Klaster i inicjatywa klastrowa

Klaster i inicjatywa klastrowa

Marketing inicjatywy klastrowej Proces rozwoju inicjatywy
Tematyka szkolenia Marketing inicjatywy klastrowej Proces rozwoju inicjatywy Trener – Andrzej Ereciński Maj – Czerwiec 2008 roku

Marketing inicjatywy klastrowej
Marketing jest zaspokajaniem potrzeb w sposób przynoszący zyski. Philip Kotler Marketing nie jest walką produktów. Marketing to walka o postrzeganie. Chodzi o przewagę pierwszeństwa w umyśle klienta Al i Laura Ries

Znaczenie marketingu polega na tym, że umożliwia: zrozumieć i ocenić rynkową sytuację firmy - inicjatywy (odbiorcy, konkurenci), opracować strategie, określić, zaplanować i zrealizować działania zmieniające rynek, a nie tylko produkt i usługę.

Funkcją marketingu jest zobaczyć produkty i usługi organizacji w taki sposób, w jaki postrzegają je klienci. Zasada nr 1 Google „Rozpoczynamy od klienta, wszystko inne przyjdzie później”.

Podejście „od zewnątrz do wewnątrz”. Na zewnątrz są nie tylko klienci, ale i konkurenci. Marketing stanowi podstawę osiągania przewagi konkurencyjnej poprzez analizę zachowań: - klientów - konkurentów.

Konkurencja bezpośrednia – firmy oferujące te same produkty lub podobny asortyment i działające na tym samym rynku. Konkurencja substytucyjna – firmy oferujące wyroby inne, ale zaspokajające te same lub podobne potrzeby. Konkurencja potencjalna – możliwość pojawienia się na rynku nowych produktów lub usług.

Kto jest rzeczywistym konkurentem firmy/inicjatywy? W jakim zakresie firma/inicjatywa może konkurować? Jak firma/inicjatywa może sprostać konkurencji? Na jakim poziomie będzie rywalizować konkurencja?

Istota marketingu sprowadza się do tego, żeby zrozumieć potrzeby swoich klientów, a potem wykorzystać tę wiedzę do zbudowania oferty. 4P product, price, place, promotion produkt, cena, miejsce, promocja 4C customer value, cost, conveniences, communication wartość, koszt, wygoda, kontakt

Jednym z największych marketingowych błędów jest skoncentrowanie się na cechach produktu lub usługi, zamiast na korzyściach, jakie oferują. Cecha to fizyczny, techniczny lub inny atrybut, który może opisać jakiś aspekt produktu bądź usługi. Korzyść mówi o tym, jak dana cecha jest w stanie zaspokoić określoną potrzebę klienta.

Punkt widzenia „popytu” Konkurencja sprzyja podaży i jakości, optymalizacji ceny. Korzyści: zaspokojenie potrzeb poprzez dostępność dóbr i usług, bezpieczeństwo konsumpcji, satysfakcja i uznanie, szacunek oraz samorealizacja. A. Maslow

Zasada PCK Zasada CZK Produkt Cecha Cecha Zaleta Korzyść Korzyść

Proces rozwoju inicjatywy klastrowej
Strategia Mobilizacja Analiza Wdrożenie Ewaluacja

Proces rozwoju inicjatywy klastrowej - Analiza
Mapowanie Identyfikacja przedsiębiorstw instytucji uczelni powiązań (istniejących i brakujących) lokalizacji potencjału

Mapowanie

Analiza problemów branży – identyfikacja barier Niska jakość mięsa wołowego kulinarnego, Mała innowacyjnością w technologiach produkcji i przetwarzania, Obniżony popyt na mięso wołowe, Program Restrukturyzacji Sektora Wołowiny PRSW , Warszawa, marzec 2006

Analiza problemów branży cd. – identyfikacja barier Niska lub niejednoznaczna ocena konsumencka jakości wołowiny, Brak narzędzi do promocji mięsa wołowego w punktach sprzedaży, Brak przepływu dokonań naukowych do przedsiębiorców. Program Restrukturyzacji Sektora Wołowiny PRSW , Warszawa, marzec 2006

Analiza konkurencji – 5 sił Portera Groźba pojawienia się nowych produktów Siła przetargowa dostawców Siła przetargowa nabywców Rywalizacja w ramach branży Groźba pojawienia się substytutów

Identyfikacja celów Wzmacnianie działań na rzecz podnoszenia jakości wołowiny, kształtowanie postaw konsumenckich, Wzmożoną promocję mięsa wołowego przy jednoczesnym tworzeniu narzędzi do rozpoznawania jakości (np. etykiety i opisy w sklepach), Program Restrukturyzacji Sektora Wołowiny PRSW , Warszawa, marzec 2006

