Polityka celna UE –moduł prawny i praktyczny

Prezentacja na temat: "Polityka celna UE –moduł prawny i praktyczny"— Zapis prezentacji:

1 Polityka celna UE –moduł prawny i praktyczny
Polish Customs Service Szkoła Główna Handlowa Polityka celna UE –moduł prawny i praktyczny Prof. Wieslaw „Wes” Czyzowicz Ph.D.

2 Polish Customs Service
Zagadnienia Źródła polityki celnej UE Twórcy polityki celnej UE Ewolucja polityki celnej w praktyce międzynarodowego obrotu towarowego Administracja celna jako strażnik polityki celnej Wnioski

3 Żródła polityki celnej
Polish Customs Service Żródła polityki celnej Trzy grupy źródeł polityki celnej: Gospodarczo-społeczne Legalno-prawno-instytucjonalne: Narodowe Międzynarodowe

4 Narodowe źródła ekonomiczno-społeczne
Polish Customs Service Narodowe źródła ekonomiczno-społeczne Narodowe interesy społeczno-ekonomiczne to podstawowe źródło polityki celnej w skali państwa Wspieranie narodowej przedsiębiorczości związanej z produkcją i eksportem towarów własnej produkcji (skala rynków, konkurencyjność, tworzenie korzystnych warunków prawno-organizacyjnych dla ułatwień i uproszczeń eksportowych) - Ochrona narodowych wartości (zdrowia,życia, zabytków dziedzictwa kultury,etc.) Ochrona bilansu płatniczego (uczciwej konkurencji) Ochrona „przemysłów niemowlęcych” Inne Czyzowicz W.: Istota, przedmiot i podmioty polityki celnej” (“The Essence, Subject and Bodies in Customs Policy”, in: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Warsaw, 1995, No. 1 Czyzowicz W.: “Polska polityka celna w okresie transformacji ustrojowej” (“Polish Customs Policy in the Period of Systemic Transformation”), ibid, No. 2, 1995 Jarmul-Mikołajczyk J.: “Polityka celna w procesach integracyjnych Polski ze strukturami Unii Europejskiej” (“Customs Policy in the Process of Poland’s Integration with the European Union Structures”), Warsaw, WSE 1998, Mosiej G. “Systemy polityki celnej w Polsce w latach dziewięćdziesiątych” (“Systems of Customs Policy in Poland in the Nineties”) in: Monitor Prawa Celnego (MPC), 1999, No. 9, p Mosiej G. “Funkcje nowoczesnej polityki celnej” (“Functions of Modern Customs Policy”) in:Biuletyn Celny, 2000, No. 4 p , Misiej G. “Polityka celna Polski w obliczu liberalizacji handlu rolnego z UE” (“Poland’s Customs Policy as Faced With Liberalisation of Agricultural Trade with the EU”) in: MPC 2000/10, p Mosiej G. “Polityka celna w okresie transformacji systemowej w Polsce” (“Customs Policy During the Period of Systemic Transformation in Poland”), Toruń, A.Marszałek Editorial House 2005, p (typed version for publishing purpose, at present in print). “Projektirowanie tamożennoj polityki” (“Customs Policy Drafting”) written by Professors N.M. Blinow, W.I. Iwanow, W.B. Kucharenko and A.G. Paszybskij, Moscow, published by Kniga i Biznes, 2001, A broad review of definitions of customs policy can be found on p

5 Narodowe źródła prawne
Polish Customs Service Narodowe źródła prawne Konstytucja narodowa jako podstawowe źródło legalnego tworzenia i narodowej polityki celnej (prawa i obowiązki osób fizycznych i prawnych w sferze swobody działalności gospodarczej zarówno w kraju jak i na arenie międzynarodowej) Narodowe ustawy i rozporządzenia (np.ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, ustawa o miedzynarodowej działalności gospodarczej,ustawa prawo celne, ustawa o służbie celnej, ustawy podatkowe, narodowe taryfy celne, ustawa ordynacja podatkowa, etc., etc., rozporządzenia np. w sprawie kursów walut, świadectw pochodzenia, etc.)

