Kształcenie i wychowanie upośledzonych umysłowo Opracowała Iwona Łukasiewicz

NADRZĘDNY CEL WYCHOWANIA DZIECI ODBIEGAJĄCYCH OD NORMY Wszechstronny i maksymalny ich rozwój oraz przystosowanie do użytecznego życia w społeczeństwie

ZASADY WYCHOWANIA DZIECI SPECJALNEJ TROSKI (WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH DZIEDZIN) Jedności nauczania z wychowaniem. Maksymalnego zaspokojenia potrzeb fizycznych i psychicznych wychowanka oraz aktywizowania go. Indywidualizacji oraz szacunku dla wychowanka i jego trudu. Przystosowania wymagań do możliwości wychowanka. Terapii w przypadku możliwości choćby minimalnej poprawy stanu zdrowia. Oprzyrządowania i oprotezowania dziecka. Realnego optymizmu i wytrwałości. Zaangażowanej emocjonalnie współpracy z dzieckiem. Współdziałania z rodzicami dziecka. Integracji ze społeczeństwem.

DYDAKTYKA Dydaktyka ogólna zajmuje się celami, treścią, procesem, metodami, środkami i organizacją nauczania na wszystkich szczeblach szkoły

ORTODYDAKTYKA Ortodydaktyka zajmuje się ustaleniem ogólnych zasad nauczania dzieci z odchyleniami od normy (nie wkracza w problematykę szczegółowej dydaktyki i metodyki nauczania dzieci z różnymi rodzajami upośledzeń

CEL ORTODYDAKTYKI Dopasowanie procesu nauczania do specjalnych potrzeb i psychofizycznych właściwości jednostek odchylonych od normy

ZASADY ORTODYDAKTYKI Ortodydaktyka jest działem dydaktyki ogólnej, a zatem ogólne zasady nauczania przyjęte w dydaktyce ogólnej mają zastosowanie również w nauczaniu specjalnym

ZASADY ORTODYDAKTYKI zasada życzliwej pomocy zasada kształtowania pozytywnej atmosfery pracy zasada aktywności w nauce zasada dominacji wychowania zasada indywidualizacji zasada treści kształcących

PODSTAWOWE POJĘCIA REWALIDACJA (łac. re – znów, na nowo; validus – mocny, w pełni sprawny) Oznacza przywrócenie człowiekowi pełnej sprawności. W pedagogice specjalnej – jest to zwalczenie upośledzenia, odchylenia od normy, choroby, wad mowy itp. i przywrócenie normalnego rozwoju. Oznacza to likwidację samego upośledzenia. REHABILITACJA (łac. re – znów, na nowo; habilitatio – zdolny, przywrócony) Oznacza przywrócenie, za pomocą specjalnych zabiegów i ćwiczeń, ludzi kalekich, upośledzonych, jako jednostek wartościowych społecznie i użytecznych, mimo istniejącego w dalszym ciągu (często w mniejszym stopniu) ich kalectwa, ślepoty, głuchoty, upośledzenia umysłowego i innego ujemnego odchylenia od normy.

ZASADY REWALIDACJI UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO Podstawowe cele kształcenia upośledzonych umysłowo zmierzają do optymalnego rozwoju i pełnego przystosowania do życia społecznego w granicach indywidualnych możliwości każdej jednostki.

ZASADY REWALIDACJI UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO Zasada akceptacji – kształtowanie pozytywnych postaw społecznych wobec osób upośledzonych Zasada pomocy – to dbałość o aktywizację sił biologicznych wychowanka, aby go usamodzielnić, aby wytworzyć odpowiednią atmosferę w środowisku, nie dopuszczając do przesadnej ochrony, nadopiekuńczości szkodliwej dla rozwoju

ZASADY REWALIDACJI UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO Zasada indywidualizacji – dostosowanie nauczania do indywidualnych potrzeb i właściwości dziecka oraz uwzględnienie jego własnego celu kształcenia (uwarunkowanego przez różne czynniki takie jak: zdolności, warunki materialne, środowiskowe)

ZASADY REWALIDACJI UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO Zasada terapii pedagogicznej – najpierw poznanie dziecka i opracowanie diagnozy, następnie współpraca ze środowiskiem aby polepszyć sytuację dziecka, stworzyć mu najlepsze warunki do pokonania trudności oraz stosowanie środków terapeutycznych: leczenie, psychoterapia, terapia pedagogiczna (stosowanie odpowiednich środków pedagogicznych dla przezwyciężenia trudności

ZASADY REWALIDACJI UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO Zasada współpracy z rodziną – jako zasada wspólnego uzgodnionego działania szkoły i domu aby wspomagać każdy wysiłek dziecka na drodze ku usprawnieniu i rozwojowi Zasada wczesnego wykrywania i usuwania odchyleń – wczesne rozpoznanie odchyleń i opóźnień rozwoju daje szansę na podjęcie działań w celu kompensacji w OUN

ZADANIA PRACY REWALIDACYJNEJ Kompensacja – proces zmierzający do wyrównania braków, zastąpienia czynności uszkodzonych narządów poprzez intensywne wykorzystanie innych funkcji Korekcja – działania lecznicze, rehabilitacyjne, pedagogiczne skierowane na niesprawnie działające narządy Usprawnienie – działania ukierunkowane na najsprawniej działające funkcje jednostki upośledzonej, mogą one stanowić główną podstawę do przebiegu działalności rewalidacyjnej

Zadania pracy rewalidacyjnej obejmują: Przywracanie zdrowia Umożliwienie rozwoju fizycznego Kompensowanie braków i uszkodzeń Korygowanie i usprawnianie Wykształcenie ogólne i zawodowe Rewalidację psychologiczną Uspołecznienie

Schemat ustroju szkolnego dla dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Szkoły ponadgimnazjalne mogą funkcjonować samodzielnie lub w wypadku szkół specjalnych w ramach SOSW (liceum, technikum, szkoła zawodowa masowa, integracyjna, specjalna oraz dla głębiej upośledzonych umysłowo można tworzyć specjalne szkoły przysposobienia do pracy natomiast po szkole zawodowej: liceum ogólnokształcące i średnią szkołę zawodową dla dorosłych), Gimnazjum : masowe, specjalne , integracyjne . Szkoły specjalne mogą funkcjonować w ramach SOSW lub w Ośrodku Rehabilitacyjnym. Szkoła podstawowa: ogólnodostępna, specjalna , integracyjna. Szkoły specjalne mogą funkcjonować w ramach SOSW lub w Ośrodku Rehabilitacyjnym. Przedszkole: ogólnodostępne, specjalne, integracyjne, ośrodek rehabilitacyjny. Równocześnie dziecko może być objęte: wczesnym wspomaganiem rozwoju od momentu stwierdzenia niepełnosprawności do podjęcia nauki. Osoby głęboko upośledzone umysłowo obowiązek szkolny realizują w formie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych.

CELE KSZTAŁCENIA UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO korygowanie zaburzonych, usprawnienie nie zaburzonych funkcji psychicznych wyrabianie sprawności ruchowych i umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu kształtowanie nawyków i praktycznych umiejętności niezbędnych w życiu społecznym i zawodowym kształcenie właściwej postawy społecznej oraz wpajanie podstawowych zasad kultury życia codziennego wyrabianie samoobsługi i samodzielności w różnych przejawach życia codziennego

łączenie procesów dydaktyczno – wychowawczych z życiem środowiska PROGRAMY NAUCZANIA UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO WINNY ZAKŁADAĆ REALIZACJĘ CELÓW POPRZEZ: łączenie procesów dydaktyczno – wychowawczych z życiem środowiska organizowanie procesu nauczania i wychowania w oparciu o najnowsze osiągnięcia pedagogiki specjalnej zapewnienie każdemu uczniowi korzystnych warunków do rozwoju osobowości

PROGRAMY NAUCZANIA UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO WINNY ZAKŁADAĆ REALIZACJĘ CELÓW POPRZEZ: współodpowiedzialność całego personelu szkoły za realizację celów nauczania i wychowania kontakty z poradniami psychologiczno – pedagogicznymi w zakresie diagnostyki i profilaktyki stworzenie odpowiedniej bazy materiałowej, stałe jej wzbogacanie w sprzęt i nowoczesne środki dydaktyczne stałą współpracę z rodzicami, organizacjami społecznymi, młodzieżowymi i zakładami pracy

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE wszechstronne rozwijanie uczniów, przysposobienie ich do pracy i udziału w życiu społecznym przygotowanie do dalszej nauki w szkole zawodowej specjalnej, zdobywanie kwalifikacji w procesie pracy wychowanie uczniów w poczuciu obowiązku i dyscypliny