Projekt: Jestem przedsiębiorczy – kształtowanie postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży z wykorzystaniem innowacyjnych metod i narzędzi

P RZEDSIĘBIORCZOŚĆ JAKO CECHA OSOBOWA : Przedsiębiorczość jako jeden z podstawowych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej. Przedsiębiorczość w szerokim rozumieniu - to zespół cech osobowych człowieka, a także posiadanych umiejętności. Prelegent: Dr Tomasz Rachwał Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, członek Zespołu Merytorycznego Projektu

P RZEDSIĘBIORCZOŚĆ JAKO CECHA OSOBOWA Cechy te pozwalają nie tylko dobrze prowadzić przedsiębiorstwo, tj. być dobrym przedsiębiorcą, ale także na aktywne uczestniczenie w życiu społeczno-gospodarczym. Człowiek przedsiębiorczy nie boi się trudności, podejmowania nowych, nieznanych zadań, nie załamuje się niepowodzeniami, jest niezależny i elastyczny, chętny do zdobywania wiedzy i nowych umiejętności. Taki punkt widzenia postawy przedsiębiorczej jest powszechnie przyjmowany przez wielu autorów i został także przyjęty jako przewodni przy planowaniu i realizacji Projektu Jestem przedsiębiorczy.

P RZEDSIĘBIORCZOŚĆ JAKO KOMPETENCJA KLUCZOWA porozumiewanie się w języku ojczystym porozumiewanie się w językach obcych kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo- techniczne kompetencje informatyczne umiejętność uczenia się kompetencje społeczne i obywatelskie inicjatywność i przedsiębiorczość świadomość i ekspresja kulturalna

K OMPETENCJE ABSOLWENTÓW NA RYNKU PRACY - EDUKACJA W ZAKRESIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Ograniczenie w XX w. edukacji ekonomicznej w większości krajów europejskich do szkolnictwa wyższego, ewentualnie wyższego średniego Próby przeniesienia edukacji ekonomicznej na niższe poziomy edukacji w ramach kształcenia ogólnego oraz do systemów kształcenia ustawicznego Brak dostatecznych kompetencji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych do podjęcia pracy i samozatrudnienia

R EFORMA PROGRAMOWA MEN Reforma programowa oświaty wdrażana przez MEN: - wejście w życie począwszy od roku szkolnego 2012/2013 w klasach I liceów ogólnokształcących, techników i szkół zawodowych, - nowa podstawa programowa przedmiotu obowiązkowego dla wszystkich uczniów podstawy przedsiębiorczości, - nowy fakultatywny przedmiot ekonomia w praktyce.

P ROFILOWANIE A TREŚCI KSZTAŁCENIA Jednymi z najtrudniejszych decyzji podejmowanych przez ucznia w toku nauki są kwestie związane z dobrym rozpoznaniem swoich mocnych i słabych stron oraz świadomym wyborem konkretnego profilu kształcenia. Silne profilowanie w szkole ponadgimnazjalnej (po I klasie, tj. etapie kształcenia ogólnego, obowiązującego wszystkich uczniów). Ukształtowanie umiejętności określenia przez uczniów swoich mocnych i słabych stron jest więc kluczowym do osiągnięcia punktem wymagań nowej podstawy programowej.

K LUCZOWA ROLA NAUCZYCIELA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I DORADCY ZAWODOWEGO W SZKOLE Wobec niejednoznaczności (braku precyzji) zapisów podstawy programowej kluczową rolę w kształceniu w zakresie przedsiębiorczości odgrywa nauczyciel Zbyt mały nacisk położony na rozpoznanie słabych i mocnych stron uczniów, w podstawie programowej, w obliczu konieczności wyboru profilu po pierwszej klasie Programy kształcenia w szkołach średnich nie zapewniają wystarczającej motywacji nauczycielom i szkołom do rozwijania i kształcenia przedsiębiorczości. Motywacja oraz przygotowanie formalne i merytoryczne nauczycieli

U ŻYTKOWNICY I ODBIORCY PROJEKTU UCZESTNICZĄCY W CZĘŚCI BADAWCZEJ ORAZ ADAPTACJI I TWORZENIU WSTĘPNYCH PRODUKTÓW PROJEKTU U ŻYTKOWNICY O DBIORCY Nauczyciele podstaw przedsiębiorczości, doradcy zawodowi 30 osób (w tym 26 kobiet, 4 mężczyzn) Szkoły ponadgimnazjalne w WLKP 30 szkół (6 liceów, 24 Zespoły Szkół z 18 powiatów ) Uczniowie 763 uczniów (398 dziewcząt, 365 chłopców) Prelegent: Marcin Wojtkowiak Socjolog, członek Zespołu Merytorycznego Projektu: „Jestem przedsiębiorczy”

B ADANIA PRZEPROWADZONE W RAMACH I ETAPU REALIZACJI P ROJEKTU : K WIECIEŃ - PAŹDZIERNIK 2011 Cele badań: I. Ocena realizacji przedmiotu podstawy przedsiębiorczości Postrzeganie rangi przedmiotu podstawy przedsiębiorczości przez młodzież, nauczycieli, dyrektorów Atrakcyjność metod i narzędzi wykorzystywanych podczas zajęć z przedmiotu: podstawy przedsiębiorczości Czy obecny sposób realizacji przedmiotu PP wspiera proces kształtowania postaw przedsiębiorczych? II. Pozyskanie szczegółowych informacji na temat specyfiki szkół biorących udział w projekcie (typy szkół, użytkownicy, odbiorcy) III. Ocena zestawu narzędzi dydaktycznych adaptowanych i tworzonych w ramach projektu, w kontekście realizacji nowej podstawy programu nauczania podstaw przedsiębiorczości i ekonomia w praktyce. IV. Określenie standardu dla narzędzia pomiaru kompetencji

B ADANIA PRZEPROWADZONE W RAMACH I ETAPU REALIZACJI P ROJEKTU – M ETODY I TECHNIKI BADAWCZE Wykorzystane metody i techniki badawcze (jakościowe i ilościowe): IDI – wywiad pogłębiony (dyrektorzy, nauczyciele) FGI – badanie fokusowe (uczniowie, nauczyciele i doradcy zawodowi) Analizy danych zastanych Ankieta ewaluacyjna Panel dyskusyjny w trakcie konferencji inaugurującej Projekt oraz w trakcie warsztatów z nauczycielami i doradcami CAWI (ankieta internetowa z nauczycielami i uczniami) Narzędzie pomiaru kompetencji, kwestionariusz elektroniczny (nauczyciele i uczniowie )

B ADANIA PRZEPROWADZONE W RAMACH I ETAPU REALIZACJI P ROJEKTU – W NIOSKI N AJWAŻNIEJSZE WNIOSKI : Brak narzędzi umożliwiających diagnozę potencjału uczniów Mała liczba godzin na realizację przedmiotu ( przeładowany program); różne usytuowanie przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w programach szkół Małe zainteresowanie uczniów przedmiotem z powodu braku atrakcyjnych metod i narzędzi Uczniowie z techników i szkół zawodowych są bardziej zaangażowani w naukę podstaw przedsiębiorczości niż uczniowie z liceów ogólnokształcących (egzaminy zawodowe).

B ADANIA PRZEPROWADZONE W RAMACH I ETAPU REALIZACJI P ROJEKTU – W NIOSKI 90 % nauczycieli twierdziło, że wykorzystanie zestawu narzędzi nie tylko pozwoli na ocenę mocnych i słabych stron uczniów, ale także uatrakcyjni lekcje i zachęci uczniów do aktywności oraz rozwinie praktyczne umiejętności. Prawie 70% uczniów stwierdziło, że wykorzystanie narzędzi dydaktycznych uatrakcyjni lekcje i zachęci do aktywności. Ponad 70% nauczycieli było także przekonanych, że narzędzie do badania kompetencji przydatne będzie doradcom zawodowym, pedagogom i psychologom zatrudnionym w szkołach, w realizacji ich zadań zawodowych m.in. w obszarze profilowania. Niemal wszyscy badani zdecydowanie opowiedzieli się za kontynuacją projektu i testowaniem oraz upowszechnianiem proponowanych narzędzi dydaktycznych.

P ODSUMOWANIE BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W RAMACH I ETAPU REALIZACJI P ROJEKTU : K WIECIEŃ - PAŹDZIERNIK Ocena realizacji przedmiotu „podstawy przedsiębiorczości”: nie spełnia oczekiwań. 2. Obciążenia nauczyciela prowadzącego przedmiot podstawy przedsiębiorczości: brak czasu na skuteczną realizację podstawy programowej (ponad 60% szkół – 1 godz./tydzień; w ciągu jednego roku nauki). 3. Oczekiwania uczniów wobec lekcji przedsiębiorczości: obecnie nieatrakcyjne; wprowadzenie proponowanych narzędzi wg 70% uczniów uatrakcyjni lekcje i zachęci do aktywności. 4.Formy prowadzenia zajęć i metody nauczania: na ogół standardowe i tradycyjne przekazywanie wiedzy przy tablicy (brak narzędzi, brak czasu) – 80% szkół

P ODSUMOWANIE BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W RAMACH I ETAPU REALIZACJI P ROJEKTU : K WIECIEŃ - PAŹDZIERNIK Rola i waga przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w procesie kształcenia: oceny nauczycieli i dyrektorów świadczą o wysokiej randze (ponad 8 pkt. na 10-cio stopniowej skali); jest to poważny problem w kontekście niskiej atrakcyjności zajęć i braku narzędzi. 6. Zagadnienia najbardziej i najmniej interesujące uczniów: więcej praktyki i ćwiczeń/mniej „wykładów” 7. Znaczenie i rola podstaw przedsiębiorczości w kształtowaniu drogi zawodowej uczniów: 70% nauczycieli przekonanych, że narzędzie do badania kompetencji przydatne będzie doradcom zawodowym, pedagogom i psychologom zatrudnionym w szkołach; w 51,5% szkół nie ma etatu doradcy zawodowego (brak stałego etatu i narzędzi diagnozy ogranicza możliwości pomocy uczniom).

P RODUKT FINALNY PROJEKTU - Z ESTAW INNOWACYJNYCH NARZĘDZI DYDAKTYCZNYCH : Dwie gry dydaktyczne Prelegent: Izabella Świłło Psycholog, koordynator merytoryczny Projektu „Jestem przedsiębiorczy ” Zestaw programów i materiałów szkoleniowych na 2 poziomach (podstawowym i rozszerzonym) Narzędzie do badania 11 kompetencji Portal edukacyjny

I NNOWACYJNE NARZĘDZIA : N ARZĘDZIE BADANIA KOMPETENCJI Narzędzie do badania 11 kompetencji Elektroniczne narzędzie pozwalające na autodiagnozę mocnych i słabych stron w obszarze 11 kompetencji automatyczne generowanie wyników i potrzeb szkoleniowych adaptacja narzędzia – współpraca z Partnerem Projektu SYNTRA WEST (Belgia)

P ROFIL KOMPETENCJI – UZASADNIENIE WYBORU : Literatura przedmiotu Zalecenia Unii Europejskiej Reforma programowa MEN Doświadczenia partnera – Syntra West ( Belgia) Własne doświadczenia Badania rynku pracy dotyczące kompetencji

B ADANE KOMPETENCJE : Komunikacja Współpraca Przedsiębiorczość Elastyczność Analiza potrzeb klientów Efektywność Niezależność Rozwiązywanie problemów Planowanie i organizacja własnej pracy Kształcenie ustawiczne Panowanie nad stresem

M ODUŁOWY S YSTEM SZKOLEŃ I MATERIAŁY SZKOLENIOWE : S ZKOLENIA NA DWÓCH POZIOMACH ZAAWANSOWANIA poziom podstawowy poziom rozszerzony 11kompetencji 11 kompetencji Wzmacnianie potencjału Rozwijanie umiejętności

N ARZĘDZIE DO BADANIA 11 KOMPETENCJI – KORZYŚCI DLA ODBIORCÓW Uczniowie: diagnoza swoich słabych i mocnych stron w obszarze 11 kompetencji, większa świadomość swojego potencjału i zdolności jak i obszarów do rozwoju, możliwość rozwoju i wzmocnienia swoich umiejętności (system szkoleń), bardziej świadomy wybór profilu kształcenia, dalszej drogi edukacji, zawodu.