6 Międzynarodowe źródła polityki celnej
Polish Customs Service Międzynarodowe źródła polityki celnej Multilateralne traktaty, umowy i porozumienia (UN, WTO, WCO, EU, Mercosur, NAFTA, NATO, etc.) Międzynarodowe konwencje celne i handlowe (HS, TIR, ATA, INCOTERMS, etc.) Bilateralne umowy celne i handlowe

7 Twórcy polityki celnej
Poziom narodowy: Lobby biznesowe i społeczne (branżowe i reionalne samorządy gospodarcze, związki zawodowe, NGOs) Instytucje ustawodawcze (Parlamenty, rządy, centralne instytucje uprawnione do wydawania wiążących aktów prawnych związanych z międzynarodowym obrotem towarowym – ministerstwa , główne urzędy celne, MF,MGetc.) Organy wykonawcze (Prezydent, rząd, ministerstwa) Administracje celne i podatkowe, inne powołane do stosowania i egzekucji przestrzegania prawa celnego) Sądy i inne organy arbitrażowe powołane do rozstrzygania sporów i wykładni (administracyjne, apelacyjne, narodowe i międzynarodowe) prawa celnego

8 Międzynarodowi twórcy polityki celnej
Międzyrządowe organizacje międzynarodowe -WTO/GATT, WCO, UN, WB & IMF, etc. Regionalne organizacje integracji gospodarczej – EU, NAFTA, EFTA, CACM, CARICOM,etc. Inne międzyrządowe organizacje międzynarodowe– UNCTAD, UNIDO, WIPO, NATO, SADC, etc. Międzynarodowe organizacje biznesowe (NGOs) – ICC, branżowe i regionalne organizacje samorządu gospodarczego (e.g. CONFIAD, CLECAT, IFCBA, etc.)

9 Polityka celna w praktyce miedzynarodowej
Handel towarami jako pierwszy krok do ustanowienia i rozwoju międzynarodowych stosunków gospodarczych Bilateralne umowy handlowe jako poczatek procesu integracyjnego Bilateralne and multilateral ne procesy integracyjne jako efektywne instrumenty promocji i ochronywspólnych interesów (Prawno-międzynarodowa baza: Art. XXIV GATT: Territorial ny zakres stosowania , handel przygraniczny, unie celne i strefy wolnego handlu)

10 Polityka celna w praktyce międzynarodowej integracji gospodarczej
Strefa Wolnego Handlu (Free Trade Area – SWH-FTA) Unia celna (Customs Union) Unia gospodarcza (Economic Union) Unia monetarna (Monetary Union)

11 Integracja gospodarcza – Strefa Wolnego Handlu – SWH-FTA
FTA oznacza: 1/ Free Trade Agreement = prawnomiędzynarodową, międzyrządową umowę, legalną baze dla preferencyjnego handlu między sygnatariuszami FTA) 2/ Free Trade Area – terytorium, państwowy obszar geograficzny oraz polityczno-administracyjny na którym jest tworzona FTA 3/ Free Trade Association – stowarzyszenie czyli forma organizacyjno-instytucjonalna odpowiedzialna za wdrożenie do praktyki i funkcjonowanie FTA (EFTA, CEFTA, LAFTA=ALADI, NAFTA, etc.)

12 SWH - FTA Pierwszy krok w procesie integracji gospodarczej między 2 lub więcej partnerami w którym : Polityka celna jest koordynowana między partnerami w zakresie eliminacji barier taryfowych i pozataryfowych wyłącznie we wzajemnej wymianie towarowej Polityka celna każdego z sygnatariuszy FTA w stosunku do krajów trzecich pozostaje autonomiczną Terytoria (obszary) celne mogą być położone w dowolnym miejscu geograficznym i w różnych odległościach od siebie

13 SWH -FTA Preferencyjne traktowanie towarów WYŁĄCZNIE między sygnatariuszami A B Autonomiczna polityka celna wobec towarów z państw trzecich. FTA może mieć cel stworzenia unii celnej, ale niekoniecznie

14 Unia celna Zespolenie 2 lub więcej terytoriów celnych w rezultacie:
Wyeliminowania wszelkich barier celnych (taryfowych i pozataryfowych) między sygnatariuszami we niemal całym (substantially) wzajemnym obrocie towarowym all trade Wprowadzenie jednolitej polityki handlowej i celnej wobec państw trzecich Wprowadzenia jednolitego ustawodawstwa celnego, jednolitej taryfy celnej oraz instrumentów pozataryfowych w stosunku do towarów z państw Examples: European Union, Grupo Andino, CARICOM, MCCA-CACM, etc.

