Składniki odżywcze

O składnikach odżywczych Składniki odżywcze – substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do niego poprzez układ pokarmowy i wydobywane są z niego w procesie trawienia. Elementy produktów spożywczych są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Najważniejsze składniki odżywcze to: cukry (węglowodany), tłuszcze, białka, witaminy, sole mineralne, woda.

Cukry – źródło energii i ciepła Cukry (węglowodany) są źródłem energii i ciepła,  są niezbędne do trawienia i przemiany innych składników odżywczych, takich jak białka i tłuszcze. Węglowodanami są głównie: skrobia (wielocukier), glukoza (cukier prosty) i sacharoza (cukier spożywczy). Skrobię spotykamy w wielu produktach spożywczych - pieczywie, przetworach mącznych i zbożowych, ryżu, ziemniakach, warzywach okopowych i jarzynach. Skrobia tworzy główną masę pokarmową i wraz z błonnikiem korzystnie wpływa na właściwe trawienie. Produkty skrobiowe zawierają ponadto inne składniki (witaminy, sole mineralne, pierwiastki śladowe) i niewielkie ilości białek. Cukier (sacharoza) jako źródło energii i ciepła nie jest niezbędny do życia. Wchodzi w skład dżemów, marmolad, cukierków i wielu innych produktów nie zawierających już żadnych innych składników odżywczych. Owoce są bogatym źródłem cukrów prostych - glukozy i fruktozy.

Tłuszcze – źródło i rezerwa energii Tłuszcze mogą być gromadzone w organiźmie pod postacią tkanki tłuszczowej. Tłuszcze występują zasadniczo w dwóch postaciach różniących się od siebie budową kwasów tłuszczowych. Nasycone kwasy tłuszczowe zawarte są przede wszystkim w tłuszczach i produktach zwierzęcych - maśle, smalcu, boczku, mięsach, wędlinach, śmietanie i tłustych serach. Nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte są w tłuszczach roślinnych - w olejach słonecznikowym, sojowym, kukurydzianym, rzepakowym i w oleju rybim. Uważa się, ż e tłuszcze nienasycone są zdrowsze i one powinny przeważać w diecie. Niedobór niezbędnych kwasów tłuszczowych w diecie może być przyczyną obniżonej odporności oraz licznych chorób skóry i naczyń krwionośnych. Jednym z podstawowych tłuszczów gromadzonych w ustroju jest cholesterol. Jest on głównie zawarty w produktach zwierzęcych: maśle, słoninie, wędlinach, tłustym nabiale, żółtkach jaj, móżdżku, majonezie - ale także w oleju palmowym i maśle kokosowym. Nadmiar cholesterolu w organizmie przyspiesza procesy miażdżycowe.

Białka – najważniejszy budulec ciała Białko jest najważniejszym składnikiem pokarmowym i jest niezbędne do utrzymania życia. Nie może być zastąpione żadnym innym składnikiem. Białko stanowi zasadniczy element budowy wszystkich tkanek, decyduje o stanie naszego zdrowia. Białko najlepszej jakości (pełnowartościowe) występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego: w mięsie zwierząt, ryb, drobiu, w mleku i jego przetworach, w jajach. Białko pochodzenia roślinnego zalicza się do białek niepełnowartościowych. Przy spożywaniu białka w zbyt małych ilościach lub o niskiej jakości, nasz organizm się "buntuje" co skutkuje zwiększeniem podatności na zakażenia i choroby. Białek organizm nie może zmagazynować i dlatego muszą być dostarczane w pożywieniu codziennie i to niezależnie od wieku organizmu. Prawidłowe spożywanie białek ma duże znaczenie u dzieci i młodzieży, gdyż organizmy młode rozwijające się potrzebują większe ilości białka. U dzieci i młodzieży niedobory białkowe prowadzą do zahamowania wzrostu, rozwoju intelektualnego, spadku odporności na zakażenia.

Witaminy – odpowiedzialność za funkcjonowanie organizmu Witaminy to substancje niezbędne dla życia człowieka. Uczestniczą w wielu reakcjach chemicznych przebiegających w organizmie, wspomagając działanie enzymów. Dzieli się je na dwie grupy: rozpuszczalne w wodzie (B1, B2, B6, B12, C, PP) i rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K). Każda witamina pełni inną funkcję w naszym organiźmie. Organizm nie wytwarza witamin, dlatego trzeba mu je dostarczać z pożywieniem. Witaminy są bardzo delikatne, wiele z nich się rozpada np. pod wpływem światła, temperatury.

Sole mineralne – opieka nad równowagą wewnętrzną ciała Sole mineralne to substancje, które utrzymują i regulują równowagę wewnętrzną organizmu. Ułatwiają wzrost i regenerację komórek. Pomagają w uwalnianiu energii ze składników odżywczych oraz w tworzeniu tkanek. Są niezbędne do prawidłowego rozwoju kości i zębów. Znajdują się w owocach, warzywach, mleku i jego przetworach, jajach, rybach, grzybach, ciemnym pieczywie, nasionach roślin strączkowych.

Woda – niezbędny do życia składnik odżywczy Dzięki wodzie inne składniki odżywcze są rozprowadzane przez krew do poszczególnych komórek. Woda oczyszcza organizm z ubocznych produktów przemiany materii oraz reguluje wiele zachodzących w nim procesów. Odgrywa istotną rolę np. w regulowaniu ciepłoty ciała. Prawie każdy pokarm zawiera wodę – jest jej szczególnie dużo w owocach i warzywach. Codziennie należy wypijać około 2 litrów płynów. Niedobór wody w organizmie powoduje jego odwodnienie.

Kilka ciekawostek

O kaloriach