Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 1 Prawa konsumenta w Unii Europejskiej Punkty kontaktowe i organy łącznikowe – ich znaczenie dla ochrony konsumentów w Polsce i UE Piotr Stańczak Europejskie Centrum Konsumenckie Polska Warszawa, 14 maja 2008

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 2 Plan prezentacji   Zasada działania „mechanizmów łącznikowych” tzn. odpowiedzialnych za przepływ informacji i zarządzanie problemami konsumenckimi w UE   Rzut oka na struktury i funkcjonowanie: – –Centra ECC-NET – –Organy łącznikowe odpowiedzialnych za współpracę państw członkowskich w zakresie ochrony konsumentów CPC – –Punkty kontaktowe w obszarze e-commerce (contact points) – –Sieć informacyjna dla Dyrektywy 2006/123/WE dotyczącej usług na rynku wewnętrznym   Skuteczność zarządzania problemami konsumenckimi poprzez „mechanizmy łącznikowe”

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 3 wojewódzkie inspektoraty IH - administracja zespolona w ramach województwa Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Mediacja Polubowne Sądy Konsumenckie Zarządzanie problemami konsumenckimi w Polsce Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat Organizacj e konsumen ckie Rzecznicy konsumenów

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 4 Euro-label - Ciało Certyfikujące Rzecznik Ubezpieczonych Urząd Komunikacji Elektronicznej Arbiter Bankowy przy Związku Banków Polskich Arbitraż – Stały Polubowny Sąd Konsumencki Mediacja Zarządzanie problemami konsumenckimi w Polsce Komisja Skargowa Komisja Nadzoru Finansów Arbitraż – Sąd Polubowny

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 5 Zasada działania „mechanizmów łącznikowych”   Zasięg jednolitego rynku UE   Uproszczony kontakt z indywidualnym konsumentem   Rodzaj zadań: –Informacja obywatelska –podejmowanie akcji –Współpraca z organami Państwa Członkowskiego –Współpraca z organami Unii Europejskiej  Umożliwienie współpracy transgranicznej

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 6 Przykłady spraw konsumenckich  Mylące broszury turystyczne – przedsiębiorstwo ogłasza wycieczkę autokarową w w innym kraju za ustaloną cenę, ale z „nieobowiązkowym pakietem” wycieczek za dodatkową opłatę. Podczas podróży, wczasowicze odkrywają, że jeśli nie korzystają z „nieobowiązkowowej” opcji wycieczek, przedsiębiorstwo autokarowe pozostawia ich własnemu losowi w hotelach daleko jakichkolwiek centrów turystycznych.

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 7 Przykłady spraw konsumenckich  Klauzula „żadnego zwrotu pieniędzy” – przedsiębiorstwo sprzedające bilety na koncert konsumentom w innych krajach EU ma w swoim regulaminie postanowienie, że konsumenci nie mają prawo do zwrotów pieniędzy nawet jeżeli koncert jest odwołany. Ta odmowa prawa do zwrotu pieniędzy mogła być uważana za niesprawiedliwą i graniczne działanie przeciwko przedsiębiorstwu teraz mogło być możliwe.

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 8 Przykłady spraw konsumenckich  Tanie linie lotnicze żądają od polskiego konsumenta składania reklamacji w języku angielskim, drogą pocztową  Reklamacja pasażera dotycząca 24 godzinnego opóźnienia samolotu spotyka się z przeprosinami przewoźnika i ofertą voucher’a pokrywajacego ułamek ceny biletu na poczet przyszłego rejsu. Przewoźnik tłumaczy, że z powodu przemieszczania się stada jeleni na pobliskie rykowisko a następnie mgły był zmuszony zawiesić lot.

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 9 Przykłady spraw konsumenckich Aspekty:  Interes indywidualny  Interes zbiorowy  Informacja o prawach i możliwościach  Specjalizacja w sektorze

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 10 Sieć Euroguichets   guichet (fr.) – furtka, okienko kasowe, okienko pocztowe, okienko biurowe,kasa   Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich, powszechnie nazywana Euroguichets w państwach należących do Unii Europejskiej istnieje od 1992 r.   Jednostki te prowadziły kampanię informacyjną, doradczą oraz promocyjną w zakresie spraw konsumenckich. Miały na celu przełamywanie oporów konsumentów w stosunku do aktywnego uczestniczenia we obrocie europejskim.   Działania sieci centrów pozwalały na identyfikowanie nowych problemów prawnych i dają pełniejszy obraz z jakiego rodzaju problemami konsumenci mają kłopoty.   Sieć współpracuje z Financial Network (FIN-NET) i systemem Solvit.

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 11 European Extra Judicial Network (EEJ-NET)  Od roku 2001 w państwach członkowskich Unii oraz w Norwegii i Islandii rozwinęła się struktura EEJ-NET  Powoływane jednostki tzw. Clearing House (ang. instytucja przekaźnikowa) funkcjonowały jako sieć, co pozwalało na efektywną wymianę informacji i skuteczne działanie  Działalność EEJ-net polegała na: –informowaniu konsumentów o istnieniu mechanizmów pozasadowych typu ADR (Alternative Dispute Resolution Mechanisms) –pomocy przy wypełnianiu formularzy skargi, gromadzeniu wymaganych dokumentów –wskazywaniu właściwości sądów oraz znalezieniu podstawy prawnej, następnie monitorowaniu przebiegu sporu. Były to tzw. Clearing House

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 12 Nowy etap: sieć ECC-NET  Na początku 2005 r. nastąpiło połączenie obu wyżej opisanych sieci, tj. ECC-net z EEJ ‑ net  Zadania i projekty prowadzony w ramach poszczególnych sieci zostały skoordynowane i powierzone zespolonej sieci Europejskich Centrów Konsumenckich

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 13 Osadzenie i forma centrów Sieci ECC-NET   Administracja publiczna: – –jednostka organizacyjna organu administracji (np. Estonia,Finlandia, Szwecja, Dania, Czechy) – –autonomiczna bądź zdecentralizowana instytucja często z personelem złożonym z pracowników służby cywilnej (Hiszpania, Holandia, Cypr) – –projekt/program zorganizowany przez organ administracji (Portugalia, Polska, Rumunia)

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 14 Osadzenie i forma centrów Sieci ECC-NET  Organizacje pozarządowe (np. Austria, Słowenia, Norwegia, Islandia)  Inne formy: –ECK Francja/Niemcy - część międzynarodowej organizacji EUROINFO powstałej w wyniku międzyrządowej umowy o charakterze prywatnym do której należą także inne instytucje typu sieciowego jak np. e- commerce contact-point.

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 15 Osadzenie i forma centrów Sieci ECC-NET  Inne formy (cd.) – –ECK Irlandia - jest jednostką organizacyjną współfinansowaną i nadzorowaną przez The National Consumer Agency (NCA) – ciało posiadające osobowość prawną (rodzaj instytucji o strukturze konsorcjum z własnym niezależnym zarządem) powołane przez rząd irlandzki w maju 2007 roku. – –ECK Luxemburg - jest niezależną jednostką organizacyjną funkcjonującą jako Economic Interest Grouping (EIG), kierowaną przez komitet, składający się z reprezentantów Ministerstwa Gospodarki i handlu Zagranicznego, Ministerstwa ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw i ogólnokrajowej organizacji konsumenckiej (ULC). – –ECK Wielka Brytania - jest częścią The Trading Standards Institute publicznego organizacji - hybrydą, łączącą kompetencje analogiczne do Inspekcji Handlowej i NIK.

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 16 Contact points dla handlu elektronicznego art. 19 Dyrektywy 2000/31/WE o handlu elektronicznym:  Państwa Członkowskie współpracują z pozostałymi Państwami Członkowskimi; w tym celu wyznaczają one jeden lub więcej punktów kontaktowych, których dane przekazują pozostałym Państwom Członkowskim i Komisji.  Państwa Członkowskie ustanawiają punkty kontaktowe dostępne co najmniej drogą elektroniczną, z których usługobiorcy oraz usługodawcy mogą: –otrzymać informacje ogólne na temat ich praw i obowiązków umownych, jak również na temat procedur reklamacyjnych oraz naprawiania szkody w przypadku sporów, łącznie z informacjami na temat praktycznych aspektów związanych z wykorzystaniem tych procedur –uzyskać dane szczegółowe dotyczące władz, stowarzyszeń lub organizacji, od których mogą oni otrzymać dalsze informacje lub praktyczną pomoc

