CIEKAWOSTKI MAZOWASZA PUŁTUSK

HISTORIA MIASTA Pułtusk, miasto w województwie mazowieckim, jest wyjątkowo malowniczo i dogodnie położone w północnej części Mazowsza, na skraju Puszczy Białej, nad Narwią. Znajduje się na szlaku prowadzącym do jezior mazurskich i na Pojezierze Augustowskie. Najstarsza część Pułtuska wznosi się na wyspie utworzonej przez rozwidloną odnogę Narwi, dlatego bywa on nazywany "Wenecją Północy". W 1985 miasto zostało odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Miasto jest siedzibą Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora (dawniej Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora) utworzonej w 1994 r.

KOLEGIATA - BAZYLIKA Najciekawszym zabytkiem Pułtuska jest Kolegiata, którą do godności Bazyliki Mniejszej wyniósł w 1975 r. Ojciec Święty Paweł VI. Pochodzi ona z 1449 r. Od ponad pięciu stuleci jest drugą w hierarchii- po katedrze płockiej- świątynią w diecezji płockiej. Fundatorem jej był bp Paweł Giżycki. W II poł. XV w. nastąpiła dalsza rozbudowa świątyni, dobudowano prawdopodobnie gwieździste sklepione kaplice. Renesansowa przebudowa kościoła nastąpiła w XVI w., z fundacji bp A. Noskowskiego. Wielki wkład w przebudowę kolegiaty wniósł Jan Babtysta z Wenecji. W Bazylice znajduje się piętnaście barokowych ołtarzy bocznych. Godnym podziwu jest także ołtarz główny pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panie. W nawie głównej i prezbiterium znajdują się epitafia sławnych przedstawicieli rodu Załuskich, ufundowane przez bp. Ludwika Załuskiego.

ZAMEK Pułtusk był siedzibą biskupów płockich już w XII wieku. Murowany zamek jest wynikiem sukcesywnego przekształcania grodu zapoczątkowanego na przełomie XIV i XV wieku. Obecnie zamek w Pułtusku, w którym znajduje się hotel, jest własnością Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Ta dawna rezydencja biskupów wraz z przyległymi terenami została przekazana na Dom Polonii decyzją rządu z 27 lipca 1974 r. Zamek odbudowano w stylu renesansowym i uroczyście otwarto jego podwoje 16 lipca 1989 roku.

KAPLICA PW. ŚWIĘTEJ MARII MAGDALENY Kaplica pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny mieści się w południowej części pułtuskiego rynku. Tuż przed kaplicą znajduje się miejska fontanna, natomiast za nią rozciąga się park zamkowy wraz z amfiteatrem. Kaplica początkowo odgrywała rolę kościoła parafialnego - trwało to do czasu zbudowania kolegiaty (bazyliki mniejszej). W 1944 r. została całkowicie zniszczona. Zrekonstruowano ją w latach 1946-1951. Obecnie nie jest użytkowana, lecz świeżo odrestaurowana cieszy oko swoim subtelnym pięknem.

RATUSZ Z WIEŻĄ Na centralnym Punkcie Pułtuskiego rynku znajduje się okazała wieża dawnego gotyckiego ratusza z XV wieku, przebudowanego w XVII wieku. Wieża ta świadczy o średniowiecznym rodowodzie miasta oraz z racji tego że mierzy ponad trzydzieści metrów można z siódmego piętra podziwiać panoramę miasta, obecnie znajduję się tutaj Muzeum Regionalne.

KAMIENNY DESZCZ Pułtusk szczyci się nie tylko najdłuższym rynkiem Europy. Ma też inny rekord. Dawno temu, pewnej mroźnej styczniowej nocy, niebo nad miastem przecięła pędząca ognista kula. W pewnym momencie eksplodowała z hukiem i zgasła. Na osadę spadł kamienny deszcz, który porozbijał lód na rzece, poniszczył domy, powalił drzewa. Odgłos pękającej kuli podobno słychać było w odległości kil- kudziesięciu kilometrów, a jej oślepiający blask widziano aż w Pradze i Wiedniu. Dziś wiemy, że przed 300 laty na Pułtusk i okolice spadł deszcz meteorytów z planetoidy Hebe. Było ich mnóstwo, ok. 70 tys. I to jest właśnie ten drugi pułtuski rekord. Większość meteorytów zginęła bezpowrotnie w grząskich starorzeczach czy rozległych lasach. Pozostały dwa największe. 10-kilogramowy, zwany królem deszczu, znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. Turysta rodem z Pułtuska, zwiedzając muzeum, może wskazać na ten głaz i powiedzieć: "To z mojego miasta". Nieco mniejszy, 8-kilogramowy meteoryt można obejrzeć w Muzeum Ziemi w Warszawie.

NAJDŁUŻSZY RYNEK W EUROPIE Miasto szczyci się najdłuższym w Europie (400 m) brukowanym rynkiem, jego oś wyznacza wieża ratuszowa, w której obecnie mieści się Muzeum Regionalne. Od strony południowej rynek zamyka kaplica pw. Marii Magdaleny i górujący na miastem zamek. Od wschodu i zachodu rynek otaczają kamieniczki z XVIII-XIX w. Na północnym krańcu rynku jest kolegiata pw. Zwiastowania NMP. W pierwszą sobotę po Bożym Ciele odbywa się na rynku Wielki Jarmark Średniowieczny.

KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA Kościół św. Piotra i Pawła zbudowano w 1570 roku. Była to świątynia jezuicka. Zakonnicy ci zostali sprowadzeni do Pułtuska w 1565 roku przez biskupa Andrzeja Noskowskiego. Przybyli z Braniewa, a ich zadaniem było kształcić tutejszą młodzież. Kościół był rozbudowywany po kilkunastu latach, ale w XVII wieku świątynia została spalona podczas pożaru miasta. Po tym nieszczęściu zaczęto wznosić kościół, którego bryła przetrwała do dziś. Ma on trzy nawy wzniesione na planie prostokąta. Jest to charakterystyczny jezuicki kościół pod względem architektonicznym. Wieże powstały dopiero w XVIII stuleciu. Konsekracja kościoła nastąpiła w 1718 roku. Znajdował się w nim barokowy ołtarz oraz dziesięć ołtarzy bocznych. Niestety wszystko to spłonęło podczas kolejnego pożaru. Wybuchł on w 1875 roku i zniszczył wyposażenie świątyni. Po pięciu latach kościół ponownie odbudowano. Kolejne szkody przyniosła świątyni także II wojna światowa. Od tego czasu kościół nie posiada wież. Świątynia Piotra i Pawła była także siedzibą benedyktynów, ponieważ zakon jezuitów został zlikwidowany w trakcie zaborów w 1773 roku Benedyktyni zarządzali kościołem od 1781 roku do 1864 roku. Obecnie zobaczyć w nim można obraz Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie oraz posągi Piotra i Pawła.

MURY OBRONNE Mury obronne Pułtuska wznoszono etapami od 1508 r. z inicjatywy biskupa Erazma Ciołka. Widać je wyraźnie na planach Pułtuska z 1703 i 1803 r. W związku z tym, że nie były przydatne do celów militarnych, zostały rozebrane na przełomie XVIII i XIX w. Ich jedynym zachowanym do dziś fragmentem jest baszta, która znajduje się na tyłach kościoła św. Piotra i Pawła. Jest ona jedyną zachowaną w pierwotnym stanie basztą na Mazowszu. Druga baszta, która stoi w Pułtusku to pochodząca z 1953 r. rekonstrukcja.

NAPOLEON W PUŁTUSKU

POWÓDŹ 1979 ROK

MIASTO NOCĄ

BIBLIOGRAFIA http://www.zabytkimazowsza.republika.pl/page167946673949b0eb83c6f87.html http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/3603/Pultusk/ http://fotopolska.eu/440827,foto.html http://www.zamekpultusk.pl/historia http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/28445,pultusk-kaplica-pw--sw--marii-magdaleny.html http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/8937,pultusk-pozostalosci-obwarowan-miejskich-%28xv-w-%29.html http://halna.blog.onet.pl/2008/01/28/narew-krolowa-rzek-mazowsza/

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