BEZPIECZEŃSTWO PRODUKCJI W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM

Prezentacja na temat: "BEZPIECZEŃSTWO PRODUKCJI W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM"— Zapis prezentacji:

1 BEZPIECZEŃSTWO PRODUKCJI W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM

2 POLSKIE ZAKŁADY PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO
WPROWADZENIE: KRÓTKA GENEZA DYREKTYWY SEVESO II oraz przepisy krajowe w Ustawie Prawo Ochrony Środowiska AWARIE W POLSKICH ZAKŁADACH PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO STUDIUM PRZYPADKÓW W LATACH

3 doprowadził do znacznego zwiększenia się ilości awarii
Rozwój przemysłu po II wojnie światowej doprowadził do znacznego zwiększenia się ilości awarii z udziałem substancji niebezpiecznych Wystąpiło szereg poważnych awarii przemysłowych: Flixborough (GB) 1974 Seveso (I) 1976 Bophal (IND) 1984 Platforma wiertnicza „Piper Alpha” 1988 Tankowiec morski „Exxon Valdez” 1989 Enschede (NL) 2000 Baie Mare (RO) 2000 Toulouse (F) CO JESZCZE ???

4 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi: SEVESO I – 1982 r. (wg rodzajów działalności) Dyr. 82/501/EEC z r. SEVESO II –1996 r. (wg substancji niebezpiecznych) Dyr. RE 96/82/WE z r. IMPLEMENTACJA DYREKTYWY DO POLSKIEGO PRAWA NASTĄPIŁA W 2004 ROKU Zmiana ustawy Poś Dz. U. nr 96 poz 259 z dnia GENEZA DYREKTYWY Dyrektywa Seveso I zawierała listę działalności podlegających pod jej wymogi. Seveso II - Rozszerzony zakres ,lista substancji niebezpiecznych zamiast listy działalności ,wartości progowe, zasady sumowania …

5 Wielka Brytania - Flixborough 1974

6 Flixborough, Wielka Brytania (1974) - Zakład chemiczny - Uwolnienie cykloheksanu z systemu obejść (bajpasów) spowodowało powstanie łatwopalnej mieszaniny, która wywołała eksplozję oraz pożar ofiar, ranni wśród personelu zakładu oraz poza zakładem, całkowite zniszczenie przemysłowej części zakładu - Przyczyna: modyfikacja (zmiana) w zakładzie bez oceny potencjalnych skutków (słabe zarządzanie bezpieczeństwem)

7 Włochy - SEVESO 1976

8 Włochy - SEVESO 1976 Zakład przeróbki pestycydów i herbicydów
Po eksplozji nastąpiło uwolnienie „toksycznej chmury” z reaktora zawierającego TCDD (tetrachlorodibenzoparadioksyna) Ewakuacja 600 ludzi, osób zatrutych dioksynami, Zanieczyszczenie 10 mil2 terenu, choroby skóry, sztuk bydła zlikwidowanych (unieszkodliwionych) Przyczyna: błąd ludzki, słaby pod względem bezpieczeństwa projekt instalacji. Mieszkańcy oraz władze lokalne nie wiedziały o ryzyku jakie wiązało się z zakładem

9 Awaria na platformie wiertniczej Piper Alpha 1988 r.

10 Piper Alpha 1988 r. Platforma naftowa
Wyciek gazowego kondensatu spowodował eksplozję oraz pożary oleju Efekt domina: rozerwanie rurociągu z gazem spowodowało inne eksplozje 167 ofiar śmiertelnych, 62 osoby przeżyło Przyczyna: słabe zarządzanie bezpieczeństwem na terenie platformy, brak przestrzegania zaleceń pozwolenia na eksploatację

11 Bhopal, Indie (1984) Zakład chemiczny
Po eksplozji nastąpiło uwolnienie trującego gazu złożonego m.in. z izocyjanku metylu, HCN oraz CO. Narażonych ludzi, ofiar śmiertelnych, dziesiątki tysięcy wciąż cierpiących (odczuwających skutki) Przyczyna: słabe zarządzanie bezpieczeństwem, słabe systemy wczesnego ostrzegania

12 Wierzchowice 2002 r. pow. Milicz woj. Dolnośląskie

13 Wierzchowice r. 22 lipca 2002 roku podczas prac wiertniczych miała miejsce ucieczka płuczki z przewodu wiertniczego do kawerny w złożu gazu ziemnego - przy braku dostatecznego jej zapasu nastąpiła erupcja gazu ziemnego i zapłon. STRATY ok. 30 miln. zł.

