Szkoła Podstawowa nr 16 Wrocław Lekcje Twórczości – TRP w praktyce

KLASA 1d rok szkolny 2015/2016 Nauczyciel prowadzący: Małgorzata Sanigórska Nauczyciel wspierający: Małgorzata Łabentowicz

Zanim przejdziemy do rzeczy, szczypta teorii... Kto to jest człowiek kreatywny? Człowiek kreatywny to osoba zdolna tworzyć i wyrażać nowatorskie pomysły, które pozwalają rozwiązać problemy lub zaspokajają istniejące lub potencjalne potrzeby. Nowatorskie jest to, co nowe i wartościowe w skali indywidualnej lub globalnej; to, co sprawia, że świat jest lepszy lub piękniejszy. Kreatywność jest zatem cechą człowieka, która przejawia się w innowacyjnych zachowaniach i jak każdą cechę można rozwijać.

Innowacja Innowacja – Przez innowację rozumie się „wprowadzenie czegoś nowego; rzecz nowo wprowadzona; nowość; reforma (Kopaliński, 1994) . W literaturze przedmiotu można spotkać wiele definicji innowacji, przeważa jednak pogląd, że innowacje to także celowe zmiany wprowadzone przez człowieka, które przyczyniają się do postępu.

Innowacja Rodzaje wdrażanej innowacji: Programowa – nowatorski program nauczania, zgodny z podstawą programową dla edukacji wczesnoszkolnej, zakłada wzbogacenie (rozszerzenie, pogłębienie) treści kształcenia w kl. I-III o nowe treści realizowane w ramach twórczego rozwiązywania zadań i problemów, ze szczególnym uwzględnieniem ich realizacji w edukacjach: polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej, społecznej i technicznej.

Innowacja Metodyczna – wprowadzenie do edukacji wczesnoszkolnej nowej strategii kształcenia rozwijającej myślenie twórcze i sposób uczenia (się) uczniów, wykorzystującej metodykę TRP (twórczego rozwiązywania problemów).

Innowacja Organizacyjna – za zgodą organu prowadzącego w roku szk. 2015/2016 do planu nauczania w jednej kl. I zostaje dodana jedna godzina tygodniowo na realizację nowego rodzaju edukacji – edukacji twórczej. W ciągu 3-letniego pilotażu lekcję prowadzi dwóch nauczycieli – nauczyciel prowadzący (Np.) i nauczyciel wspierający (Nw).

Program nauczania TWÓRCZE ROZWIĄZYWANIE POROBLEMÓW (TRP) w praktyce – Edukacja twórcza

Cele i założenia programu Program nauczania TRP jest nowym impulsem pedagogicznym, może stać się przyczynkiem edukacyjnego sukcesu współczesnej szkoły. W celach i założeniach programu widoczny jest akcent położony na naukę myślenia stymulowaną w procesie twórczego rozwiazywania zadań i problemów.

Cele i założenia programu Główny nacisk w programie został położony na poznanie przez dzieci sposobów myślenia i możliwości własnego umysłu. Jednym z ważnych zadań takiego procesu kształcenia i wychowania jest nauczenie dzieci odwagi w myśleniu i działaniu, świadome zdobywanie wiedzy, dokonywania wyborów.

Cele i założenia programu Nauczanie najmłodszych uczniów twórczego rozwiązywania problemów w praktyce a przede wszystkim rozbudzanie ciekawości poznawczej dzieci oraz kształcenie umiejętności formułowania trafnych, ciekawych pytań, to gimnastyka umysłu – usprawniająca płynność, giętkość i oryginalność myślenia – ukierunkowana na rozwijanie mądrości.

Cele i założenia programu To także nauka umiejętności: słuchania innych, pracy zespołowej, podejmowania decyzji, obrony swego zdania, rozwijanie postawy odpowiedzialności, pracowitości, budowania poczucia własnej wartości.

Cele szczegółowe - kształtowanie umiejętności dostrzegania i formułowania problemów, zadawania pytań, świadomego podejmowania twórczego działania, podejmowania i realizacji prac badawczych, doświadczeń i eksperymentów w celu konstruowania wiedzy, wyciągania wniosków i uczenia się, realizacji projektów krótko - i długoterminowych, wytrwałego dążenia do celu, pracy w zespole i doceniania uczenia się od siebie nawzajem, samooceny i oceny koleżeńskiej, formułowania informacji zwrotnej.

W kasie pierwszej położono nacisk na rozwijanie płynności, giętkości, oryginalności myślenia, wrażliwości na problemy i elaborację.

Płynność myślenia to zdolność do wytwarzania w krótkim czasie wielu słów, sentencji, idei czy pomysłów. Polega na umiejętności szybkiego i swobodnego posługiwania się słowami, obrazami, wyobrażeniami dźwiękowymi - w zależności od problemu.

Giętkość myślenia to zdolność do wytwarzania jakościowo różnych wytworów i zmiany kierunku poszukiwań, umiejętność dostosowywania metod rozwiązywania problemów do zmieniających się okoliczności. Giętkość jest przeciwieństwem sztywności myślenia.

Oryginalność myślenia to zdolność wychodzenia poza stereotypowe rozwiązania, umożliwiająca dostrzeganie nowych, niezwykłych aspektów sytuacji. Ułatwia wytwarzanie nieprzeciętnych pomysłów.

Wrażliwość na problemy to zdolność wykrywania luk, wad i niedostatków, korzyści lub kłopotów występujących w różnych dziedzinach i sytuacjach, formułowania pytań w stosunku do obserwowanych sytuacji, wyszukiwanie podobieństw i różnic w rzeczach.

Elaboracja to umiejętność rozwijania, rozszerzania i upiększania, czyli dopracowywania myśli pierwotnej.

HEURYSTYKI TWÓRCZE W PROGRAMIE TRP w klasie pierwszej „Co by było, gdyby...?” „Burza mózgów”, „Piramida priorytetów”, „Burza mózgów - Stop and go” , „Skojarzenia gwiezdne” , „Burza pytań w LT – TRP”, „Łańcuch skojarzeń”, „Zalety, wady i to, co interesujące” (E.de Bono).

HEURYSTYKI TWÓRCZE W PROGRAMIE TRP w klasie pierwszej „Alfabet”, „Technika 635”, „Mapa myśli”, „Obrazki dynamiczne”, „Inny punkt widzenia”, „Metaplan” , „Rozważ Wszystkie Czynniki” (RWC), „Alternatywy, możliwości, wybory” (AMW), „SCAMPER”.

Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania Realizując program – krok po kroku – należy pamiętać, że podmiotem wszechstronnego oddziaływania nauczyciela w procesie dydaktycznym jest dziecko. Podstawą do uczenia się i rozwoju jest naturalna aktywność małego ucznia, jego chęć do działania i uczenia się. Zadaniem nauczyciela, już od pierwszego dnia nauki w szkole, jest dodawanie uczniom odwagi – budowanie w nich wiary we własne siły i umiejętności twórczego rozwiązywania problemów. Nie daje on gotowych rozwiązań, ale podąża w myśleniu za uczniami, słucha i liczy się z ich zdaniem oraz przyjętymi rozwiązaniami. Stara się jak najczęściej rezygnować z oceny własnej na rzecz wyrażania opinii przez uczniów. W ten sposób uczy oceny koleżeńskiej i/lub samooceny i oddaje pole do aktywności dzieciom. Nadaktywność nauczyciela, wynikająca ze specyfiki nauczania w edukacji wczesnoszkolnej, ustępuje miejsca aktywności uczniów.

Dziękuję za uwagę Małgorzata Sanigórska Małgorzata Łabentowicz