Rządowy Program na rzecz Aktywności Osób Starszych na lata Głównym celem programu jest tworzenie warunków do rozwoju aktywności społecznej osób starszych, które w związku z wyżem demograficznym lat 50. wchodzą lub w najbliższej przyszłości będą wchodzić w wiek 60+, a kończąc aktywność zawodową pozostają nadal w dobrej kondycji psychofizycznej, mają potencjał, kwalifikacje, życiowe doświadczenie i czas wolny, który można i należy zagospodarować dzięki tworzeniu odpowiedniej oferty aktywności społecznej.

Program zakłada działania w czterech obszarach obejmujących aktywność społeczną seniorów. Opiera się na następujących priorytetach: Priorytet I. Edukacja osób starszych Priorytet II. Aktywność społeczna promująca integrację wewnątrz- i międzypokoleniową Priorytet III. Partycypacja społeczna osób starszych Priorytet IV. Usługi społeczne dla osób starszych

Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata pierwszy ogólnopolski rządowy program dla osób starszych

Polityka senioralna jest rozumiana jako ogół celowych działań organów administracji publicznej wszystkich szczebli oraz innych organizacji i instytucji, które realizują zadania i inicjatywy kształtujące warunki dla godnego i zdrowego starzenia się. Celem polityki senioralnej w Polsce będzie wspieranie i zapewnienie możliwości aktywnego starzenia się w zdrowiu oraz możliwości prowadzenia samodzielnego, niezależnego i satysfakcjonującego życia, nawet przy pewnych ograniczeniach funkcjonalnych.

ZDROWIE I SAMODZIELNOŚĆ Celem głównym polityki senioralnej w obszarze zdrowie i samodzielność jest tworzenie warunków dla jak najdłuższego utrzymywania dobrego stanu zdrowia i autonomii.

Priorytet 1. Stworzenie systemowych rozwiązań, które pozwolą na rozwój usług medycznych dla osób starszych Cel 1.: Rozwój geriatrii jako specjalizacji Cel 2.: Przygotowanie i doskonalenie zawodowe kadry medycznej w kierunku całościowej oraz kompleksowej opieki zdrowotnej nad starszym pacjentem Cel 3.: Wspieranie i rozwój poradni oraz opieki geriatrycznej w Polsce

Priorytet 2. Promocja zdrowia i profilaktyka zdrowotna Cel 1.: Przygotowanie do okresu starości, przekazywanie wiedzy na temat zmian fizycznych i psychicznych zachodzących podczas procesu starzenia oraz konsekwencji określonych zachowań Cel 2.: Promocja właściwego stylu życia w sferze zdrowia psychicznego, aktywności intelektualnej, odżywiania, rytmu dnia, rekreacji, higieny ciała i unikania zachowań ryzykownych pod względem zdrowotnym Cel 3.: Rozwój i wspieranie aktywności fizycznej

Priorytet 3. Rozwój usług społecznych i opiekuńczych dostosowanych do potrzeb osób starszych. Cel 1.: Rozwój usług społecznych dostosowanych do potrzeb oraz możliwości osób starszych Cel 2.: Zapewnienie odpowiedniej opieki nad osobami o ograniczonej samodzielności poprzez rozwój usług opiekuńczych Cel 3.: Opracowanie i wdrożenie systemu teleopieki oraz wykorzystanie innowacyjnych technologii w ułatwieniu organizacji opieki dla osób starszych Cel 4.: Stworzenie systemów wsparcia dla opiekunów nieformalnych, w szczególności na poziomie lokalnym

BEZPIECZEŃSTWO Głównym celem polityki senioralnej w tym obszarze jest zapewnienie bezpieczeństwa osobom starszym, a także przeciwdziałanie stosowanym wobec seniorów nadużyciom.

Kierunki interwencji - rekomendacje: zapobieganie przemocy wobec osób starszych wprowadzenie w instytucjach opieki i w jednostkach dostarczających usługi opiekuńcze osoby zaufania - pełnomocnika ds. przeciwdziałania przemocy oraz procedury postępowania w przypadku wystąpienia przemocy wprowadzenie zasady jednego okienka - jednej instytucji/organizacji upoważnionej do działania w przypadku zgłoszenia o nadużyciach wobec osób starszych wprowadzenie Telefonu Zaufania dla osób starszych przeciwdziałanie przemocy ekonomicznej przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom handlowym wobec osób starszych

PRZESTRZEŃ I MIEJSCE ZAMIESZKANIA Celem jest wspieranie przestrzennego planowania architektonicznego dostosowanego dla wszystkich (universal design), i z uwzględnieniem potrzeb różnych grup wiekowych (w tym osób starszych).