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 17 Contact points dla handlu elektronicznego  W UE istnieją zróżnicowane modele implementacji art. 19 ww. dyrektywy, wśród nich wyróżnić można przynajmniej trzy podstawowe rozwiązania: –Model jednostkowy – gdy contact point zostaje umieszczony w ramach jednej struktury organizacyjnje (np. Austria, Niemcy. Belgia) –Model podwójny – gdy ustanawiany jest odrębny contact point na podstawie art. 19 ust. 2 oraz odrębny dla art. 19 ust. 4.(np. Szwecja, Dania) –Model wieloinstytucyjny – gdy powołane są odrębne contact points dla różnych celów np. jest to sytuacja istnienia modelu podwójnego ale art. 19 ust. 4 realizują dwie rózne instytucje – jedna dla usługodawców druga dla usługobiorców (np. Finlandia, Zjednoczone Królestwo, Irlandia)

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 18 Sieć CPC  Sieć współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów (ang. Consumer Protection Cooperation)   Z początkiem roku 2007 we wszystkich krajach UE weszło w życie Rozporządzenie z dnia 27 października 2004 r. Nr 2006/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów (tzw. rozporządzenie CPC – ang. Consumer Protection Cooperation).

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 19 Sieć CPC Cel: –wskazanie warunków które pozwolą na „połączenie” krajowych organów władzy wykonawczej –umocowanie tych organów do podejmowania wspólnych, skoordynowanych akcji przeciwko nierzetelnym przedsiębiorcom zaburzają swobodę Rynku Wewnętrznego UE z zamiarem szkodzenia konsumentom –usuniecie barier w zakresie przepływu informacji i współpracy. –upoważnienie władz wykonawczych do żądania i otrzymywania pomocy w zakresie od partnerów w innych Państwach Członkowskich

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 20 Sieć CPC Sieć CPC Naruszenie wewnątrzwspólnotowe   Każde działanie lub zaniechanie   Sprzeczne z określonymi przepisami prawnymi, chroniącymi interesy konsumentów,   Które szkodzi lub może szkodzić zbiorowym interesom konsumentów   Konsumentów zamieszkałych na terytorium UE lub gdzie odpowiedzialny przedsiębiorca ma siedzibę albo gdzie znajdują się dowody bądź aktywa związane z tym deliktem

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 21 Sieć CPC - organizacja Każde Państwo Członkowskie wyznacza:   jednolity urząd łącznikowy   właściwe organy ► ►odpowiedzialne za stosowanie rozporządzenia CPC.   inne organy publiczne. ► ►jeżeli jest to konieczne do wypełnienia zobowiązań wynikających z rozporządzenia CPC   ewentualnie wskazuje podmioty mające interes prawny w zaprzestaniu lub zakazie naruszeń wewnątrzwspólnotowych

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 22 Sieć CPC - organizacja Właściwy organ: oznacza każdy organ publiczny ustanowiony na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym posiadający szczególne kompetencje w zakresie egzekwowania przepisów prawnych, które chronią interesy konsumentów Jednolity urząd łącznikowy oznacza organ publiczny w każdym Państwie Członkowskim wyznaczony jako odpowiedzialny za koordynację wykonywania rozporządzenia na terytorium tego Państwa Członkowskiego;

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 23 Sieć CPC - organizacja Urząd Lotnictwa Cywilnego (KOPP) w zakresie Rozporządzenia 261/2004/WE Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w zakresie Dyrektywy 89/552/EWG Główny Inpektorat Farmaceutyczny w zakresie Dyrektywy 2001/83/WE Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jednolity urząd łącznikowy Prezes UOKIK w zakresuie pozostałych konsumenckich przepisów

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 24 CPC – podstawowe procedury wzajemnej pomocy   Wymiana informacji na wniosek   Wymiana informacji bez wniosku   Wnioski o podjęcie środków służących egzekwowaniu prawa

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 25 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym Ratio legis:   Znoszenie ograniczeń w transgranicznym świadczeniu usług   Zapewnienie większego wyboru i lepszej jakości usług po niższych cenach poprzez zwiększenie przejrzystości oraz pełniejszej informacji dla konsumentów obrotu

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 26 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym Dyrektywą objęte są m.in. usługi świadczone zarówno na rzecz przedsiębiorców, jak i konsumentów, na przykład: – –doradztwo prawne lub podatkowe – –usługi dotyczące nieruchomości, takie jak usługi agencji nieruchomości – –usługi budowlane, w tym architektoniczne – –dystrybucja – –organizacja targów – –wynajem samochodów i usługi biur podróży.

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 27 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym Dyrektywa obejmuje również usługi stricte dla konsumentów, takie jak: – –usługi turystyczne, w tym usługi przewodników turystycznych – –usługi rekreacyjne – –ośrodki sportowe i parki rozrywki; oraz o ile nie są wyłączone z zakresu zastosowania dyrektywy, usługi pomocy domowej, takie jak pomoc dla osób starszych Działalność regulowana ta może obejmować usługi wymagające niewielkiej odległości między usługodawcą a usługobiorcą, usługi wymagające podróży usługobiorcy lub usługodawcy oraz usługi, które mogą być świadczone na odległość, w tym przez Internet

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 28 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym  „ usługobiorca” oznacza: –każdą uprawnioną albo –każdą osobę prawną prowadzącą przedsiębiorstwo w państwie członkowskim –która do celów zawodowych lub pozazawodowych, korzysta z usługi bądź pragnie z niej skorzystać

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 29 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym  aństwa członkowskie zapewniają możliwość uzyskania przez usługobiorców w swoim państwie członkowskim zamieszkania następujących informacji:  Pomoc dla usługobiorców: Państwa członkowskie zapewniają możliwość uzyskania przez usługobiorców w swoim państwie członkowskim zamieszkania następujących informacji: –ogólnych informacji na temat wymogów mających zastosowanie w innych państwach członkowskich dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności usługowej, w szczególności wymogów w zakresie ochrony konsumentów –ogólnych informacji na temat środków prawnych w przypadku sporu między usługodawcą a usługobiorcą –danych kontaktowych stowarzyszeń i organizacji, w tym ośrodków Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich, które mogą udzielić praktycznej pomocy usługodawcom lub usługobiorcom

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 30 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym   W stosownych przypadkach właściwe organy udzielają prostych wskazówek co do sposobu postępowania   Informacje i pomoc powinny: – – zostać udzielone w jasny i niebudzący wątpliwości sposób – –powinny być uaktualniane i łatwo dostępne na odległość – –również przy pomocy elektronicznych środków przekazu (aspekt swobody komunikacji i funkcjonowania w obrębie wspólnego rynku)

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 31 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym   Państwa członkowskie zapewniają usługodawcom i usługobiorcom łatwy dostęp do następujących informacji poprzez pojedyncze punkty kontaktowe (Artykuł 7 dyrektywy: Prawo do informacji)   Państwa członkowskie mogą przekazywać odpowiedzialność za wykonanie zadań informacyjnych pojedynczym punktom kontaktowym lub innemu podmiotowi, takiemu jak ośrodek należący do Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich, stowarzyszeniom konsumenckim lub Centrom Euro Info

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 32 Dyrektywa 2006/123/WE dotycząca usług na rynku wewnętrznym  Rozwój sieci organów ochrony konsumentów w państwach członkowskich, który jest przedmiotem rozporządzenia (WE) nr 2006/2004, stanowi dopełnienie współpracy przewidzianej w niniejszej dyrektywie.  Stosowanie przepisów dotyczących ochrony konsumentów w przypadkach transgranicznych, w szczególności w odniesieniu do nowych praktyk w zakresie marketingu i sprzedaży, a także potrzeba usunięcia pewnych konkretnych przeszkód we współpracy w tej dziedzinie, wymaga większego poziomu współpracy pomiędzy państwami członkowskimi.  W szczególności w obszarze tym niezbędne jest zagwarantowanie, aby państwa członkowskie wymagały zaprzestania na swoim terytorium stosowania przez podmioty gospodarcze niezgodnych z prawem praktyk, ukierunkowanych na konsumentów w innym państwie członkowskim

Projekt jest finansowany ze środków Komisji Europejskiej i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 33 Europejskie Centrum Konsumenckie Polska