System wsparcia cudzoziemców na przykładzie działań podejmowanych przez Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie

Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie jest jednostką organizacyjną m. st. Warszawy, realizującą zadania z zakresu pomocy społecznej. Udziela pomocy i określonych form wsparcia wybranym grupom klientów – osobom niepełnosprawnym, rodzinom zastępczym, pełnoletnim wychowankom tych rodzin oraz placówek opiekuńczo – wychowawczych, osobom posiadającym status uchodźcy, lub ochronę uzupełniającą. Kieruje osoby starsze i chore do domów pomocy społecznej. Zapewnia dzieciom pozbawionym całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej opiekę i wychowanie w rodzinach zastępczych lub placówkach opiekuńczo – wychowawczych.

REGULACJE PRAWNE Z ZAKRESU INTEGRACJI UCHODŹCÓW Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej – Rozdział 5 (art. 91-95) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 marca 2009r., w sprawie udzielania pomocy cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą.

Pomoc uchodźcom i osobom posiadającym ochronę uzupełniającą - zadanie powiatu W ramach zadań z zakresu administracji rządowej: “Pomoc uchodźcom w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia”- (art. 20 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej). W ramach zadań własnych: „Pomoc osobom mającym trudności w integracji ze środowiskiem, które otrzymały status uchodźcy” – (art. 19 ust.9 ustawy o pomocy społecznej). (Jedno z zobowiązań leżących po stronie pcpr, zawartych w indywidualnym programie integracji. Ponadto zapis ten można interpretować jako wspieranie uchodźcy po zakończeniu programu, jeśli w dalszym ciągu ma trudności w integracji ze środowiskiem)

INTEGRACAJA - satysfakcjonujący udział uchodźców w społeczeństwie, zaadaptowanie się do realiów życia codziennego w środowisku zamieszkania, pozwalające na pełny dostęp do udziału w życiu społeczności, przy równoczesnym zachowaniu własnej tożsamości kulturowej. Jest to zjawisko pełne sprzeczności, gdyż wymaga akceptacji obu stron, co nie jest sprawą oczywistą, gdyż może oznaczać konieczność wyrzeczenia się przez jedną lub obie strony pełni lub części swoich wartości, zwyczajów , tradycji , prawa, światopoglądu, a nawet języka. Najważniejsze obszary integracji uchodźców (wg ustawodawcy): (w tych obszarach jest robiona co kwartał ewaluacja każdego z programów integracyjnych): Edukację językową w tym zwłaszcza w zakresie stopnia przyswojenia podstawowego zasobu słownictwa języka polskiego umożliwiającego komunikowanie się; Funkcjonowanie zawodowe w zakresie postępów w poszukiwaniu zatrudnienia i innych form aktywności zawodowej umożliwiającej ekonomiczne usamodzielnienie się uchodźcy; Funkcjonowanie społeczne zwłaszcza w zakresie nawiązania kontaktów ze środowiskiem lokalnym oraz stopnia partycypacji w życiu społecznym, kulturalnym i publicznym.

ZASADY POMOCY UDZIELANEJ UCHODŹCOM Pomoc udzielana jest w ramach indywidualnego programu integracji Ramy czasowe trwania programu integracyjnego – maksymalnie 12 miesięcy Określone formy pomocy: - pomoc finansowa - świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego, - opłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, - specjalistyczne poradnictwo, - praca socjalna. Niezbędna współpraca z innymi podmiotami np. ośrodki pomocy społecznej, placówki oświatowe (przedszkola, szkoły), wolontariat, organizacje pozarządowe, urzędy miasta, dzielnicy, gminy itp.

