Szkoła Promująca Zdrowie Sierakowice, 25.05.2017 r.

Czynniki wpływające na zdrowie   Koncepcja pól zdrowia M. Lalonde’a

Program konferencji Koncepcja SzPZ oraz zapoznanie z bieżącymi informacjami dotyczącymi realizacji programu „Szkoła Promująca Zdrowie”, w tym możliwości uzyskiwania Wojewódzkiego i Krajowego Certyfikatu „Szkoła Promująca Zdrowie” Ewa Wierzba – rejonowy koordynator SzPZ   Przedstawienie pilotażowego projektu "Promocja zdrowia społeczności szkolnej" realizowanego w latach 2012–2015 przez Gimnazjum im. J. Piłsudskiego Iwona Andraszewicz – koordynator Szkolnej Komisji Zdrowia 3. Przedstawienie wyników ankiety „Pomorska Mapa Motywacji Nauczycieli” Magdalena Pokojska – Zespół Szkół Morskich w Gdańsku Anna Szejko-Gomułka – Szkoła Podstawowa w Wiślince Krzysztof Andryskowski – dyrektor Gimnazjum w Sierakowicach

Całościowe podejście do promocji zdrowia w szkole. Co wyróżnia Szkołę Promującą Zdrowie? Całościowe podejście do promocji zdrowia w szkole. Zdrowie uwzględnione jest w polityce i koncepcji szkoły. Środowisko społeczne szkoły sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników. Środowisko fizyczne szkoły sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu. Rozwijanie umiejętności dbałości o zdrowie i kompetencji do działania. Tworzenie związków społecznych. Współpraca z pracownikami medycznymi.

Standardy szkoły promującej zdrowie. Standard pierwszy Koncepcja pracy szkoły, jej struktura i organizacja sprzyjają uczestnictwu społeczności szkolnej w realizacji działań w zakresie promocji zdrowia oraz skuteczności i długofalowości tych działań. W standardzie tym wyodrębniono cztery wymiary: Uwzględnienie promocji zdrowia w dokumentach oraz w pracy i życiu szkoły. Struktura dla realizacji programu szkoły promującej zdrowie. Szkolenia, systematyczne informowanie oraz dostępność na stronie internetowej i tablicy szkolnej informacji na temat koncepcji szkoły promującej zdrowie. Planowanie i ewaluacja działań w zakresie promocji zdrowia oraz ich dokumentowanie.

Standardy szkoły promującej zdrowie. Standard drugi Klimat społeczny sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz rodziców uczniów. Klimat społeczny szkoły jest pojęciem subiektywnym i wielowymiarowym, trudnym do zdefiniowania i zmierzenia. Dla potrzeb autoewaluacji wybrano tylko niektóre jego elementy. Stwarzanie możliwości uczestnictwa w życiu szkoły (różne grupy). Relacje i wsparcie ze strony nauczycieli, dyrekcji szkoły. Relacje między uczniami, z uczniami, z rodzicami uczniów, z nauczycielami. Postrzeganie przez rodziców sposobu, w jaki nauczyciele traktują ich dziecko.

Standardy szkoły promującej zdrowie. Standard trzeci Szkoła realizuje edukację zdrowotną i program profilaktyki dla uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz dąży do poprawy skuteczności działań w tym zakresie. W standardzie trzecim uwzględniono cztery wymiary: Realizacja edukacji zdrowotnej zgodna z podstawą programową kształcenia ogólnego. Aktywny udział uczniów w procesie edukacji zdrowotnej, współpraca z rodzicami i społecznością lokalną. Działania dla poprawy jakości i skuteczności edukacji zdrowotnej. Edukacja zdrowotna nauczycieli i innych pracowników szkoły.

Standardy szkoły promującej zdrowie. Standard czwarty Warunki oraz organizacja nauki i pracy sprzyjają zdrowiu oraz dobremu samopoczuciu uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz współpracy z rodzicami. W ocenie środowiska fizycznego szkoły uwzględniono pięć wymiarów: Wybrane pomieszczenia i wyposażenie szkoły oraz organizacja pracy. Czystość szkoły. Organizacja przerw międzylekcyjnych. Wychowanie fizyczne oraz aktywność fizyczna członków społeczności szkolnej. Żywienie w szkole.