15 Unia celna = swobodny obrót towarów
Wspólna polityka handlowa i celna Wspólne ustawodawstwo celne Unia celna Unia celna = swobodny obrót towarów H A G B F C E D Wspólna nomenklatura taryfowa Wspólna taryfa celna

16 Unia celna w praktyce – kazus unii celnej UE
Polish Customs Service Unia celna w praktyce – kazus unii celnej UE 1951 – Traktat Paryski (EWWiS – do 2002) 1957 –Traktaty Rzymskie (EWG, EWEA) 1958 –początek tworzenia FTA (do 1970) 1968 –zakończenie tworzenia FTA w grupie art. przemysł., 1983 – wspólnotowy system zwolnień celnych Scalona Nomenklatura Taryfowa -Combined Nomenclature (CN) Zintegrowana Taryfa celna Wspólnoty TARIC Jednolity Dokument Administracyjny - SAD Wspólny i Wspólnotowy System Tranzytowy (akt. NCTS) 1992 – Wspólnotowy Kodeks celny (WKC) 1993 – Wspólnotowy Kodeks celny wykonawczy (WKCW) 1994 – Wejście w życie w/w dokumentów (WKC i WKCW) 2005 – Wieloletni Plan Strategiczny Celnictwa Europejskiego oraz Celnictwo elektroniczneZmodernizowany WKC 2007 – Modyfikacja WKC - ECS,ICS,SEA,AEO nowy, tzw.Zmodernizowany Wspólnotowy Kodeks celny In order to tackle our new duties we introduced significant changes as to the scope of powers and tasks of PCS. On the 1 of January 2003 Customs officers received police-like competencies. For example we are now empowered: - to stop vehicles individually on public roads, - to arrange and execute surveillance actions. 2) As mentioned before since September 03 the Customs Service are responsible for all excise duty and import VAT matters. This means that border control and inland operations will be better coordinated within one management body. 3) Another new task are investigation and surveillance of illegal employment and also control of casinos and betting shops.

17 Unia celna w praktyce - stosunki Polski z UE
Od PHARE do Układu Europejskiego ( ) Od Układu Europejskiego do Białej Księgi ( ) Wytyczne (Blueprints ) Od Białej Księgi do NPPCzł. (1995 – 1998) Od NPPCzł.do pełnego członkostwa w UE(1998 – 2004) Od 1 maja 2004 –aktywne uczestnictwo Polski w Unii celnej UE

18 Unia celna w praktyce – kazus unii celnej UE i Polski
Zbliżanie przepisów prawnych Artykuł 68 Strony uznają, że istotnym warunkiem wstępnym integracji gospodarczej Polski ze Wspólnotą jest zbliżanie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Polski do ustawodawstwa istniejącego we Wspólnocie. Polska podejmie wszelkie starania w celu zapewnienia zgodności jej przyszłego ustawodawstwa z ustawodawstwem Wspólnoty. Artykuł 69 Zbliżanie przepisów prawnych obejmie w szczególności następujące dziedziny: prawo celne, prawo o spółkach,prawo bankowe, rachunkowość przedsiębiorstw, opodatkowanie, własność intelektualną, ochronę pracownika w miejscu pracy, usługi finansowe, zasady konkurencji, ochronę zdrowia i życia ludzi, zwierząt i roślin, ochronę konsumenta, pośredni system opodatkowania, przepisy techniczne i normy, transport i środowisko naturalne. Źródło: UKŁAD EUROPEJSKI ustanawiający stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską, z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimii ich Państwami Członkowskimi, z drugiej strony, sporządzony w Brukseli dnia 16 grudnia 1991 r. (Dz. U. z dnia 27 stycznia 1994 r.)

19 Unia celna w praktyce - stosunki Polski z UE
Artykuł 91 Cła 1. Celem współpracy będzie zagwarantowanie przestrzegania wszystkich postanowień, które zostaną przyjęte w odniesieniu do handlu oraz osiągnięcie zbliżenia polskiego systemu celnego do systemu Wspólnoty, ułatwiając w ten sposób dojście do liberalizacji, przewidzianej na podstawie niniejszego Układu. 2. Współpraca będzie obejmować w szczególności: - wymianę informacji; - organizowanie seminariów i staży; - rozbudowę infrastruktury granicznej między Stronami; - wprowadzenie jednolitego dokumentu administracyjnego oraz wzajemnego powiązania między systemami tranzytowymi Polski i Wspólnoty; - uproszczenie procedury kontroli celnej oraz formalności w odniesieniu do przepływu towarów. Odpowiednia pomoc techniczna będzie udzielana Polsce. 3. Bez uszczerbku dla dalszej współpracy przewidzianej w niniejszym Układzie, a w szczególności w artykule 94 (narkotyki-CW), wzajemna pomoc władz administracyjnych Stron w dziedzinie ceł będzie prowadzona zgodnie z postanowieniami protokołu nr 6 (pomoc administracyjna-CW). Źródło: tamże