Identyfikacja celów cd. Rozpowszechnianie wiedzy na temat najlepszych technik obróbki termicznej wołowiny dla poszczególnych elementów (smażenie, pieczenie, gotowanie, duszenie) w domu, Tworzenie dobrze funkcjonujących "korytarzy" przepływu innowacji z sektora B+R do przedsiębiorców obniżanie kosztów działalności (efekt skali). Program Restrukturyzacji Sektora Wołowiny PRSW , Warszawa, marzec 2006

Identyfikacja celów cd. Przemysł spożywczy – preferencje klienta (korzyści) Gwarancja jakości produktu ,2 Gwarancja otrzymania zawsze tego samego produktu 66,3 Poczucie bezpieczeństwa i komfortu 64,2 Ułatwienie wyboru ,3 Gwarancja określonej zawartości składników 54,3 Wygoda zakupów ,0 Prestiż (przy kupowaniu znanych marek) 37,3 Skrócenie czasu trwania zakupów 34,8 Redukcja ryzyka ,2 Odpowiednia cena ,3

Proces rozwoju inicjatywy klastrowej - Strategia
Mobilizacja Analiza Wdrożenie Ewaluacja Co mamy? Wizja i misja Cele - strategie Marketing JAK? Strategia Co chcemy osiągnąć?

Wizja jest opisem wizerunku inicjatywy klastrowej w przyszłości, który określa wynik jego rozwoju przy założeniu najlepszych uwarunkowań. Wizja określa cel, do którego dąży firma/inicjatywa.

Misja jest rynkową filozofią inicjatywy klastrowej, jej credo, sens istnienia, posłannictwo. Przedstawia sposób, w jaki organizacja chce osiągnąć cel wyrażony w wizji.

Zadanie na dziś Opracowanie wizji i misji dla inicjatywy klastrowej

Strategia jest kompletną koncepcją dotyczącą całości działań inicjatywy klastrowej i obejmującą strukturę oraz proces pozwalający kierować przyszłością inicjatywy. Większość inicjatyw klastrowych zaczyna od wypracowania strategii marketingowych.

Strategia to ramy, w których dokonuje się wyboru, jakie: produkty/usługi będą oferowane, rynki będą obsługiwane, zasoby są potrzebne, aby dotrzeć do klienta i sprostać konkurencji.

Strategia marketingowa
Proces rozwoju inicjatywy klastrowej - Strategia Strategia marketingowa Strategia produktu Strategia cen Strategia promocji Strategia dystrybucji

Długi okres Średni okres Slajd istotny – cel postrzeganie korzyści we właściwej (strategicznej) perspektywie Błędne myślenie – zbyt wysokie oczekiwania w krótkim okresie Wprowadzenie do filozofii low hanging fruits Przy pokazywaniu slajdu pokazujemy które z elementów zidentyfikowali uczestnicy!!! Uwagi ogólne Przedsiębiorcy klastra mogą osiągnąć szereg korzyści (potem zadanie z tego ujęcia) Zakres korzyści zależy w dużym stopniu od możliwości oddziaływania na różnorodne kategorie czynników. W bliskim otoczeniu przedsiębiorstw – czynniki endogeniczne które można modyfikować w krótkim okresie. Przy większych projektach mówimy o czynnikach semi-endogenicznych – możliwa zmiana w średnim bądź jedynie długim okresie. Wreszcie czynniki egzogeniczne – których nie można zmodyfikować nawet w długim okresie / poza wpływem oddziaływania firmy czy nawet sektora: np. zaburzenia globalnego popytu, ceny ropy naftowej, ataki terrorystyczne, zamiana klimatyczna Prosimy o podkreślenie przy analizie casów zagranicznych konkretnych dynamicznych korzyści wynikających z funkcjonowania klastra tzn. wzrostu liczby podmiotów, zatrudnienia, nakładów na prace badawczo-rozwojowe, atrakcyjność inwestycyjna – inwestycje przez podmioty zewnętrzne oraz ogólny poziom konkurencyjności, wzrost udziałów w rynku. Krótki okres

Proces rozwoju inicjatywy klastrowej – Strategia
Strategie Strategia marki Strategia marketingowa Zarys strategii produktowej Zarys strategii rynkowej Zarys strategii dystrybucyjnej Zarys strategii cenowej Zarys strategii promocyjnej

Specyfika marketingu inicjatywy klastrowej Marka Marketing-mix Public relations i lobbying

Tożsamość firmy / inicjatywy klastrowej jest strategią. Wizerunek jest kontekstem tej strategii, istniejącym w otoczeniu marki, jej odbiciem w rzeczywistości środowiska konkurencyjnego. Pozycjonowanie jest taktyką doprowadzenia do stanu maksymalnego zbliżenia wizerunku z tożsamością.