Co jest potrzebne do tworzenia i rozwoju szkoły promującej zdrowie? Poznanie i zrozumienie koncepcji szkoły promującej zdrowie – działalność informacyjna, szkolenia, warsztaty, skierowane do wszystkich grup Uczestnictwo i zaangażowanie społeczności szkolnej – dyrekcja szkoły, pracownicy pedagogiczni i niepedagogiczni, uczniowie, rodzice 3. Współpraca ze społecznością lokalną i innymi szkołami

Jak tworzyć i rozwijać szkołę promującą zdrowie? Przygotowanie Diagnoza stanu wyjściowego Ewaluacja końcowa Działania w kolejnych latach szkolnych 1 4 2 3 Wybór priorytetu Planowanie Wdrożenie Ewaluacja kontynuacja

Przygotowanie Wyłonienie inicjatora i powstanie grupy inicjatywnej. Wstępna informacja o inicjatywie i refleksja nad znaczeniem zdrowia i dobrego samopoczucia w szkole. Wyjaśnienie podstawowych założeń koncepcji szkoły promującej zdrowie. Podjęcie decyzji o tworzeniu szkoły promującej zdrowie i jej upowszechnienie.

Diagnoza Ustalenie rzeczywistych problemów (potrzeb) społeczności szkolnej lub różnych jej grup Lista ta stanowi punkt wyjścia do wyboru problemu priorytetowego, tzn. takiego, który dana społeczność (grupa) uzna za ważny, pilny i możliwy do rozwiązania oraz podejmie działania w tym kierunku. Uzyskanie konkretnych, obiektywnych danych Ważne jest, aby zbierać dane z wykorzystaniem sprawdzonych i wystandaryzowanych metod i narzędzi Gdzie jesteśmy?

Planowanie Dokąd zmierzamy? Stosujemy metodę małych kroków, tzn. wybieramy równocześnie nie więcej niż jeden lub dwa cele uznane przez społeczność szkolną za priorytetowe. Planowanie jest procesem składającym się z fazy wstępnej i budowania planu działań. Plan powinien: być konkretny i szczegółowy, zawierać elementy, które umożliwiają ewaluację, czyli sprawdzenie, jak przebiegała praca i czy osiągnięto cel (sukces). Planujemy realnie, tzn. wybrany cel powinien być osiągalny: w aktualnych warunkach i określonym czasie, przy posiadanych środkach materialnych i zaangażowaniu ludzi. W planowaniu powinni uczestniczyć przedstawiciele różnych grup społeczności szkolnej.

Planowanie faza wstępna Arkusz A CZĘŚĆ WSTĘPNA PLANOWANIA Problem priorytetowy do rozwiązania: Krótki opis problemu priorytetowego (wpisać konkretne dane wg wyników diagnozy): Uzasadnienie wyboru priorytetu (wpisać: dlaczego go wybrano, kto i na jakiej podstawie dokonał tego wyboru): Przyczyna/y główna/e istnienia problemu: Rozwiązania dla usunięcia przyczyn/y problemu (podstawa do ustalenia zadań):

Plan działań Arkusz B CEL: Kryterium sukcesu: Sposób sprawdzenia czy osiągnięto cel ( sukces) Co wskaże, że osiągnięto cel? Jak sprawdzimy czy osiągnięto cel? Kto i kiedy sprawdzi, czy osiągnięto cel? 2. ZADANIA Nazwa zadania Kryterium sukcesu Sposób realizacji Okres/termin realizacji Wykonawcy/osoba odpowiedzialna Potrzebne środki/zasoby Sposób sprawdzenia wykonania zadania

Raport z ewaluacji wyników działań szkoły w roku szkolnym Ewaluacja celu Cel zaplanowany: Kryterium sukcesu: Jak sprawdzono, czy osiągnięto cel: W jakim stopniu osiągnięto kryterium sukcesu (czyli osiągnięto cel)? Jeśli nie udało się osiągnąć kryterium sukcesu, to dlaczego? Ewaluacja zadań Nazwa zadania Kryterium sukcesu W jakim stopniu osiągnięto kryterium sukcesu Czego nie udało się zrobić i dlaczego? Wnioski (podsumowanie i interpretacja wyników ewaluacji): Korzyści z naszych działań: Trudności w realizacji naszych działań

Szkoła/placówka w okresie kandydowania Nawiąże kontakt z koordynatorem wojewódzkiej/rejonowej sieci SzPZ. Bierze udział w spotkaniach organizowanych przez Rejonowego Koordynatora Sieci SzPZ, przeszkoli RP. Uzyska zapewnienie dyrekcji o gotowości do wspierania długotrwałego wdrażania założeń SzPZ. Uzyskuje od członków społeczności szkolnej informację o ich gotowość do uczestnictwa w działaniach co najmniej 80% ogółu nauczycieli i pracowników niepedagogicznych oraz w wybranych grupach uczniów i ich rodziców (w zależności od wielkości szkoły od 30% do 80% ogółu uczniów). Za wynik pożądany należy uznać pozytywne odpowiedzi co najmniej 60% osób badanych.

