Rachunkowość

Aktywa Aktywa, ogół środków gospodarczych (składników majątku), którymi w danym momencie rozporządza jednostka prowadząca działalność gospodarczą. Ich zestawienie znajduje się po lewej stronie bilansu przedsiębiorstwa. Zasadniczymi elementami aktywów są: 1) majątek trwały, na który składają się: rzeczowe składniki majątku trwałego (grunty, budynki i budowle, urządzenia techniczne, maszyny i wyposażenie, środki transportu, rozpoczęte inwestycje), wartości niematerialne i prawne (koncesje, patenty, licencje, znaki towarowe, wartość firmy) oraz finansowe składniki majątku (udziały w innych jednostkach gospodarczych, długoterminowe papiery wartościowe, udzielone pożyczki długoterminowe i in.), 2) majątek obrotowy, tj. zapasy (materiałów, produktów gotowych, towarów oraz produkcja nie zakończona), należności i roszczenia, środki pieniężne (w kasie i na rachunkach bankowych), krótkoterminowe papiery wartościowe, 3) rozliczenia międzyokresowe.

Pasywa Pasywa, według definicji, to źródła finansowania majątku firmy. Ich pojęcie jest ściśle związane z bilansem jednostki gospodarczej zawierającym aktywa posiadane przez przedsiębiorstwo, a także źródła ich finansowania. Rozróżnia się następujące rodzaje pasywów: kapitał własny, czyli wartości wniesione przez właścicieli spółki (głównie kapitał zakładowy), jak i środki wygenerowane w czasie trwania działalności będące własnością spółki (zysk wypracowany przez spółkę), kapitał obcy, czyli różnego rodzaju źródła finansowania przy wykorzystaniu kapitału obcego (chodzi o kredyty, pożyczki czy zobowiązania handlowe). W bilansie pasywa wykazuje się w odpowiedniej kolejności, zaczynając od tych, które mają najdłuższy termin zapadalności, a kończąc na tych których termin zapadalności jest najkrótszy. Według zasady bilansowej, całkowita wartość pasywów winna być równa wartości aktywów kontrolowanych przez firmę.

Reguła podwójnego zapisu Reguła podwójnego zapisu – jedna z podstawowych zasad rachunkowości. Zgodnie z nią, każda operacja gospodarcza jest ewidencjonowana na co najmniej dwóch różnych kontach, po dwóch różnych stronach i w identycznej wartości na stronach różnych kont (zapis jednakowy). Np. zakup towaru handlowego za gotówkę jest ewidencjonowany po stronie Ma konta "Kasa" (co odzwierciedla zmniejszenie się stanu gotówki) i po stronie Winien konta "Rozliczenie zakupu towarów" (dając informacje, że zakupiono i zapłacono za towary, ale bez informacji czy otrzymano te towary). Dzięki stosowaniu tej reguły możliwe jest zachowanie zasady równowagi bilansowej, która zakłada że suma wartości wszystkich składników majątku jest równa sumie wartości źródeł ich finansowania.

Zasady racunkowości Wszystkie zasady rachunkowości mogą zostać podzielone na trzy zasadnicze grupy: uniwersalne, podstawowe (nadrzędne) i szczegółowe (podrzędne). Zasady uniwersalne to takie reguły, które są powszechnie stosowane w rachunkowości we wszystkich krajach bez względu na ich ustrój polityczny czy system gospodarczy. Natomiast zasady podstawowe i szczegółowe są określane i wprowadzane do praktyki w zależności od przyjętych rozwiązań w regulacjach prawnych danego kraju lub poprzez stosowanie międzynarodowych rozwiązań (np. Międzynarodowych Standardów Rachunkowości)

Nadrzędne zasady Rachunkowości Jednostki prowadzące księgi rachunkowe są zobowiązane przestrzegać określonych ustawą o rachunkowości (art. 4-8) nadrzędnych zasad rachunkowości, bez względu na przyjęte przez nie rozwiązania szczegółowe, spośród sposobów i metod przewidzianych do wyboru w ustawie o rachunkowości. Prowadzona z zastosowaniem tych zasad rachunkowość ma zapewnić rzetelne, bezbłędne, sprawdzalne i bieżące informacje o sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowym i zarazem bieżącą oraz skuteczną kontrolę wewnętrzną dokonywanych przez jednostkę operacji gospodarczych. Odstępstwa od tych zasad są możliwe jedynie wówczas gdy przepisy prawa z mocą ustawy, przewidują szczególne zasady postępowania, charakterystyczne dla danej grupy jednostek (spółek kapitałowych, spółek osobowych, osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, spółdzielni mieszkaniowych lub rolniczych, przedsiębiorstw państwowych lub jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej). Za nadrzędne zasady rachunkowości, przewidziane ustawą o rachunkowości uważa się: 1) zasadę rzetelnego obrazu, określaną zamiennie - zasadą wiarygodności, 2) zasadę przewagi treści nad formą, ściśle związaną ze stosowaniem zasady wiarygodności, 3) zasadę memoriału, 4) zasadę współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów, 5) zasadę ostrożności, 6) zasadę indywidualnej wyceny, 7) zasadę istotności, 8) zasadę ciągłości - porównywalności.

Zasada memoriałowa Zasada memoriałowa (ang. accrual basis) – zasada w rachunkowości polegająca na ujęciu w księgach rachunkowych oraz sprawozdaniu finansowym ogółu operacji gospodarczych dotyczących danego okresu. W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte przychody i obciążające ją koszty dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich spłaty[1]. Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. formułuje tę zasadę w art. 6 ust. 1: W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty.

Zasada kasowa Zasada kasowa (ang. cash basis) – polega na zaliczaniu do przychodów danego okresu tylko tych przychodów, które nastąpiły w wyniku rzeczywistego wpływu środków pieniężnych do kasy lub na rachunek bankowy przedsiębiorstwa. To samo dotyczy poniesionych kosztów, a więc ujmowania w księgach danego okresu sprawozdawczego tylko tych kosztów, które są związane z rzeczywistą wypłatą środków pieniężnych (np. z kasy, z banku). Zasada ta ma charakter anachroniczny i jest czasami stosowana w niektórych przepisach podatkowych. Nie ma natomiast zastosowania przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych.[1] Zasada ta jest przeciwieństwem zasady memoriałowej.