MONIITOR PLURALIZMU MEDIÓW DR HAB. BEATA KLIMKIEWICZ INSTYTUT DZIENNIKARSTWA, MEDIÓW I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI, KRAKÓW

UNIA EUROPEJSKA A PLURALIZM MEDIÓW 1996 i 1997– robocze projekty Dyrektyw unijnych w sprawie pluralizmu i własności mediów

MONITORING ZAMIAST REGULACJI PRAWNYCH 2007: PLURALIZM MEDIÓW W KRAJACH CZŁONKOWSKICH UE 2008 – 2009: opracowanie wskaźników pluralizmu mediów przez niezależną grupę ekspertów pod kierownictwem Uniwersytetu Katolickiego w Leuven MONITOR PLURALIZMU MEDIÓW (MEDIA PLURALISM MONITOR) – 166 wskaźników

KONFERENCJA W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM (czerwiec, 2012) pluralizm mediów jest zagrożony nie tylko w sytuacji, gdy państwo próbuje kontrolować media (jak na Węgrzech), ale również, gdy media próbują kontrolować państwo i partie polityczne (jak w Wielkiej Brytanii) Unia Europejska jest punktem odniesienia dla innych krajów

2011: WYSOKA GRUPA DS. WOLNOŚCI I PLURALIZMU MEDIÓW (HIGH-LEVEL GROUP ON MEDIA FREEDOM AND PLURALISM) 21 stycznia 2013 Raport Końcowy: Unia Europejska ma kompetencje, by chronić wolność i pluralizm mediów w krajach członkowskich

EUROPEJSKA INICJATYWA DLA PLURALIZMU MEDIÓW (EUROPEAN INICIATIVE FOR MEDIA PLURALISM) celem było zaproponowanie obywatelskiego projektu Dyrektywy unijnej dot. pluralizmu mediów udział ponad 100 organizacji pozarządowych w UE

MONITOR PLURALIZMU MEDIÓW: ZASTOSOWANIE 2014 – Centrum ds. Wolności i Pluralizmu Mediów, EUI, Florencja: zastosowanie MPM na próbie 9 krajów (Belgia, Bułgaria, Dania, Estonia, Francja, Grecja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy) 2015: zastosowanie MPM na pozostałej grupie krajów (w tym Polsce)

CELE I DOMENY pokazanie zagrożeń dla pluralizmu mediów w 4 domenach: OCHRONY PODSTAWOWEJ PLURALIZMU RYNKOWEGO NIEZALEŻNOŚCI POLITYCZNEJ INKLUZJI SPOŁECZNEJ

METODOLOGIA kwestionariusz wypełniany przez platformę online Dane ilościowe i jakościowe o charakterze: prawnym ekonomicznym społeczno-politycznym 0 – 33% - NISKIE RYZYKO 33 – 66% - UMIARKOWANE RYZYKO 66 – 100% - WYSOKIE RYZYKO

DOMENA OCHRONY PODSTAWOWEJ przestrzeganie podstawowych praw i wolności MPM wykazał we wszystkich krajach oprócz Rumunii NISKIE RYZYKO dla pluralizmu mediów

KRYMINALIZACJA ZNIESŁAWIENIA

PROFESJONALIZM DZIENNIKARSKI, STANDARDY I OCHRONA

DOMENA PLURALIZMU RYNKOWEGO ocenia ryzyko dla pluralizmu mediów w zakresie przejrzystości własności oraz koncentracji własności mediów RYZYKO WYSOKIE: Polska, Hiszpania, Finlandia, Litwa i Luksemburg

PRZEJRZYSTOŚĆ WŁASNOŚCI RYZYKO UMIARKOWANE: Polska, Niemcy, Austria, Litwa, Łotwa, Rumunia, Hiszpania, Portugalia, Irlandia, Finlandia, Cypr i Luksemburg RYZYKO NISKIE: Szwecja, Holandia, Czechy, Słowacja, Chorwacja, Słowenia, Malta

KONCENTRACJA WŁASNOŚCI

KONCENTRACJA WŁASNOŚCI KRZYŻOWEJ RYZYKO WYSOKIE: 8 krajów – Polska, Hiszpania, Rumunia, Holandia, Luksemburg, Czechy, Szwecja i Finlandia RYZYKO UMIARKOWANE: 5 krajów: Portugalia, Irlandia, Austria, Litwa i Łotwa RYZYKO NISKIE–: Chorwacja, Słowenia, Niemcy, Słowacja, Cypr i Malta

DOMENA NIEZALEŻNOŚCI POLITYCZNEJ ocena ryzyka dla niezależności politycznej mediów krajowych, w tym mediów publicznych. RYZYKO UMIARKOWANE: Polska, Litwa, Łotwa, Czechy, Słowacja, Austria, Słowenia, Chorwacja, Rumunia, Hiszpania i Irlandia

STRONNICZOŚĆ POLITYCZNA W MEDIACH

UPOLITYCZNIENIE KONTROLI NAD PODMIOTAMI MEDIALNYMI WYSOKIE RYZYKO: Litwa, Słowacja, Słowenia, Rumunia Polska: RYZYKO UMIARKOWANE

REKLAMA PAŃSTWOWA

NIEZALEŻNOŚĆ MEDIÓW PUBLICZNYCH

DOMENA INKLUZJI SPOŁECZNEJ poznanie zagrożeń w kontekście: dostępu różnych grup kulturowych i społecznych do mediów publicznych, kondycji mediów trzeciego sektora, centralizacji systemu medialnego oraz kompetencji medialnych

DOSTĘPNOŚĆ MEDIÓW ŚRODOWISKOWYCH pokazuje kondycję mediów trzeciego sektora NISKIE RYZYKO: Niemcy, Holandia, Austria, Litwa i Szwecja Polska w grupie krajów z umiarkowanym ryzykiem

CENTRALIZACJA SYSTEMU MEDIALNEGO pokazuje kondycję mediów lokalnych i regionalnych Polska należy do krajów z umiarkowaną centralizacją największe zagrożenia występują w Czechach i Finlandii

KOMPETENCJE MEDIALNE WYSOKIE RYZYKO: Polska, Portugalia, Chorwacja, Słowenia, Rumunia, Litwa i Cypr UMIARKOWANE RYZYKO: Hiszpania i Łotwa

WYNIKI DLA POLSKI

PODSUMOWANIE

W KONTEKŚCIE PORÓWNAWCZYM żaden z przebadanych krajów UE nie jest pozbawiony ryzyk dotyczących pluralizmu mediów Największe ryzyko: koncentracja własności monomedialnej i krzyżowej, kryminalizacja zniesławienia kompetencje medialne oraz dostępność mediów środowiskowych podział na wschód/ zachód (?) Północ/ południe (?)

W KONTEKŚCIE POLSKI dekryminalizacja zniesławienia i bardziej pluralistyczna reprezentacja różnych środowisk społecznych w procesie mianowania KRRiT większe uwzględnienie własności krzyżowej w regulacjach dot. kontroli własności i koncentracji mediów

PRZEJRZYSTOŚĆ MEDIÓW REJESTR POLSKICH MEDIÓW Informacja o właścicielu, Informacja o lokalizacji i siedzibie firmy Informacja o tym, gdzie płacone są podatki, Pełny katalog usług medialnych i podmiotów należących do jednego właściciela Pełne dane dotyczące przychodów Przychody z reklamy z podaniem udziału reklamy państwowej

ujawnienie danych dotyczących reklamy instytucji państwowych zapewnienie większej reprezentacji społeczeństwa obywatelskiego w procedurach mianowania do zarządów i rad nadzorczych mediów publicznych prawne i regulacyjne uznanie mediów środowiskowych bardziej intensywne działanie w zakresie edukacji i kompetencji medialnych, w tym także badań na temat użytkowników

MPM 2016: NOWOŚCI ONLINE: np. gwarancje dla wolności słowa online RÓWNE TRAKTOWANIE KOBIET: np. obecność polityki i regulacji dot. równego traktowania kobiet w mediach publicznych, reprezentacja

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!