Bezpieczeństwo energetyczne w skali regionu i gminy

Prezentacja na temat: "Bezpieczeństwo energetyczne w skali regionu i gminy"— Zapis prezentacji:

1 Bezpieczeństwo energetyczne w skali regionu i gminy

2 Bezpieczeństwo energetyczne
Kluczowe zagadnienie dla sprawnego funkcjonowania Państwa 3 definicje Bezpieczeństwo energetyczne to zdolność do zaspokojenia w warunkach rynkowych popytu na energię pod względem ilościowym i jakościowym, po cenie wynikającej z równowagi popytu i podaży, przy zachowaniu warunków ochrony środowiska. „Doktryna zarządzania bezpieczeństwem energetycznym” Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa maj 2004 r.

3 Bezpieczeństwo energetyczne to stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy minimalizacji negatywnego oddziaływania sektora energii na środowisko i warunki życia społecznego. „Polityka energetyczna Polski do 2025 r.” obwieszczenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2005 r.

4 Bezpieczeństwo energetyczne jest to stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska. Art. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 z późn. zm. ) .

5 Bezpieczeństwo energetyczne
energetyczny ekonomiczny ekologiczny Bezpieczeństwo energetyczne

6 bilansowanie strony popytowej i podażowej,
Aspekt energetyczny: bilansowanie strony popytowej i podażowej, stan techniczny infrastruktury energetycznej, zarządzanie infrastrukturą. Aspekt ekonomiczny: tworzenie warunków zapewniających przejrzystość cen i kosztów, budowa konkurencyjnych rynków, ustalenie kosztów energii elektrycznej i gazu na poziomie akceptowalnym dla odbiorcy końcowego. Aspekt ekologiczny: minimalizacja negatywnego oddziaływania na środowisko.

7 Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego należy przypisać różnym instytucjom - odpowiednio do ich roli i kompetencji: administracji rządowej, administracji samorządowej, przedsiębiorstwom sektora energetycznego, dużym odbiorcom.

8 - art. 12 ustawy Prawo Energetyczne:
Do zadań Ministra Gospodarki w zakresie polityki energetycznej należą m. in. - art. 12 ustawy Prawo Energetyczne: przygotowanie projektu polityki energetycznej i koordynowanie jej realizacji, nadzór nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w paliwa gazowe i energię elektryczną oraz nadzór nad funkcjonowaniem krajowych systemów energetycznych, współdziałanie z wojewodami i samorządami terytorialnymi w sprawach planowania i realizacji systemów zaopatrzenia w paliwa i energię. art. 15b: opracowanie, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku, sprawozdania z wyników nadzoru nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w gaz ziemny i energię elektryczną wraz z wnioskami wynikającymi ze sprawowania nadzoru.

9 Do zadań Prezesa URE wynikających z art
Do zadań Prezesa URE wynikających z art. 23 ustawy Prawo Energetyczne należą m.in.: uzgadnianie projektów planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe i energię opracowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw i energii, zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf dla przedsiębiorstw energetycznych, zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej i dystrybucyjnej, w części dotyczącej bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi, monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie: warunków przyłączenia podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci, bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej i wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań, nakładanie kary pieniężnej na przedsiębiorstwa energetyczne.

10 Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne:
Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej sporządzają dla obszaru swojego działania plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną, uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do ust. 3 tego artykułu plany rozwoju obejmują w szczególności: przewidywany zakres dostarczania energii elektrycznej, przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł, energii elektrycznej, w tym źródeł odnawialnych, przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami elektroenergetycznymi innych państw, przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie energii u odbiorców, przewidywany sposób finansowania inwestycji, przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów, przewidywany harmonogram realizacji inwestycji.

11 Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej obowiązane jest utrzymywać zdolność urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w energię elektryczną w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych. Na podstawie art. 9c ust. 2 ustawy operator systemu przesyłowego jest odpowiedzialny m. in. za: bezpieczeństwo dostarczania energii elektrycznej poprzez zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego i odpowiedniej zdolności przesyłowej sieci przesyłowej, prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób efektywny przy zachowaniu wymaganej niezawodności dostarczania energii i jakości jej dostarczania, zapewnienie długoterminowej zdolności systemu elektroenergetycznego w celu zaspokojenia uzasadnionych potrzeb w zakresie przesyłania energii w obrocie krajowym i transgranicznym, w tym w zakresie rozbudowy sieci przesyłowej, eksploatację, konserwację i remonty sieci, instalacji urządzeń, wraz z połączeniami z innymi systemami elektroenergetycznymi, w sposób gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.

12 Operator systemu dystrybucyjnego odpowiada m.in. za - art. 9c ust. 3:
prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób efektywny przy zachowaniu wymaganej niezawodności dostarczania energii i jakości jej dostarczania, eksploatację, konserwację i remonty sieci dystrybucyjnej w sposób gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu dystrybucyjnego, zapewnienie rozbudowy sieci dystrybucyjnej, a tam gdzie ma to zastosowanie, rozbudowy połączeń międzysystemowych w obszarze swego działania.