Kierunki interwencji - rekomendacje: współpraca z seniorami i organizacjami społecznymi w sprawie oceny miejsc i budynków publicznych pod względem dostępności dla osób starszych oraz przygotowywanie planów i propozycji zmian, które by uwzględniały potrzeby osób starszych upowszechnianie świadomości w zakresie efektywności energetycznej mieszkań i budynków będących własnością osób starszych oraz ryzyka ubóstwa energetycznego planowanie transportu publicznego z uwzględnieniem potrzeb osób starszych wprowadzenie działań skracających okres oczekiwania na obsługę w miejscach publicznych (urząd, biblioteka) wspieranie budowy zespołów mieszkań, jak i zmiany istniejących, jako specjalnie dostosowanych do potrzeb osób starszych pod względem infrastruktury i usług

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA OSÓB 50+ Celem głównym polityki senioralnej w obszarze aktywizacji zawodowej jest zaplanowanie działań, które pozwolą na jak najlepsze wykorzystanie potencjału osób starszych na rynku pracy i tym samym pozwolą na zwiększenie i przedłużenie aktywności zawodowej osób 50+ oraz 60+.

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA OSÓB 50+ Cel 1.: Upowszechnienie, poprawa jakości oraz dostosowanie zarówno do potrzeb rynku pracy jak i do potrzeb, możliwości odbiorców oferty edukacyjnej (pracowników i poszukujących pracy w wieku 50+) Cel 2.: Tworzenie warunków pracy przyjaznych pracownikom i stosowanie rozwiązań z zakresu zarządzania wiekiem Cel 3.: Zwiększenie skuteczności i efektywności działań promujących zatrudnienie i aktywność zawodową osób 50+ oraz 60+ Cel 4.: Rozwój współpracy na rzecz wzrostu zatrudnienia osób w wieku 50+

AKTYWNOŚĆ EDUKACYJNA, SPOŁECZNA I KULTURALNA OSÓB STARSZYCH Celem ogólnym polityki senioralnej w obszarze aktywności edukacyjnej społecznej i kulturalnej jest wspieranie idei uczenia się wśród osób starszych i aktywizowanie do działań obywatelskich i społecznych, w tym: rozwój oferty edukacyjnej dla osób starszych rozwój i wspieranie aktywności społecznej osób starszych (w tym zaangażowania obywatelskiego i wolontariatu) zwiększenie uczestnictwa osób starszych w kulturze zarówno jako jej odbiorców jak i twórców

AKTYWNOŚĆ EDUKACYJNA Celem ogólnym polityki senioralnej w obszarze aktywności edukacyjnej jest zwiększenie uczestnictwa osób starszych w edukacji oraz zwiększenie dostępności i jakości oferty edukacyjnej. Priorytet 1 Rozwój oferty edukacyjnej dla osób starszych w obszarach zgodnych z potrzebami Cel 1. Upowszechnienie edukacji prozdrowotnej Cel 2. Upowszechnianie edukacji obywatelskiej Cel 3. Upowszechnienie edukacji w zakresie nowych technologii Priorytet 2 Wspieranie rozwoju systemowych rozwiązań dla organizacji różnych form uczenia się osób starszych, w tym ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku

Priorytet 1. Rozwój aktywności obywatelskiej osób starszych Celem głównym polityki senioralnej w obszarze aktywności obywatelskiej jest zwiększenie zaangażowania osób starszych w życie społeczności lokalnych oraz wzrost roli obywateli - seniorów w rozwiązywaniu problemów społecznych. Priorytet 2. Rozwój wolontariatu osób starszych Celem głównym polityki senioralnej w obszarze wolontariatu jest zwiększenie udziału osób starszych w różnych formach wolontariatu pozwalającej na zagospodarowanie potencjału tych osób oraz na rozwój nowych kompetencji.

SPOŁECZNA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA Aktywność społeczna osób starszych rozumiana jest szeroko i dzieli się na aktywność obywatelską (partycypację obywatelską, zaangażowanie obywatelskie) i na działania na rzecz potrzebujących osób, środowiska oraz organizacji i instytucji, czyli wolontariat.

AKTYWNOŚĆ W OBSZARZE KULTURY Głównym celem polityki senioralnej w obszarze kultury jest zwiększenie uczestnictwa osób starszych w kulturze zarówno jako jej odbiorców jak i twórców. Cel 1.: Podnoszenie kompetencji kulturowych Cel 2..: Integrowanie działań instytucji i organizacji Cel 3.: Promowanie animacji kulturalnej

SREBRNA GOSPODARKA Srebrna gospodarka (silver economy) to system ekonomiczny ukierunkowany na wykorzystanie potencjału osób starszych i uwzględniający ich potrzeby. Celem głównym polityki senioralnej w obszarze srebrna gospodarka jest wspieranie rozwoju efektywnych rozwiązań dostosowanych do potrzeb i oczekiwań osób starszych.

RELACJE MIĘDZYPOKOLENIOWE Celem głównym polityki senioralnej w obszarze relacji międzypokoleniowych jest solidarność pokoleń jako norma kierunkowa w społeczeństwie, polityce społecznej, kulturze oraz na rynku pracy.

Realizacja Programu powinna sprawić, że seniorzy poczują się pełnoprawną grupą społeczną oraz zapobiec wkluczeniu społecznemu seniorów. Oznacza to: szeroko rozumiane poczucie bezpieczeństwa (socjalne, zdrowotne, fizyczne, prawne i konsumenckie); szansę nabywania niezbędnych we współczesnym świecie kompetencji oraz rozwijania zainteresowań i kreatywności; możliwość integracji wewnątrzpokoleniowej oraz międzypokoleniowej Kolejny etap to pełna partycypacja w sferze obywatelskiej oraz aktywność społeczna.