Tożsamość to przekaz, jaki chcemy utrwalić w otoczeniu - elementy służące klientom do identyfikacji firmy. Tożsamość tworzy informację o produkcie lub firmie, miejscu na rynku, prezentuje zmiany i nowe inicjatywy, wyróżnia od innych, buduje wizerunek, kształtuje markę.

Tożsamość klastra/inicjatywy to zbiór elementów identyfikujących firmy w nim funkcjonujące: ich wizje, misje, strategie i działania wyróżniające je na rynku. Czy tożsamość klastra/inicjatywy jest pochodną tożsamości firm funkcjonujących w klastrze? Jak stworzyć tożsamość klastra wołowiny na Warmii i Mazurach? Dyskusja

Budowanie tożsamości firmy w klastrze/inicjatywie klastrowej to ciągłe poszukiwanie równowagi między komunikowaniem jej rozwoju i aspiracji firmy oraz dokonaniami i tradycją, wzbudzających zaufanie klientów i partnerów - zachowanie ciągłości przy jednoczesnym nadążaniu za nowoczesnością.

Typy wizerunku zwykły (postrzeganie firmy przez otoczenie), lustrzany (postrzeganie firmy przez nią samą), pożądany (jak firma chce być postrzegana przez otoczenie), optymalny (kompromis możliwy do osiągnięcia).

Marka to nazwa, termin symbol bądź projekt graficzny lub ich kombinacja, których celem jest identyfikowanie towarów lub usług jednego sprzedawcy lub grupy sprzedawców oraz odróżnienie ich od towarów lub usług oferowanych przez konkurencję.

Funkcje marki Informacja – określa producenta, odróżnia od konkurenta Gwarancja – możliwości zakupu, utrzymanie jakości, korzyści funkcjonalne Promocja – korzyści emocjonalne

Tożsamość marki (inicjatywy lub produktu) to zestaw unikalnych wartości z nią związanych, które w powiązaniu z realizacją strategii marki należy stworzyć lub utrzymać. Wizerunek inicjatywy są to wyobrażenia dotyczące marki już ukształtowane w świadomości klienta pod wpływem komunikatów dotyczących marki i jego własnego doświadczenia. Rynkowe działania inicjatywy , tworząc relacje otoczeniem, w naturalny sposób kreują wizerunek.

Świadomość – budowana przez ilość i natężenie komunikatów Lojalność - budowana dzięki trwałej akceptacji marki przez klientów Jakość - budowana przez zdolność marki do zaspokajania potrzeb klientów Skojarzenia - wszelkie elementy, w tym: atrybuty produktu, osobowość, symbole

Pozycjonowanie ma na celu określenie i wypromowanie różnic, które pozwolą wyróżnić z tłumu konkurentów, skłonić klienta do zakupu, doprowadzić do lojalności oraz wywołać skojarzenia zgodne z przyjętą tożsamością pożądaną.

Branding Aktywne przedstawianie zalet odróżniających daną markę od marek konkurencyjnych.

Pojęcie marki regionalnej dotyczy produktów lub usług ściśle powiązanych z miejscem pochodzenia, charakteryzującym się wspólnym położeniem geograficznym, historią i czynnikami społeczno-ekonomicznymi. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

W krajach Unii Europejskiej koncepcja marek regionalnych w formie standardów prawnych, bazujących na francuskim systemie Appellation d'Origine Contrôlée, obowiązuje od 1992 r. Opiera się ona na ochronie produktów regionalnych, wytwarzanych tradycyjnymi metodami na danym obszarze. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

Decyzją z dnia 12 czerwca 2007r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi uznał system „Jakość Tradycja” za krajowy system jakości żywności. System jakościowy „Jakość Tradycja” służy wyróżnianiu produktów żywnościowych wysokiej jakości z uwzględnieniem produktów tradycyjnych. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

System stawia na jakość produktu; do systemu będą przyjmowane wyłącznie produkty wysokiej jakości wynikające z ich tradycyjnego charakteru, posiadające szczególną jakość, reputację lub inne cechy odróżniające je od innych należących do tej samej kategorii. Producent deklaruje zachowanie wyższych standardów produkcyjnych lub wyjątkowych cech produktów. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

Marka regionalna stanowi esencję historii regionu i jego współczesności, kultury, produktów, ludzi, wydarzeń. Jest odbiciem podstawowych wartości regionu, które stanowią o jego tożsamości i unikalnym wizerunku. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

