z uczniem dyslektycznym? Co poleciłby polonista nauczycielom innych przedmiotów w pracy z uczniem dyslektycznym?

Specyficzne trudności pojawiają się na wszystkich przedmiotach Specyficzne trudności pojawiają się na wszystkich przedmiotach. Dotyczą one m. in. pisania, czytania, czytania ze zrozumieniem, kłopotów z zapamiętywaniem informacji, definicji, pomyłek w obliczeniach, mylenia znaków, pojęć, trudności z analizowaniem mapy, z orientacją przestrzenną, z zapisywaniem jednostek, wzorów, reakcji chemicznych, niechęci do rysowania, braku estetyki wykonanych prac, problemów z powtarzaniem melodii, rytmów, małej precyzji ruchów utrudniających wykonanie niektórych ćwiczeń, złą koordynacją ruchów, problemów z orientacją w schemacie ciała.

z uczniem dyslektycznym? Jak pracować z uczniem dyslektycznym? W pracy z uczniem dyslektycznym najskuteczniejsze jest uczenie POLISENSORYCZNE, czyli uczenie, w którym angażuje się wiele zmysłów naraz: słuchu, wzroku, kinestezji. Dzięki temu uczeń może wykorzystać te zmysły, które są jego mocną stroną, równocześnie ćwicząc i rozwijając te, które są słabsze. Takich uczniów nauczyciel powinien otoczyć szczególną troską.

Uczeń dyslektyczny nie powinien: Czytać głośno w obecności całej klasy – potęguje to napięcie emocjonalne; głośne czytanie wskazane jest podczas zajęć korekcyjno – kompensacyjnych lub wtedy, gdy uczeń opanował zadany tekst w domu; Czytać zbyt długich tekstów – należy wyznaczyć pewną część do czytania głośnego w celu doskonalenia techniki czytania; Pisać dyktand – należy zastąpić je pisaniem z pamięci;

Nauczyciel nie powinien: omawiać błędów w obecności całej klasy; stosować rywalizacji i porównywać dyslektyka z uczniami zdolniejszymi, gdyż pogłębia to niechęć do nauki;

W pracy z uczniem dyslektycznym należy: stosować na przemian czytanie głośne i czytanie ciche tekstu ze zwróceniem uwagi na zrozumienie tekstu; polecać pisanie w większej liniaturze w początkowym okresie nauki; przy ocenie prac pisemnych nie należy brać pod uwagę błędów dyslektycznych;

usuwać wyrazy błędnie napisane, aby nie utrwalały się w pamięci wzrokowej ucznia: przez całkowite zamazanie wyrazu błędnie napisanego, pisząc go u góry w sposób poprawny; przez naklejenie paska papieru z poprawnie napisanym wyrazem na wyraz napisany błędnie; przez zaznaczenie na marginesie ilości błędnie napisanych wyrazów - dziecko samo je znajduje przez porównanie z poprawnie napisanym wyrazem w tekście.

Dekalog dla nauczycieli uczniów dyslektycznych

NIE

Nie traktuj ucznia jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.

2. Nie karz, nie wyśmiewaj w nadziei, że zmobilizujesz go do pracy.

3. Nie łudź się, że „sam z tego wyrośnie”, „weźmie się w garść”, „przysiądzie fałdów” lub, że ktoś go z tego „wyleczy”.

4. Nie spodziewaj się, że kłopoty ucznia pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczają się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.

5. Nie ograniczaj uczniowi zajęć pozalekcyjnych, aby miał więcej czasu na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń i pracy nad sobą.

TAK

6. Staraj się zrozumieć swojego ucznia, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec pogłębianiu się jego trudności szkolnych i występowaniu wtórnych zaburzeń nerwicowych.

7. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności ucznia: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj problemy dziecka ze specjalistą (psychologiem, logopedą, pedagogiem, a w razie potrzeby z lekarzem).

8. Aby jak najwcześniej pomóc uczniowi: Bądź w kontakcie z poradnią, wykorzystaj wyniki badań i zalecenia specjalistów zawarte w opinii psychologicznej. Ustal kontakt pomiędzy tobą, rodzicami i dzieckiem, który określa reguły współpracy: dziecko uczyń odpowiedzialnym za pracę nad sobą, rodziców za pomaganie dziecku, a nauczyciela za bycie doradcą.

Zaobserwuj podczas codziennych lekcji, co najskuteczniej pomaga dziecku. Bądź w stałym kontakcie z jego nauczycielem – terapeutą i korzystając z jego wskazań włączaj w zajęcia dydaktyczne potrzebne dziecku ćwiczenia.

9. Opracuj program indywidualnych wymagań wobec ucznia dostosowany do jego możliwości i wkładu pracy. Oceniaj go na podstawie odpowiedzi ustnych i treści prac pisemnych. Nie każ mu czytać głośno przy całej klasie. Pozwól mu korzystać ze słownika i daj więcej czasu na zadania pisemne. Dyktanda i prace pisemne oceniaj jakościowo (opisowa ocena błędów) pod warunkiem systematycznej pracy, znajomości reguł ortograficznych i korekty błędów w zeszytach. Nagradzaj za wysiłek i pracę, a nie za jego efekty.

10. Bądź życzliwym, cierpliwym przewodnikiem ucznia w jego problemach.

Wskazówki ogólne wskazana jest cierpliwość ze strony nauczyciela;   wskazana jest cierpliwość ze strony nauczyciela; nauczanie nie powinno opierać się na emocjach negatywnych: strachu, niepewności, poczuciu wstydu i winy, lecz na uczuciach pozytywnych: zainteresowaniu, przeżyciu sukcesu, poczuciu własnych możliwości;

pamiętajmy, że kara i ośmieszanie nie mobilizują ucznia do pracy;  dostrzegajmy najmniejsze osiągnięcia dziecka, chwalmy nie tylko za sukcesy, ale również za włożony wysiłek; wzmacniajmy poczucie własnej wartości, budujmy wiarę dziecka we własne umiejętności i możliwości, wskazujmy dziecku jego dobre i mocne strony;

formułujmy proste polecenia;  warto posadzić dyslektyka blisko siebie, pozwala to na lepszą obserwację dziecka i udzielenie mu pomocy, gdy będzie miało trudności (uczeń siedzący blisko nauczyciela lepiej koncentruje się, gdyż zawęża się jego pole widzenia i spada liczba rozpraszających bodźców); nie karzmy za zbyt wolną pracę na lekcji;

nie porównujmy dyslektyka z kolegami lepiej radzącymi sobie (nawet z innymi dyslektykami); kontrolując zeszyt nie zamieszczajmy uwag typu: „zeszyt niestaranny”, „Popraw pismo!” itp.;

w sytuacji presji czasu (lepiej oprzeć się na korzystne dla dyslektyka jest wydłużenie czasu pisania sprawdzianów. (W praktyce jednak jest to raczej niemożliwe, dlatego warto dzielić sprawdzian i podawać uczniowi etapami. Zbyt duże nagromadzenie informacji przeraża dyslektyka i nie podejmuje on żadnych działań); unikajmy stosowania krótkich kartkówek - uczeń dyslektyczny bardzo źle funkcjonuje w sytuacji presji czasu (lepiej oprzeć się na wypowiedzi ustnej, dając czas na zastanowienie);

pamiętajmy, że dziecko dyslektyczne ma często osłabioną pamięć, dlatego wymaga dłuższego czasu, by zapamiętać wiersz, nazwy, daty, terminy, symbole chemiczne, słówka podczas nauki języków obcych; w przypadku pojawienia się reakcji agresywnych będących mechanizmem obronnym dziecka, nie akcentujmy ich, ale je wyciszajmy. 

Wskazówki dla nauczycieli języków obcych: zachęcajmy do praktycznej komunikacji w sytuacjach życia codziennego;   stosujmy na lekcjach gry i zabawy językowe;

indywidualizujmy postępowanie w zależności od ujawnionych dysfunkcji u poszczególnych dzieci;   pamiętajmy, że dyslektyk ma trudności z czytaniem, zapisem wyrazów w przypadku różnej ilości liter i głosek, z zapamiętaniem nowego kształtu liter (w odniesieniu np. do języka rosyjskiego), kłopoty ze składnią.  

Wskazówki dla nauczycieli historii:   pamiętajmy, że dziecko ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu często ma problem z szybkim przypomnieniem sobie dat oraz orientacją na mapie; dyslektyk może wykazać się dobrą znajomością faktów historycznych, ale będzie miał trudności z ich chronologicznym uporządkowaniem.

Wskazówki dla nauczycieli matematyczno – przyrodniczych: przedmiotów matematyczno – przyrodniczych:   Nauczyciel uczący matematyki, fizyki, geografii, biologii i chemii powinien pamiętać, że dysleksja wpływa na: zdolność czytania, a przez to rozumienie problemów (np. zadania z treścią);  uczenie się tabliczki mnożenia;

rozumienie pojęć z przestrzenią i czasem (np  rozumienie pojęć z przestrzenią i czasem (np. poprzedni, następny, pomiędzy, jeden mniej niż itp.); zapamiętanie i posługiwanie się nazwami, które nie wchodzą w skład czynnego języka;   orientację przestrzenną, np. cyfry i liczby o podobnym kształcie 2-5, 6-9, 69-96 itp. świadomość przestrzenną i zdolność do prawidłowego umieszczenia figur na stronie czy liczb w kolumnie; kierunkowość- zwłaszcza, gdy trzeba przeprowadzić operacje w odmiennych kierunkach, np. pisemne dodawanie i dzielenie; 

różnicowanie wzrokowe- pomyłki w znakach < > + x itp. ( dlatego warto pamiętać, aby nie oceniać za błędy popełnione na poziomie prostych obliczeń, lecz tok rozumowania);   liczenie w pamięci; określanie miejsca po przecinku; odróżnianie terminów, np. licznik - mianownik, liczby pierwsze-czynniki pierwsze, przenoszenie, pożyczanie itp.; zapamiętanie reakcji chemicznych; orientację na mapie (mieszają pojęcia typu: prawo-lewo, wschód-zachód)

W pracy z dzieckiem mającym trudności w czytaniu i pisaniu należy angażować wielozmysłowe doświadczenie dziecka. Należy więc stosować środki audiowizualne, powtarzanie tekstu na głos, notowanie, dotyk modeli, eksponatów itp. Należy pamiętać, że część dyslektyków bywa męczliwa i po kilkunastu minutach intensywnej pracy wymaga odpoczynku. Dlatego też pracują lepiej, gdy organizuje im się częste, krótkie przerwy. Jednak najważniejszym warunkiem pomyślnego rozwoju dziecka jest stworzenie atmosfery akceptacji i życzliwości. Należy czynić wszystko, aby neutralizować u uczniów dyslektycznych przykre doświadczenia związane ze świadomością niepowodzeń szkolnych przez przekonanie i wyjaśnianie, że są one tylko pewnym rodzajem kłopotów, jakie są udziałem wielu ludzi.