Piotr Sikorski Klinika Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Szpital Uniwersytecki nr 2 im dr J. Biziela CM UMK w Bydgoszczy

 Trzustka jest narządem bardzo wrażliwym na niedobory żywieniowe  W przebiegu OZT dochodzi do wzrostu zapotrzebowania energetycznego i gwałtownego zużycia zapasów tłuszczu i białka  Zasadniczym celem leczenia żywieniowego w ciężkich postaciach OZT jest ograniczenie wywołanego ogólnoustrojową reakcją zapalną hipermetabolizmu.

 Nawet krótkotrwałe głodzenie prowadzi do zaniku kosmków jelitowych, zmniejszenia przepływu krwi i zaburzeń immunologicznych  Zmniejszenie przepuszczalności błony śluzowej jelita  Umożliwia translokację bakterii przez ścianę jelita do jamy otrzewnowej.

 Skorygowanie zaburzonego metabolizmu poprzez wystarczającą podaż składników odżywczych  Zmniejszenie stymulacji trzustki  Zmniejszenie nasilenia odpowiedzi zapalnej.

 W łagodnej postaci OZT żywienie enteralne nie jest konieczne, jeśli chory może spożywać normalne pożywienie po upływie 5-7 dni od początku choroby (rekomendacja A ESPEN)

 Zastosowanie wczesnego leczenia żywieniowego u chorych na ciężkie OZT ma duże znaczenie kliniczne, ponieważ zmniejsza częstość powikłań infekcyjnych oraz czas trwania uogólnionej reakcji zapalnej

 Kluczowe jest prognozowanie ciężkości przebiegu zapalenia  Stosuje się skale Ransona, Glasgow, Apache i inne  Poszukuje się niezależnych czynników ryzyka: (hematokryt, BMI, obecnośc wysięku w opłucnej, stężnie prokalcytoniny, białka C, D-dimery)

 Żywienie dojelitowe/ pozajelitowe należy rozpoczynać po wyrównaniu hemodynamicznym (resuscytacji płynowej) (rekomendacja B ESPEN)

 Według rekomendacji ESPEN żywienie dojelitowe jest podstawową formą leczenia żywieniowego w ciężkiej postaci OZT  W razie potrzeby powinno być uzupełniane przez żywienie pozajelitowe.

 ESPEN rekomenduje diety polimeryczne  Brak dużych randomizowanych badań wskazujących na jednoznaczną przewagę danego rodzaju diety  Wiele ośrodków stosuje diety peptydowe.

 Istnieją poważne dowody na to, że przynajmniej niektóre szczepy mogą mieć działanie szkodliwe, zwiększające śmiertelność w OZT.

 Niewłaściwe oczekiwania co do celów i efektów żywienia dojelitowego  Nietolerancja żywienia.  Zaburzenia przewodu pokarmowego.

 Wprowadzenie i utrzymanie cewnika  Szybkość podaży diety.  Skład diety początkowej.  Utrzymanie podaży diety zapewniającej pokrycie potrzeb chorego.

 Sonda za więzdła Treitza powinna być wprowadzana endoskopowo.  Sondy perystaltyczne wydają się być nieprzydatne u chorych z ciężką postacią OZT.  Kontrola RTG  Główną przyczyną niepowodzeń jest usunięcie sondy przez pacjenta.

 Konieczne jest podawanie diety z użyciem pompy  Szybkość podaży diety na początku nie większa jak 10-15ml/ godzinę  Stopniowe zwiększanie podaży w kolejnych dniach przy dobrej tolerancji.

 Brak jednoznacznych wytycznych ESPEN  Czy osmolarnośc diety ma wpływ na tolerancję żywienia?  Stosujemy diety peptydowe izoosmolarne  Rozcieńczenie diety w pierwszej dobie wodą do wstrzyknięć do osmolarności zbliżonej do soli fizjologicznej  Trudna dostępność fabrycznych diet izoosmolarnych.

 W pierwszych dobach leczenia nie jest możliwe pełne żywienie za pomocą żywienia dojelitowego.  Konieczne jest rozważenie wczesnego żywienia pozajelitowego u chorych z prognozowanym ciężkim zapaleniem trzustki.

Dziękuję