Szkoła/placówka w okresie kandydowania Przeprowadzi ocenę stopnia osiągania co najmniej jednego z czterech standardów SzPZ. W sytuacji wyboru jednego problemu powinien on dotyczyć standardu II, tj. klimatu społecznego szkoły. Przeprowadza diagnozy, wybiera problem priorytetowy, opracowuje plan działań. Zamieszcza na stronie internetowej szkoły Logo Szkół Promujących Zdrowie i zakłada podstronę internetową Szkoła Promująca Zdrowie, na której na bieżąco opisuje działania podejmowane w ramach realizacji programu SzPZ. Na koniec każdego roku szkolnego – szkoła/placówka przygotowuje raport z ewaluacji wyników działań szkoły w danym roku szkolnym zgodnie z wzorem.

Szkoła/placówka po okresie przygotowawczym Przesyła do Wojewódzkiego Koordynatora Sieci Szkół Promujących Zdrowie w terminie do 20 września wniosek z załącznikami o przyjęcie do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie Okres kandydowania (przygotowawczy) szkoły/placówki do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie zależy od szkoły/placówki, może być zróżnicowany, ale nie krótszy niż 1 rok szkolny i nie dłuższy niż 3 lata.

Szkoły/placówki, które zgłosiły się do programu Szkoła Promująca Zdrowie wcześniej niż w roku szkolnym 2016/2017 (są w okresie kandydowania od 2 lub 3 lat) Składają wniosek o przyjęcie do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie wraz z załącznikami: plan/plany pracy oraz raport z działalności szkoły/placówki ubiegającej się o przyjęcie do Pomorskiej Sieci Szkoła Promująca Zdrowie z okresu kandydowania.

Uzyskanie Wojewódzkiego Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie Okres do uzyskania Wojewódzkiego Certyfikatu trwa co najmniej 2 lata, ale nie dłużej niż 5 lat. Ubieganie się o nadanie Wojewódzkiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie na okres 5 lat następuje w wyniku autoewaluacji dokonanej w dwóch standardach. Do autoewaluacji wykorzystuje się wyniki ankiet dla uczniów, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych i rodziców zamieszczonych w publikacji Szkoła Promująca Zdrowie. Opracowanie oceny efektów działań: – arkusz oceny efektów działań, – raport końcowy z autoewaluacji. Prowadzenie podstrony internetowej „Szkoła Promująca Zdrowie”. Wniosek o nadanie Wojewódzkiego Certyfikatu „Szkoła Promująca Zdrowie” przesyłany w terminie do 20 września danego roku do Wojewódzkiego Koordynatora SzPZ.

Szkoły/placówki ubiegające się o Wojewódzki Certyfikat Szkoła Promująca Zdrowie, które zostały przyjęte do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie wcześniej niż w roku szkolnym 2016/2017 By uzyskać certyfikat ważny na okres 5 lat składają wniosek z następującymi załącznikami: Raport 1 przynależności do Sieci SzPZ (z wybranego przez szkołę roku), Raport 2 przynależności do Sieci SzPZ (z wybranego przez szkołę roku), Arkusze zbiorcze do wybranych standardów SzPZ, Raport końcowy z autoewaluacji.

Tryb pracy szkoły po otrzymaniu wojewódzkiego certyfikatu Ponowne ubieganie się o nadanie szkole Wojewódzkiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie na okres 5 lat Ponowne ubieganie się o nadanie szkole wojewódzkiego certyfikatu szkoła promująca zdrowie na okres 5 lat następuje w wyniku oceny dokonanej diagnozy w dwóch standardach oraz ewaluacji z okresu dotychczasowej pięcioletniej działalności na rzecz promocji zdrowia. Procedurę autoewaluacji należy rozpocząć przed wygaśnięciem terminu ważności Wojewódzkiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie. Aby szkoła/placówka uzyskała przedłużenie/prolongatę certyfikatu składa wniosek z załącznikami w terminie do 20 września danego roku do Wojewódzkiego Koordynatora SzPZ. Wojewódzka Kapituła ds. przyznawania certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie rozpatruje wniosek

Zasady ubiegania się o nadanie Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie Szkoła, która ubiega się o nadanie krajowego certyfikatu powinna: dokonać autoewaluacji swoich działań w zakresie czterech standardów SzPZ, dokonać oceny efektów działań w zakresie dobrego samopoczucia w szkole oraz podejmowanych działań dla umacniania zdrowia, z wykorzystaniem metod i narzędzi dostępnych na stronie internetowej ORE; dokonać publicznej prezentacji wyników autoewaluacji, przedstawić oraz wskazać problemy wymagające rozwiązania (Formę i zakres tej prezentacji ustala szkoła. Powinny w niej uczestniczyć osoby spoza danej szkoły: koordynator wojewódzki lub inny przedstawiciel wojewódzkiego zespołu wspierającego, rodzice, przedstawiciele społeczności lokalnej, władze oświatowe, przedstawiciele innych placówek); złożyć dokumentację, wskazaną we wniosku, do wojewódzkiego koordynatora w odpowiednim terminie podanym w harmonogramie; otrzymać rekomendację wojewódzkiego koordynatora. Szczegółowe informacje na stronie www.ore.pl

Procedura nadawania Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie Warunki ubiegania się o nadanie Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie: W koncepcji pracy szkoły (lub w dokumencie o innej nazwie) są wpisane działania z zakresu promocji zdrowia. Szkoła jest członkiem wojewódzkiej sieci SzPZ i posiada wojewódzki certyfikat co najmniej od 3 lat. Szkoła prowadzi podstronę internetową pn. Szkoła promująca zdrowie i na bieżąco aktualizuje informacje dotyczące działań prowadzonych w zakresie tworzenia SzPZ. Zamieszcza opis najważniejszych działań szkoły wraz z określeniem standardu, który jest realizowany poprzez to działanie. Dokonuje aktualizacji strony przynajmniej raz na semestr.

Procedura nadawania Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie Wnioski o nadanie krajowego certyfikatu rozpatrywane są przez kapitułę dwa razy w roku. Ustala się następujące terminy: Semestr pierwszy każdego roku szkolnego − do 30 grudnia szkoły składają formularz wniosku wraz z załącznikami do wojewódzkiego koordynatora, Semestr drugi każdego roku szkolnego − do 30 maja szkoły składają formularz wniosku wraz z załącznikami do wojewódzkiego koordynatora. Krajowy Certyfikat nadaje szkole Minister Edukacji Narodowej na okres 5 lat.

Ważne! Szkoła/ placówka należąca do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie w terminie do 30 czerwca bieżącego roku wypełnia w formie elektronicznej ankietę monitorującą działania podejmowane w danym roku szkolnym. Ankietę udostępnia Kuratorium Oświaty w Gdańsku. Szkoła/placówka należąca do Pomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie Zamieszcza na stronie internetowej szkoły Logo Szkół Promujących Zdrowie i zakłada podstronę internetową Szkoła Promująca Zdrowie, na której na bieżąco opisuje działania podejmowane w ramach realizacji programu SzPZ.

Informacje na temat programu Szkoła Promująca Zdrowie www.kuratorium.gda.pl w zakładce edukacja/kształcenie www.ore.pl Korespondencję dotyczącą programu Szkoła Promująca Zdrowie należy przesyłać do Wojewódzkiego Koordynatora Szkół Promujących Zdrowie – Pani wizytator Teresy Burczyk, na adres: Kuratorium Oświaty w Gdańsku Delegatura w Tczewie Gdańska 2a, 83-110 Tczew dopiskiem Szkoła Promująca Zdrowie szpz@kuratorium.gda.pl

Prezentacja została przygotowana w oparciu o: Materiały uzyskane na spotkaniach rejonowych konsultantów, które odbywały się w Kuratorium Oświaty w Gdańsku pod kierunkiem Wojewódzkiego Koordynatora Szkół Promujących Zdrowie. „Poradnik dla szkół i osób wspierających ich działania w zakresie promocji zdrowia Szkoła Promująca Zdrowie.” Praca zbiorowa pod redakcją Barbary Woynarowskiej, ORE Warszawa 2016. Poradnik dla Pomorskiej Sieci Szkół/Placówek realizujących program „Szkoła Promująca Zdrowie”. Opracowanie: Teresa Burczyk – Kuratorium Oświaty w Gdańsku Agnieszka Cyrny – Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Gdańsku, Krystyna Odorska – Wojewódzki Koordynator Sieci Szkół Promujących Zdrowie w latach 2012- 2016. Materiały wypracowane w czasie realizacji projektu Promocja Zdrowia Społeczności Szkolnej w latach 2012-2015, pod kierunkiem dr Magdaleny Woynarowskiej-Sołdan. Strona ORE i Kuratorium Oświaty w Gdańsku.

Literatura Szkoła Promująca Zdrowie. Poradnik dla szkół i osób wspierających ich działania w zakresie promocji zdrowia. Praca zbiorowa pod redakcją Barbary Woynarowskiej, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2016. Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka - Barbara Woynarowska, PWN 2017. Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki Barbara Woynarowska, PWN. Czasopismo „Edukacja zdrowotna” narzędzia promocji zdrowia. Czasopismo „DYREKTOR SZKOŁY” numer 7/2013; 8/2013; 9/2013.

Rejonowy Koordynator Szkół Promujących Zdrowie Dziękuję za uwagę Ewa Wierzba Rejonowy Koordynator Szkół Promujących Zdrowie