INDYWIDUALNY PROGRAM INTEGRACJI - zobowiązania PO STRONIE PCPR udzielanie informacji odnośnie pomocy określonej w programie oraz o warunkach jej odmowy lub wstrzymania; współdziałanie i wspieranie uchodźcy w kontaktach ze środowiskiem lokalnym, w tym także w nawiązaniu kontaktów z ośrodkiem pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania; prowadzenie z uchodźcą pracy socjalnej w celu poprawy jego funkcjonowania w środowisku społecznym; prowadzenie działań uzgodnionych w programie, wynikających z indywidualnej sytuacji życiowej uchodźcy; wskazanie pracownika, który uzgadnia z uchodźcą program integracyjny. PO STRONIE UCHODŹCY zameldowanie w miejscu zamieszkania; rejestracja w urzędzie pracy w terminie ustalonym w programie i aktywnie poszukiwanie zatrudnienia; uczestnictwo w kursach języka polskiego, współdziałanie oraz kontaktowanie się z pracownikiem socjalnym w ustalonych terminach, nie rzadziej niż 2 razy w miesiącu; współpraca z pracownikiem w podejmowaniu uzgodnionych działań wynikających z sytuacji życiowej uchodźcy; przestrzeganie zobowiązań przyjętych w programie.

DODATKOWA OFERTA DLA UCHODŹCÓW ZE STRONY WARSZAWSKIEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE POMOC W ZAKRESIE NAUKI JĘZYKA POLSKIEGO Z ELEMENTAMI WIEDZY O POLSCE I ORIENTACJI ZAWODOWEJ Projekt pt. „Wspieranie integracji uchodźców oraz wykonywanie usług społecznych na rzecz osób posiadających status uchodźcy na terenie woj. mazowieckiego” w okresie: sierpień 2004 r. – wrzesień 2005 r. Projekt pt. „Integracja cudzoziemców objętych ochroną międzynarodową. Rozwój sytemu wsparcia instytucjonalnego na Mazowszu” w okresie luty 2006r. - listopad 2006r. oraz w okresie grudzień 2006r. - listopad 2007r. Projekt pt. „Rozwój systemu integracji uchodźców na Mazowszu” w okresie grudzień 2007r. – listopad 2008r. Administrator: Wojewoda Mazowiecki reprezentowany przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w partnerstwie z WCPR i Fundacją Nauki Języków Obcych "LINGUAE MUNDI" Źródło finansowania: Europejski Fundusz Uchodźcy Projekt pt. „Wspólny cel – integracja uchodźców na Mazowszu” – projekt realizowany obecnie Administrator: Fundacja Nauki Języków Obcych "Linguae Mundi" w partnerstwie z WCPR Źródło finansowania: Europejski Fundusz Uchodźczy

POMOC W ZAKRESIE AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ Projekt pt. MIĘDZYKULTUROWE CENTRUM ADAPTACJI ZAWODOWEJ  MCAZ powstało przy Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego w ramach Unijnego Projektu EQUAL Partnerzy projektu: Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie, Fundacja Przeciwko Handlowi Kobietami La Strada, Ośrodek Kształcenia Kursowego w Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Sp. z o.o., Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej.  Okres realizacji projektu: od II. 2006r. do III. 2008r.  Cel - promowanie rynku pracy otwartego dla wszystkich poprzez ułatwienie wejścia na ten rynek uprawnionym do pracy w Polsce repatriantom, uchodźcom, imigrantom oraz przedstawicielom osiadłych mniejszości kulturowych. Oferta dla cudzoziemców: warsztaty, kursy i szkolenia zawodowe, doradztwo prawne, doradztwo zawodowe, pomoc psychologiczna, pomoc i interwencja w sytuacjach kryzysowych

Projekt pt. INTEGRACJA DLA SAMODZIELNOŚCI Projekt realizowany w Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie Okres realizacji projektu: od III. 2009r., do XII. 2009r. Cel: uzupełnienie pomocy udzielanej beneficjentom przez WCPR, a także zwiększenie szansy w szybszym i efektywniejszym odnalezieniu się na rynku pracy oraz w życiu społecznym. Projekt służyć ma również ograniczeniu zjawiska izolacji i wykluczenia oraz podniesieniu poczucia integracji społecznej. Źródło finansowania: Europejski Fundusz Społeczny Oferta dla cudzoziemców : Działania skierowane do cudzoziemców gotowych do wejścia na rynek pracy, Działania skierowane do matek z małymi dziećmi, Działania skierowane do młodzieży.

POMOC MIESZKANIOWA do 5 mieszkań rocznie z zasobów m. st POMOC MIESZKANIOWA do 5 mieszkań rocznie z zasobów m. st. Warszawy przeznaczonych dla cudzoziemców Uregulowania formalne: Porozumienie Powiatu Warszawskiego z Gminą Warszawa – Centrum z 2002 r. Uchwała Nr XLIII10102004 z 2 grudnia 2004 r. Rady miasta st. Warszawy w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy Decyzja władz Miasta o przyznaniu na rzecz uchodźców 5 mieszkań z zasobów TBS – Praga Północ – w roku 2004 (w związku z tym tego roku zagwarantowano pomoc mieszkaniową w sumie dla 10 rodzin) Uchwała Nr LVIII/1751//2009 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 9 lipca 2009 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy Rola poszczególnych podmiotów WCPR – organizacja konkursu i wskazywanie rekomendowanych cudzoziemców Biuro Polityki Lokalowej Urzędu m. st. Warszawy – koordynacja Wydziały Zasobów Lokalowych w Dzielnicach – realizacja wskazanych wniosków

POMOC MIESZKANIOWA Warunki ubiegania się o wskazanie do najmu mieszkania: posiadanie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, podjęcie i ukończenie realizacji indywidualnego programu integracji na terenie Warszawy, zamieszkiwanie na terenie Warszawy, trudna sytuacja mieszkaniowa i bytowa, zgoda na wywiad środowiskowy, dopełnienie wymogów formalnych Dotychczas do uzyskania pomocy mieszkaniowej rekomendowano 30 rodzin – 94 osoby

POMOC W ZAKRESIE PRACY SOCJALNEJ Udzielanie informacji o prawach i obowiązkach cudzoziemców, dostępnej ofercie wsparcia, Zapoznanie z procedurami załatwiania spraw w urzędach, jednostkach służby zdrowia, Pomoc w wypełnianiu dokumentów, Wsparcie cudzoziemców w kontaktach z instytucjami i organizacjami, Asystowanie podczas działań realizowanych przez cudzoziemca (tłumaczenie), Negocjowanie warunków wynajmu mieszkania, zatrudnienia, Interwencja w sytuacjach kryzysowych, Współpraca z podmiotami zaangażowanymi w pomoc cudzoziemcom, Motywowanie do realizacji działań zaplanowanych w Programie, Monitorowanie działań integracyjnych Inna – zależna od indywidualnej sytuacji cudzoziemca i jego rodziny. ,

DANE STATYSTYCZNE ZA OKRES od 2001r.- do 2008r. (I-VIII) Liczba cudzoziemców uczestniczących w IPI

KLUCZOWE PROBLEMY CUDZOZIEMCÓW W PROCESIE INTEGRACJI brak dobrze płatnej, legalnej pracy, brak taniej, dostępnej bazy mieszkaniowej, trudności w uzyskaniu właściwej pomocy medycznej, różnice kulturowe oraz słaba znajomość języka polskiego i polskich procedur administracyjnych bariery administracyjne i społeczne

DOTYCZĄCE INTEGRACJI CUDZOZIEMCÓW WNIOSKI I POSTULATY DOTYCZĄCE INTEGRACJI CUDZOZIEMCÓW wydłużenie okresu trwania IPI przynajmniej do 2-3 lat, współpraca międzyresortowa i międzyinstytucjonalna, zapewnienie rzeczywistej, indywidualnej pracy z klientem, zapewnienie wykwalifikowanej kadry do obsługi tej grupy klientów, podniesienia świadomości społecznej.