N ARZĘDZIE DO BADANIA 11 KOMPETENCJI – KORZYŚCI DLA UŻYTKOWNIKÓW Nauczyciele: otrzymają innowacyjne narzędzie do pomiaru 11 kompetencji przedsiębiorczych i programy szkoleń rozwijające te kompetencje, zaproponują uczniom atrakcyjną formę diagnozy swoich słabych i mocnych stron, zyskają większą wiedzę na temat potencjału ucznia.

N ARZĘDZIE DO BADANIA 11 KOMPETENCJI – KORZYŚCI DLA UŻYTKOWNIKÓW Doradcy zawodowi: będą dysponowali wiedzą na temat mocnych i słabych stron uczniów, skorzystają z wyników badań dotyczących potencjału ucznia w planowaniu dalszej edukacji i wyborze zawodu, otrzymają programy i materiały szkoleniowe rozwijające poszczególne kompetencje odpowiednie do potrzeb każdego z uczniów.

N ARZĘDZIA INNOWACYJNE : G RY DYDAKTYCZNE ZALETY STOSOWANIA: Poznawanie świata gry- rzeczywistości gospodarczej Eliminowanie uczucia nudy, uatrakcyjnienie lekcji Zaangażowanie emocjonalne, zmniejszenie stresu Rozwijanie zdolności analitycznego myślenia Zwiększanie motywacji do nauki Prelegent: Wojciech Szafałowicz Socjolog, członek Zespołu Merytorycznego Projektu: „Jestem przedsiębiorczy”

S TOŻEK D ALE ’ A

N ARZĘDZIA D YDAKTYCZNE : G RA H EAD M ASTERS Materiał zgodny z podstawą programową przedmiotu Podstawy Przedsiębiorczości Do wykorzystania na jednej lekcji W trybie indywidualnym i zespołowym

Teoria Ekonomii

N ARZĘDZIA D YDAKTYCZNE : I NNOWACYJNY P RODUCENT K OMPUTERÓW Ekonomia w praktyce – podstawa programowa MEN: „Uczniowie mogą na przykład brać udział w symulacyjnych grach ekonomicznych (również z wykorzystaniem technologii informatycznych)” do wykorzystanie w trakcie zajęć fakultatywnych ekonomia w praktyce Prowadzenie i zarządzanie wirtualną firmą Rozgrywka w trakcie całego semestru

P ORTAL EDUKACYJNY „ JESTEM PRZEDSIĘBIORCZY ” Portal edukacyjny „Jestem przedsiębiorczy” to miejsce dostępu do wszystkich produktów projektu na platformie edukacyjnej online: narzędzia pomiaru kompetencji wraz z automatycznym generowaniem potrzeb szkoleniowych, modułowego systemu szkoleń, gier dydaktycznych HeadMaster i IPK Narzędzie do komunikacji między uczniami i nauczycielami Atrakcyjna forma wizualna oraz prostota obsługi

G RY DYDAKTYCZNE I P ORTAL EDUKACYJNY Korzyści dla nauczyciela: wykorzystanie nowoczesnego narzędzia w realizacji programu nauczania, uatrakcyjnienie lekcji za pomocą udostępnionych uczniom narzędzi w oparciu o technologię informatyczną Korzyści dla ucznia: możliwość przyswojenia wiedzy w atrakcyjny dla ucznia sposób zapoznanie się w pogłębiony sposób z zasadami i podstawami prowadzenia własnej firmy (Innowacyjny Producent Komputerów)

T RWAŁOŚĆ REALIZACJI PROJEKTU : 55 szkół ponadgimanazjalnych i około 4500 uczniów z Wielkopolski uczestniczących w fazie testowania i upowszechniania produktu otrzyma dostęp do zestawu narzędzi dydaktycznych na okres roku szkolnego 2013/2014, w II kwartale 2013 roku wszystkie szkoły ponadgimnazjalne z wielkopolski otrzymają ofertę dotyczącą możliwości korzystania z zestawu narzędzi na okres roku szkolnego 2013/2014, warunki organizacyjne i techniczne pozwalają na umożliwienie dostępu do zestawu narzędzi szkołom ponadgimnazjalnym i uczniom z terenu całej Polski.

Dziękujemy za uwagę!