13 Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego
Zadania własne gminy wynikają z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - art. 7, ust. 1: zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty gminy w szczególności w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło oraz gaz.

14 Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne - art. 18, ust. 1: planowanie i organizowanie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy.

15 Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy lub jego części.
Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne - art. 19: Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej „projektem założeń”. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy lub jego części. Projekt założeń powinien określać: ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów energii elektrycznej i ciepła, wytwarzanych w odnawialnym źródle energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, zakres współpracy z innymi gminami.

16 Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne – c.d. art. 19:
Projekt założeń podlega opiniowaniu przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa. Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe rozpatrując jednocześnie wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłożenia projektu założeń do publicznego wglądu.

17 Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne
– art. 20: W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń, o których mowa w art.19 ust. 8, wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla obszaru gminy lub jej części. Projekt planu sporządzany jest na podstawie uchwalonych przez radę gminy założeń i winien być z nim zgodny. Projekt planu powinien zawierać: propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych systemów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe wraz z uzasadnieniem ekonomicznym, propozycje w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, harmonogram realizacji zadań, przewidywane koszty realizacji planowanych zadań oraz źródło ich finansowania.

18 W myśl art. 17 ustawy Prawo Energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 z późn. zm.) Samorząd Województwa uczestniczy w planowaniu zaopatrzenia w energię i paliwa na obszarze województwa w zakresie określonym w art. 19 ust. 5 oraz bada zgodność planów zaopatrzenia w energię i paliwa z polityką energetyczną państwa.

19 Korzyści wynikające z właściwego planowania energetycznego:
rozwój i modernizacja systemów przesyłowych i dystrybucyjnych, zapewnienie niezawodności i wysokiej jakości dostaw energii do odbiorcy, zaspokojenie potrzeb mieszkańców po najniższych kosztach przy wysokiej jakości świadczonych usług przesyłowych i dystrybucyjnych, rozwój gospodarczy regionu, racjonalne wykorzystania lokalnych zasobów energii oraz nadwyżek energii w systemie, konsolidacja środowisk związanych z energetyką dla rozwiązywania bieżących i przyszłych problemów regionalnych, rozwój innowacyjnych technologii itd.

20 zasadna byłaby rewizja obecnie obowiązującego prawa:
Podsumowanie: racjonalnym rozwiązaniem jest by ocena stanu bieżącego oraz przewidywane zmiany zapotrzebowanie były dokonywane na szczeblu lokalnym, konieczna jest ścisła współpraca samorządu lokalnego z przedsiębiorstwami energetycznymi, zasadna byłaby rewizja obecnie obowiązującego prawa: w zakresie współpracy gminy – przedsiębiorstwa: ustawowe określenie terminu, na opracowanie gminnych dokumentów planowania energetycznego, wprowadzenie konsekwencji (np. finansowych) dla gmin z powodu braku aktów planowania energetycznego, wprowadzenie obowiązku realizacji przez przedsiębiorstwa sieciowe w pierwszej kolejności inwestycji wynikających z gminnych planów, wprowadzenie obowiązku wskazania gminie przez przedsiębiorstwo sieciowe terminu i ewentualnych warunków realizacji inwestycji.

21 w zakresie doprecyzowanie zadań samorządu województwa, dla skutecznego prowadzenie polityki energetycznej w regionie: np. wprowadzenie obowiązku opracowania dokumentu – Programu Rozwoju Energetyki Województwa, zawierającego uszczegółowienie zapisów Polityki Energetycznej Polski.

22 w zakresie uproszczenia procedur związanych z przygotowaniem do realizacji inwestycji infrastrukturalnych: (Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.), nie uwzględnia specyfiki elektroenergetycznych inwestycji liniowych w procesie planowania przestrzennego i ich lokalizowania. Utrudnia to zwłaszcza inwestycje, które wymagają decyzji planistycznych i lokalizacyjnych). nadanie Wojewodom lub Marszałkom Województw kompetencji do nadzoru nad inwestycjami infrastrukturalnymi o znaczeniu państwowym oraz do wydawania decyzji administracyjnych dotyczących tych inwestycji, wprowadzenie regulacji ułatwiających uzyskiwanie przez inwestorów liniowych prawa do nieruchomości w postaci służebności gruntowej, zagwarantowanie wypłat rekompensat dla właścicieli nieruchomości, przeznaczonych pod inwestycje liniowe, rozważenie wprowadzenia regulacji umożliwiających budowę linii wzdłuż szlaków komunikacyjnych.

23 Dziękuję za uwagę Marzena Budnik-Ródź

24 Zarządzeniem Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 22 kwietnia 2008 r
Zarządzeniem Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 22 kwietnia 2008 r. został powołany Zespół ds. Zbadania Przyczyn i Skutków Katastrofy Energetycznej Powołany Zespół miał następujące za zadania: Określenie przyczyn i skutków katastrofy energetycznej zaistniałej w części województwa zachodniopomorskiego, Zbilansowanie strat i szkód powstałych w wyniku katastrofy oraz kosztów prowadzenia działań ratowniczych, Opracowanie założeń do „Strategii Bezpieczeństwa Energetycznego dla Województwa Zachodniopomorskiego”.