Marka regionalna jako synonim jakości Marka lokalna (regionalna) poprzez ścisłe, jasne kryteria obowiązujące dla produktów/producentów ubiegających się o markę stanowi dla nich zarówno rekomendację jak i czynnik mobilizujący. Kapituła marki lokalnej (znaku promocyjnego) zaświadcza o pochodzeniu produktu i jego jakości, czyli klient uzyskuje zapewnienie od grupy osób, że dokonuje dobrego wyboru. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

Idea przewodnia marki regionalnej, którą ludzie uznają za swoją, stymuluje patriotyzm i dumę, sprzyja współdziałaniu, budowie zaufania itd. Markowa reputacja daje regionowi bezcenną przewagę na rynku. Pozwala żądać wyższych cen, wybierać najlepszych partnerów, przyciąga pieniądze i najlepszych klientów, uodparnia na nieuniknione kryzysy wizerunkowe, zatrzymuje w regionie talenty itd. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

W przypadku marki lokalnej (regionalnej): - produkty regionalne nie są zidentyfikowane, a ich zdefiniowanie ma na celu wyróżnienie produktów poprzez określenie ich związków z regionem, - produkty i usługi spełniając określone kryteria, m.in. przyjazność dla środowiska, związek z miejscem powstawania, specyfiką regionu, bazowanie na surowcach naturalnych dostępnych lokalnie uzyskują rekomendację - zaświadczenie o regionalności. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

W przypadku marki lokalnej (regionalnej): - marka nie dotyczy zwykle jednej kategorii produktu lecz grupy - oferty produktów i usług lokalnych, a jej specyficzne cechy bazują na wizerunku regionu - prawną ochronę marki lokalnej stanowi ochrona znaku towarowego. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

Zbudowanie marki lokalnej wiąże się z budowaniem tożsamości regionu oraz działalnością marketingową organizacji lub instytucji promującej lokalnych producentów i usługodawców. Dlaczego warto współpracować? Ponieważ przed każdym z przedsiębiorców stoi szereg wyzwań – oczywiście ich zakres uzależniony jest od charakteru danego rynku na którym funkcjonują Współpraca w ramach klastra może umożliwić stawienie czoła wyzwaniom, które z perspektywy jednego przedsiębiorcy szczególnie MSP mogą być trudne do pokonania (bariery jak i niewykorzystane możliwości) Np. bariera – brak dostępu do kluczowej informacji. Współpraca, nawet z konkurentami, może się opłacać – wymaga to jednak zmiany nastawienia, sposobu myślenia (mindset) Wybrane wyzwania można zilustrować przykładem podejmowanych działań W tle pozostają jeszcze wyzwania wynikające z ogólnych zmian w gospodarce światowej – które przekładają się bezpośrednio bądź pośrednio na wyzwania napotykane przez przedsiębiorców:

Plan marketingowy inicjatywy klastrowej

Strategiczny plan marketingowy - 3 lata: wizja i misja firmy, rynek, analiza SWOT i wnioski, zagadnienia do rozważenia, streszczenie - portfolio SWOT, cele marketingowe, strategie (jak osiągnąć cele – 4P/4C – marketing- mix) zasoby.

Lobbying (rzecznictwo interesów, grupy nacisku) Lobbying, jako instrument public relations nawiązuje i podtrzymuje dobre relacje z władzą państwową, samorządem w celu wpływania na proces ustawodawczy i regulacje prawne.

Celem lobbyingu jest przekazanie decydentom pełnych, rzetelnych i prawdziwych informacji, mogących pomóc w podjęciu decyzji korzystnej dla organizacji.

Proces rozwoju inicjatywy klastrowej - Wdrożenie
Strategia Mobilizacja Analiza Wdrożenie Ewaluacja monitoring Wdrożenie Formalizacja – instytucjonalizacja Marketing-mix

Instytucjonalizacja inicjatywy klastrowej Statut Rejestracja Operacjonalizacja

Operacjonalizacja Finansowanie – składki, opłaty, dotacje Biuro – lokalizacja, personel Tworzenie sieci międzyludzkich – spotkania, szkolenia Tworzenie własnej marki – logotyp, opinia, strategia Audyty technologiczne Określanie standardów technicznych – firmy, Kapituła Marki Specjalizacja – porozumienia firm Marketing – promocja, public & media relations, targi, P&MR Koordynowanie zakupów – logistyka, efekt skali

Podsumowanie Opinie Pytania Dyskusja Wnioski

Klaster i inicjatywa klastrowa

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Klaster i inicjatywa klastrowa"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Klaster i inicjatywa klastrowa

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Klaster i inicjatywa klastrowa"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres