Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Budowa Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną Model Działania Zintegrowanego SOnDiR © SOnDiR copyright 2008.

Prezentacja na temat: "Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Budowa Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną Model Działania Zintegrowanego SOnDiR © SOnDiR copyright 2008."— Zapis prezentacji:

1

2 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Budowa Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną Model Działania Zintegrowanego SOnDiR © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK)

3 Chcemy, żeby nasze dzieci były ZDROWE i BEZPIECZNE Żeby były AKCEPTOWANYMI, POŻYTECZNYMI CZŁONKAMI SPOŁECZNOŚCI W KTÓREJ WZRASTAJĄ I ŻYJĄ Aby MIAŁY ZAPEWNIONY POZIOM ŻYCIA WYKLUCZAJĄCY MARGINALIZACJĘ oraz ROZWINĘŁY SWOJE ZDOLNOŚCI I ZREALIZOWAŁY W DOROSŁYM ŻYCIU SWOJE MARZENIA I CELE To nasze wspólne zadanie Zgodne z narodową tradycją w której rodzina jest najważniejsza. Uda się je zrealizować, gdy do tradycji dodamy sprawną organizację opartą na ścisłej współpracy. © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK)

4 System Opieki nad Dzieckiem i Rodziną (SOnDiR) SOnDiR JEST DZIAŁANIEM (PROCESEM) NIE INSTYTUCJĄ - GENERUJE EFEKTYWNĄ WSPÓŁPRACĘ NIE WYMAGA NOWYCH INWESTYCJI, SPRZĘTU, ETATÓW - POSŁUGUJE SIĘ JUŻ ISTNIEJĄCYMI ZASOBAMI - UKIERUNKOWANY JEST W PIERWSZYM RZĘDZIE NA WZMOCNIENIE RODZINY UZNAJĄC DZIAŁANIE INSTYTUCJI ZA WSPARCIE DLA NIEJ JEST DZIAŁANIEM OPARTYM O ZESTAW KILKUDZIESIĘCIU SPRAWDZONYCH, ZINTEGROWANYCH, AUTORSKICH NARZĘDZI TAKICH JAK: PROGRAMY, TECHNIKI I METODY PRACY, PROCEDURY, KWESTIONARIUSZE I CHECK LISTY, INSTRUKCJE I MODUŁY SZKOLENIOWE NARZĘDZIA TE SĄ UNIWERSALNE, ALE SPOSÓB ICH ZESTAWIENIA I WYKORZYSTANIA DOSTOSOWANY KAŻDORAZOWO DO LOKALNYCH WARUNKÓW I POTRZEB

5 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) System Opieki nad Dzieckiem i Rodziną (SOnDiR) SOnDiR POWSTAŁ NA BAZIE WIELOLETNICH DOŚWIADCZEŃ I ANALIZ SŁUŻB SOCJALNYCH, SĄDOWYCH, POLICYJNYCH, OŚWIATOWYCH, MEDYCZNYCH ORAZ INNYCH INSTYTUCJI I ORGANIZACJI, ZORIENTOWANYCH NA WSPARCIE DZIECKA I RODZINY W KRAJACH EUROPEJSKICH (GŁÓWNIE W WIELKIEJ BRYTANII, SKANDYNAWII I POLSCE) ORAZ W AUSTRALII, NOWEJ ZELANDII, KANADZIE I USA ZAŁOŻENIA SYSTEMU KONSULTOWANE BYŁY I WERYFIKOWANE PRAKTYCZNIE W RAMACH PRACY ZESPOŁU DS. BUDOWY SOnDiR W PONAD 100 OŚRODKACH NA TERENIE CAŁEJ POLSKI – WE WSZYSTKICH ISTOTNYCH INSTYTUCJACH I ŚRODOWISKACH ORAZ W RODZINACH W TYM RODZINACH ZASTĘPCZYCH. DZIAŁANIA TE PROWADZONE BYŁY W OPARCIU O ŚRODKI MPiPS ORAZ EUROPEJSKIE MECHANIZMY FINANSOWE Działanie Zintegrowane w SOnDiR to unormowana współpraca wszystkich instytucji, organizacji i osób, które w zakresie swoich zadań, lub zainteresowań mają sprawy dzieci. Współpraca zarówno ze sobą jak i co najważniejsze z rodzinami. Bez bowiem odwołania się do własnych zasobów rodziny – nigdy nie poradzimy sobie z rozwiązywaniem problemów społecznych.