25 Awaria w Szczecinie Bezpośrednią przyczyną awarii systemowej, a w jej następstwie ciągu zdarzeń, które doprowadziły do zaniku napięcia na znacznym obszarze aglomeracji szczecińskiej i części województwa zachodniopomorskiego były wyjątkowo niekorzystne warunki pogodowe.

26 Bilans awarii kwietniowej w województwie zachodniopomorskim
W dniu 8 kwietnia 2008 r. w godzinach porannych ok. 500 tys. mieszkańców województwa zachodniopomorskiego pozbawionych było dostaw energii, w godzinach popołudniowych prąd został dostarczony do ok. 200 tys. mieszkańców. W dniu 15 kwietnia 2008 r. ok. 900 odbiorców końcowych pozbawionych było zasilania.

27 Bilans awarii kwietniowej w województwie zachodniopomorskim
Uszkodzenia mechaniczne: 2 linie o napięciu 220 kV, 10 linii o napięciu 110 kV, Zakres uszkodzeń: uszkodzone lub złamane słupy przelotowe, zerwane przewody, skręcone kątowniki, zerwane izolatory, zerwane przewody odgromowe, uszkodzone ramiona słupów, zerwane światłowody.

28

29

30 Ekonomia awarii Koszty akcji ratowniczej zł Koszty poniesione przez zakłady, firmy, spółki, szpitale zł Koszty poniesione przez powiaty i gminy zł Całkowite koszty zł

31 Zidentyfikowane problemy związane z awarią:
brak zapasów paliwa do agregatów prądotwórczych, kłopoty z dystrybucją paliw płynnych, brak zasilania pompowni ścieków oraz brak możliwości utrzymania minimalnego ciśnienia w sieciach wodociągowych, zanik łączności w niektórych sieciach telefonii komórkowej i kablowej (jedyną łączność utrzymał operator telefonów komórkowych PLUS GSM), zakłócenia w funkcjonowaniu środków masowego przekazu, kłopoty z prowadzeniem działalności handlowej, kłopoty z dostawą ciepła, zakłócenia w działaniu systemów bezpieczeństwa zakładów dużego ryzyka, zakłócenia w prawidłowym funkcjonowaniu środków transportu: unieruchomienie kolejowych trakcji elektrycznych, unieruchomienie komunikacji tramwajowej,

32 Przyczyny wystąpienia problemów:
utrudniona budowa i rozbudowa sieci elektroenergetycznych z powodu niedostosowania ustawodawstwa do inwestycji infrastrukturalnych (budowa odcinka 100 km trwa od 7-15 lat), brak właściwego planowania energetycznego na poziomie gminnym, niewłaściwe ukształtowane kwoty bonifikat z tytułu przerw w dostawach energii elektrycznej, brak sprawnego zarządzania majątkiem sieciowym z uwagi na przewlekły proces przekształceń własnościowych i organizacyjnych, iluzoryczny podział pomiędzy spółkami zajmującymi się obrotem i dystrybucją, brak właściwych procedur ułatwiających postępowanie w przypadku awarii sieci.

33 Zalecenia: wprowadzenie generalnych zmian w ustawodawstwie krajowym, budowa, rozbudowa i modernizacja sieci elektroenergetycznych oraz budowa nowych rozdzielni, kontrola jakości warunków posadowienia, szczególnie dla terenów okresowo zalewanych wodą, dodatkowe źródła zasilania dla operatorów systemów telekomunikacyjnych, zasilanie awaryjne dla ważnych węzłów telekomunikacyjnych np. Elektrowni możliwość pracy bez zasilania w wewnętrznych centralach telefonicznych wszystkich, istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju instytucjach, konieczność testowania i sprawdzania systemów awaryjnego zasilania infrastruktury telekomunikacyjnej i informatycznej, powołanie stałego zespołu ds. regionalnego bezpieczeństwa energetycznego.

34 Wojewoda Zachodniopomorski podjął decyzję o utworzeniu Rady Bezpieczeństwa w skład której wchodzić będą: przedstawiciele administracji publicznej, przedstawiciele przedsiębiorstw energetycznych, przedstawiciele instytucji związanych z energetyką odnawialną, grupa ekspertów.

35 Zadania Rady: opracowanie oraz wdrażanie Strategii Bezpieczeństwa Energetycznego, inicjowanie działań związanych z rozwojem energetyki w województwie, monitorowanie funkcjonowania energetycznych połączeń sieciowych, monitorowanie realizacji planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych, wspieranie działań samorządów terytorialnych podczas tworzenia założeń do planów zaopatrzenia, wspieranie rozwoju energetyki odnawialnej.

36 Jeszcze raz dziękuję za uwagę