie: Czyta wolno Często przekręca wyrazy Nie rozumie czytanego tekstu SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat Pisanie: Pisze litery i cyfry zwierciadlane Często pisze od strony prawej do lewej Współdziałanie większej ilości symptomów u dziecka pozwala z większą pewnością przypuszczać, że dziecko na problem ryzyka dysleksji. SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI wiek 6-7 lat

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III Motoryka duża (mała sprawność ruchowa ciała): Trudności w opanowaniu jazdy na hulajnodze Niechęć do zabaw ruchowych i lekcji wychowania fizycznego Motoryka mała (obniżona sprawność rąk): Dziecko nie opanowało w pełni czynności samoobsługowych; w tym posługiwanie się nożem, widelcem Koordynacja wzrokowo-ruchowa: Trudności z rzucaniem do celu i chwytaniem Niechęć do rysowania i pisania, rysunki mało ciekawe, niestaranne pismo Zbyt duży nacisk ręki podczas pisania, rysowania (boli ręka) Trudności w rysowaniu szlaczków, odwzorowywaniu wzorów, np. z figur geometrycznych Lateralizacja: Brak ustalenia ręki dominującej SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III Funkcje wzrokowe: Trudności z wyróżnianiem elementów z całości (np. szczegóły na obrazku, mozaiki…) Trudności w odróżniania kształtów liter (np. l-ł-t, m-n-w…), figur (pięciobok- sześciobok) Funkcje słuchowo-językowe: Nieprawidłowa wymowa Częste przekręcanie złożonych wyrazów, np. lokomotywa Nieprawidłowa budowa zdań pod względem gramatycznym Nieprawidłowe stosowanie określeń: na-pod, przed –za, wewnątrz-na zewnątrz… Trudności dotyczące zapamiętywania Trudności w zapamiętywaniu serii, sekwencji, np. pory roku, dni tygodnia, wczoraj-dziś-jutro… Trudności w szybkim wymienianiu nazw, np. znanych zwierząt Wolne tempo nazywania szeregu prostych obrazów Trudności z nazywaniem i zapamiętywaniem liter, cyfr Trudności w opanowaniu tabliczki mnożenia SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III Organizacja w schemacie ciała, przestrzeni Trudności z wskazywaniem, nazywaniem prawej i lewej strony ciała Trudności w określaniu kierunku, np. droga w prawo, drzwi na lewo… Pismo zwierciadlane, pisanie od prawej do lewej Orientacja w czasie: Trudności w opanowaniu pory dnia, czasu na zegarze… Czytanie (nasilające się trudności z czytaniem): Bardzo wolno czyta prymitywną techniką Czyta szybko, lecz popełnia przy tym bardzo dużo błędów Niewłaściwie, słabo rozumie czytany tekst SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III

SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III Pisanie w aspekcie rozwoju wzrokowego: Trudności w opanowaniu poprawnej pisowni Trudności w zapamiętywaniu rzadziej występujących liter, np. F, H, Ł, G Trudności w odróżniania kształtów liter (np. l-ł-t, m-n-w…), figur (pięciobok-sześciobok) Mylenie liter takich samych, ale inaczej ułożonych na płaszczyźnie: p-d-b- g Popełnianie błędów podczas przepisywania tekstu Pisanie w aspekcie rozwoju słuchowego: Trudności w zapisywaniu zmiękczeń, np. i-j, ę-en, ń-ni… Mylenie liter odpowiadających głoskom podobnym fonetycznie, np. s-z, w-f, t-d, k-g Nagminne opuszczanie, dodawanie, przestawianie, podwajanie liter, sylab, wyrazów Trudności przy pisaniu ze słuchu SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI klasa I-III

Jak pracować z dzieckiem dyslektycznym Pierwszym i podstawowym zadaniem jest praca z dzieckiem nad budowaniem pozytywnej samooceny – opartej na wierze w swoje zdolności, możliwości i umiejętności przezwyciężania problemów. Aby pozytywnie wpływać na kształtowanie samooceny u dzieci mających trudności dyslektyczne należy utwierdzić je w przekonaniu, że są one powodem do dumy rodziców nie tylko dlatego, że mają konkretne osiągnięcia. Należy doceniać i ciągle podkreślać wysiłek tych dzieci włożony przez nie w naukę, szczególnie wtedy, gdy nie przynosi on oczekiwanych rezultatów w postaci dobrych ocen. Jak pracować z dzieckiem dyslektycznym

Jak pracować z dzieckiem dyslektycznym Drugim podstawowym zadaniem jest pomoc dziecku we wdrożeniu go do systematycznej pracy i samokontroli. Uczeń dyslektyczny nie może traktować swoich problemów, wynikających z zaburzonych funkcji, jako usprawiedliwienia, czy ucieczki przed pracą nad ich pokonaniem. Dlatego należy jasno określić dziecku granice między lenistwem, a trudnościami i konsekwentnie nagradzać wysiłek włożony w pracę. Systematyczność w tej pracy powoduje, że efekty jej stają się bardziej widoczne, co z kolei zachęca do kontynuacji podjętych działań i daje możliwość budowania pozytywnej samooceny. Jak pracować z dzieckiem dyslektycznym

Jak pomóc dziecku w nauce czytania? Czytanie jest procesem przetwarzania symboli graficznych na symbole dźwiękowe. Sprawny przebieg tego procesu wymaga prawidłowego widzenia kształtu liter tworzących wyraz, dokonania ich analizy oraz syntezy. Ważnym jest, by przy nauce czytania najpierw łączyć dźwięki w sylaby, a dopiero potem sylaby w wyrazy. Jak pomóc dziecku w nauce czytania?

10 punktów, które mogą być pomocne w nauce czytania 1. Praca powinna być częsta i krótka (codziennie przez 5-15 minut). 2. Wybór tekstu do czytania powinien zależeć od zainteresowań dziecka. 3. Nie pracujemy z dzieckiem, gdy jesteśmy zmęczeni, zirytowani, głodni. 4. Stosowanie wodzenia po tekście palcem (ołówkiem), zakrywanie części wyrazu – przy czytaniu tekstu sylabami. 5. Podział czytania: jeden akapit czyta dziecko, drugi – rodzic; podczas czytania przez rodzica dziecko uważnie śledzi tekst, wodząc po nim palcem. 6. Czytanie chórem w wolnym tempie. 7. Jeśli dziecko błędnie przeczyta wyraz, nie przerywamy czytania. Czytanie kontynuujemy do przerwy naturalnej i dopiero wtedy powracamy do błędnie przeczytanego wyrazu. Czytamy go samemu, a następnie zachęcamy do jego Przeczytania dziecko. 8. Nie zwracamy uwagi na monotonie czytania przez dziecko. Ekspresją głosu można się zająć dopiero po opanowaniu techniki czytania. 9. Krótko rozmawiamy z dzieckiem o przeczytanej treści. 10. Chwalimy dziecko za wykonana pracę. 10 punktów, które mogą być pomocne w nauce czytania

Jak pomóc dziecku w nauce pisania? Pisanie jest procesem przetwarzania symboli dźwiękowych na symbole graficzne. Sprawny przebieg tego procesu wymaga prawidłowego rozróżniania dźwięków, zapamiętywania ich graficznego obrazu oraz znajomości reguł ortograficznych. Jak pomóc dziecku w nauce pisania?

10 punktów, które mogą pomóc w nauce pisania 1. Praca powinna być krótka i systematyczna (na przykład 2 -3 razy w tygodniu po 15 minut). 2. Dobór tekstu powinien dotyczyć jednego zakresu zasad ortograficznych (na przykład h –ch). 3. Dziecko czyta tekst (lub jego fragment), następnie wypisuje wyrazy dla niego trudne pod względem ortograficznym. 4. Wspólnie z rodzicem objaśnia pisownię tych wyrazów i analizuje pisownię innych wyrazów w tekście – wskazanych przez rodzica. 5. Po omówieniu dziecko pisze dyktowany mu przez rodzica tekst ołówkiem. 6. W oparciu o tekst samodzielnie sprawdza swoją poprawność ortograficzną (gumuje wyrazy w których zrobił błędy). 7. Rodzic poprawia błędy niezauważone przez dziecko również przez ich wygumowanie. 8. Dziecko poprawnie wpisuje wygumowane wyrazy długopisem – zgodnie z wzorcem w tekście. 9. Ponownie wpisuje je poniżej i objaśnia ich pisownię. 10. Sprawdza, czy wyrazy które wypisał samodzielnie na początku pracy zostały poprawnie napisane. Zakreśla te, których pisownia wymaga powtórzenia. 10 punktów, które mogą pomóc w nauce pisania

Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego. Nie karz, nie wyśmiewaj w nadziei, że zmobilizujesz go do pracy. Nie łudź się, że „sam z tego wyrośnie”, „weźmie się w garść” lub ,że ktoś go z tego „wyleczy”. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego pomocy ograniczą sie do czytania i pisania Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miał więcej czasu na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń i pracy nad sobą. Nie stosuj rywalizacji i nie stawiaj za wzór zdolniejsze rodzeństwo, któremu dziecko dyslektyczne nie jest w stanie dorównywać, Nie omawiać błędów w obecności innych domowników Czego nie robić?