14 CELE DYREKTYWY SEVESO II
Przeciwdziałanie poważnym awariom z udziałem substancji niebezpiecznych. Ograniczenie skutków dla ludzi i środowiska. Zapewnienie wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzi oraz środowiska. Podejście do kwestii zarządzania w oparciu o ryzyko wystąpienia awarii. Przeciwdziałanie poważnym awariom z udziałem substancji niebezpiecznych, Ograniczenie skutków dla ludzi i środowiska Zapewnienie wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzi oraz środowiska Podejście do kwestii zarządzania w oparciu o ryzyko wystąpienia awarii.

15 DEFINICJA POWAŻNEJ AWARII
POWAŻNA AWARIA rozumie się przez to zdarzenie w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. (art. 3 pkt 23 ustawy Poś z 2001 r.)

16 Definicja zakładu zwiększonego i dużego ryzyka
1. Zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ………… w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się za „ zakład o zwiększonym ryzyku”, lub „zakład o dużym ryzyku”. 2. Do zakładu, w którym przewiduje się możliwość wystąpienia substancji niebezpiecznej, lub do zakładu, w którym powstanie tej substancji jest możliwe w trakcie procesu przemysłowego, przepis ust. 1 stosuje się w zależności od przewidywanej ilości substancji niebezpiecznej mogącej znaleźć się w zakładzie. (Art Prawo ochrony środowiska)

17 ZASADY KLASYFIKACJI ZAKŁADÓW DO GRUP RYZYKA AWARII PRZEMYSŁOWYCH

18

19

20

21

22 Przegląd wymogów dyrektywy Seveso II
obowiązki ZZR ZDR kompetent-nych władz krajów UE Wymogi ogólne X Notyfikacja (zgłoszenie) Program Zapobiegania Awariom Raport o Bezpieczeństwie Uwzględnienie efektu „domino” Plany operacyjno - ratownicze Uwzględnianie w planach przest. zagospodar Zgłaszanie awarii Informowanie społeczeństwa Zakaz użytkowania Kontrole Informowanie Komisji UE

23 STUDIUM PRZYPADKÓW AWARII PRZEMYSŁOWYCH 2004 – 2006

24 ilość uwolnionego amoniaku określono na około 30 kg;
Krasnystaw woj. lubelskie Zanieczyszczenie rzeki Żółkiewka, uwolnionym amoniakiem. na skutek awarii dławicy pompy amoniakalnej w instalacji chłodniczej , doszło do wycieku amoniaku, który przedostał się ze ściekami technologicznymi do kanalizacji wód opadowych; ilość uwolnionego amoniaku określono na około 30 kg; sprawca zdarzenia Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Krasnymstawie; nastąpiło zanieczyszczenie rzeki Żółkiewka (lewostronny dopływ rzeki Wieprz). Wędkarze zauważyli obecność śniętych ryb w rzece na odcinku około 100 m; działania ratownicze PSPoż. polegały na udziale w ustaleniu miejsca wycieku oraz rozcieńczeniu wodą wyciekającego amoniaku.

25 12.07.2004 Kwidzyn woj. Pomorskie zanieczyszczenie wód rzeki Liwy awaryjnie uwolnionym amoniakiem
doszło do awarii sieci kanalizacji ściekowej odprowadzającej wodę amoniakalną z instalacji chłodniczej na oczyszczalnię zakładową; sprawca zdarzenia: Warmińskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo- Warzywnego Spółka z o.o. w Kwidzynie; w wyniku awarii woda amoniakalna przedostała się do kanalizacji wód opadowych, a następnie do rzeki Liwy; wyciek spowodował śnięcie ryb w rzece na odcinku od ulicy Karowej do mostu na ulicy Łąkowej w Kwidzynie; sprawca zdarzenia usunął awarię, w obecności przedstawicieli WIOŚ oraz Starostwa Powiatu , PSPoż i Policji.

26 11.08.2004 Opoka woj. lubelskie Zanieczyszczenie wód rzeki Kurówki związane ze śnięciem ryb.
nastąpiło zanieczyszczenie wód rzeki Kurówki , związane ze śnięciem ryb; w czasie kontroli interwencyjnej stwierdzono, że woda w rejonie mostu na rzece ma barwę biało szarą, o zapachu gnilno serwatkowym; powyżej tego odcinka rzeki zlokalizowana jest oczyszczalnia ścieków dla Zakładów Futrzarskich „Kurów”w Kurowie i Spółdzielni Mleczarskiej „Kurów” w Kurowie; ustalono, że sprawcą zdarzenia była Spółdzielnia Mleczarska w Kurowie, na terenie której miał miejsce awaryjny zrzut serwatki kolektorem wód opadowych. badania wód przeprowadzone podczas kontroli interwencyjnej przez WIOŚ wykazały przekroczenie dopuszczalnych norm dla zanieczyszczeń.

