Choroby cywilizacyjne

Definicja Choroby cywilizacyjne są definiowane jako globalnie występujące, powszechne choroby, do których wystąpienia lub rozprzestrzenienia przyczynił się postęp współczesnej cywilizacji. Z tego też powodu zamiennie używa się nazwy „choroby XXI wieku”. Definicja ta odnosi się jednak do określonego czasu i miejsca. Choroba raz zakwalifikowana jako cywilizacyjna pozostaje nią jedynie do czasu, kiedy ludzkość nie upora się z owym problemem, a zachorowalność i śmiertelność z jej powodu nie zmniejszy się i nie straci wymiaru globalnego.

Przyczyny chorób cywilizacyjnych Do bezpośrednich przyczyn chorób cywilizacyjnych można zaliczyć, m.in.: brak ruchu fizycznego i prowadzenie siedzącego trybu pracy i życia, niezdrowe, schemizowane pożywienie, stosowanie różnego rodzaju używek, większa podatność na stres, szybkie tempo życia, brak odpoczynku. Do przyczyn pośrednich zaliczyć możemy: industrializacja urbanizacja mechanizacja motoryzacja chemizacja rolnictwa nadmierne zanieczyszczenie środowiska większy poziom hałasu i promieniowania

Do chorób cywilizacyjnych można zaliczyć 1. nowotwory 2. choroby zakaźne – AIDS, gruźlica, 3. choroby układu oddechowego – zwłaszcza przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),  4. choroby układu krążenia i choroby serca – zawał, choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, 5. choroby przewodu pokarmowego – wrzody, biegunka, zaparcia, choroba refleksowa przełyku, 6. choroby o podłożu psychicznym, dewiacje społeczne – depresja, alkoholizm, uzależnienia, pracoholizm, narkomania, anoreksja i bulimia, wypalenie zawodowe 7. inne – alergie otyłość, osteoporoza, cukrzyca.

Choroba Układu Krążenia Do chorób układu zaliczane są: miażdżyca choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa) zaburzenia rytmu i przewodzenia zaburzenia automatyzmu i przewodzenia wady serca ostre zapalenie osierdzia tamponada serca zaciskające zapalenie osierdzia nowotwór serca niewydolność serca nadciśnienie tętnicze choroby aorty i naczyń obwodowych Jest to schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył, dlatego często są też nazywane chorobami układu sercowo-naczyniowego Główne objawy to m.in. Duszność i sinica bóle serca i jego kołatanie serca Obrzęki oraz utrata przytomności (omdlenia) ból głowy i zawroty

Najczęściej mamy do czynienia z cukrzyca typu II, w której insulinooporność współistnieje z zaburzeniami wydzielania insuliny. W Polsce choruje na nią ok. 2 mln osób. Chociaż stwierdzono, że szansa zachorowania na cukrzycę wzrasta z wiekiem ostanie trendy epidemiologii cukrzycy typu II mówią o obniżeniu wieku osób chorujących. Cukrzyca

Nadwaga i otyłość są zazwyczaj konsekwencją niewłaściwej diety oraz braku ćwiczeń fizycznych. Otyłość, obok cukrzycy, jest drugim z czynników ryzyka, którego częstość występowania w skali świata narasta. W Europie 20-30% populacji zalicza się do otyłych. Ten procent stale się zwiększa. Nadwagą lub otyłością dotkniętych jest w Polsce 62% mężczyzn i 50% kobiet. Nie ulega wątpliwości, że epidemia otyłości związana jest ze zmienionym trybem życia współczesnego człowieka, zwłaszcza w krajach rozwiniętych. Nadwaga i otyłość

Astma to często występująca, przewlekła, choroba zapalna dróg oddechowych charakteryzująca się różnorodnymi i nawracającymi objawami, odwracalną obturacją dróg oddechowych i skurczem oskrzeli. Do częstych objawów należą: świsty, kaszel, ucisk w klatce piersiowej duszność. Astma oskrzelowa

Depresja Określenie „mam depresję” bardzo zmieniło znaczenie w ciągu ostatnich lat. Kiedyś oznaczało „doła”, chwilowe złe samopoczucie, dziś- poważną chorobę, która nieleczona uniemożliwia normalne życie. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do 2020r stanie się ona drugą najczęstszą chorobą po chorobach układu krążenia. Przerażające? Dla osób zdrowych to jak czytanie horroru. Dla chorych- świat, w którym muszą żyć.

Najważniejszym czynnikiem ryzyka raka jelita grubego jest wiek- pojawia się po 50 roku życia. Inne czynniki ryzyka to brak ruchu, niewłaściwa dieta i palenie papierosów. Rak jelita grubego to nowotwór numer dwa w Polsce a numer jeden w Europie. Co roku zapada na niego około 330 tys. Europejczyków. Co gorsza częstość zachorowań rośnie, gdyż to typowa choroba cywilizacyjna. W Polsce częstość zachorowań wzrasta od lat, mniej więcej o 2,5% rocznie Nowotwór

AIDS AIDS jest zespołem nabytego upośledzenia odporności. Polega na utracie naturalnej odporności organizmu – ciało osoby chorej nie jest w stanie zwalczać zakażeń i drobnoustrojów. Szacuje się ,że na świecie żyją aż 33 miliony osób zakażonych wirusem HIV (który z czasem może, acz nie musi przekształcać się w AIDS). AIDS stanowi chorobę, którą można się tylko zarazić – pojawia się w wyniku zakażenia. Wirus HIV przenika do układu krwionośnego, atakując limfocyty oraz makrofagi i niszcząc układ odpornościowy. Wirus atakuje również ośrodkowy układ nerwowy – przez co choroba wywołuje również problemy z koordynacją ruchów, pamięcią, a także widzeniem. Zakażenie może nastąpić przez krew, lub nasienie. Zazwyczaj wiąże się z ryzykownymi zachowaniami seksualnymi (jak brak zabezpieczenia).

Profilaktyka chorób cywilizacyjnych

,,Znacznie lepiej jest zapobiegać chorobie niż ją leczyć, podobnie jak lepiej jest zawczasu przewidywać burzę i ratować się przed nią niż być przez nią porwanym” Bernardino Ramazzini

Właściwa Dieta Racjonalne żywienie polega na systematycznym dostarczaniu organizmowi energii i wszystkich składników niezbędnych do życia we właściwej ilości i proporcji. Tego typu odżywianie warunkuje prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu oraz przyczynia się do opóźnienia procesu starzenia a także zapobiega przewlekłym chorobom metabolicznym. Aby spełnić ten warunek dietę należy urozmaicać tzn. komponować z różnych produktów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Zróżnicowanie ilościowe i jakościowe powinno uwzględniać płeć, wiek, stan fizjologiczny i rodzaj aktywności psychofizycznej.

Ruch W ostatnich latach preferuje się model piramidy żywienia śródziemnomorskiego, w którym oprócz optymalnej dla zdrowia diety uwzględniono regularny wysiłek fizyczny, jako kolejny element zachowania dobrego stanu zdrowia. Codzienna aktywność fizyczna przynosi bowiem istotne korzyści zdrowotne: Modyfikuje czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca Redukuje nadciśnienie tętnicze Zapobiega cukrzycy Zmienia profil lipidowy krwi Umożliwia kontrolę masy ciała Poprawia nastrój i samopoczucie

Udowodniono,że regularny wysiłek fizyczny obniża współczynnik umieralności co oznacza, że ludzie aktywni żyją zdrowiej i dłużej.Zalecenia w odniesieniu do aktywności fizycznej odnoszą się nie tylko do ludzi zdrowych; ruch zapobiega rozwojowi nadciśnienia tętniczego, ale także obniża je u osób chorych. Regularna aktywność fizyczna zapobiega również cukrzycy typu II, poprzez korzystny wpływ na metabolizm glukozy i reakcję komórek na insulinę. Systematyczny wysiłek i ćwiczenia fizyczne wpływają, oprócz diety na profil lipidowy bez względu na płeć i wiek.

Unikanie stresu Trudno jest uniknąć stresu ale można nauczyć się nad nim panować i redukować jego negatywny wpływ. Ilu jest ludzi, tyle jest sposobów walki ze stresem. Każdy musi znaleźć własny sposób odreagowania np. poprzez wysiłek fizyczny, spacery, ulubioną muzykę, rozmowy z przyjacielem, medytacje, jogę, techniki relaksacyjne.

Kontrola stanu zdrowia Ważna jest również okresowa kontrola swojego stanu zdrowia, a więc wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. Dotyczy to zwłaszcza osób powyżej 40 roku życia. Należy kontrolować: Ciśnienie tętnicze krwi Poziom glukozy we krwi Poziom cholesterolu całkowitego, HDL, LDL Poziom trójglicerydów Osoby powyżej 50-go roku życia powinny poddać się kolonoskopii- jest to badanie jelita grubego. Poza tym oczywiście w zależności od płci powinno się wykonywać swoje badania profilaktyczne. kobiety- mammografię i cytologię, mężczyźni- badanie urologiczne.

Rezygnacja z używek Najbardziej korzystną zmiana w naszym życiu nastąpi wtedy, kiedy zdecydujemy się na całkowitą rezygnację ze wszystkich używek, takich jak alkohol oraz papierosy, ograniczą ilość spożywanej kawy oraz herbaty, oraz zaczną więcej czasu spędzać na świeżym powietrzu. Nie bez przyczyny lekarze bardzo często zwracają uwagę na fakt, że zdrowy tryb życia to przede wszystkim rezygnacja z nałogów. Rozstanie się z papierosami, ograniczenie ilości spożywanego alkoholu, lub też całkowite wykluczenie go ze swojej diety, dają bardzo dobre efekty. Nie tylko pozwalają odczuć rzeczywistą poprawę stanu zdrowia, ale są konieczne do tego, aby organizm mógł się regenerować. Bardzo często mylnie sądzimy, że niewielkie ilości alkoholu spożywane okazjonalnie nie stanowią zagrożenia dla naszego zdrowia, a tym samym nie oznaczają, że nie prowadzimy zdrowego trybu życia. Warto jednak pamiętać o tym, że zawsze, kiedy sięgamy po alkohol obciążamy swoją wątrobę. Starajmy się, więc bardzo rzadko sięgać po różnego rodzaju używki, a jeśli jest to możliwe to zrezygnujmy z nich całkowicie.

W profilaktyce wielu jednostek chorobowych główna rola należy indywidualnie do każdego człowieka. To obywatel musi ponieść część odpowiedzialności za stan swojego zdrowia. Lekarze i służby medyczne mają za zadanie uświadomić co jest korzystne dla podtrzymania dobrego stanu zdrowia i zapobiegać wybranym jednostkom chorobowym, ale za realizację tych celów odpowiada każdy sam. Promując odpowiedni styl życia należy zacząć od uczenia dzieci i młodzieży. Powinno się propagować właściwe odżywianie i ruch jako nowy sposób życia we wszystkich grupach wiekowych.

Dziękujemy za uwagę!