20 Unia celna w praktyce - stosunki Polski z UE
Specyficzne problemy celne w Układzie Europejskim Art.. 7 – problemy z FTA- redukcja stawek taryfowychi przyjęcie CN; Art. 11 – zakaz opłat dodatkowych fiskalnych; Art. 12 –zakaz innych opłat o charakterze ceł; Art. 13 – zakaz ceł i opłat mających podobne znaczenie na wywóz towarów oraz ograniczeń ilościowych takich jak np. kontyngenty i płafony; Art. 30 –wprowadzenie procedur antydumpingowych zgodnych z art.VI GATT Art. 34 – Protokół Nr 4 – Reguły pochodzenia towarów

21 Unia celna w praktyce - stosunki Polski z UE
Implementacja regulacji z Układu stowarzyszeniowego do polskiej polityki celnej 1) Nomenklatura scalona- Combined Nomenclature - CN (1991) 2) Polska Nomenklatura Scalona - PCN (1994) 3) Jednolity Dokument Administracyjny – SAD (1992) 4) Protokół Nr 4 –Reguły pochodzenia – świadectwa EUR1 & EUR2 (1992) 5) Pan-europejska kumulacja (1998) 6) Protokół Nr 6 o współpracy celnej 7) Generalny Inspektorat Celny oraz Regionalne Inspektoraty Celne (1992, 1997 do 2002r.) a także specjalne Regionalne Biuro Łącznikowe WCO dla Centralne i Wschodniej Europy - RILO (1992) 8) FTA z EFTA (1992) 9) NPPCzł. (1997)

22 Unia celna w praktyce - stosunki Polski z UE
„Biała Księga” UE i jej realizacja SAD konwencyjny (1996). Przystąpienie do konwencji tranzytowej UE (1996). Pełne członkowstwo wWTO i GATT (1995). Polski Kodeks celny ( ). Narodowa Strategia Integracji (1997). Program dostosowania polskiego ustawodawstwa do acquis communataire (1997). 7) NPPM (1997).

23 Unia celna w praktyce - stosunki Polski z UE
„Biała Księga” UE i jej realizacja , c.d. 8) Ustawa o Służbie celnej (1999) 9)Zniesienie niektórych opłat celnych ( ) 10) Wprowadzenie niektórych ułatwien i uproszczeń celnych 11) Wprowadzenie WIT i WIP 12) Przyjęcie „Strategii rozwoju polskiej służby celnej 2002” jako części składowej The “Customs’ Development Strategy to 2002” hasNPPCzł.

24 Unia celna w praktyce - stosunki Polski z UE
Przystapienie Polski do UE – 1 maja 2004 Przyjęcie polityki celnej i prawa celnego UE Reorganizacja Polskiej Służby Celnej Problemy z polityką kadrową Ustanowienie partnerstwa biznesowo-celnego Rozwój bilateralnej współpracy ze służbami celnymi i granicznymi Rosji, Biełorusi and Ukrainy 21 grudnia 2007 – członkowstwo w Układzie i konwencji Schengen

25 Służba celna jako strażnik wartości polityki celnej
Historyczne zadanie słuzby celnej – pobór ceł czyli funkcja fiskalna Aktualna rola służby celnej: Kontrola międzynarodowego obrotu towarowego Państwowa służba egzekucji prawa celnego Pobór ceł i innych danin publicznych Strażnik podstawowych wartości polityki (bezpieczeczeństwo życia i zdrowia osób, zwierzat i roślin,promocja interesów narodowych, ochrona uczciwej konkurencji na rynku miedzynarodowym,ułatwienia i uproszczenia w międzynarodowym obrocie towarowym połączone z efektywną kontrolą, zwalczanie oszustw i prania pieniędzy, etc.)

26 Strażnik podstawowych wartości polityki celnej
Przed akcesją funkcjonariuszy i osób cywilnych Ponad 5 mlnzredukowanych po akcesji o 80% by 80 % Po akcesji – zmiana struktur i alokacja kadr Nowe zadania jako warunek utrzymania zatrudnienia i realizacji funkcji

27 Strażnik podstawowych wartości polityki celnej
Nowe kompetencje kontrolne organy akcyzowe VAT w imporcie Kontrola hazardu Kontrola Wspólnej Polityki Rolnej w międzynarodowym obrocie towarowym Statystyka HZ i wewnątrzunijnych obrotów towarowych

28 Strażnik podstawowych wartości polityki celnej
Nowe uprawnienia Pościg Nadzór Środki przymusu Operacje pod przykryciem Kontrolowana dostawa

29 Strażnik podstawowych wartości polityki celnej
Wyzwania i prorytety Nowe zagrożenia- narkotyki, broń, pranie pieniędzy, międzynarodowa przestępczość zorganizowana, terroryzm, etc. Wymogi zwiększonych standardów bezpieczeństwa na zewnętrznej granicy celnej UE Efektywna kontrola celna połączona z ułatwieniami i uproszczeniami.