27 Łąkta Górna woj. małopolskie emisja tlenku węgla w pomieszczeniu magazynowym związany z zatruciem pracowników na terenie magazynu nr 5 należącego do Spółdzielni Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „ZAMVINEX” doszło do zatrucia 16 pracowników pakowni tlenkiem węgla poszkodowani zostali przewiezieni do szpitala, pobyt w szpitalu 14 osób trwał 1 dzień, pozostali pracownicy przebywali w szpitalu 3 dni; przyczyną emisji tlenku węgla była wadliwa praca wózka widłowego zasilanego mieszaniną gazu propan-butan. zatrucie spowodowały wydzielające się spaliny , zawierające w swym składzie głównie tlenek węgla.

28 Góra Kalwaria woj. mazowieckie Wyciek oleju opałowego i mazutu podczas eksploatacji zakładowej kotłowni olejowej. z powodu niewłaściwej eksploatacji zakładowej kotłowni olejowej doszło do wycieku mieszaniny oleju opałowego i mazutu w ilości około 5 Mg; sprawca zdarzenia: firma POLOBST Sp. z o.o. w Górze Kalwarii ul. Pijarska nr 121 (produkcja koncentratu i aromatu jabłkowego); zanieczyszczeniu uległ częściowo utwardzony teren zakładu. Poprzez kanalizację wód opadowych ropopochodne przedostały się do rowu melioracyjnego o długości około 3 km, łączącego się z rzeką Małą. Kanał został zanieczyszczony na długości około 1,3 km; akcja ratownicza PSPoż. pod nadzorem WIOŚ polegała na ograniczeniu rozprzestrzeniania się zanieczyszczenia poprzez ustawienie zapór na rowie melioracyjnym i częściowym zebraniu wycieku. Dalsze działania polegające na całkowitym usunięciu zanieczyszczenia i jego utylizacji oraz doprowadzenie kanalizacji wód opadowych i rowu melioracyjnego do stanu właściwego przeprowadziła firma specjalistyczna .

29 01. 04 2005 Solec Kujawski woj. kujawsko-pomorskie
Solec Kujawski woj.kujawsko-pomorskie. Zanieczyszczenie powietrza amoniakiem uwolnionym podczas awarii instalacjichłodniczej, w czasie prowadzenia prac remontowych. w czasie prowadzenia prac remontowych doszło do niekontrolowanego wycieku amoniaku z instalacji chłodniczej;i lość wyciekłego amoniaku określono na około 30 kg; sprawca zdarzenia: Przedsiębiorstwo Drobiarskie „ DROBEX” w Solcu Kujawskim; akcja ratownicza została przeprowadzona przez JRG PSPoż. Cała załoga pracująca tj. 49 osób została ewakuowana na czas około 1 godziny. Jedną osobę przewieziono do szpitala na 24 godzinną obserwację. Instalację uszczelniono. Pomiary przeprowadzone po 4 godzinach od czasu ewakuacji pracowników nie wykazały obecności amoniaku w powietrzu. Zagrożenie zlikwidowano.

30 Myszków woj. śląskie Wyciek kwasu azotowego o stężeniu około 53% na terenie zakładowej rampy przeładunkowej. w czasie przeładunku zbiornika o pojemności 1 m3 zawierającego kwas azotowy o stężeniu około 53% (nr ONZ/ADR 2031, kl. 8 mat. żrące) doszło do rozszczelnienia zbiornika i wycieku kwasu w ilości około 1 Mg, na terenie zakładowej rampy przeładunkowej; sprawca zdarzenia: firma „SOKPOL” Sp. z o.o. w Myszkowie; wyciekły kwas przedostał się do kanalizacji sanitarnej i na oczyszczalnię ścieków w Myszkowie; akcja ratownicza JRG PSPoż. i sprawcy zdarzenia pod nadzorem inspektorów Delegatury WIOŚ w Częstochowie polegała na ograniczeniu rozprzestrzeniania się wycieku, wałem ziemnym i neutralizacji wapnem; zagrożeniu uległy wody rzeki Warty oddalonej około 2 km od miejsca zdarzenia;

31 Karczew woj. mazowieckie Wyciek amoniaku do powietrza w czasie jego przeładunku z cysterny do instalacji produkcyjnej. doszło do wycieku amoniaku w trakcie jego przeładunku z cysterny do instalacji zakładowej w wyniku pęknięcia węża gumowego; ilości amoniaku, która przedostała się do powietrza nie udało się ustalić; zdarzenie miało miejsce na terenie firmy RAISIO POLSKA FOODS Sp. z o.o. z Karczewa; akcja ratownicza przeprowadzona przez JRG 6 oraz OSP z Karczewa polegała na zastosowaniu kurtyn wodnych w celu rozcieńczenia wyciekłego amoniaku wodą oraz zneutralizowaniu powierzchni ziemi wodą; 2 osoby tj. kierowcę cysterny i pomocnika przewieziono do szpitala w związku z objawami zatrucia amoniakiem. Osoby te przebywały w szpitalu ponad 24 godz.; najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się około 50m od miejsca zdarzenia;

32 Zalesie woj. kujawsko-pomorskie Zanieczyszczenie środowiska wodnego substancją ropopochodną na terenie zakładu mleczarskiego doszło do awarii instalacji grzewczej zasilanej olejem opałowym lekkim, nastąpił wyciek oleju opałowego, który poprzez system kanalizacji przedostał się do rzeki Kamionki (zanieczyszczenie na odcinku ok. 300 m), sprawca zdarzenia: LACPOL Sp. z o.o. w Zalesiu, akcja usuwania zanieczyszczenia została przeprowadzona przez KP PSP w Sępólnie Krajeńskim i polegała na zebraniu oleju i przekazaniu do utylizacji w specjalistycznej firmie, analiza pobranych przez inspektorów WIOŚ prób wody z rzeki Kamionki wykazała przekroczenie o 50 % dopuszczalnej normy

33 28.10.2005 Ełk woj.warmińsko-mazurskie Uwolnienie amoniaku z rozszczelnionej instalacji chłodniczej
nastąpiło zawalenie się ściany podczas prac budowlanych w wyniku czego doszło do uszkodzenia rurociągu amoniakalnej instalacji chłodniczej; z rozszczelnionego rurociągu nastąpił wyciek amoniaku i jego emisja do powietrza. Ilość wyciekłego amoniaku określono na około 20 kg; akcja ratownicza KP PSPoż. z Ełku, Olecka i Giżycka polegała na ewakuacji około 250 osób z terenu zakładu na czas około 3 godz., zmniejszeniu stężenia amoniaku w powietrzu hali poprzez ustawienie dodatkowych wentylatorów w otworach drzwiowych i natrysk wody, oraz wykonanie dodatkowego otworu w ścianie hali. w wyniku zdarzenia dwie osoby poniosły śmierć, a 3 zostały hospitalizowane. Wśród osób hospitalizowanych był 1 strażak; śledztwo w sprawie zdarzenia prowadzi Prokuratura Rejonowa w Ełku oraz Państwowa Inspekcja Pracy.

34 10.02.2006 Trzebiechów woj. Lubuskie Zanieczyszczenie wód powierzchniowych wywarem gorzelnianym.
doszło do awaryjnego zanieczyszczenia wód rzeki Lińska Struga na odcinku 2 km – źródło wody dla stawów rybackich Gospodarstwa Rybackiego „Karp” w Osiecznicy (zanieczyszczenie 10 ha stawów), przyczyną zanieczyszczenia był spływ powierzchniowy wywaru gorzelnianego z firmy „LERCA” Sp. z o.o. wykorzystywanego do nawożenia zamrożonej powierzchni gruntów rolnych na użytkach rolnych spółki „LERCA”; nastąpiło masowe śnięcie ryb w stawach rybackich. Inspektorat WIOŚ wystąpił z wnioskiem do Prokuratury Rejonowej o przeprowadzenie dochodzenia o przestępstwo z art. 182 kodeksu karnego. Sprawca zanieczyszczenia dobrowolnie poddał się karze, gdzie wymierzono mu karę grzywny w kwocie 15000zł.

35 Mielec woj. podkarpackie Zanieczyszczenie powietrza amoniakiem uwolnionym z rozszczelnionej instalacji chłodniczej. doszło do awaryjnego wycieku amoniaku z instalacji chłodniczej w budynku produkcyjnym ilość wyciekłego amoniaku określono na około 3 kg. W instalacji znajdowało się około 12 Mg amoniaku; sprawca zdarzenia: „Zielona Budka” Sp. z o.o. w Mielcu; akcja ratownicza sprawcy zdarzenia i PSPoż. z Mielca polegała na zatamowaniu wycieku przy użyciu opaski metalowo-gumowej na rurociągu. Zastosowano kurtynę wodną. Ewakuowano 60 pracowników z hali produkcyjnej na czas około 2 godz. Awarię usunięto po uprzednim opróżnieniu instalacji z amoniaku.

36 Ustka woj. pomorskie Wyciek amoniaku z rozszczelnionej instalacji chłodniczej w wyniku awarii. w wyniku awarii instalacji chłodniczej doszło do wycieku amoniaku w nieustalonej ilości; sprawca zdarzenia: Przedsiębiorstwo Połowów, Przetwórstwa i Handlu „Korab” S.A. w Ustce; polecono przewietrzenie pomieszczeń w strefie awarii akcja ratownicza podjęta przez PSPoż. polegała na wyłączeniu pomieszczenia zamrażalni z użytku do czasu naprawy zaworu i dopuszczenia do pracy chłodni przez dozór techniczny, w wyniku zdarzenia zostało poszkodowanych 6 pracowników zakładu, którzy zostali przewiezieni do szpitala. Po zbadaniu zostali zwolnieni do domu;

37 22.06.2006 Kraków woj. małopolskie Wyciek freonu z uszkodzonej instalacji chłodniczej
podczas prac remontowych na instalacji chłodniczej doszło do jej uszkodzenia i wycieku substancji chłodzącej – freon R-11, CFC-11 (trichlorofluorometan, Nr CAS , substancja należąca do grupy subst. kontrolowanych, które powodują zubożenie warstwy ozonowej); zdarzenie miało miejsce na terenie hipermarketu Makro Cash and Carry Polska S.A. w Krakowie; w wyniku zdarzenia wyciekło ok. 150 dm3 substancji i rozprzestrzenienie się jej na remontowanej części hali; akcja ratownicza została przeprowadzona przez jednostki PSP w Krakowie. Polegała ona na: zabezpieczeniu miejsca zdarzenia, ewakuacji ok osób z hali sprzedaży, magazynów oraz biur, uszczelnieniu miejsca wycieku za pomocą urządzenia hydraulicznego i bandaży uszczelniających; na miejsce zdarzenia przybyła firma Linde Gaz Polska w celu usunięcia awarii oraz przywrócenia prawidłowej pracy urządzeń chłodniczych; jedna osoba została przewieziona do szpitala. Po zbadaniu została zwolniona do domu.

38 Mroków k. Nadarzyna woj. mazowieckie Wyciek kwasu azotowego podczas załadunku pojemników z kwasem na samochód ciężarowy podczas załadunku pojemników z kwasem azotowym i solnym na samochód w firmie Schenker Sp. z o.o doszło do rozszczelnienia pojemnika zawierającego około 1 m3 55% kwasu azotowego (nr ONZ/ADR 2031, kl.8 mat. żrące). Nastąpił wyciek kwasu w ilości około 900 dm3; akcja ratownicza przeprowadzona pod nadzorem WIOŚ przez JRG-6 z Warszawy oraz 2 jednostki KP PSPoż. z Pruszkowa, polegała za zneutralizowaniu kwasu mlekiem wapiennym oraz przepompowaniu pozostałego w pojemniku kwasu do beczki plastikowej. Ścieki powstałe w czasie neutralizacji zostały skierowane do zbiornika retencyjnego na ścieki deszczowe. Odpływ zbiornika został zablokowany i uszczelniony. Zanieczyszczenie nie przedostało się do wód rzeki Zimna Woda.

39 Zestawienie statystyczne awarii w POLSKICH ZAKŁADACH PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO 2004-2006
Rok ILOŚĆ W tym gazy: Amoniak Freon CO W tym: Kwasy stężone Ropopochodne W tym (i inne): Serwatka Zacier gorzelniany 5 1 3 2 9 6 4 Razem 41 20 8

40 OBIEKT CENTRUM SZKOLENIA RATOWNICZEGO PSP

41 PRZYKŁAD UŻYCIA SPRZĘTU RATOWNICZEGO

42 PRZYKŁAD UŻYCIA SPRZĘTU RATOWNICZEGO

43 Nowoczesne podejście że stanowi szansę zaprezentowania
Prowadzący zakłady przemysłowe nie powinni uważać, że Dyrektywa jest ciężarem administracyjnym lecz, że stanowi szansę zaprezentowania ich odpowiedzialnego podejścia do bezpieczeństwa zakładu. ( - )

44 Dziękuję za uwagę ALFRED GABRUŚ