6 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Model Działania Zintegrowanego SOnDiR Najważniejsze efekty bezpośrednio po wdrożeniu WCZESNE I KOMPLEKSOWE ROZPOZNANIE PROBLEMÓW WCZESNA I SKUTECZNA INTERWENCJA SPRAWNA I LEGALNA WYMIANA NIEZBĘDNYCH INFORMACJI PRZYJAZNA, KOMPLEKSOWA I SKUTECZNA POMOC DZIECKU I RODZINIE

7 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) SOnDiR – podstawy prawne PODSTAWOWE AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE SoNDiR I MODELU DZIAŁANIA ZINTEGROWANEGO: KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA, KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY, USTAWA O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH, USTAWA O DOSTĘPIE DO INFORMACJI PUBLICZNEJ, USTAWA z dnia 12 marca 2004 r. O POMOCY SPOŁECZNEJ ARTYKUŁY: 17, 19, 70, 110, 111, 112, 119. Ponadto: Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dzia- łalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o och- ronie praw lokatorów /.../. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie województwa. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o administracji rządowej w województwie. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe. Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. - Kodeks karny. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks postępowania karnego.

8 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Model Działania Zintegrowanego SOnDiR Długofalowe korzyści dla gminy, miasta, powiatu Skuteczne działanie Zespołów Interdyscyplinarnych (wszystkich 4 modeli) Sprawne pozyskiwanie i rozliczanie środków pomocowych UE w partnerstwie z innymi podmiotami z kraju i zagranicy Skuteczne wprowadzenie metod ekologicznych, np. Konferencja Grupy Rodzinnej, Konferencja Ochrony Dziecka, Terapia Wielo-Systemowa i inne Realne zapobieganie problemom społecznym w miejsce kosztownego i nieskutecznego leczenia ich skutków

9 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Model Działania Zintegrowanego SOnDiR Korzyści dla gminy, miasta, powiatu cd INSTYTUCJE I ORGANIZACJE EFEKTYWNIE WSPÓŁPRACUJĄ BEZ POWIELANIA DZIAŁAŃ BUDŻET PRZEZNACZANY NA ZWALCZANIE PATOLOGII JEST OGRANICZONY DO MINIMUM TRACONY UPRZEDNIO CZAS MOŻNA POŚWIĘCIĆ NA UDOSKONALENIE PRACY PRACOWNICY I MIESZKAŃCY SĄ DUMNI Z TEGO, ŻE ICH RODZINY I ONI SAMI ŻYJĄ W BEZPIECZNYM I NOWOCZESNYM OTOCZENIU

10 Podsumowanie Efekt Działania Zintegrowanego można najprościej opisać tak: 1 x 1 zamiast 5 x 5 JEDNA instytucja/osoba robi JEDEN raz to, co dotychczas pięć robiło równolegle. Czy ktokolwiek z nas uznałby za normalne istnienie w mieście 5 równolegle poprowadzonych i działających na koszt samorządu sieci wodociągowych? Z pewnością nie. Jednak dokładnie tak wygląda obecnie w Polsce rozwiązywanie problemów społecznych. Wspaniałe idee staję się czytelne i wiarygodne dzięki konkretnym doświadczeniom. Najlepiej własnym. Poczytajmy:Poczytajmy: © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK)

11 Historia Andrzeja – prawdziwa historia 16 letniego chłopaka, mieszkańca małego polskiego miasteczka. Historia ta pokazuje efekty wprowadzenia pracy z dzieckiem i rodziną modelem Działania Zintegrowanego – stanowiącym klucz do budowy SOnDiR. A musimy mieć wszyscy świadomość, że System ten nie skupia się wyłącznie na tzw. środowiskach patologicznych. Problemy mogą dotknąć każdego z nas. Naszą rodzinę, nasze dziecko.

12 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Poznajmy więc tę historię – jedną z setek i tysięcy, które co roku dotyczą polskich dzieci: Matka chłopca wyjechała ponad rok temu do Włoch. Prawdopodobnie związała się tam z innym mężczyzną, gdyż kontakt z Andrzejem i mężem stopniowo wygasał aż ustał zupełnie. Ojciec Andrzeja bardzo przeżył porzucenie przez żonę i kompletnie się załamał. Rzucił pracę, zaczął pić na umór. Już uprzednio miał problem z alkoholem ale po rozstaniu z żoną bywało, że nie trzeźwiał tygodniami. Chłopiec był praktycznie całymi dniami bez opieki. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Andrzej rzucił szkołę, związał się z miejscowymi dilerami narkotyków dzięki czemu miał pieniądze na ulubione gry komputerowe a z najbliższymi kolegami, którzy pod jego wpływem zaczęli notorycznie wagarować utworzył drużynę podpalaczy. Ich ulubionym zajęciem było podpalanie śmietników, staroci etc. W chwili, gdy zaczęliśmy pracować z tą rodziną chłopiec był pod nadzorem kuratora, o krok od umieszczenia w placówce i pod baczną obserwacją policji, ojciec natomiast miał wyznaczony termin rozprawy w związku z uchylaniem się od obowiązku szkolnego i sprawę w sądzie w związku z kosztami interwencji przy pożarach. Po przeanalizowaniu sytuacji w gronie złożonym z kuratora, pracownika PCPR oraz moderatora tworzonego w mieście Zespołu Interdyscyplinarnego postanowiono zastosować metodę KGR (Konferencja Grupy Rodzinnej).

13 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Historia Andrzeja c.d. Sytuacja jednakże pogarszała się z dnia na dzień i nabrała charakteru ostrego kryzysu a ponadto wystąpiły spore trudności ze zorganizowaniem spotkania odpowiedniej ilości członków rodziny. Dodatkowo ujawnił się ostry konflikt pomiędzy ojcem chłopca a jego dziadkiem oraz ojcem a samym Andrzejem. Dlatego też elastycznie zmieniono plany i zaproszono najbliższą rodzinę chłopca i jego samego na spotkanie z powołanym ad-hoc Zespołem Interdyscyplinarnym uruchamiając bliźniaczą wobec KGR metodę – Konferencję Ochrony Dziecka (KOD). Konferencja zorganizowana została w świetlicy gminnego ośrodka kultury w miejscu zamieszkania (siedziba gminy) chłopca, trwała 2 godziny i wzięli w niej udział: Po stronie rodziny - Andrzej - Ojciec - Dziadek - Babcia - Ciotka mieszkająca w tej samej miejscowości - Ciotka mieszkająca w sąsiednim województwie Po stronie systemowej - Kurator zawodowy - Policjant z sekcji prewencji - 2 Pracownicy GOPS - Pracownik PCPR - Z-ca Komendanta miejscowej OSP Wszyscy uczestnicy wyrazili zgodę na wspólną pracę.

14 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Historia Andrzeja c.d. Rodzina została powitana bardzo serdecznie i uroczyście. Otrzymała wszelkie informacje o aktualnej sytuacji chłopca i jej następstwach prawnych (konieczności wnioskowania o umieszczeniu w placówce). Wspólnie i z podkreśleniem kluczowej roli rodziny, szukano rozwiązania sytuacji. Rodzina miała także czas na rozważenie problemu we własnym gronie (ostatnio nie spotykała się w takim składzie). W wyniku Konferencji: Wspólną, jednogłośną decyzją powołano Grupę Robocza (GR) KOD – kurator, ciotka Andrzeja, pracownik PCPR. Podjęto wspólnie następujące ustalenia: 1. Koordynatorem GR będzie kurator (od tego momentu była to już jedyna osoba instytucjonalnie zajmująca się sprawą). 2. Andrzej będzie kontynuował naukę w innej szkole (jej dyrektor jest przyjacielem Komendanta OSP). 3. Ojciec następnego dnia zgłosi się do lokalnej poradni PA i rozpocznie leczenie. 4. Ojciec podejmie pracę w zakładzie produkcyjnym (sprawdzono uprzednio, że taka możliwość istnieje). 5. W trakcie nieobecności ojca chłopcem zajmie się ciotka i dziadek. 6. Andrzej zostanie przyjęty do lokalnej młodzieżowej drużyny pożarniczej (sic!). 7. Andrzej zerwie wszelkie kontakty z dilerami.

15 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Historia Andrzeja c.d. Kolejne dni po KOD wyglądały tak: Ad 3. Ojciec nie zgłosił się na leczenie. Ad 4. Ojciec podjął pracę i kontynuuje ją pomimo przerw związanych z piciem (w jego specjalności brak rąk do pracy). Ad 5. Chłopca przyjęli pod swój dach ciotka z dziadkiem. Ojciec przekazuje pieniądze na utrzymanie chłopca i jemu samemu a gdy jest trzeźwy odwiedza go u siostry (ciotki). Ad 6. Andrzej zapisał się do drużyny przy OSP i wciągnął do niej swoich kolegów podpalaczy. Ad 7. Zerwał wszelkie kontakty z dilerami – nie było to trudne, gdyż dla nich samych od czasu KOD o której słyszano w miasteczku stał się spalony. Oczywiście zaprzestał także zabawy w podpalanie. Ad. 5b. Po pewnym czasie ciotka Andrzeja wraz z mężem wystąpiła do sądu o ustanowienie ich opiekunami prawnymi dla chłopca. On sam jest z tego bardzo zadowolony. Sprawa jest w toku. Kontakty z ojcem są chłodne (chłopiec obwinia go o wyjazd matki i nie szanuje w związku z piciem – ale wyraźnie chce tego kontaktu – ciotka zgadza się nań pod warunkiem, że ojciec musi być całkowicie trzeźwy.) Kolejna KOD – tzw. przeglądowa odbędzie się 3 miesiące po pierwszej. Podjęta na niej zostanie decyzja o zaprzestaniu, lub kontynuacji pracy z rodziną w zależności od zachowania Andrzeja. Okresowy kontakt z rodziną utrzymuje koordynator KOD czyli kurator. Pozostałe osoby i instytucje wchodzące w skład ZI nie musza już się tym zajmować.

16 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Historia Andrzeja c.d. Dla celów upowszechnienia Działania Zintegrowanego podobnie jak w innych ośrodkach poprosiliśmy przedstawicieli instytucji i rodzinę z naszego miasteczka o bilans zastosowanych działań. Jest on następujący: Działania przed powołaniem ZI i Konferencją ( w okresie ok. 2 miesięcy). 1. Straż pożarna – 5 interwencji, 2 rozmowy z Andrzejem i ojcem, kilku stronicowy protokół za każdym razem (koszty nie ściągnięte – sprawa w toku). 2. GOPS – kilka ok. godzinnych rozmów z ojcem, rodziną, Andrzejem, pracochłonny kwestionariusz i sprawozdania z kolejnych rozmów, spotkania z dyrekcją szkoły, pisma do sądu, pisma z sądu, pisma ze szkoły, pisma do szkoły. 3. PCPR – początkowo pracochłonne poszukiwania placówki ew. rodziny zastępczej w całej Polsce, a potem ośrodka dla Andrzeja (PCPR był przekonany, że trafi on tam bezwarunkowo), kosztowne telefony, pisma do MOPS, PCPR placówek i ośrodków, dwie rozmowy z chłopcem, wizyta ojca u psychologa. 4. Policja – działania operacyjne, sporządzanie dokumentacji z kilkukrotnych przesłuchań, pisma z sądu i OSP, pisma do sądu, pisma ze szkoły i pisma do szkoły. 5. Szkoła – wizyty pedagoga i wychowawcy w domu, rozmowy dyrekcji z rodziną, wielogodzinne rozmowy wychowawcy i nauczycieli z Andrzejem, pracochłonna dokumentacja z przebiegu działań. Problemy wychowawcze z innymi uczniami na bazie złego przykładu i kolejne rozmowy i dokumentacja oraz rozmowy z rodzicami. 6. Sąd i zespół kuratorów – kilkukrotne wizyty kuratora w domu, dwa posiedzenia sądu, pracochłonna dokumentacja i korespondencja, wyjazdy do rodziny. 7. Służba zdrowia – badania Andrzeja i ojca na zlecenie sądu i policji. 8. Rodzina i Andrzej – kilkadziesiąt dni poświęconych na procedury związane z pracą wszystkich w/w instytucji. Wielokrotne opowiadanie kolejnym funkcjonariuszom o tych samych traumatycznych doświadczeniach i problemach. Wszystkie opisane powyżej czynności dokonywane były równolegle, w 80 % bez wiedzy o tym, ze inna instytucja również równolegle pracuje z tą rodziną.

17 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Historia Andrzeja c.d. Działania po powołaniu ZI i rozpoczęciu Działania Zintegrowanego oraz KOD. 1. Straż pożarna – brak działań (drużyna pożarnicza – działania statutowe). 2. GOPS – brak działań. 3. PCPR – brak działań. 4. Policja – obserwacja środowiska a w związku z Andrzejem - brak działań. 5. Szkoła – procedura przyjęcia – następnie brak dodatkowych działań. 6. Sąd – jedno posiedzenie – umorzenie sprawy – dwie wizyty kuratora – następnie brak działań. 7. Służba zdrowia - brak działań. 8. Rodzina – zaprzestanie stresujących procedur. Andrzej – stabilizacja emocjonalna. 9. Wszyscy razem – 2 godziny na spotkaniu KOD. Grupa Robocza – ok. 45 min. w tygodniu na wymianę informacji o działaniach i zachowaniu Andrzeja. Przedstawiciele wszystkich wymienionych instytucji zgodnie ocenili, że gdyby od początku pracowano z rodzina Andrzeja modelem Działania Zintegrowanego każda z nich oszczędziłaby po kilkadziesiąt godzin pracy funkcjonariuszy i innych kosztów. Oszczędności dla Powiatu, Gminy i innych struktur wyniosłyby/mogą wynieść kilkanaście tysięcy złotych w skali poprzedzających Konferencje miesięcy i po ok. 3000 – 4000 zł./mc w związku z umieszczeniem chłopca w placówce w skali każdego kolejnego miesiąca.

18 © SOnDiR copyright 2008 (LD&JK) Historia Andrzeja c.d. Zyski społeczne są trudne do oceny. Rodzina chłopca odzyskała podmiotowość i szacunek w środowisku. On sam ma szanse na normalne zdrowe życie. Zwiększyły się szanse ojca na podjęcie realnego leczenia. W miasteczku powstał sprawnie działający zespół zaprzyjaźnionych ze sobą i darzących się zaufaniem ludzi (Zespół Interdyscyplinarny), który jest w stanie zmierzyć się skutecznie z każdym kolejnym podobnym problemem. Wraz z rozwojem ZI (poszerzenie składu, szkolenie, dopracowanie wspólnych procedur i narzędzi, etc.) możliwa stanie się w miasteczku realna praca profilaktyczna i wczesna interwencja tam gdzie to konieczne. Przyniesie to trudne do przecenienia oszczędności dla instytucji samorządowych i państwowych i oczywiste pozytywne efekty społeczne – także w postaci wzrostu autorytetu władz samorządowych. Wszystkie opisane powyżej działania były zgodne z i odbywały się w oparciu o istniejące regulacje ustawowe i priorytety przyjęte w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych (SRPS). Wszystkie te działania odbywały się i odbywają bez żadnego dodatkowego etatu, lokalu, zwiększenia ilości godzin pracy i tym podobnych kosztów dodatkowych. Jedynym i jednokrotnym kosztem jaki poniosła gmina i powiat był koszt przeszkolenia funkcjonariuszy publicznych i członków ZI oraz koordynatora w zakresie Działań Zintegrowanych i pracy metodą KGR i KOD (ok. 4200 zł.). Dalsze działania tego typu zależeć będą od przyjętego systemu i planu pracy wynikającego z lokalnej (SRPS) i Programu Pomocy Dziecku i Rodzinie. Uwaga. Dane dotyczące rodziny zostały zmodyfikowane w celu uniemożliwienia jej identyfikacji.

19 W prezentacji wykorzystano fragmenty utworów: Piet Mondrian Kompozycja z czerwonym, żółtym, niebieskim i czarnym Tadeusz Makowski Vita brevis ars longa Na podstawie Art: 29, 34 i 36 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

20

21 www.sondir.eu