Staraj sie zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec pogłębianiu się jego trudności szkolnych i wystąpieniu wtórnych zaburzeń nerwicowych. Spróbuj -jak najwcześniej- zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj problemy dziecka ze specjalistą (nauczycielem, psychologiem, logopedą, pedagogiem, a w razie potrzeby z lekarzem). Aby jak najwcześniej pomóc dziecku: - bądź w kontakcie z nauczycielem, poradnią, wykorzystuj wyniki badan i zalecenia specjalistów zawarte w opinii psychologicznej, - ustal kontrakt pomiędzy tobą i dzieckiem, który określi reguły współpracy: dziecko uczyń odpowiedzialnym za prace nad sobą, siebie za pomaganie dziecku, Zaobserwuj podczas codziennych zajęć, co najskuteczniej pomaga twojemu dziecku. Nie każ mu czytać głośno przy innych domownikach. Pozwól mu korzystać ze słownika i daj więcej czasu na zadania pisemne. Swoje dyktanda i inne prace pisemne analizuj jakościowo (opisowa analiza błędów) pod warunkiem systematycznej pracy, znajomości reguł ortografii i korekty błędów w zeszytach do ćwiczeń. Nagradzaj za wysiłek i prace, a nie za jej efekty. Bądź życzliwym, cierpliwym przewodnikiem dziecka w jego problemach. Co więc robić?

Pomoc uczniom dyslektycznym stosowanie wielu ćwiczeń grafomotorycznych doskonalących technikę pisania (przepisywanie rodzi awersje do pisania), częste sprawdzanie zeszytów i poprawności zapisów prac domowych, by wyeliminować zniekształcenia informacji, prowadzenia słownika wyrazów trudnych, częste sprawdzanie wiadomości ustnych, dostosowanie wymagań do możliwości dziecka, stosowanie różnego rodzaju wzmocnień – zachęt, pochwał…, organizowanie sytuacji zapewniających przeżycie sukcesu w celu wzmocnienia wiary we własne siły, otoczenie opieką i wsparciem ze strony innych domowników, z jednoczesnym powierzaniem ról możliwych do spełnienia, uczenie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, ćwiczenie odporności psychicznej, uczenie właściwych zachowań w sytuacjach napięć agresywnych, jako reakcji obronnych na niepowodzenia, stosowanie indywidualnych wymagań w zakresie utrwalania materiału i odpowiednich informacji, stała współpraca i wymiana informacji miedzy szkołą a domem Pomoc uczniom dyslektycznym

SPOSOBY PRACY Z UCZNIAMI Z DYSLEKSJA W pracy z uczniem dyslektycznym najbardziej skuteczne jest uczenie polisensoryczne, czyli jednoczesne zaangażowanie wielu zmysłów: słuchu, wzroku i ruchu. Maksymalnie wykorzystać należy te zmysły, które funkcjonują prawidłowo z jednoczesnym ćwiczeniem tych słabszych. SPOSOBY PRACY Z UCZNIAMI Z DYSLEKSJA

W pracy z uczniem dyslektycznym należy: stosować na przemian czytanie głośne i czytanie ciche utworów ze sprawdzaniem zrozumienia tekstu, utrwalać i powtarzać wiadomości przy każdej nadarzającej sie okazji w ciągu dnia, polecać pisanie ołówkiem usuwać wyrazy niepoprawnie napisane tak, by dziecko nie przyswajało sobie w pamięci wzrokowej ich wadliwego obrazu graficznego poprzez: - całkowite zamazanie wyrazów z błędem i napisanie ich u góry w sposób poprawny, - naklejanie pasków poprawnie napisanych wyrazów w miejsce wyrazów z błędem, - zaznaczanie na marginesie liczby słów błędnie napisanych; dziecko samo je znajduje poprzez porównanie z tekstem poprawnie napisanym. W pracy z uczniem dyslektycznym należy:

6 zasad pracy z uczniem dyslektycznym 1. możliwie pełna indywidualizacja pracy, 2. stawianie zadań dostosowanych do możliwości dziecka i zapewnienie warunków do poprawnego wykonania zadania, 3. powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych, od prostszych do bardziej złożonych, 4. zapewnianie warunków do utrwalania prawidłowych umiejętności, nawyków (likwidowanie niekorzystnych nawyków w czytaniu i pisaniu), 5. dostosowanie czasu trwania ćwiczeń do wydolności dziecka, 6. mobilizowanie dziecka do wykonywania zadań poprzez stosowanie różnorodnych form i ćwiczeń (unikanie nudy). 6 zasad pracy z uczniem dyslektycznym

Skuteczność terapii zależy od systematyczności i wytrwałości, jak również od współpracy między rodzicami, nauczycielami i dzieckiem. Aby ta pomoc była pełna i dawała pozytywne rezultaty, powinna być skorelowana z działaniami nauczycieli uczących w szkole poprzez systematyczne konsultacje dotyczące podejmowania jednolitych oddziaływań terapeutycznych.

Wszystko w życiu jest do zdobycia, tylko trzeba wiedzieć czego się chce, mocno wierzyć w  to i oczywiście działać. Życzę powodzenia!