30 Strażnik podstawowych wartości polityki celnej
Prawne środowisko jednolitego rynku europejskiego PSC - jedna of 27 europejskich słuzb celnych Pełna harmonizacja jednolitego ustawodawstwa (WKC, WKCW, taryfa, procedury, dokumentacje, etc.) Nie do końca zharmonizowane zdolności operacyjne : konieczność narodowego ustawodawstwa (Ustawa Prawo celne, ustawa o słuzbie celnej z 2009r., ustawa ordynacja podatkowa, etc.) Zróżnicowany zakres uprawnień narodowych SC Zróżnicowane struktury organizacyjne Niezbędne doskonalenie standardów: Efektywnej kontroli Ułatwień i uproszczeń Elastyczność Wysokie standardy bezpieczeństwa Przyjazność dla biznesu Skuteczna współpraca z partnerami z innych agend Celnictwo elektroniczne

31 Przejścia na wschodniej lądowej granicy celnej w Polsce
RUSSIA LITHUANIA  Gronowo Bezledy Gołdap Braniewo Głomno Skandawa Zubki B. Hrubieszów Werchrata Połowce BALTIC SEA Kuźnica Bobrowniki Siemianówka Czeremcha Koroszczyn Terespol Sławatycze Dorochusk Zosin Hrebenne Korczowa Medyka Krościenko BELARUS GERMANY UKRAINE CZECH REP. SLOVAKIA

32 Urzędy i oddziały celne
Polska Służba Celna Urzędy i oddziały celne Przed 1 maja 2004 Wewnętrzne 187 Graniczne Ogółem Po 1 maja 2004 Wewnętrzne 112 Graniczne Ogółem

33 Bezpieczeństwo przez współpracę
Polska Służba Celna Bezpieczeństwo przez współpracę Nowe uprawnienia PSC Wzrost zdolności wykonawczych (m.in. dzięki nowym metodom kontrolnym, grupom mobilnym, etc.) Dobra współpraca z innymi agencjami narodowymi (Policją, Strażą Graniczną, służbą skarbową, GIFF, biznesem (Rada Konsultacyjna przy MF, MoUs, szkolenia i konsultacje) Na poziomie międzynarodowym – współpraca ze służbami granicznymi na sąsiadów(Pełnomocnik Szefa PSC ds.Granicy Wschodniej, współpraca na poziomie urzędów granicznych), w UE (TAXUD, OLAF, EUROPOL), udział we wspólnych operacjach celnych (JCO), współpraca poprzez attaches celnych oraz RILO, CIS i Naples II, oraz FRONTEX

34 Polish Customs Service
Wnioski(1) Polityka celna to najbardziej uogólniony wyraz interesów narodowych i/lub partnerów w procesie międzynarodowej integracji gospodarczej (FTA, unii celnej) związanej z międzynarodowym obrotem towarowym Prawo celne (narodowe i międzynarodowe) oraz służba (administracja) celna to najbardziej efektywne instrumenty polityki celnej WTO i GATT’94 oraz ich Porozumienia tworzą normy i standardy polityki celnej dla przejrzystego i uczciwego miedzynarodowego obrotu towarowego Decydenci polityczni zmuszeni są do wykorzystywania w/w norm i standardów w kreowaniu polityki celnej Ladies and gentlemen, I have tried to inform you briefly about current situation and challenges of the Polish Customs Service. Also, I hope that I’ve managed to explain what is the specific context of our approach to the issue of border and inland control On the slide there are basic standards for the modern , client oriented customs service , which also takes-up very seriously the problem of security. Summarizing I believe that such an approach shows that we meet these standards, and do not create, under the pressure of strict security demands, unnecessary obstacles for the fluency of trade. It was already indicated that, if the safety control would create distortion to the international trade, this would have been one of the major achievements, or perhaps unexpected, of the terrorist . If you have any questions we are well prepared to answer.

35 Wnioski (2) Polityka celna w praktyce wiąże się m.in. z tworzeniem stref wolnego handlu (FTAs) i unii celnych Polityka celna i prawo celne muszą zmierzać do : zachowania równowagi między efektywną kontrolą i ułatwieniami w międzynarodowym obrocie towarowym minimalizowania ryzykazakłóceń w międzynarodowym obrocie towarowym promować i chronić międzynarodową konkurencję i uczciwy obrót towarami

36 Pytania??? Uwagi??? Sugestie ???

37 Dziękuję za uwagę Prof. dr hab..Wieslaw „Wes” Czyżowicz
Tel.: